SkalaTimes
Αναγνώστρια του SkalaTimes, η οποία είναι γιαγιά, έχει στείλει ερώτηση στον εκπαιδευτικό ψυχολόγο του περιοδικού μας, Ανδρέα Δημητρίου, κατά πόσο λαβώνουν ή όχι την ψυχολογία των παιδιών οι προσβλητικοί χαρακτηρισμοί από τους γονείς.
Για να μην σκιαγραφήσουμε γονείς ή την μητέρα, στην οποία αναφέρεται η γιαγιά, δεν δημοσιεύουμε αυτούσια την επιστολή.
Πιο κάτω η απάντηση του γνωστού εκπαιδευτικού ψυχολόγου της Λάρνακας και συνεργάτη του SkalaTimes Ανδρέα Δημητρίου:
Αγαπητή Αναγνώστρια,
Ως γιαγιά καταλαβαίνω πως όταν ακούτε τα εγγόνια σας να σας αναφέρουν αρνητικές καταστάσεις και αλληλεπιδράσεις από το περιβάλλον της μητέρας τους (χωρισμένοι γονείς) σας κάνει να νιώθετε αρνητικά και άσχημα συναισθήματα. Οι αρνητικές φράσεις-ταμπέλες από γονείς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα τα οποία βρίσκονται σε συστήματα στα οποία αλληλεπιδρούν με τα παιδιά είναι κατακριτέες.
Οι ετικέτες/ταμπέλες σε ένα μεγάλο βαθμό επικρίνουν τον χαρακτήρα των παιδιών και αρκετά παιδιά νομιμοποιούν αυτό που λένε για αυτούς τα άτομα που τα αγαπάνε και τα εμπιστεύονται. Μάλιστα, αρκετές έρευνες και η κλινική μας εμπειρία έδειξε πως τα παιδιά που ζουν σε ένα αυταρχικό, κατακριτέο και ανασφαλές οικογενειακό περιβάλλον για μακρόχρονο χρονικό διάστημα συνήθως έχουν ψυχολογικές δυσκολίες όπως συμπεριφορικές και συναισθηματικές δυσκολίες οι οποίες περιλαμβάνουν και χαμηλό συναίσθημα αυταξίας.
Οι ειδικοί ψυχικής υγείας που ασχολούμαστε με την παιδική ψυχολογία υποστηρίζουμε πως αν πρέπει να επικρίνουμε κάτι είναι την ίδια την συμπεριφορά των παιδιών που μας προκαλεί συναισθηματική αναστάτωση και όχι τα ίδια τα παιδιά.
Ειδικότερα, θα πρέπει η επικοινωνία του ενήλικα προς τα παιδιά να περιλαμβάνει μηνύματα στο εγώ-πρόσωπο και όχι στο εσύ-πρόσωπο. Τα μηνύματα στο εσύ-πρόσωπο δηλαδή στα παιδιά απειλούν, κατηγορούν, κατακρίνουν τα παιδιά και δημιουργούν σύγχυση και ανασφάλεια στις σχέσεις μας μαζί τους. Υπονοούν ότι αυτά φταίνε. Είναι επίθεση με τα λόγια. Αντίθετα, τα μηνύματα στο εγώ-πρόσωπο περιγράφουν το πώς νιώθετε με τη συμπεριφορά των παιδιών. Έχει για κέντρο ΕΣΑΣ, όχι τα παιδιά. Πληροφορούν για το πώς νιώθετε. Δεν κατηγορούν. Τα εγώ-μηνύματα δε δείχνουν έλλειψη σεβασμού, δεν επικρίνουν και έχουν λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσουν τον θυμό και συναισθηματική αντίδραση. Δηλαδή, στα εγώ-μηνύματα περιγράφουμε τη συμπεριφορά των παιδιών, το συναίσθημα που νιώθουμε για αυτήν και στη συνέχεια την συνέπεια που έχει αυτή η συμπεριφορά στη σχέση μας μαζί τους ή στο περιβάλλον που ζούμε. Για παράδειγμα, μπορούμε να αναφέρουμε «Όταν τρως με αυτό τον τρόπο νιώθω αναστατωμένη επειδή κάνεις αρκετό θόρυβο και δεν μπορούμε η υπόλοιπη οικογένεια να φάμε με ησυχία».
