Της Γιώτας Δημητρίου
(Κείμενο και φωτογραφίες)
Τις προάλλες, στην βεράντα, με την βουκαμβίλια, τα γιασεμιά και το καρπούζι στο τραπέζι να ερωτροπεί με την μυρωδιά του ούζου, καταλήξαμε, εγώ και οι φίλοι μου, πως “κάτι πάει λάθος με το κόσμο σήμερα”. Σιγά την είδηση θα πείτε!
Ανάμεσα στα show (όλων των ειδών) των ΜΚΔ, τις βρισιές, τους φανατισμούς, τις ειρωνείες και την ρηχότητα που κοντεύει να πνίξει τη χώρα, είναι για να απορεί κανείς αν υπάρχει σωτηρία και πού.
Υπάρχει σωτηρία. Παντού. Σε πολλά. Στους καλούς ποιοτικούς φίλους, στην εσωτερική καλλιέργεια που μπορεί κανείς να τη βρει με ποικίλους τρόπους (θρησκείες, βιβλία, κτλ).
“Πώς έγινε ο κόσμος σήμερα”, λέμε συχνά. Μα η αλήθεια είναι πως κόσμος πάντα τέτοιος ήταν. Εμείς που ζούμε και αναπνέουμε με βιβλία, το ξέρουμε αυτό. Το έχουμε διαβάσει, στην καλή κλασική λογοτεχνία, στα σπουδαία βιβλία ξένων και Ελλήνων. Στην παγκόσμια ιστορία και στα ιστορικά μυθιστορήματα. Πάντα τέτοιος ήταν ο κόσμος. Με τα καλά και τα άσχημα.
“Τούτη είναι η εποχή μας, καλή ή κακή, ωραία ή άσκημη, πλούσια ή φτωχή, δεν τη διαλέξαμε. Τούτη είναι η εποχή μας, ο αγέρας που αναπνέμε, η λάσπη που μας δόθηκε, το ψωμί, η φωτιά, το πνεύμα!
Ας δεχτούμε παλλικαρίσια την ανάγκη.Πολεμικός μάς έλαχε ο κλήρος, ας ζώσουμε σφιχτά τη μέση μας, ας αρματώσουμε το κορμί, την καρδιά και το μυαλό μας! Ας πιάσουμε τη θέση μας στη μάχη!”
Αυτά γράφει ο σπουδαίος Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του “Ασκητική”, ένα βιβλίο που ο Καζαντζάκης ξεκίνησε να γράφει το 1922.
Για εμάς που το έχουμε στην βιβλιοθήκη σαν ιερή βίβλο, μοιάζει πάντα, κάθε φορά που το διαβάζουμε, μέσα στα χρόνια, επίκαιρο. Όπως άλλωστε όλες φιλοσοφικές πραγματείες.
“Κάθε μέρα πρέπει να μαθαίνουμε κάτι καινούργιο σχετικά με τον κόσμο και, κάνοντας το, δεν θα είμαστε ποτέ πια οι ίδιοι. Αν νιώθουμε ασυνεπείς με τον εαυτό μας ή ότι ζωή μας έχει μείνει στάσιμη, θα πρέπει να δοξάζουμε την απεριόριστη ικανότητα που έχουμε, να ζήσουμε περισσότερα. Για να αξιολογήσουμε σωστά την γνώση, πρέπει να αποδεχτούμε ένα βασικό νόμο της φύσης: ό,τι δεν ωριμάζει πεθαίνει. Τα παιδιά που βλέπουν τηλεόραση 6 ώρες την ημέρα (αυτός είναι ο μέσος όρος), πιθανότατα θα αναπτύξουν μία παθητική στάση απέναντι στον κόσμο. Κλεισμένα στο σπίτι, θα χάσουν τη γέννηση της άνοιξης, το πρώτο απαλό χιόνι το χειμώνα. Η ζωή που βιώνουν μέσα σε στενά όρια και ταξιδεύει μόνο πάνω στα σίγουρα μονοπάτια της συνήθειας και της καθημερινότητας, μειώνεται σημαντικά, όταν δεν καταφέρνουμε να αναγνωρίσουμε ότι αλλάζουμε συνεχώς. Ότι δεν ωριμάζει πεθαίνει”.
Αυτό γράφει ο Λέο Μπουσκάλια στο βιβλίο του “Λεωφορείο 9 για τον παράδεισο”.
Πώς πιάνουμε τη θέση μας στη μάχη, όπως είπε ο Καζαντζάκης και πως μαθαίνουμε κάτι καινούργιο σχετικά με το κόσμο όπως έγραφε ο καθηγητής-συγγραφέας Μπουσκάλια;
Δε ξέρω….έχω όμως την πεποίθηση πως μόνο μέσα από τα βιβλία μπορεί να γίνει αυτό. Τα καλά βιβλία, τα σπουδαία βιβλία. Και πιστέψτε με, είναι πολλά.
Ακόμα και η αυτογνωσία (Γνώθι σαυτόν) που ήταν τόσο σημαντικό για τους αρχαίους φιλόσοφους, έχω την ταπεινή άποψη πως μέσα από (καλά) βιβλία μπορεί να αποκτηθεί και να ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε. Κι αν ανακαλύψουμε ποιοι είμαστε, αν καταφέρουμε να καλλιεργήσουμε το μέσα μας, τότε ίσως να μπορέσουμε να αποκτήσουμε λίγο φως, σε ένα κόσμο που τείνει να σκοτεινιάζει. Κι αν γίνουμε πολλοί με φως, ίσως ξαναφωτιστεί ο κόσμος.
Η διαδικασία δεν είναι ποτέ εύκολη. Γίνεται βέβαια πάντα ευκολότερη με βιβλία του Χορχέ Μπουκάι δίπλα μας. Σε ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία του Μπουκάι, το “Ο Δρόμος της πνευματικότητας, Φύλλα Πορείας V”, ο Μπουκάι γράφει:
“Έχεις ανοίξει ποτέ σου πηγάδι να βρεις νερό; Παρόλο που σκάβεις στο σωστό μέρος, στην αρχή βρίσκεις μόνο χώμα, πέτρες και σκουπίδια. Μετά από πολύ κόπο βρίσκεσαι στη λάσπη, και αυτό δυσκολεύει την προσπάθεια και λερώνουν τα πάντα. Πραγματικά, νιώθεις ότι θέλεις να τα παρατήσεις. Σε λίγο μεγαλύτερο βάθος, φτάνεις στο νερό, παρόλο που κι αυτό σε απογοητεύει: στην αρχή, το πολυπόθητο υγρό είναι πολύ βρώμικο και ρυπαρό. Αν επιμένεις, αν συνεχίσεις το σκάψιμο, τότε μόνο θα φτάσεις στο καθαρό νερό που επιτέλους αναβλύζει από βαθιά όλο και πιο αγνό.
Αλλά και στη διαδρομή προς το ψηλότερο σημείο, συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Υπάρχουν φάσεις όπου όλα μοιάζουν δύσκολα, απογοητευτηκά, και το μόνο που βλέπεις γύρω σου είναι δυσάρεστο και δυσοίωνο.
Αν δε χάσεις το κουράγιο σου και δεν τρομάξεις, αν έχεις πίστη και επιμείνεις, το σκηνικό αλλάζει, και μια πηγή δροσερού και καθαρού νερού σε αποζημιώνει για την σκληρή προσπάθεια. Νερό που σβήνει την δίψα μας, που μας δροσίζει και είναι εκεί, για να το μοιραστούμε και με άλλους”.
Τις προάλλες λοιπόν, στην βεράντα, με την βουκαμβίλια, τα γιασεμιά και το καρπούζι στο τραπέζι να ερωτροπεί με την μυρωδιά του ούζου, καταλήξαμε, εγώ και οι φίλοι μου, πως “κάτι πάει λάθος με το κόσμο σήμερα”. Σιγά την είδηση θα πείτε!
Η πραγματική είδηση είναι πως πάντα κάτι πήγαινε λάθος με τον κόσμο, με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Το θέμα ήταν τι έκανε και τι κάνει ο καθένας ξεχωριστά σε αυτό το πλανήτη. Για να κάνει το πέρασμα του να έχει μια κάποια αξία. Τι κάνει ο καθένας από εμάς για να γίνει καλύτερος άνθρωπος και να αφήσει αυτό το κόσμο λίγο καλύτερο από ότι τον βρήκε, έστω σε επίπεδο σπιτιού, γειτονιάς, πόλης, ή αν μπορεί χώρας, ή και πλανήτη….
Τα βιβλία, τα βιβλία πάντα θα είναι ο καλύτερος σύμμαχος σε αυτή τη μάχη του καλύτερου, σε όλα τα επίπεδα καλύτερου. Και η μάχη, βεβαίως, δεν τελειώνει ποτέ. Μέχρι το τέλος της ζωής μας.
“Όσα βουνά κι αν ανεβείτε,
Απ’ τις κορφές τους θ’ αγναντεύετε άλλες κορφές
Ψηλότερες, μιαν άλλη πλάση ξελογιάστρα
Και στην κορφή σαν φτάσετε την κατάψηλη
Πάλε θα καταλάβετε πως βρίσκεστε
Σαν πρώτα κάτω απ’ όλα τα’ άστρα”
Όπως έγραφε ο Κωστής Παλαμάς.
