Ο δήμαρχος και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου Λάρνακας, μας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου «Η παραλία των Φοινικούδων της Σκάλας», του Δρ Μάριου Κυριαζή, που θα γίνει την Τετάρτη 15, Σεπτεμβρίου 2021, η ώρα 8 το βράδυ, στην αυλή του Πολυχώρου Δημιουργικότητας και Πολιτισμού (πρώην λέσχη Λάρνακας).
Με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου σήμερα το skalatimes κουβεντιάζει με τον συγγραφέα του βιβλίου και γιατρό Δρ Μάριο Κυριαζή.
SkalaTimes
Γιατρέ το βιβλίο σας “Η Παραλία των Φοινικούδων της Σκάλας” πώς προέκυψε και πότε γράφτηκε;
Πρόκειται για ένα τόσο σημαντικό σημείο της Κύπρου, αλλά δεν έγινε κάποια προσπάθεια να καταγραφεί συνοπτικά όλη ιστορία του, σε ένα βιβλίο. Πολλοί συγγράφεις και μελετητές αναφέρουν κομμάτια βασισμένα σε δικές τους εμπειρίες, σε ιστορικά κείμενα και φωτογραφίες. Γι’ αυτό αποφάσισα να προσπαθήσω να συγκεντρώσω όλες αυτές τις αναφορές και τις λεπτομέρειες, σε ένα βιβλίο, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος να έχει όλα τα γεγονότα εύκολα μπροστά του. Το βιβλίο το έγραψα πέρσι, κατά την διάρκεια του lockdown. Προσπάθησα να αξιοποιήσω αυτόν τον αναγκαστικό εγκλεισμό και να κάνω κάτι δημιουργικό.
Ποιο το περιεχόμενο του βιβλίου; Στο βιβλίο υπάρχει και φωτογραφικό υλικό;
Είναι όλη η ιστορία της παραλίας, αρχίζοντας από τον 15ο αιώνα μΧ μέχρι και πρόσφατα. Περιέχει αναφορές, λεπτομέρειες, ιστορικά γεγονότα και πολλές φωτογραφίες, οι περισσότερες μαυρόασπρες. Ακόμα υπάρχουν και μερικά σπάνια σκίτσα της παραλίας από τον 17ο αιώνα.
Πολλοί ακόμη και Λαρνακείς αναρωτιούνται ποια η διαφορά “Λάρνακας’ και “Σκάλας”, μπορείτε να μας πείτε;
Είναι απλό. Μέχρι πριν αρκετές δεκαετίες, η Σκάλα ήταν ο οικισμός γύρω από το Μεσαιωνικό Κάστρο, Άγιο Λάζαρο, και γύρω περιοχές. Ο Λάρνακας (αρσενικό) ήταν η πόλη στην περιοχή Χρυσοπολίτισσας, Σωτήρας, Προδρόμου κλπ. Ήταν δύο διαφορετικοί οικισμοί, με την Σκάλα να ήταν το σημείο αποβιβασμού των επισκεπτών και εμπόρων (Scalo στα Ιταλικά είναι το “σημείο αποβιβασμού”), και τον Λάρνακα να ήταν η κυρίως πόλη λίγο μακριά από την ακτή για να προστατεύεται από τους πειρατές. Η Λάρνακα (θηλυκό) είναι ο συνδυασμός των δύο πόλεων.
Η παραλία των Φοινικούδων της πόλης μας είναι σήμα κατατεθέν της πόλης, έτσι ήταν πάντα; Γιατί πιστεύετε;
Οι Φοινικούδες σαν τοπωνύμιο και σημείο αναφοράς αναφέρονται γραπτώς για πρώτη φορά την δεκαετία του 1940, δηλαδή 20 περίπου χρόνια μετά που φυτευτήκαν. Είμαι όμως σίγουρος ότι ονομάστηκαν έτσι λίγα χρόνια μετά την φύτευση τους, θα έλεγα το 1930. Ήταν εντυπωσιακό για τους τότε Λαρνακείς να μπορούσαν να κάνουν τον περίπατο τους κοντά στην θάλασσα, με ομοιόμορφη σειρά από μικρές φοινικιές, με τα κέντρα και εστιατόρια να σφύζουν από ζωή.
“Σύμφωνα με τις ιστορικές πληροφορίες που έχουμε, αρχές του 1922 είχαν ολοκληρωθεί τα έργα εξωραϊσμού της προκυμαίας, που περιλάμβαναν διαπλάτυνση της παραλιακής οδού, πεζόδρομο, υποτυπώδη κυματοθραύστη και φύτευμα των πρώτων φοινικούδων, που αποτελούν έκτοτε το σήμα κατατεθέν της πόλης του Ζήνωνα”. “Σύμφωνα με μαρτυρία του μ. Ανδρέα Ευρυβιάδη, η φύτευση των φοινικούδων είχε ξεκινήσει λίγο αργότερα το 1924-1925 επί δημαρχίας του Δημητρού Δημητρίου [Μάτσας]”. Τι θα μπορούσε να γίνει Δρ Κυριαζή έτσι ώστε να εξωραϊστεί κι άλλο το παραλιακό μέτωπο διατηρώντας συνάμα το χαρακτήρα του;
Με την ευκαιρία αυτή θα πω ότι υπάρχουν πολλές ανακριβείς και λανθασμένες πληροφορίες για το έργο. Οι δικές μου έρευνες δείχνουν ότι η δημιουργία της προκυμαίας (επιχωμάτωση, διαπλάτυνση, φύτευση των πρώτων φοινικιών, κλπ) έγινε το 1920 με πρωτοβουλία του παππού μου Νεοκλή Κυριαζή, που ήταν τότε Δημαρχεύων, ενώ τα έργα εξωραϊσμού/αλλαγών συνέχισαν από τότε μέχρι και σήμερα.
Τι θα μπορούσε να γίνει; Αν μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω στο 1930 και να διατηρήσουμε τα σπίτια της προκυμαίας όπως ήταν τότε, όλα στην σειρά, και ομοιόμορφα. Αν ήταν ανάγκη να γίνουν ψηλά ξενοδοχεία, θα μπορούσαν να γίνουν πίσω σε δεύτερη σειρά. Αλλά αυτά είναι όνειρα. Από εδώ και πέρα, θα πρέπει να γίνει διαβούλευση με τους πολίτες, εστιάτορες, ιδιοκτήτες, αρχές, υπουργεία, με σκοπό μια ριζική αλλαγή προσέγγισης του όλου θέματος.
Πιστεύετε πως για χάρη του κέρδους ίσως σήμερα να χάνει από τη γοητεία και ομορφιά του το παραλιακό μέτωπο; (Αναφερόμαστε στα κέντρα αναψυχής και στις “διακοσμήσεις” τους, τραπεζάκια στα πεζοδρομια, ταμπέλες παντού πολύχρωμες κτλ).
Το παραλιακό μέτωπο δεν είναι εκεί για να είναι έρημο. Έχει γίνει για τον κόσμο, τις εκδηλώσεις, την αναψυχή, άρα πρέπει να διατηρηθεί η ομορφιά του σε συνδυασμό με ότι χρειάζεται για να υπάρχουν και τα κέντρα αναψυχής. Αλλά θα έπρεπε να υπάρχει ένα σχέδιο (που να εφαρμόζεται!) για να δίνει μια συνολική καλαίσθητη εικόνα. Όπως είναι σήμερα, μοιάζει με ένα ακαλαίσθητο μίγμα (στα Κυπριακά, “άχταρμάς”) εποχών το οποίο πνίγει την ομορφιά της παραλίας, με μόνες τις φοινικιές να προσπαθούν να δώσουν κάποια ιδέα ευπρεπισμού.
Τέλος, για εσάς τι σημαίνει η παραλία των φοινικούδων της Σκάλας.
Σκέφτηκα πολύ για να απαντήσω αυτή την ερώτηση. Έγραψα ένα Ύμνο για τα 100 χρόνια των Φοινικούδων, στον οποίο περιλαμβάνονται όλα μου τα αισθήματα για την παραλία εκεί.
“Ύμνος για τα εκατοντάχρονα των Φοινικούδων”
Οι Φοινικούδες οι ψηλές, στης θάλασσας το κύμα
Κάνουν την Λάρνακ’ όμορφη, της πόλης μας το σήμα
Φέτος, τα εκατοντάχρονα, σημάδι στην καρδιά μας
Από μικροί πηγαίναμε, να δούμε τη γλυκιά μας
Μικρές, μας εμαγέψετε, μεγάλες, σας κοιτούμε
Μας δίνετε την έμπνευση, μπροστά να προχωρούμε
Κόσμος πολύς θαυμάζει σας, τουρίστες, επισκέπτες
Καμάρι όλων των Σκαλιωτών, ψυχής μας οι καθρέπτες
Ο αδελφός Κατακλυσμός, αρχαίο πανηγύρι
Και ’σεις τον συνοδεύετε με χάρη και με φήμη
Στα άλλα εκατοντάχρονα θα είμαστε απόντες
Tα εγγόνια και δισέγγονα θα κάνουνε τις βόλτες
μα εμείς μαζί τους νοερά, στων Φοινικούδων τα νερά, πνευματικά παρόντες.
(Μάριος Κυριαζής, 2020)
Πρόγραμμα εκδήλωσης
*Καλωσόρισμα από την κ. Ευαγγελία Αλεξόπουλού συντονίστρια της εκδήλωσης
*Χαιρετισμός από τον δήμαρχο Λάρνακας κ. Αντρέα Βύρα
*Παρουσίαση του βιβλίου από τον Δρ Σωκράτη Αντωνιάδη
*Αντιφώνησή από τον Δρ Μάριο Κυριαζή, συγγραφέα του βιβλίου, με προβολή φωτογραφιών
*Κλείσιμο εκδηλώσεις με τον ύμνο για τα 100 χρόνια των Φοινικούδων από την χορωδία πολιτιστικό Ομίλου Αθηένου
Για την εκδήλωση/παρουσίαση βιβλίου απαιτείται προκράτηση θέσης στο τηλέφωνο 24629333 ή 24657745.
