Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση για να απευθύνω χαιρετισμό στην έναρξη των εργασιών του Cyprus Forum, στο οποίο συμμετέχουν διακεκριμένες προσωπικότητες και έγκριτοι ομιλητές από τον χώρο της πολιτικής, την επιχειρηματική και την ακαδημαϊκή κοινότητα, τα ΜΜΕ και την κοινωνία των πολιτών. Συγχαίρω θερμά τον οργανισμό Oxygono για την αξιόλογη αυτή πρωτοβουλία. Η διοργάνωση του Cyprus Forum υπό την αιγίδα της Βουλής των Αντιπροσώπων για δεύτερη συνεχή χρονιά επιβεβαιώνει τη μεγάλη σημασία που προσδίδει η Βουλή στην ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών και της ενεργού πολιτότητας, ως αναπόσπαστων στοιχείων της συμμετοχικής δημοκρατίας. Τα θέματα που έχουν επιλεγεί είναι κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς βρίσκονται στον πυρήνα του κοινού μας οράματος για τις σημερινές και τις μελλοντικές γενιές.
Όπως εύστοχα είπε ο Νίκος Καζαντζάκης «Σα δε φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δε βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει». Ομολογουμένως, η πανδημική κρίση δοκίμασε τις αντοχές του υγειονομικού και κοινωνικοοικονομικού μας συστήματος. Ωστόσο, η κρίση θα πρέπει να ιδωθεί ως ευκαιρία για ενδοσκόπηση και αναστοχασμό, ώστε να προβούμε στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις κοινές, αλλά και τις ιδιαίτερες για τη χώρα μας προκλήσεις.
Αντλώντας διδάγματα από την τρέχουσα κρίση, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να αναδυθεί ισχυρότερη, ανθεκτικότερη και πιο αλληλέγγυα προς τους Ευρωπαίους πολίτες και τις πιο ευάλωτες ομάδες. Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες και τις προσδοκίες των πολιτών και ειδικότερα των νέων μας για τα καίρια ζητήματα που τους απασχολούν, όπως η κλιματική αλλαγή και η πράσινη μετάβαση, οι θέσεις εργασίας, το κράτος δικαίου, η μετανάστευση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία να σκεφτούμε ποιο μέλλον θέλουμε για την Ευρώπη του αύριο.
Το σημαντικότερο δίδαγμα που αντλήσαμε από την πανδημία COVID-19 είναι, κατά την άποψή μου, η ανάγκη για περισσότερη αλληλεγγύη, συνεργασία και συνέργεια. Οι οδυνηρές συνέπειες της πανδημίας κατέδειξαν τη σημασία του πολυμερισμού και της διακρατικής συνεργασίας και οδήγησαν στη δημιουργία των αναγκαίων εργαλείων και μηχανισμών για συλλογική απάντηση στην πρωτοφανή αυτή πρόκληση. Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι η απάντηση της ΕΕ στην πανδημική κρίση και στοχεύει στην επίτευξη βιώσιμης, δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψης. Η κρίση ανέδειξε ως κορυφαίες προτεραιότητες της ΕΕ την αντιμετώπιση των αυξανόμενων μεταναστευτικών και προσφυγικών πιέσεων, την ενίσχυση της ικανότητας της Ένωσης να εγγυηθεί την υγεία και την ευημερία των πολιτών της, την ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του αναπτυξιακού μας μοντέλου και αποκατάστασης των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης εντός και εκτός των συνόρων της. Οι πρόσφατες εξελίξεις στο Αφγανιστάν, μετά την ανακατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, εγείρουν έντονες ανησυχίες για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα των γυναικών και κοριτσιών και των μειονοτήτων.
Η επιτυχής υλοποίηση των εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί το σημαντικότερο εχέγγυο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η υλοποίηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού θα πρέπει να επιτευχθεί με δίκαιο τρόπο για τα άτομα που θα απολέσουν τις θέσεις εργασίας τους συνεπεία της σταδιακής κατάργησης της χρήσης ορυκτών καυσίμων και της απανθρακοποίησης της οικονομίας. Η βέλτιστη αξιοποίηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης που περιλαμβάνονται στο κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης, είναι μείζονος σημασίας για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού, προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες της αγοράς εργασίας.
Η ευημερία των Κυπρίων πολιτών πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας για βιώσιμη ανάκαμψη. Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις πρώτες χώρες στην ΕΕ στην απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Η θετική δυναμική πρέπει να συνεχιστεί, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αυξημένη συνεισφορά του Κύπριου φορολογούμενου στον προϋπολογισμό της ΕΕ θα συμβάλει στην αναβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου.
Η κρίση κατέδειξε την κατεπείγουσα ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του αναπτυξιακού μας μοντέλου. Το γραμμικό οικονομικό μοντέλο που οδηγεί στην εξάντληση των φυσικών πόρων και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι πλέον ανεπαρκές και άκρως επιβλαβές. Είναι επιτακτική η ανάγκη για μετάβαση των επιχειρήσεων και των καταναλωτών σε πιο βιώσιμα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης. Η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας είναι καίριας σημασίας προς επίτευξη του στόχου της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα με χρονικό ορίζοντα το 2050. Το εθνικό Σχέδιο Δράσης για την κυκλική οικονομία που υιοθετήθηκε πρόσφατα είναι ένα σημαντικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση, υποσχόμενο πολλαπλά οφέλη στους Κύπριους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία μας. Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν τους κινητήριους μοχλούς της οικονομίας της γνώσης, καθώς ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, τονώνουν την απασχόληση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Το Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» παρέχει αξιόλογες ευκαιρίες για εμπορικοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας και καινοτομίας προς όφελος της κυπριακής οικονομίας και της κοινωνίας.
Πρωταρχική προτεραιότητά μας είναι η άμεση επανέναρξη των συνομιλιών, με στόχο την επίλυση του Κυπριακού, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και την επανένωση της πατρίδας μας σε συνθήκες ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας προς όφελος του συνόλου των Κυπρίων πολιτών. Πέραν των οδυνηρών συνεπειών που συνεχίζουμε να βιώνουμε συνεπεία της τουρκικής εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής, η Κύπρος, ως χώρα πρώτης γραμμής, καλείται να διαχειριστεί δυσανάλογες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Δυστυχώς, η Τουρκία, εργαλειοποιώντας το μεταναστευτικό, διοχετεύει παράτυπους μετανάστες στην Κυπριακή Δημοκρατία μέσω των κατεχομένων. Προσβλέπουμε στην επίτευξη συμφωνίας σύντομα σε ό,τι αφορά το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο θα πρέπει να διασφαλίζει την έμπρακτη αλληλεγγύη και τον δίκαιο επιμερισμό των ευθυνών ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Ο Δείκτης Ισότητας των Φύλων για το 2020 κατατάσσει την Κύπρο στην 21η θέση στην ΕΕ. Η έρευνα για το εισόδημα και τη διαβίωση αποκαλύπτει ότι ο κίνδυνος φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ανέρχεται σε 21.3%, πλήττοντας δυσανάλογα τις Κύπριες γυναίκες. Η δραματική αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας την περίοδο του εγκλεισμού καταδεικνύει τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας στις γυναίκες. Η υποεκπροσώπηση των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και την ηγεσία συγκαταλέγεται στις κυριότερες προκλήσεις της χώρας μας στον τομέα της ισότητας των φύλων. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στη μείωση του ποσοστού εκπροσώπησης των γυναικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων από 21% σε 14%, στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στη χώρα μας. Το γεγονός ότι οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στα κέντρα λήψης αποφάσεων αν και αποτελούν το 52% του εκλογικού σώματος, καταδεικνύει ότι τα έμφυλα στερεότυπα και οι πατριαρχικές προκαταλήψεις είναι βαθιά εμπεδωμένα στις κομματικές δομές και την κοινωνία εν γένει και δυσχεραίνουν τη γυναικεία εκλογιμότητα. Η αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής, επιτυγχάνοντας τη συμφιλίωση μεταξύ οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, αποτελεί θέμα προτεραιότητας για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και εμένα προσωπικά.
Απαιτείται η υιοθέτηση μιας οριζόντιας και ολιστικής προσέγγισης και η εφαρμογή ριζοσπαστικών νομοθετικών μεταρρυθμίσεων με την εισαγωγή νομοθετικών ποσοστώσεων, βάσει των βέλτιστων πρακτικών που υιοθετήθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως ανέφερε ο Halford Luccock «Κανείς δεν μπορεί από μόνος τους να τραγουδήσει μια Συμφωνία. Χρειάζεται μια ολόκληρη ορχήστρα». Εύχομαι ότι θα καταφέρουμε να πετύχουμε ευρεία πολιτική συναίνεση ως προς την εισαγωγή νομοθετικών ποσοστώσεων. Η εκλογή μου στη Βουλή των Αντιπροσώπων το 2016 οφείλεται πρώτιστα στην υιοθέτηση ποσοστώσεων σε κομματικό επίπεδο και καταδεικνύει πόσο αναγκαίο είναι το μέτρο αυτό.
Θα πρέπει παράλληλα να υλοποιήσουμε στοχευμένες δράσεις προς αντιμετώπιση του συνταξιοδοτικού χάσματος (38%), του χάσματος αμοιβών (10.4%) μεταξύ των φύλων και του διαχωρισμού των φύλων στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την απασχόληση. Υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Βουλής φιλοδοξώ ότι, μέσω της προβολής του γυναικείου προτύπου στην πολιτική θα συμβάλω στην περαιτέρω προώθηση των θεμάτων αυτών και θα ενθαρρύνω περισσότερες γυναίκες να συμμετάσχουν στην πολιτική και στην ηγεσία του τόπου μας.
Συγχαίροντας και πάλι τους διοργανωτές του Cyprus Forum, σας εύχομαι κάθε επιτυχία. Είμαι βέβαιη ότι οι συζητήσεις που θα ακολουθήσουν θα είναι εξαιρετικά παραγωγικές και θα συνεισφέρουν σημαντικά στην ανατροφοδότηση της δημόσιας πολιτικής.
