Στην διπλωματική εργασία της Θεοδοσίας Κουσαθανά που έγινε για το Μετσόβειο Πoλυτεχνείο μπορεί κανείς να βρει ενδιαφέροντα στοιχεία για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία σε σχέση με το κλάδο της κτηνοτροφίας.
Την διπλωματική εργασία και τα ευρήματα της μπορεί να δει και να μελετήσει κανείς στο πιο κάτω σύνδεσμο: https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/7795/kousathanath_industry.pdf?sequence=3&isAllowed=y
“Αυτή η έκθεση παρουσιάζει μια περίληψη της πρόσφατης βιβλιογραφίας σχετικά με το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία στον κλάδο της κτηνοτροφίας. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι βιομηχανίες ζωικής παραγωγής είχαν ένα σχετικά μικρό αντίκτυπο στο περιβάλλον, καθώς οι κτηνοτροφικές μονάδες ήταν μικρές, οικογενειακές και διασκορπισμένες με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε το περιβάλλον και το οικοσύστημα να μπορούν να «αντέξουν» αυτές τις δραστηριότητες. Την τελευταία δεκαετία όμως όχι μόνο οι κτηνοτροφικές βιομηχανίες έχουν πολλαπλασιαστεί με ταχύ ρυθμό, αλλά έχει αυξηθεί σημαντικά και η δυναμικότητά τους. Η επέκταση αυτή αφορά κυρίως στον τομέα της χοιροτροφίας, ο οποίος είναι εκείνος με τις πιο
εκτεταμένες και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μέρος της επέκτασης αυτής έχει συμβεί κι εξακολουθεί να συμβαίνει σε περιοχές εντελώς ακατάλληλες, για παράδειγμα σε περιοχές όπου το εδαφικό υπόστρωμα είναι πορώδες ή σε περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα.
Σαφώς, οι κτηνοτροφικές βιομηχανίες αναπτύσσονται κι εξελίσσονται ανάλογα με τη ζήτηση και κατά συνέπεια διαφέρουν πολύ από τις παλαιότερες. Όταν οι βιομηχανικές μονάδες ήταν μικρές, δεν υπήρχαν τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα. Πλέον, ο αριθμός των μικρών παραγωγών μειώνεται συνεχώς, ενώ αντίθετα ο αριθμός των μεγάλων χοιροτροφικών μονάδων αυξάνεται
δραματικά. Οι κανονισμοί και οι διαδικασίες, που έχουν σχεδιαστεί για μικρές μονάδες, δεν μπορεί να είναι εφαρμόσιμες στις μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες του σήμερα.
Εφόσον ένας χοίρος μπορεί να παράγει έως και τέσσερις φορές περισσότερα απόβλητα από έναν άνθρωπο και δεδομένου ότι το δυναμικό ρύπανσης του περιβάλλοντος της κοπριάς των χοίρων είναι 2,5 έως 40 φορές μεγαλύτερο απ’ ό,τι αυτή των αστικών αποβλήτων, είναι προφανές ότι η λειτουργία μιας μεγάλης χοιροτροφικής μονάδας επιφέρει στις γειτονικές περιοχές σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους, αλλά και κινδύνους στην ανθρώπινη υγεία.
Είναι απαραίτητο να γίνουν σημαντικές αλλαγές στις κτηνοτροφικές βιομηχανίες, έτσι ώστε η ζωική παραγωγή να είναι περιβαλλοντολογικά και κοινωνικά αποδεκτή. Προς το παρόν όμως, οι πρακτικές των βιομηχανιών και η αδράνεια των κυβερνήσεων δείχνουν ότι δεν έχουν καμία ανησυχία ή ευθύνη για οποιαδήποτε συνέπεια μπορεί να προκληθεί στο περιβάλλον ή στην ανθρώπινη υγεία.
Αυτές οι αλλαγές ωστόσο δεν μπορεί να είναι εύκολες. Πρέπει να περιλαμβάνουν μια σειρά από ζητήματα όπως:
Τους νόμους (ομοσπονδιακούς, επαρχιακούς, δημοτικούς)
Την παρακολούθηση εφαρμογής των αλλαγών και των πιθανών
προβλημάτων που θα προκύψουν
Τους μηχανισμούς έγκρισης και αξιολόγησης
Τα ανθρώπινα πρότυπα
Το σύστημα υγείας
Την επιθεώρηση των τροφίμων
Τις εμπορικές σχέσεις
Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις συνεχώς αλλάζουν. Οι συνέπειες των δράσεών τους όμως παραμένουν για όλους τους μελλοντικούς κατοίκους. Οι περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις, που προκαλούνται από τις βιαστικές και απερίσκεπτες αυτές δράσεις, είναι τόσο μακροχρόνιες, που δεν μπορούν να διορθωθούν στο χρονικό πλαίσιο μιας ανθρώπινης ζωής.
Η κτηνοτροφική βιομηχανία συνδέεται με ένα μεγάλο αριθμό επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Αυτές μπορούν να ταξινομηθούν ως εξής:
Εκπομπή οσμών και άλλων επιβλαβών ουσιών στην ατμόσφαιρα
Διαρροή θρεπτικών ουσιών, οργανικής ύλης, φαρμάκων και ρυπαντικών
ουσιών στην επιφάνεια των υδάτων αλλά και στα υπόγεια ύδατα
Διάδοση παθογόνων ιών και μικροβίων
Κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών στους εργαζόμενους των βιομηχανιών
Κίνδυνος για την υγεία των καταναλωτών
Τα παραπάνω ζητήματα εξετάζονται χωριστά στη συνέχεια.
Η επέκταση του κλάδου της κτηνοτροφίας και των μεθόδων ζωικής παραγωγής εγείρουν μια σειρά από κοινωνικά, οικονομικά και ηθικά προβλήματα. Οσμές, θόρυβος, καθώς και σημαντικοί κίνδυνοι στην υγεία επιφέρουν υποτίμηση στις κοινότητες κι ερημώνουν τις αγροτικές περιοχές. Πολλές από τις αγροτικές περιοχές έχουν δυσκολία στο να προσελκύσουν άτομα για να εργαστούν και να ζήσουν εκεί ή επιχειρήσεις και υπηρεσίες, που είναι απαραίτητες για να είναι βιώσιμη μια περιοχή. Η ζωή στην ύπαιθρο παραδοσιακά προσφέρει ηρεμία, ησυχία, υγιεινό
τρόπο ζωής κι ένα λιγότερο αγχωτικό περιβάλλον ως σημαντικά κίνητρα στους πολίτες για να συνεχίσουν να ζουν εκεί και να μετακινηθούν από τα αστικά κέντρα προς την ύπαιθρο. Η κτηνοτροφική δραστηριότητα όμως, μπορεί να αφαιρέσει αυτά τα κίνητρα.
Οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες είναι ο πιο καταστροφικός για το περιβάλλον τύπος γεωργικής δραστηριότητας. Η μόλυνση από τις κτηνοτροφικές εργασίες μπορεί να είναι εκτεταμένη, μακράς διάρκειας και δύσκολο έως αδύνατο να αποκατασταθεί. Οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, ωστόσο, έχουν πεπερασμένο χρόνο ζωής. Μετά το τέλος μιας τέτοιας μονάδας θα πρέπει να γίνουν οι κατάλληλοι έλεγχοι για να πιστοποιηθεί, αν ο χώρος όπου βρισκόταν η μονάδα, είναι κατάλληλος για τη δημιουργία μιας άλλου είδους επιχείρησης.
Η μόλυνση του νερού είναι επίσης μια σημαντική αιτία παραπόνων σχετιζόμενων με την κτηνοτροφία και ιδιαιτέρα με τις χοιροτροφικές μονάδες. Είναι προφανές, ότι δεν πρέπει να επιτρέπονται δραστηριότητες που μπορεί να βλάψουν την ποιότητα του νερού. Ένα μεγάλο ποσοστό των αγροτών εξαρτώνται από τα υπόγεια ύδατα ως πηγή του καταναλώσιμου νερού τους. Οι μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες ωστόσο, χρησιμοποιούν λίμνες για την αποθήκευση των αποβλήτων τους, με συνέπεια τα απόβλητα αυτά να μεταφέρονται σε περιοχές, όπου υπάρχουν πηγάδια πόσιμου νερού. Υπάρχει ανάγκη για προστασία αυτών των περιοχών από
πιθανές ασθένειες και είναι επιτακτικό να διασφαλιστεί ότι η μόλυνση δε θα είναι
μια κληρονομιά, που θα απομείνει στους κατοίκους των περιοχών αυτών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά, ότι το 7% των ανθρώπινων ασθενειών και θανάτων παγκοσμίως οφείλεται από χρήση μολυσμένου πόσιμου νερού. Για παράδειγμα, το έτος 2000 αναφέρθηκε πως σε αγροτικές κοινότητες του Καναδά όπως η Anola, η Garson, η Tyndall και η Balmoral, αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα λόγω της μόλυνσης του νερού από κολοβακτηρίδια. Αυτά τα περιστατικά μας υπενθυμίζουν, ότι οι υδάτινοι πόροι δεν είναι απεριόριστοι και ανεξάντλητοι και ότι δεν μπορεί να γίνει κατάχρησή τους χωρίς να πληρωθούν οι συνέπειες.
Είναι επίσης προφανές, ότι η ανεξέλεγκτη επέκταση του τομέα της κτηνοτροφίας προσκρούει με αρνητικό τρόπο σε τομείς όπως ο τουρισμός, η αναψυχή και η αλιεία.
Παρατηρείται πως κάθε φορά που φημολογείται ότι μια κτηνοτροφική μονάδα θα δημιουργηθεί σε μια περιοχή, ανάμεσα στους κατοίκους δημιουργείται μεγάλη ανησυχία και άγχος, ενώ προκαλούνται ακόμα και συγκρούσεις μεταξύ τους. Οι αντικειμενικές αξίες των ιδιοκτησιών ελαττώνονται. Όταν η μονάδα είναι υπό εγκατάσταση ή υπό λειτουργία, οι κάτοικοι που επιθυμούν να εγκαταλείψουν την περιοχή, αντιμετωπίζουν πρόβλημα στο να πουλήσουν την ακίνητη ιδιοκτησία τους. Αυτοί που επιθυμούν να φύγουν επειγόντως (γιατί ανησυχούν για την υγεία και την γενικότερη ευημερία των οικογενειών τους), πωλούν τις ιδιοκτησίες τους με
μεγάλη ζημία. Συνεντεύξεις από πολλούς συνταξιούχους αγρότες της περιοχής του Interlake εκφράζουν την πικρία και το παράπονο, ότι δεν μπορούν να ζήσουν άνετα στις ιδιοκτησίες τους, οι οποίες σε μερικές περιπτώσεις ανήκουν στις οικογένειές τους για περισσότερα από 100 χρόνια. Μερικοί αγρότες δηλώνουν ότι είναι σε συνεχή ιατρική παρακολούθηση για άγχος και κατάθλιψη μετά από πολύχρονη συμβίωση με χοιροστάσια που λειτουργούν κοντά στα αγροκτήματά τους. Άλλοι παραπονούνται, ότι τα παιδιά τους αρνούνται να αναλάβουν τις οικογενειακές φάρμες λόγω του ανθυγιεινού περιβάλλοντος κοντά σε χοιροστάσια.
Η κτηνοτροφική βιομηχανία και οι τοπικές κυβερνήσεις αγνοούν παντελώς την αγωνία που προκαλεί η επέκταση τέτοιων μονάδων και οι κάτοικοι αισθάνονται ανυπεράσπιστοι. Δεν έχει υπάρξει ούτε μια αίτηση για ανέγερση νέου χοιροστασίου, που να μην έχει δημιουργήσει απογοήτευση, πανικό και διαμαρτυρία από τους κατοίκους των περιοχών. Πολλοί αγρότες δηλώνουν δυσκολία στο να φάνε ή να κοιμηθούν αρκετά, όταν μαθαίνουν ότι ένα χοιροστάσιο
είναι υπό κατασκευή κοντά στην οικία τους. Άλλοι έχουν δηλώσει μετανιωμένοι για
τα σπίτια που κατασκεύασαν, όταν έμαθαν ότι κοντά σε αυτά θα δημιουργηθούν
χοιροστάσια. Δεν ήταν λίγοι ακόμα αυτοί, που αποφάσισαν να μετατρέψουν τα
σπίτια τους σε ξενώνες φιλοξενίας ανιάτων ασθενών, όταν έμαθαν ότι κοντά σε
αυτά ετοιμάζονταν να δημιουργηθούν χοιροστάσια”.
Περισσότερα: https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/7795/kousathanath_industry.pdf?sequence=3&isAllowed=y
