Πώς Μπορούμε να Ενισχύσουμε το Ανοσοποιητικό μας

Πηγή: Από τη σελίδα του Δρ Τσουκαλά https://www.drtsoukalas.com/
Ο Δρ Δημήτρης Τσουκαλάς, είναι ιατρός και επιστημονικός δ/ντης του ιατρικού ομίλου Metabolomic Medicine^® με ιατρεία στη Αθήνα, Μιλάνο, Βενετία και Ζυρίχη.

Ο εντοπισμός και η διόρθωση των ελλείψεων του οργανισμού και των μεταβολικών διαταραχών, είναι προτεραιότητα στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. 
Το ανθρώπινο σώμα  για να λειτουργήσει φυσιολογικά χρειάζεται σε ιδανική αναλογία: 

• οξυγόνο
• νερό 
• μακροθρεπτικά στοιχεία: λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες
• μικροθρεπτικά συστατικά: βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, προβιοτικά, ένζυμα, αντιοξειδωτικά

Η ιδανική αναλογία των παραπάνω είναι διαφορετική για κάθε άτομο και σε διαφορετικές περιόδους της ζωής.

Κρυμμένη Πείνα και Ανοσοποιητικό Σύστημα 

Ο όρος “Hidden Hunger” (Κρυμμένη Πείνα) περιγράφει την έλλειψη μικροθρεπτικών στοιχείων όπως βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα και λιπαρά οξέα. Είναι είναι μια μορφή υποσιτισμού σε μικροθρεπτικά συστατικά και αφορά ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η χρόνια έλλειψη βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων δεν είναι άμεσα εμφανής και μπορεί να υπάρχει για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν την εκδήλωση συμπτωμάτων.

Κρυμμένη Πείνα στις Πλούσιες Χώρες
Είναι μια δημοφιλής αντίληψη ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν στις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου απολαμβάνουν μια θρεπτική διατροφή και δεν απειλούνται από την κρυμμένη πείνα. 
Η πραγματικότητα είναι, ωστόσο, εντελώς διαφορετική. Ανεπάρκειες σε μικροθρεπτικά συστατικά εντοπίζονται τόσο στις αναπτυγμένες χώρες όσο και στις αναπτυσσόμενες. Μάλιστα ο σημερινός ρυθμός αύξησης αυτών των ελλείψεων στις πλουσιότερες χώρες είναι πηγή έντονης ανησυχίας. ⁽¹⁾
Στοιχεία από έρευνες που καταγράφουν την πρόσληψη βιταμινών και μεταλλικών στοιχείων στις δυτικές χώρες όπως στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Γερμανία, στη Γαλλία, στη Μεγάλη Βρετανία και πολλές ακόμη χώρες δείχνουν ότι δεν επιτυγχάνεται η ελάχιστη επαρκής πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών. 
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), η ανεπάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών μπορεί, μακροπρόθεσμα, να οδηγήσει σε μεγάλο αριθμό προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής της γνωσιακής ανάπτυξης, τη χαμηλότερη αντίσταση στις ασθένειες και αυξημένους κινδύνους κατά τη διάρκεια του τοκετού τόσο για τις μητέρες όσο και για τα παιδιά. 
Ένα ιδιαίτερο ζήτημα στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι η ανεπαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος και τα επίπεδα της βιταμίνης D⁽¹⁾.

Τι Μπορούμε να Κάνουμε Σήμερα;
Πέρα από τις στάνταρ διεθνείς οδηγίες για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού που αφορούν σε έναν υγιεινό τρόπο ζωης, όπως:

• Να μην καπνίζουμε 
• Να καταναλώνουμε μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά και φρούτα περιορίζοντας σημαντικά την κατανάλωση ζάχαρης
• Να κάνουμε άσκηση τακτικά 
• Εφόσον καταναλώνουμε αλκοόλ, να πίνουμε με μέτρο
• Να διατηρούμε ένα υγιές σωματικό βάρος
• Να κοιμόμαστε επαρκώς 
• Να λαμβάνουμε μέτρα για την αποφυγή της μετάδοσης των μολύνσεων, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, να καλύπτουμε το βήχα μας με το μανίκι μας, να απολυμαίνουμε και να καλύπτουμε όλες τις πληγές και τα κοψίματα, να μην μοιραζόμστε με άλλους ποτήρια, πιάτα και μαχαιροπίρουνα 
• Να προσπαθούμε να μειώσουμε ή να διαχειριζόμαστε καλύτερα το στρες⁽²⁾

Επιπρόσθετα δύο επιπλέον ζωτικοί παράγοντες επηρεάζουν ριζικά την κατάσταση του ανοσοποιητικού μας και της υγείας μας. Αυτοί είναι:
Η βιταμίνη D
και
Η ινσουλίνη
 

Τη δεκαετία που πέρασε, οι γνώσεις μας αυξάνονται συνεχώς σχετικά με τη δράση αυτών των δύο πανίσχυρων ορμονών που καθορίζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την καλή μεταβολική λειτουργία του οργανισμού μας.

Βιταμίνη D
Παρόλο που αναφέρεται ως βιταμίνη στην πραγματικότητα πρόκειται για μια πολύ ισχυρή ορμόνη. Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία κάθε κυττάρου μέσα στο σώμα μας.
Έχουμε αναφερθεί συχνά στο παρελθόν στην βιταμίνη D και πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Όσο όμως και αν μιλήσουμε γι αυτό δεν είναι αρκετό ώστε να περιγράψουμε πλήρως τη σημασία αυτού του παράγοντα στην υγεία μας.
Η βιταμίνη D ενεργοποιεί πάνω από 3000 διαφορετικά γονίδια και βοηθάει στην παραγωγή 200 ενδογενών (που παράγονται μέσα στο σώμα μας) αντιβιοτικών ουσιών⁽³⁾.
Σχετική μελέτη στο JAMA  Networks αναφέρει ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να νοσήσουμε από ένα κοινό κρυολόγημα ή γρίπη^(4,5).
Είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που είναι υπεύθηνα στο να σκοτώσουν παθογόνα μικρόβια και ιούς⁽⁶⁾. 
H βιταμίνη D μειώνει σε σημαντικό βαθμό τη πιθανότητα θανάτου από οποιαδήποτε αιτία.^(5-9)

Ινσουλίνη 
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που έχει συνδεθεί με τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας και το διαβήτη. Παρά το γεγονός ότι είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση του σακχάρου, αυτό είναι ένα μικρό μόνο μέρος της δράσης της.
Μέχρι την ανακάλυψη της λεπτίνης (της ορμόνης που ρυθμίζει τα αποθέματα λίπους στο σώμα μας), η ινσουλίνη θεωρείτο η πρώτη τη τάξει ορμόνη στο σώμα μας. Η ινσουλίνη παίζει καταλυτικό ρόλο στη σωστή λειτουργία των υπόλοιπων ορμονών, όπως αυτών του θυρεοειδούς, της αδρεναλίνης, της τεστοστερόνης κ.λπ⁽¹⁰⁾.
Σύγχρονες έρευνες μας δείχνουν ότι η γενική κατάσταση της υγείας μας και η διάρκεια ζωής μας εξαρτώνται από τα επίπεδα ινσουλίνης. Όσο πιο χαμηλά τόσο καλύτερα. Το γήρας, η προδιάθεση για φλεγμονές, λοιμώξεις, καρδιολογικά νοσήματα και καρκίνο σχετίζονται άμεσα με τα επίπεδα της ινσουλίνης.^(10,11)

Ινσουλίνη και βιταμίνη C
Όταν μιλάμε για ενίσχυση του ανοσοποιητικού σχεδόν πάντα υπάρχει αναφορά και στη βιταμίνη C. Υπάρχει σημαντικός αριθμός μελετών που αναφέρουν ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό μας ενώ υπάρχουν και  άλλες που δηλώνουν ότι δεν είναι στ` αλήθεια αποτελεσματική στο κοινό κρυολόγημα.

Γιατί λοιπόν η βιταμίνη C κάποιες φορές είναι αποτελεσματική ενώ άλλες όχι;

Ο άνθρωπος είναι από τα λίγα είδη που δεν παράγουν τη δική τους C και πρέπει να την λάβουν εξωγενώς⁽¹²⁾ . Η βιταμίνη C παράγεται από την γλυκόζη και έχει παρόμοια δομή με αυτή.
Λόγω της παραπλήσιας χημικής τους δομής, τα δύο μόρια ανταγωνίζονται η μια την άλλη μέσα στο σώμα μας⁽¹³⁾. Τα λευκά αιμοσφαίρια που είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού χρειάζονται αυξημένες συγκεντρώσεις βιταμίνης C στο εσωτερικό τους για να διαχειριστούν τα μικρόβια και τους ιούς.
Όταν καταναλώνουμε τροφές που ανεβάζουν τα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα, η ζάχαρη ανταγωνίζεται τη βιταμίνη C και μειώνει τα επίπεδα της στο εσωτερικό των κυττάρων. Εκατό γραμμάρια ζάχαρης (όση περιέχεται σε ένα γλυκό περίπου) καταστέλλουν το ανοσοποιητικό μέχρι και 75% για αρκετές ώρες.
Όση περισσότερη ζάχαρη καταναλώνουμε, τόσο περισσότερη ινσουλίνη παράγεται μέσα στο σώμα μας. Υψηλά επίπεδα ινσουλίνης, αντικατοπτρίζουν μια κατάσταση λειτουργία ανοσοποιητικού μας συστήματος σε δυσμενής συνθήκες.
Η άμεση λήψη επαρκούς ποσότητας βιταμίνης C και D μαζί με αποχή από τη ζάχαρη ή τροφές που μετατρέπονται άμεσα σε ζάχαρη μπορούν να μειώσουν σημαντικά ή και να καταστείλουν τα συμπτώματα της κοινής γρίππης. Όταν μάλιστα το σώμα μας έχει  βιταμίνη C και D σε συνδυασμό με χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης μειώνουμε σημαντικά τις όποιες πιθανότητες να νοσήσουμε από μικρόβια και ιούς.   
Πληθώρα νέων στοιχείων δείχνουν τη σημασία της ινσουλίνης και της βιταμίνης D, στην ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και του οργανισμού συνολικά. 

Διόρθωση των Ελλείψεων & των Μεταβολικών Διαταραχών 
Η σταδιακή ανάπτυξη οριακών ελλείψεων, που περνούν απαρατήρητες, σε συνδυασμό με την αντίσταση στην ινσουλίνη, υποσκάπτουν την υγεία μας και λειτουργούν ως βασικός προδιαθεσικός παράγοντας, τόσο για τις χρόνιες όσο και για τις λοιμώδεις ασθένειες^(14,15).  
Ανεπάρκειες σε μικροθρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αντιοξειδωτικά κ.ά.:
Καταστέλλουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
Επιδεινώνουν τις φλεγμονές
Αυξάνουν την ευπάθεια σε λοιμώξεις
Επιδεινώνουν την πορεία χρόνιων ασθενειών, όπως τα αυτοάνοσα, τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και τα νοσήματα του αναπνευστικού.

Η “κρυμμένη πείνα” είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες πίσω από κάθε ασθένεια.
 
Είναι ενθαρρυντικό βέβαια, ότι αυτές οι συνέπειες μπορούν να αντιστραφούν διορθώνοντας τις ανεπάρκειες. Έχει αποδειχθεί ότι η επίτευξη επάρκειας μικροθρεπτικών συστατικών, παράλληλα με τη βελτίωση της συνολικής μεταβολικής κατάστασης, παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και τη θεραπεία αυτοάνοσων και χρόνιων ασθενειών^(15,16).
 
Μέχρι και λίγα χρόνια πριν, η ακριβής καταγραφή των ελλείψεων σε κάθε άτομο ήταν ιδιαίτερα δύσκολη με τις κλασσικές μεθόδους μέτρησης. Έτσι η διόρθωση τους βασιζόταν σε γενικές οδηγίες. Τα τελευταία χρόνια είναι διαθέσιμες ειδικές εξετάσεις που μετράνε μικρά μόρια, που συμμετέχουν στις χημικές αντιδράσεις του οργανισμού και καταγράφουν τις ακριβείς ελλείψεις και μεταβολικές διαταραχές.  

Οι εξετάσεις μεταβολομικής είναι ένα επιπρόσθετο διαγνωστικό εργαλείο για τους γιατρούς. Καταγράφουν με ακρίβεια τις ελλείψεις σε μικροθρεπτικά συστατικά και επιτρέπουν την άμεση διόρθωση τους με τη χορήγηση θεραπευτικών δόσεων. 
 
Η στοχευμένη διόρθωση των ανεπαρκειών:
Ενισχύει τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Βελτιώνει τον έλεγχο της φλεγμονής.
Μειώνει την ευπάθεια σε λοιμώξεις.
Συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της μεταβολικής κατάστασης.

Το πλεονέκτημα αυτών των αναλύσεων, είναι ότι το αποτέλεσμα των μετρήσεων συνδυάζει τη γενετική ποικιλομορφία ενός ατόμου, με τις ατομικές επιλογές διατροφής και τρόπου ζωής, που διαμορφώνουν την τρέχουσα κατάσταση της υγείας του.
 
Είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι όλο και περισσότερα επιστημονικά στοιχεία επιβεβαιώνουν σταθερά το γεγονός ότι η διόρθωση των ελλείψεων του οργανισμού και η αποκατάσταση του μεταβολισμού, αλλάζουν ριζικά την πορεία μεγάλου φάσματος ασθενειών και προλαμβάνουν την εμφάνιση τους.
    
Η αποκατάσταση των ελλείψεων του οργανισμού και η βελτίωση του μεταβολικού προφίλ είναι προτεραιότητα στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.