από ευχετήριο δελτάριο κρατουμένων στην Πύλα
Στο τεύχος της 31ης Δεκεμβρίου 1957 του δεκαπενθήμερου ελληνόφωνου περιοδικού Ταΐμς οφ Σάϊπρους, ο διευθυντής του κ. Τσάρλς Φόλεϋ, δημοσιεύει τις εντυπώσεις του από την επίσκεψή του στα κρατητήρια της Πύλας. Αρθρογραφώντας στο έντυπο, εισηγείται στο νέο κυβερνήτη της Κύπρου σερ Χιού Φούτ, την άμεση απόλυση των κρατουμένων γυναικών και τη σταδιακή με γρήγορες διαδικασίες απόλυση των ανδρών, εν όψει μάλιστα των γιορτών των Χριστουγέννων.
Ο Τσάρλς Φόλεϋ και το περιοδικό του, που κρατούσαν μια φιλική στάση απέναντι στον αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου, ήταν υπέρ της εκκενώσης των κρατητηρίων, σε μια περίοδο που διαφαινόταν κάποια κινητικότητα για πολιτική διευθέτηση του Κυπριακού. Γράφει μεταξύ άλλων: Όλα σχεδόν τα κυπριακά χωριά έχουν μια ή περισσότερες οικογένειες με συγγενείς κρατουμένους στη Κοκκινοτριμιθιά ή την Πύλα. Τηρουμένων των αναλογιών ο αριθμός των κρατουμένων αυτών θα ήταν στην Αγγλία ογδόντα χιλιάδες.
Πολλοί κρατούνται για ένα ολόκληρο χρόνο ή και περισσότερο ακόμα. Οι συγγενείς τους δε, είναι αναγκασμένοι να κάνουν μακρινά ταξίδια με δέματα τροφίμων.
για το εξώφυλλο του περιοδικού
Συνεχίζοντας ο Τσάρλς Φόλεϋ, σημειώνει στο άρθρό του: το θέμα των κρατουμένων ήταν πολύ επείγον και δεν μπορούσε να τοποθετηθεί στο ράφι περιμένοντας να αρχίσουν οι πολιτικές διαπραγματεύσεις. Αν οι γυναίκες κρατούμενες δεν απελύοντο προ των Χριστουγέννων και αν δεν εγίνοντο ικανοποιητικές απολύσεις αντρών κρατουμένων, σαν μια χειρονομία καλής θέλησης, το κοινό θα θεωρούσε τον κυβερνήτη -καλά ή κακά- σαν έναν άνθρωπο χωρίς κανένα αίσθημα.
Αρθρογραφώντας επανειλημμένα ο προοδευτικός Άγγλος δημοσιογράφος για την απόλυση των κρατουμένων, ενδιαφερόταν παράλληλα και για την καλή δημόσια εικόνα του νέου κυβερνήτη σερ Χιού Φούτ. Φαίνεται, πως με το άρθρο του, συνέβαλε στη απόλυση κάποιων κρατουμένων από τα κελλιά της Πύλας.
Και συνεχίζει: Οι κρατούμενοι που επρόκειτο να απολυθούν ήταν εντελώς ήσυχοι…Υπήρχαν δύο ή τρεις ιερείς, αρκετοί άλλοι που φορούσαν σοκολατιά αμπέχονα που τους τα είχαν δώσει…πεντέξη εμπορευόμενοι, ντυμένοι κανονικά και ένας αριθμός νεαρών, μερικοί από τους οποίους είχαν αφήσει γένεια…Όλοι οι κρατούμενοι επέμεναν να πάνε στη Λευκωσία την ώρα που τους οδηγούσαν στα λεωφορεία. Αυτό το επεισόδιο είχε σαν αποτέλεσμα, να συγκροτηθεί σωστό συλλαλητήριο στην άλλη άκρη του στρατοπέδου, από τους κρατουμένους που δεν επρόκειτο να απολυθούν
Οι ανταποκρίσεις όμως των εφημερίδων και οι φωτογραφίες δεν μπορούν να αποδώσουν την ένταση της σκηνής, τις ρυθμικές κραυγές των ανθρώπων εκείνων, που περικυκλωμένοι από συρματοπλέγματα, διεμαρτύροντο, μέσω των φωτογράφων και των δημοσιογράφων προς όλο τον κόσμο, τα ουρλιαχτά των σκύλων του στρατοπέδου, την εμφάνση -δεν ξέρω και γω από που- μιας τεράστιας γαλανόλευκης και τέλος την έφοδο των στρατιωτών που ανάγκασαν τους κρατουμένους να διαλυθούν. Ελπίζω οι άνθρωποι αυτοί να μην έχουν τιμωρηθεί, πράγμα που εζήτησα και εγώ ο ίδιος.
στην είσοδο των κρατητηρίων της Πύλας
Λόγω της δημόσιας θέσης του περιοδικού υπέρ της απόλυσης των κρατουμένων, το έντυπο λάμβανε από αυτούς δελτάρια, πάνω στα οποία εκτός από ευχές για καλές γιορτές, έγραφαν και κάποια μηνύματα, πού τα περνούσαν στον κόσμο μέσω του περιοδικού, όπως, η τρίτη Πρωτοχρονιά στα κρατητήρια, τα τρίτα Χριστούγεννα, κρατητήρια Πύλας 1957-58.
Πηγή: Περιοδικό, Ταΐμς οφ Σάϊπρους, τεύχ., 31ης Δεκ., 1957, σσ.1-2, 79. Όλες οι φωτογραφίες από το ίδιο τεύχος.
