Ο γνωστός, γοητευτικός και ταλαντούχος ‘Ελληνας ηθοποιός Μάνος Ζαχαράκος, ως ένορκος οκτώ της παράστασης «Δώδεκα ένορκοι», μιας παράστασης που συνεχίζεται για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, αποτελεί τη φωνή της λογικής στο έργο. Είναι ο μόνος ένορκος που υποστηρίζει ότι πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα πιο καθαρά, σε βάθος και όχι επιφανειακά. Αυτό όμως είναι κάτι που εφαρμόζει και στη ζωή του και δηλώνει ότι δεν συνηθίζει να χαρακτηρίζει τους ανθρώπους από τη εμφάνιση, ούτε με προκαταλήψεις.
Στην ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαμε μαζί του για την παράσταση «Δώδεκα ένορκοι» σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη, μιλήσαμε για πολλά και διάφορα, όπως για το πόσο δίκαιος είναι ο κόσμος, για τις αδικίες και την εκμετάλλευση στους χώρους εργασίας αλλά και τον ρατσισμό.
Ανάμεσα σε άλλα, ο γνωστός Έλληνας ηθοποιός στέλνει το δικό τους μήνυμα στους αναγνώστες του SkalaTimes: “Να έχουν την υγειά τους, την ψυχική τους ισορροπία, (την οποία έχουν χάσει πολλοί λόγω της πανδημίας και της κρίσης) .
Πρέπει οι άνθρωποι να μπορούν να πορεύονται και να κρατούν τον υπαρξιακό τους κώδικα σταθερό, να μπορούν να διευρύνουν τις γνώσεις τους και να μην κρίνουν τους ανθρώπους ανεπιφύλακτα και χωρίς να τους δουν σε βάθος.
Γιατί οι κοινωνίες σήμερα έχουν ανάγκη από ανθρώπους ήρεμους και ενωμένους”.
Της Στέλλας Παπά
Κύριε Ζαχαράκο και αυτή η θεατρική σεζόν σας βρίσκει σ’ένα δικαστικό δράμα. Ποιοι λόγοι σας έκαναν να πείτε ναι σε αυτή τη δουλειά;
Είναι μεγάλη τιμή για μένα να συμμετέχω στη συγκεκριμένη παράσταση, η οποία μπορεί πλέον να θεωρείται και “ιστορική”, μιας και είναι απ’τις λίγες παραστάσεις στην Αθήνα που ανεβαίνει για έβδομη συνεχόμενη χρονιά.
Στη παράσταση εσείς ποιο από τους 12 ένορκους υποδύεστε;
Υποδύομαι τον ένορκο οκτώ, ο οποίος υπερασπίζεται το παιδί το οποίο έχει δικαστεί. Είναι αυτός που δίνει «μάχη», για να μην «στείλουν» το παιδί στην ηλεκτρική καρέκλα και τολμά να σταθεί απέναντί απ’όλους τους άλλους. Είναι η φωνή της λογικής.
Θα θέλατε να μας πείτε όμως και την ιστορία του έργου για να καταλάβουμε καλύτερα και τον ρόλο σας;
Πρόκειται για ένα δικαστήριο που γίνεται στην Νέα Υόρκη, στο οποίο ο δικαστής με το τέλος της διαδικασίας, απευθύνεται στους 12 ενόρκους και τους καλεί να συνεδριάσουν για να κρίνουν και να αποφασίσουν ομόφωνα την ενοχή ή όχι του κατηγορουμένου αγοριού. Καλούνται να κρίνουν αν το αγόρι δολοφόνησε τον πατέρα του, ή όχι (όπως επιμένει ο κατηγορούμενος). Εγώ υποδύομαι τον ένα και μοναδικό ένορκο που δεν είναι πεπεισμένος απόλυτα για την ενοχή του νεαρού. Είναι αυτός που στέκει κυριολεκτικά απέναντι σ ‘όλους τους άλλους και υποστηρίζει ότι πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα πιο καθαρά, σε βάθος και όχι τόσο επιφανειακά.
Πρόκειται για ένα ψυχογράφημα δώδεκα διαφορετικών ανθρώπων, μια μικρή κοινωνία στην οποία ο καθένας μπορεί να δει τον εαυτό του μέσα σ’αυτήν.
Το κάθε στοιχείο της παράσταση είναι και στοιχείο της κοινωνίας μας. Βλέπουμε σ’αυτήν έντονα το στοιχείο της αμφιβολίας, του ρατσισμού και την ευκολία με την οποία χαρακτηρίζουμε κάποιον άνθρωπο αν είναι άλλης εθνικότητας από την δική μας.
Πιστεύετε ότι ο κόσμος γίνεται δικαστής και δικάζει εύκολα τους άλλους;
Δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι γίνονται δικαστές, απλά σκέφτονται με βάση αυτά που επιτάσσει το μυαλό τους και όλα όσα έχουν αποκομίσει από την οικογένεια και την διαδρομή τους. Όλα είναι θέμα παιδείας και του τρόπου με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι. Όλα εξαρτώνται από το κατά πόσο οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν καθαρά και σε βάθος αλλά και από το κατά πόσο μπορούν να βρουν κοινές γραμμές με τον συνάνθρωπο τους.
Εδώ βλέπουμε ένα έργο στο οποίο όλοι είναι προκατειλημμένοι προς ένα παιδί, επειδή απλά είναι μετανάστης. Βλέπουμε πως συμπεριφέρονται σ΄ένα δεκαεξάχρονο αγόρι του οποίου διακυβεύεται η ζωή του και ανερυθρίαστα και χωρίς καθόλου σκέψη το στέλνουν στην ηλεκτρική καρέκλα και που αν δεν υπήρχε ο ένορκος οκτώ, (που υποδύομαι), αυτό το παιδί θα καταδικαζόταν μέσα σε πέντε λεπτά.
Δυστυχώς αυτό είναι κάτι που συνηθίζουμε να κάνουμε και στη ζωή μας, χαρακτηρίζουμε τους ανθρώπους απλά και μόνο από την εμφάνιση τους, πριν προλάβουμε καν να τους γνωρίσουμε.
Το κάνετε και εσείς αυτό;
Δεν νομίζω ότι χαρακτηρίζω τους ανθρώπους επί τη εμφάνιση, ούτε ότι έχω προκαταλήψεις. Δεν είναι ότι θέλω να αγιοποιήσω τον εαυτό μου, ή ότι έχω τόσο σωστή και κριτική σκέψη ή αντίληψη, απλά στη ζωή μου πάντα προσπαθώ να είμαι σωστός απέναντι στο συνάνθρωπο μου και να μην βιάζομαι να βγάζω συμπεράσματα.
Όμως είμαι άνθρωπος και μπορεί και εγώ όπως και οι δικαστές κάποια στιγμή να το κάνω.
Όμως να ξέρεις πως όπου υπάρχει το ανθρώπινο στοιχείο, ίσως υπάρχει λάθος και δυσλειτουργία. Είμαστε άνθρωποι, δεν είμαστε θεοί και πολλές φόρες έχουμε αδικήσει ανθρώπους. Έτσι και εγώ έχω πέσει σ’αυτή την παγίδα αν και προσπαθώ να μην το κάνω.
Είστε για σχεδόν δύο ώρες δώδεκα άτομα μαζί απάνω στη σκηνή, πόσο εύκολη αλήθεια είναι η συνύπαρξη τόσων ηθοποιών στη σκηνή;
Δεν είναι εύκολη. Αρκετές φορές, έτυχε να κάνω παράσταση χωρίς διάλειμμα, αλλά η συνύπαρξη δώδεκα διαφορετικών ανθρώπων τόσες ώρες δεν είναι εύκολη. Ο καθένας έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και τα δικά του θέλω.
Στο υποκριτικό κομμάτι όμως έχουμε όλοι ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας, έχουμε την σκηνοθέτιδα μας την Κωνσταντίνα Νικολαΐδη που μας έχει “κουρδίσει” όλους με τον ίδιο τρόπο και πιστεύω πως στη σκηνή το υποκριτικό μας επίπεδο και κώδικας επικοινωνίας είναι σε μια πολύ λεπτή ισορροπία και έτσι ξαφνικά το δύσκολο παιχνίδι γίνεται εύκολο γιατί υπάρχει πάντα δίπλα μας ο “ενορχηστρωτής”, η κυρία Νικολαΐδη.
Το έργο καταπιάνεται με το θέμα της απονομής δικαιοσύνης, εσείς πιστεύετε ότι υπάρχει δικαιοσύνη στις μέρες μας;
Δύσκολο να πεις αν οι κοινωνίες και τα πολιτικά πρόσωπα φέρονται δίκαια ή άδικα.
Οι κοινωνίες του σήμερα, βρίσκονται πλέον σε μια συνεχή αναταραχή, έχουν διαιρεθεί και οι άνθρωποι δεν μπορούν να δαμάσουν αυτό το τέρας που υπάρχει μέσα τους και λέγεται εγωισμός. Οι άνθρωποι δεν συμπεριφέρονται με δίκαιο τρόπο στους συνανθρώπους τους.
Ούτε όμως και τα πολιτικά πρόσωπα, (τα οποία έχουν φέρει τους ανθρώπους στη θέση που είναι σήμερα), φέρονται με δίκαιο τρόπο.
Παρόλα αυτά, εγώ πιστεύω στα νέα παιδιά. Τα σημερινά παιδιά είναι πιο μορφωμένα και έχουν πιο διευρυμένο επίπεδο. Αυτά θα βελτιώσουν την κοινωνία. Τα παιδιά που θα πάρουν τώρα τη σκυτάλη από τους υπουργούς και τους εργαζόμενους, θα κάνουν το μέλλον μας καλύτερο.
Στο παρελθόν οι άνθρωποι, δεν φέρθηκαν δίκαια, το γραφεί και η ιστορία μας.
Στα δικαστήρια υπάρχει δικαιοσύνη;
Στα δικαστήρια υπάρχει δικαιοσύνη. Πιστεύω στην ελληνική δικαιοσύνη, άλλωστε, αν δεν το έκανα θα είχα μεγάλο προσωπικό πρόβλημα. Μπορεί οι δικαστές να είναι άνθρωποι και κάποιες φορές να κάνουν λάθη, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να πιστέψω στην ελληνική δικαιοσύνη.
Χρειάστηκε να μελετήσετε και εκτός θεατρικού χώρου γι’ αυτό το ρόλο;
Διάβασα όλη την ιστορία του έργου και συζητήσαμε με την σκηνοθέτιδα μας το πως πρέπει να αποδοθεί και να μελετηθεί κάθε φράση που υπάρχει στο συγκεκριμένο κείμενο.
Ξέρετε κάθε ρόλος έχει ένα δεύτερο και ένα τρίτο επίπεδο, κάτω από κάθε φράση κρύβεται ένα συγκεκριμένο μήνυμα, το οποίο εμείς αναλύουμε στις πρόβες και προσπαθούμε να το δώσουμε στο θεατή να το καταλάβει εύκολα.
Αυτό βέβαια είναι δουλειά αρκετών μηνών, χρειάζεται πολύ προσπάθεια για να μπορέσει να προσδιοριστεί το τι λέει κάθε φράση.
Στο θέατρο κάθε φράση μπορεί να ειπωθεί με χιλιάδες τρόπους, το θέμα είναι πως θα την πούμε για να μπορέσει ο κόσμος να καταλάβει την ουσία της. Αυτό λοιπόν το κομμάτι δουλέψαμε πολύ, αλλά δεν πήγα να παρακολουθήσω κάποιο δικαστήριο.
Εσείς βρεθήκατε ποτέ στην θέση του ενόρκου οκτώ; Δηλαδή χρειάστηκε να θυσιάσετε τη δική σας ζωή ή καριέρα για να υπερασπιστείτε την αθωότητα κάποιου δικού σας;
Δεν νομίζω ότι για να υπερασπιστείς το δίκαιο χρειάζεται να ρισκάρεις την δική σου θέση. Η θέση ενός τίμιου ανθρώπου δεν διακυβεύεται με το να στηρίξει τη γνώμη του για κάτι. Εγώ σε όλη τη ζωή μου προσπαθώ να συμβαδίζω με τους νομούς, να έχω συγκεκριμένες θέσεις και να τις μεταλαμπαδεύω, στους φίλους μου. Έχω μπει αρκετές φορές μπροστά για τους δικούς μου ανθρώπους και θα το κάνω ξανά αν χρειαστεί, γιατί η συνείδηση μου δεν με αφήνει να μην το κάνω και ειλικρινά δεν θεωρώ ότι έτσι διακυβεύεται το δικό μου ήθος και τα δικά μου πιστεύω. γι’αυτό άλλωστε και δεν με ενδιαφέρει και τι λένε οι άλλοι.
Μετά απ’όλα όσα αποκαλύπτονται στο χώρο σας νιώσατε πως είστε τελικά κάπου που δεν γνωρίζετε;
Γνωρίζω πολύ καλά το χώρο μου γιατί βρίσκομαι πολλά χρόνια στο επάγγελμα, αυτό, όμως δεν σημαίνει και ότι συμφωνώ με όλα όσα γίνονται. Όλα όσα ειπώθηκαν για κάποιους ανθρώπους του χώρου μας είναι απλά το ελάχιστο. Aν ανατρέξετε σε πανεπιστήμια, νοσοκομεία, εταιρείες κλπ θα εντυπωσιαστείτε με την κατάχρηση εξουσίας που γίνετε εκεί. Είμαι και εγώ άνθρωπος, ακούω και βλέπω πολλά πράγματα. Ο χώρος μας είναι ένα σταθερός χώρος και απλά ακούστηκαν μερικά περιστατικά, ειπώθηκαν κάποιες κατηγορίες και οι φερόμενοι ως δράστες δεν έχουν δικαστεί ακόμη. Θα περιμένω την ετυμηγορία των δικαστών.
Θέλω να δω τι θ’αποφασίσουν αυτοί γι’αυτές τις περιπτώσεις. Δεν μπορώ να αποφανθώ εγώ κάτι γι’αυτούς. Πρώτον, γιατί δεν το συνηθίζω και δεύτερον γιατί δεν είμαι δικαστής. Θα ήταν κάτι που θα ερχόταν σε σύγκρουση και με το ρόλο που παίζω. Αν έπαιρνα απόφαση πριν δικαστούν θα ήμουν σαν ένα κοράκι που τρώει από τις σάρκες αυτών που έχουν προφυλακιστεί.
Κλείνοντας ποιο το μήνυμα σας στους αναγνώστες μας;
Να έχουν την υγειά τους, την ψυχική τους ισορροπία, (την οποία έχουν χάσει πολλοί λόγω της πανδημίας και της κρίσης) .
Πρέπει οι άνθρωποι να μπορούν να πορεύονται και να κρατούν τον υπαρξιακό τους κώδικα σταθερό, να μπορούν να διευρύνουν τις γνώσεις τους και να μην κρίνουν τους ανθρώπους ανεπιφύλακτα και χωρίς να τους δουν σε βάθος.
Γιατί οι κοινωνίες σήμερα έχουν ανάγκη από ανθρώπους ήρεμους και ενωμένους.
Πληροφορίες παράστασης : https://www.theatro.gr/12-enorkoi
