Δεν ξέρω πως ξεκινάει κανείς να γράφει πρόλογο για τον εγγονό του αείμνηστου Δημάρχου Λάρνακας Γιώργου Χριστοδουλίδη. Για τον Αντιπρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Για τον άντρα αυτόν, για τον οποίο μπορείς να γράφεις για ώρες για το οικογενειακό του υπόβαθρο, αλλά και για τα όσα πέτυχε στην μέχρι σήμερα καριέρα και πορεία του.
Είναι δύσκολο να αποδώσει κανείς σε λίγες γραμμές, σε ένα πρόλογο, το προφίλ του Γιώργου Χριστοφίδη. Ωστόσο, αυτό επιδίωξα μέσα από μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης, που κάναμε ένα βροχερό βράδυ Νοεμβρίου, στη πόλη μας, πριν από καιρό. Σε μια πραγματικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη ο Γιώργος μιλάει για όλα, μας μιλά και για την σχέση του με το διπλωματικό σώμα, μια ιστορία που θα οδηγούσε αλλού τη ζωή του αν την ακολουθούσε, για τη σχέση του με την πολιτική, για την δικαιοσύνη στη Κύπρο, για την Λάρνακα, για τις φιλίες και για άλλα πολλά και ενδιαφέροντα.
Της Γιώτας Δημητρίου
Πριν πάμε στο πώς επέλεξες να ακολουθήσεις το μονοπάτι της νομικής, θα ήθελα να ξεκινήσουμε με αυτό: Ως παιδί που μεγάλωνε σε μια Λάρνακα μιας άλλης εποχής, δεκαετία του ’80, τι είναι εκείνο που σήμερα θυμάσαι;
Επειδή αυτή τη στιγμή έχω κι εγώ παιδιά, αυτό που παρατηρώ κοιτώντας πίσω, σε εκείνα τα χρόνια που ήμουν εγώ παιδί, είναι ότι έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα. Θεωρώ ότι τότε υπήρχε περισσότερη κοινωνικότητα και περισσότερη, αν θες, ενότητα και σμίξιμο του κόσμου αναμεταξύ τους. Υπήρχαν καλύτερες σχέσεις γειτονίας.
Θεωρώ ότι σήμερα είναι πιο αποξενωμένος ο κόσμος.
Είναι και μεγαλύτερος σήμερα ο πληθυσμός και περισσότεροι οι μη σκαλιώτες μέσα στη πόλη….
Δεν ξέρω αν η αποξένωση οφείλεται στην αύξηση του πληθυσμού. Νομίζω ότι οφείλεται γενικότερα στο ότι έχουν αλλάξει οι κοινωνικές αντιλήψεις, οι κουλτούρες, πέρασε περισσότερο το ατομικό στοιχείο στις μέρες μας, σε σχέση πάντα με την περίοδο για την οποία με ρώτησες, τότε που μεγάλωνα εγώ ως παιδί. Σήμερα έχουμε χάσει τις γειτονιές, το παιχνίδι στις γειτονιές, έχουν χαθεί τα κοινωνικά στοιχεία που είχαμε τότε. Ίσως μετά την μεταπολεμική περίοδο να έγινε πιο έντονα αυτή η αλλαγή. Στις αρχές του ’80 ο κόσμος ήταν πιο αθώος, πιο αφελής, σήμερα είναι υπερπροστατευτικός, περιορίζεται στο δικό του μικρόκοσμο, παρά στο στοιχείο της κοινωνικότητας το οποίο υπήρχε τότε σε μεγαλύτερο επίπεδο. Τι να πούμε; Άλλαξε ο κόσμος….
Ως παιδί, ποιοι παράγοντες καθόρισαν το τι θα ακολουθούσες μετά στις σπουδές σου;
Η οικογένεια μου, ασφαλώς. Ήμουν παιδί οικογένειας γιατρών, άρα το γεγονός ότι εγώ δεν ήθελα να γίνω γιατρός ήταν καθοριστικό.
Ήταν από αντίδραση που δεν ήθελες να γίνεις γιατρός;
Ναι, ήταν και μια μορφή της δικής μου μικρής επανάστασης στο σπίτι….
Να πούμε για όσους δεν γνωρίζουν ότι η μητέρα ήταν παιδίατρος και ο πατέρας οφθαλμίατρος…
Ναι και ο θείος καρδιολόγος. Προέρχομαι από μια οικογένεια ιατρική, περίπου, θα έλεγε κάποιος. Οπόταν εγώ ως παιδί επέλεξα να αντιδράσω με το δικό μου τρόπο. Απέκλεισα νωρίς, ουσιαστικά, το ενδεχόμενο της ιατρικής.
Εκείνο που με επηρέασε πολύ σημαντικά, ήταν, ασφαλώς, το γεγονός ότι η οικογένεια μου παρόλο που ήταν γιατροί, είχαν σοβαρή ανάμειξη με την πολιτική. Κι εγώ από τα μαθητικά μου χρόνια είχα έντονη μαθητική δράση και μετέπειτα στο φοιτητικό κίνημα, στοιχεία τα οποία μου έδωσαν μια διαφορετική αντίληψη και όψη των δικαιωμάτων, της προστασίας των δικαιωμάτων, της διεκδίκησης των δικαιωμάτων και θεώρησα ότι αυτός ο κλάδος της νομικής θα ήταν πιο κοντά στα δικά μου οράματα και επιδιώξεις. Επίσης να προσθέσω ότι με επηρέασε πάρα πολύ ο παππούς μου.
Ο Γιώργος Χριστουδουλίδης;
Ναι. Εξαιτίας της δικής του ιστορίας και της δικής του –αν θέλεις- αδυναμίας να ακολουθήσει ακαδημαϊκά την πολιτική ή την νομική, ήταν ακόμη ένας λόγος που με έσπρωξε προς αυτή την κατεύθυνση. Η δική του ανάμειξη με την πολιτική και η δράση του, με επηρέασαν, το ότι ο ίδιος δεν κατάφερε να σπουδάσει και είχε την επιθυμία κάποιος από το δικό του στενό οικογενειακό κύκλο να γίνει δικηγόρος. Επειδή τα παιδιά του δεν ακολούθησαν αυτή την διαδρομή και επειδή τα πρώτα του εγγόνια ακολούθησαν την ιατρική, κατά κύριο λόγο, ήμουν ο πρώτος ο οποίος έκλινα προς τις δικές του επιλογές και είχα και τη δική του υποστήριξη και ώθηση σε κάποιο επίπεδο. Άρα, οφείλω να παραδεχθώ ότι ήταν κάτι που με επηρέασε σημαντικά. Αλλά, το πιο χαρακτηριστικό ήταν η ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων, η ανάγκη διεκδίκησης δικαιωμάτων. Έβλεπα το στοιχείο της διεκδίκησης από πολύ μικρός, ότι ήταν κάτι το οποίο με ενδιέφερε. Δηλαδή να διεκδικώ, είτε για μένα πρώτιστα δε για άλλους.
Και οι γονείς σου ήταν σε ένα κόμμα που είχε αυτή την τάση να διεκδικεί για τα δικαιώματα του απλού κόσμου…
Ναι, νομίζω είναι γνωστό ότι οι γονείς μου προέρχονται από την Αριστερά.
Είχα σκοπό να μιλήσουμε μετά για τον παππού σου τον τέως Δήμαρχο Λάρνακας, αλλά αφού πήγαμε τώρα στα κομματικά, θα ρωτήσω τώρα. Ο παππούς σου, ο πατέρας της μητέρας σου, ήταν ο Γιώργος Χριστοδουλίδης, Δημοτικός Σύμβουλος Λάρνακας το 1949 μέχρι το 1953, μετέπειτα Δήμαρχος Λάρνακας 1953 -1962 και ξανά Δήμαρχος το 1986 μέχρι και το 1991. Λέγεται από πολλούς, ότι ήταν ένας από τους καλύτερους Δημάρχους που είχε η Λάρνακα. Ίσως –λένε- και ο καλύτερος. Εσένα ποια ήταν σχέση σου μαζί του και τι κράτησες από αυτόν;
Ήταν ταπεινός, ήταν λαϊκός, ήταν δραστήριος, ήταν εργατικός, ήταν αλληλέγγυος.
Εσύ ως εγγονός του τι κράτησες από αυτόν;
Νομίζω πως έχω κάποια στοιχεία, θεωρώ, ένα από αυτά είναι η κοινωνικότητα. Ήταν φοβερά κοινωνικός και φιλικός, στοιχεία τα οποία –πιστεύω, με κάποια επιφύλαξη- ότι έχω κι εγώ. Εντάξει, οι συνθήκες του τότε με τις σημερινές είναι πολύ διαφορετικές, για να μπορέσουμε να συγκρίνουμε πράγματα, αλλά η εκτίμηση του από τον κόσμο, βασίζεται πιστεύω στους άξονες αυτούς, ότι ήταν ένας άνθρωπος ιδιαίτερα διαχυτικός, υποστηρικτικός στις δυσκολίες πολλών ανθρώπων. Την περίοδο που ήταν Δήμαρχος ήταν εργατικός και καθημερινά επισκεπτόταν τα εργοτάξια του Δήμου, είχε ο ίδιος προσωπικά γνώμη εφόσον τα επισκεπτόταν και είχε εικόνα του τι γίνεται. Ήταν κάτω στο κόσμο, μαζί με τον κόσμο.
Γι αυτό που είπες, ότι ήταν ο καλύτερος, νομίζω ότι υπάρχουν αξιόλογοι άνθρωποι που πρόσφεραν ή προσφέρουν και είναι θεωρώ ότι ίσως να είναι άδικο να βάζουμε τίτλους και ταμπέλες, σαν το «καλύτερος». Εξάλλου, τα έργα των ανθρώπων μιλούν περισσότερο από τις λέξεις.
Τα χρόνια σου τα φοιτητικά σε ποια χώρα τα έζησες;
Στην Αγγλία. Ήμουν σε ένα μικρό προάστιο βόρεια της Αγγλίας. Στο Lancaster, ένα μικρό χωριό το οποίο ουσιαστικά υποστηριζόταν και συντηρείτο οικονομικά από την φοιτητική ζωή. Πέρασα υπέροχες φοιτητικές στιγμές, σε ένα αξιόλογο πανεπιστήμιο. Επέστρεψα πίσω μετά από πέντε χρόνια, αφού είχα κάνει και ένα πέρασμα από το London School of Economics, στο Λονδίνο.
Επέστρεψα στην Κύπρο το 1996.
Να σου αναφέρω και κάτι το οποίο δεν γνωρίζουν πολλοί. Τελειώνοντας τις σπουδές μου, ήθελα, εξαιτίας και της πορείας της Κύπρου να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα τότε, ήθελα να ενταχθώ στο διπλωματικό σώμα.
Οπόταν επιδίωξες να ενταχθείς στο διπλωματικό σώμα;
Ναι. Αλλά, λόγω κάποιων ανακλήσεων και προϋπολογισμών στις εξετάσεις που είχα δώσει τότε και επειδή απαιτείτο χρόνος για να επανανοίξουν νέες θέσεις, αποφάσισα να εκμεταλλευτώ αυτό το χρονικό διάστημα και να κάνω την άσκηση μου σαν δικηγόρος. Με συνεπήρε τόσο ο χώρος ο δικός μας που τελικά παρέμεινα στη νομική και ξέχασα, άφησα, το διπλωματικό σώμα.
Ήταν μια επιθυμία σου όμως το διπλωματικό σώμα;
Ναι, είχα δώσει δύο χρονιές εξετάσεις στο Υπουργείο Εξωτερικών και είχα φτάσει και στην τετράδα, αλλά ανακληθήκαν και τις δύο φορές οι θέσεις λόγω συμπληρωματικού προϋπολογισμού και λόγω κονδυλίων που τότε για κάποιο λόγο δεν δοθήκαν.
Άρα μπορεί να ήταν διαφορετική σήμερα η πορεία σου….
Ναι, 100%! Θα μπορούσε να ήταν διαφορετική…..
Τα πρώτα σου βήματα στη νομική ως επαγγελματίας πώς ήταν;
Στα πρώτα μου επαγγελματικά βήματα ήμουν στο δικηγορικό Γραφείο Χρυσαφίνης και Πολυβίου.
Δίπλα από τον Πόλυ Πολυβίου, για τον οποίο, βεβαίως, οι απόψεις διίστανται;
Ο Πόλυς Πολυβίου είναι μια σημαντική προσωπικότητα για το τομέα της δικαιοσύνης στη Κύπρο. Από τους πιο αναγνωρίσιμους νομομαθείς στην Κύπρο. Για μένα, είναι ένας κορυφαίος και σημαντικός άνθρωπος. Οφείλω να σου πω ότι με βοήθησε στην εξέλιξη μου, σημαντικά.
Η ηθική τι ρόλο παίζει γύρω από την προσωπικότητα και την πορεία ενός δικηγόρου.
Σημαντικό. Αλλά, οποιοδήποτε επάγγελμα και να κάνεις είναι σημαντικό εφόδιο, η παιδεία, οι αντιστάσεις και οι αρχές σου.
Με το δικό σου background, παππούς Δήμαρχος, γονείς πολιτικοποιημένοι, πατέρας Υφυπουργός Παρά τω Προέδρω (2008-2013), σκέφτηκες ποτέ το ενδεχόμενο να εμπλακείς κι εσύ με κάποιο τρόπο στην πολιτική;
Για να απαντήσω ειλικρινά και να είμαι δίκαιος με τον εαυτό μου, ναι, πάντα υπήρχε στο μυαλό μου το ενδεχόμενο ενασχόλησης μου με την πολιτική. Και όπως είπα μεγάλωσα σε μια οικογένεια που το πολιτικό στοιχείο ήταν μέρος της καθημερινότητας μας του dna μας. Συζητήσεις, πολιτικές αναλύσεις, κοινωνικά προβλήματα με χροιά πολιτική και ιδεολογική. Όλα αυτά ήταν μέρος του «μενού» της ημέρας για μένα και την οικογένεια μου. Οπόταν δεν το κρύβω ότι ήταν, είναι και θα είναι πάντα στο μυαλό μου η ενασχόληση μου με την πολιτική. Τώρα, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αυτοσκοπός η διεκδίκηση πολιτικών θέσεων ή αξιωμάτων.
Ναι, αλλά σημαίνει πως αν σου γίνει μια πρόταση θα είσαι θετικός να την ακούσεις. Σωστά;
Ναι, αλλά εξαρτάται και από τα δεδομένα της εποχής.
Ακόμη και σήμερα Γιώργο που έχεις φτάσει αρκετά ψηλά επαγγελματικά θα ήθελες να ασχοληθείς με την πολιτική;
Υπό προϋποθέσεις. Δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ναι, είναι κάτι που με ενδιαφέρει.
Δεν θα έλεγες όμως όχι επειδή επαγγελματικά έχεις φτάσει κάπου;
Δεν θα έλεγα όχι. Αντίθετα, θεωρώ ότι ο δρόμος είναι μεγάλος. Και με τις ανάγκες της εποχής όπως πχ ζητήματα διαφθοράς ή και άλλα ζητήματα, έλλειψη οράματος της κοινωνίας, διαμόρφωση καλύτερων συνθηκών ζωής, περιβάλλον, τεχνολογικές εξελίξεις κτλ, θέματα που με ενδιαφέρουν, σίγουρα δεν θα έλεγα όχι. Και υπάρχουν στοιχεία που απουσιάζουν από την πολιτική σκακιέρα ενώ χρειάζονται, περισσότερο ίσως από ποτέ.
Δηλαδή;
Κοίταξε, ενώ έχουμε επί σειρά ετών οικονομικά προβλήματα τα οποία ταλανίζουν τον περισσότερο κόσμο, εντούτοις υπάρχει έλλειψη «ηγετών» ελπιδοφόρων και με όραμα, για τον κόσμο, για το μέλλον, για τις συνθήκες ζωής του απλού κόσμου, που θα δώσουν νέες χειροπιαστές ελπίδες και όραμα. Νομίζω είναι δουλειά των νέων ανθρώπων να αλλάξουν τα πράγματα.
Ίσως άνθρωποι της δικής μου ηλικίας ή ακόμη και νεότεροι. Θα πρέπει οι νέοι άνθρωποι να λάβουν δράση και να φέρουν τις καλύτερες μέρες.
Έλλειψη ηγετών είπες. Τι χαρακτηριστικά κατά τη γνώμη σου πρέπει να έχει ένας ηγέτης για να μπορέσει να κάνει τη μετάβαση στις καλύτερες μέρες;
Καταρχήν πρέπει να γνωρίζει τα προβλήματα γενικότερα. Να είναι ευρηματικός, να ασχολείται συνεχώς με την αναζήτηση λύσεων, επιλογών και εναλλακτικών απαντήσεων στα προβλήματα τα καθημερινά τα οποία αντιμετωπίζει η κοινωνία σε πολλά επίπεδα και να είναι πολιτικά διαπαιδαγωγημένος…
Η προσωπικότητα ενός ηγέτη τι ρόλο παίζει;
Τεράστιο! Ακριβώς αυτό που έχουμε πει προηγουμένως, ότι η στροφή αν θέλεις, η απομάκρυνση αν θέλεις, από το κοινωνικό στοιχείο ο περιορισμός περισσότερο στα τεχνικά και πιο εξειδικευμένα στοιχεία όπως είναι πχ η εξειδίκευση σε τομείς οικονομία, κτλ όλα αυτά ακριβώς αναδεικνύουν καθημερινά την ανάγκη ενός ηγέτη ο οποίος θα δώσει λύσεις, θα μπορεί να αντιληφθεί στην γενικότητα τους τα προβλήματα, θα έχει την προσωπικότητα να αντιμετωπίσει στεγανά, να «βγει έξω από το κουτί» και να δώσει ουσιαστικά ένα νέο όραμα και ελπίδα στην κοινωνία και στον απλό κόσμο. Υπάρχουν τα κανάλια από τα οποία μπορούν να δοθούν οι επιλογές στο κόσμο.
Η σχέση σου με τον αθλητισμό ποια είναι;
Εκτός από το ότι είμαι με την ΑΛΚΗ και ποδοσφαιρόφιλος; (Γέλια).
Ασχολούμαι επαγγελματικά με τον αθλητισμό. Από το 2015, είμαι Διαιτητής στο Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο (CAS/TAS) που εδρεύει στη Λωζάνη. Είμαι αθλητικός δικαστής σε διάφορες ομοσπονδίες. Έχω ανάμειξη με τον αθλητισμό γενικότερα. Ασχολούμαι προσωπικά με τον αθλητισμό, όσο μπορώ και μου το επιτρέπει ο χρόνος μου. Ήταν όνειρο να μπορέσω να τρέξω μαραθώνιο κάποια στιγμή και τα κατάφερα. Οπόταν ναι, έχω τριβή με τον αθλητισμό σε επαγγελματικό επίπεδο αλλά και σε προσωπικό.
Και εκ της θέσεως μου πλέον ως μέλος του Διεθνούς Αθλητικού Δικαστηρίου ως διαιτητής, αυτό μου δίνει και μια διεθνή διάσταση, έξω από τα Κυπριακά δεδομένα.
Μίλησε μας λίγο για το Αθλητικό Διαιτητικό δικαστήριο
Το Αθλητικό Διαιτητικό Δικαστήριο (Court of Arbitration for Sport, CAS) είναι διεθνές ημιδικαστικό σώμα που συστάθηκε για την επίλυση διαφορών που σχετίζονται με τον αθλητισμό. Εδρεύει στη Λωζάννη, στο καντόνι Βω της Ελβετίας, ενώ παράλληλα έχει δικαστικές έδρες στη Νέα Υόρκη και το Σίδνεϊ. Επίσης, προσωρινές δικαστικές έδρες λειτουργούν στις τρέχουσες Ολυμπιακές πόλεις.
Από το 2015 έχω ενταχθεί, είμαι μέλος ενός διεθνούς καταλόγου 300 ατόμων -δικηγόρων κατά κύριο λόγο- από όλο τον κόσμο που ουσιαστικά πραγματεύεται με διαφορές σε αθλητικό επίπεδο, όχι μόνο ποδοσφαιρικές διαφορές, αλλά γενικότερα αθλητικές διαφορές οι οποίες έχουν επίσης ένα τεράστιο φάσμα πολυεπίπεδο που αγγίζει διάφορα θέματα, δηλαδή θίγονται ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει η εμπορική διάσταση, η εργασιακή αντιμετώπιση, κτλ.
Πώς επιλέγεται ο κατάλογος των 300;
Γίνονται συστάσεις από διάφορες ομοσπονδίες και εθνικούς φορείς, γίνεται μια επιλογή από εκτελεστική επιτροπή σε σχέση με τη δράση, τις σπουδές και την επαγγελματική απασχόληση των ατόμων και καταλήγουν στα ονόματα.
Στην Κύπρο σήμερα είμαι ο μοναδικός. Παλαιότερα τη θέση κατείχε ο Κρις Γεωργιάδης, ο οποίος είναι ο εκτελεστικός διευθυντής του Δικηγορικού Γραφείου Χρύσης Δημητριάδης στη Λεμεσό.
Συμμετέχοντας σε αυτές τις διαδικασίες, σεμινάρια ή συνέδρια που γίνονται κάθε χρόνο, περίπου τρεις φορές το χρόνο, μου παρέχεται η δυνατότητα και η ευκαιρία να γνωρίσω συναδέλφους από ευρωπαϊκές χώρες και όχι μόνο, να ανταλλάξουμε απόψεις σε διάφορα επίπεδα επιστημονικά, κοινωνικά, πολιτικά και άλλα. Πρόκειται για μια εκπληκτική εμπειρία, διότι όπως αντιλαμβάνεσαι, εξαιτίας αυτών των παραστάσεων αναπτύσσεσαι και σε προσωπικό επίπεδο διαφορετικά.
Μέσα από αυτή την ιδιότητα σου, ποια προβλήματα βλέπεις να αντιμετωπίζει ο αθλητισμός στη Κύπρο σήμερα.
Το βασικό πρόβλημα του αθλητισμού σήμερα είναι το ίδιο με αυτό που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Το στοιχείο της διαφθοράς.
Έχει τρυπώσει και εκεί η διαφθορά….
Νομίζω αυτό συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια.
Ναι, το γνωρίζαμε μόνο για το ποδόσφαιρο….
Πλέον όμως, εξαιτίας ακριβώς της έντονης εμπλοκής της στοιχηματικής δραστηριότητας και της επαγγελματικής διάστασης που έχει πάρει ο αθλητισμός, όλα αυτά οδήγησαν σε άλλα μονοπάτια. ‘Άρα, θεωρώ ότι το βασικότερο πρόβλημα σήμερα στο αθλητισμό είναι ακριβώς αυτό, της χειραγώγησης και της διαφθοράς.
Η λέξη διαφθορά μπήκε για καλά στη ζωή μας τα τελευταία χρόνια. Αλήθεια, Γιώργο, ένα πετυχημένο δικηγορικό γραφείο, σαν το δικό σου, πόσο εύκολο είναι να μένει μακριά από τη διαφθορά;
Ωραία ερώτηση! Θεωρώ ότι τα δικηγορικά γραφεία ουσιαστικά διαμορφώνουν κουλτούρες, διαμορφώνουν προσεγγίσεις. Οι προσεγγίσεις αυτές είναι προσεγγίσεις οι οποίες προσδίδουν τα άτομα που απαρτίζουν τις ομάδες των δικηγορικών γραφείων. Άρα, θεωρώ ότι εάν τα άτομα που διαμορφώνουν αυτήν την οντότητα ή αυτές τις οντότητες είναι χαμηλών αντιστάσεων, τότε είναι πολύ εύκολο εξαιτίας των προκλήσεων που υπάρχουν καθημερινά να πέσουν σε πολλές παγίδες. Εάν οι αντιστάσεις είναι υψηλές και αν ο αυτοσκοπός δεν είναι το εύκολο χρήμα, τότε δεν κινδυνεύει κανένας να υποστεί την οποιαδήποτε φθορά σε αυτό το επίπεδο.
Όμως, για να μην είμαστε απόλυτοι, βεβαίως οι προκλήσεις είναι καθημερινές, βεβαίως οι παγίδες είναι πολλές, χρειάζεται προσοχή, αυτοσυγκράτηση και ασφαλώς ενασχόληση και με άλλα ζητήματα μακριά από την ύλη. Επιστημονικότητα, η ενασχόληση με τομείς οι οποίοι συνεχώς εξελίσσονται, τεχνολογία, με την προσωπική ανάπτυξη του καθενός, με την μελέτη, όλα αυτά βοηθούν.
Ερχόμαστε σε αυτό που λέγαμε για τον ηγέτη, ότι η προσωπικότητα είναι αυτή που καθορίζει συμπεριφορές και πορείες.
Ναι, ακριβώς.
Αλλά, έχει ιδιαίτερες προκλήσεις ο χώρος ο δικός σας….
Ναι, βεβαίως, διότι είναι ένας χώρος που ασχολείται με την οικονομική δραστηριότητα. Η οικονομική δραστηριότητα είναι δεδομένο ότι σε οδηγεί και σε διαδρομές που μπορεί να είναι επικίνδυνες.
Είσαι αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Τι σε ώθησε να λάβεις μέρος στις εκλογές του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου;
Καταρχάς πρέπει να σου πω ότι με το Δικηγορικό Σύλλογο ασχολήθηκα από τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής μου πορείας, εξαιτίας των συνθηκών και των αναγκών για καλύτερες συνθήκες εργασίας σε πολλά επίπεδα. Θυμάμαι ότι το 1997 μαζί με μια ομάδα συναδέλφων ιδρύσαμε την ένωση νέων και ασκουμένων δικηγόρων την λεγόμενη ΕΝΑΔΙΚ. Η οποία ακριβώς αναζητούσε καλύτερες επαγγελματικές συνθήκες, διεκδικούσε καλύτερες ευκαιρίες, αναβάθμιση επιστημονική και ουσιαστικά μεγαλύτερες και περισσότερες ευκαιρίες. Μετά από κάποια χρόνια και μετά από τη διαπίστωση όλων ότι ο κλάδος υπαναχωρεί σε πολλά επίπεδα (πχ σε επίπεδο εργασίας), δέχεται χτυπήματα από παντού (πχ σε συνθήκες επαγγελματικής δράσης), οι πολλές διαπιστώσεις πολλών προβλημάτων και το γεγονός ότι το επάγγελμα, αλλά ιδιαίτερα τα δικαστήρια εξαιτίας των πολλών καθυστερήσεων επειδή το κράτος δεν επενδύει στο τομέα της δικαιοσύνης , όλα αυτά μου δημιούργησαν το ερέθισμα να εμπλακώ.
Ήμουν τυχερός επειδή σε μια από τις συζητήσεις που είχα με τον νυν Πρόεδρο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Χρίστο Κληρίδη, ο οποίος είναι και Πρόεδρος του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου του Frederick όπου κι εγώ διδάσκω εκεί, μου πρότεινε να συμμετάσχω στον συνδυασμό του μαζί με τρεις άλλους νεαρούς συναδέλφους. Επιδιώξαμε την εκλογή πρώτα του επικεφαλή του συνδυασμού -που ήταν ο Χρίστος Κληρίδης και ασφαλώς μετά την εκλογή όσων των δυνατών περισσότερων από τον δικό μας συνδυασμό.
Οι συνδυασμοί αυτοί έχουν πολιτικοκομματικό χρώμα;
Ο δικός μας δεν είχε και ήταν αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει από άλλους.
Ο δικός μας συνδυασμός κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα αποχρώσεων.
Ο Χρίστος Κληρίδης είναι γνωστός, διετέλεσε βουλευτής με το κόμμα των Νέων Οριζόντων (2001-2006), ήταν υποψήφιος βουλευτής ΔΗΣΥ (2011), είχε έντονη κομματική ανάμιξη και εμπλοκή στο κυπριακό. Με τον Χρίστο Κληρίδη διαφωνούμε σε πολλά θέματα που αφορούν το κυπριακό ή και άλλα ζητήματα, όμως, δέσαμε στο ότι ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος την κατάλληλη στιγμή. Η διεκδικητικότητα, η επιστημοσύνη, η αναγνωρισιμότητα, η πυγμή, αλλά και το γεγονός ότι μπορεί να αναπτύξει ιδέες και να σκεφτεί λύσεις σε πολλά επίπεδα, όλα αυτά τον καθιστούν ωφέλιμο και χρήσιμο στη θέση του Προέδρου του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου για να μπορέσει να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο δικηγορικός κόσμος και ο κλάδος σήμερα.
Τα οποία προβλήματα του κλάδου έχουν αντίχτυπο στην κοινωνία.
Βεβαίως, 100%.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα του κλάδου;
Το δικαιικό μας σύστημα το κληρονομήσαμε περίπου από τους Άγγλους. Βασικές νομοθεσίες ή κώδικες παρέμειναν αναλλοίωτοι από το 1930-1950. Να σου πω ότι ο αστικός κώδικας των αστικών αδικημάτων παρέμεινε –με πολύ μικρές διαφοροποιήσεις-ο ίδιος από το 1933 που τέθηκε σε εφαρμογή για πρώτη φορά στη Κύπρο.
Σουρεαλιστικό!
Ε, ναι, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Η Κύπρος μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λίγα χρόνια πριν την ένταξη της είχε μπει σε μια πορεία ένταξης και υιοθέτησης πλέον ευρωπαϊκών νομοθεσιών. Η εισαγωγή αυτών των στοιχείων άλλαξε και διαφοροποίησε το δικαιικό μας σύστημα. Σήμερα μιλάμε για ένα μικτό σύστημα παρά για ένα σύστημα κοινοδικαίου ή για ένα σύστημα αγγλοσαξονικό, όπως το ξέραμε. Αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Αυτό αντίθετα θα έπρεπε να υποβοηθήσει στην πρόοδο. Εντούτοις, σχεδόν τα μεγάλα ζητήματα τα οποία αλλάζουν, κατά κύριο λόγο τα υιοθετούμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα περισσότερα τα οποία είναι σημαντικά και δημιουργούν αυτές τις διαφοροποιήσεις είναι ουσιαστικά νομοθετήματα τα οποία υιοθετούμε υποχρεωτικά εξαιτίας της ιδιότητας μας ως μέλος της Ε.Ε.
Από την άλλη όμως, όπως είπα και προηγουμένως, λείπει το όραμα, η αναζήτηση βελτιώσεων εκσυγχρονισμού σε πολλά πράγματα, παρά το γεγονός ότι η Κύπρος έχει αναπτύξει και δικές της πανεπιστημιακές σχολές. Σήμερα η Κύπρος έχει 7-8 πανεπιστημιακές νομικές σχολές οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά προοδευτικά εκσυγχρονιστικά στην πολυεπίπεδη αλλαγή των νομοθεσιών.
Μπορεί να έρθει γρήγορα αυτή η αλλαγή τώρα με το νέο Συμβούλιο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου;
Προσπαθούμε. Και το στίγμα του Προέδρου είναι ακριβώς αυτό, ότι θέλει να διαφοροποιήσει εντελώς ολιστικά το σύστημα, την εικόνα και την εντύπωση. Θέλει να διαμορφώσει ακριβώς εκείνο το οποίο πρέπει και αρμόζει στον κλάδο διότι είναι μεγάλη ευθύνη να είσαι δικηγόρος με όλες τις διαστάσεις τις οποίες μπορεί να σκεφτεί ένα μεσαίο ανθρώπινο μυαλό.
Τι εννοείς;
Εννοώ ότι η ευθύνη ενός δικηγόρου δεν περιορίζεται στην υποστήριξη και διεκδίκηση δικαιωμάτων για τον πελάτη του, αλλά αποτελεί στάση ζωής, παράδειγμα αν θέλεις, για την κοινωνία. Ή τελοσπάντων θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα για την κοινωνία. Άρα θα πρέπει να χτίσουμε ακριβώς αυτή την κουλτούρα. Που σημαίνει πρέπει να φύγουμε από προσεγγίσεις οι οποίες συνδέουν απόλυτα τους δικηγόρους με την διαφθορά, με την απάτη, με το οικονομικό έγκλημα, με την λαμογιά όπως λέμε λαϊκά και απλά. Πρέπει λοιπόν να φύγουμε από αυτά και να πάμε σε κάτι άλλο και να δούμε δικηγόρους να ηγούνται της προόδου, του εκσυγχρονισμού. Σε πολλούς τομείς. Όχι κατ’ ανάγκη της πολιτικής ζωής. Θεωρώ ότι έχουμε μεγάλο δρόμο μπροστά μας.
Ποια θεωρείς σήμερα ως τα μεγαλύτερα προβλήματα στο κλάδο σας;
Ο εκσυγχρονισμός της καθημερινότητας ενός δικηγόρου. Η εμπλοκή της τεχνολογίας στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος. Εμείς ακόμη κολλάμε χαρτόσημα! Είμαστε με μεθόδους του 1950-1960!
Άλλες μικρότερες χώρες από την Κύπρο έχουν κάνει άλματα σε επίπεδα τεχνολογίας, βρισκόμαστε στην τέταρτη τεχνολογική επανάσταση, αλλά στην Κύπρο είμαστε εδώ που είμαστε. Πρέπει να εισαχθεί τεχνολογία στην δικαιοσύνη. Βασικός παράγοντας.
Επίσης πρέπει να δώσουμε λύσεις στο δικαστηριακό σύστημα. Υπάρχουν πάρα πολλές καθυστερήσεις, παλιές υποθέσεις οι οποίες περιμένουν τη σειρά τους, γεγονός το οποίο οδηγεί στο γνωστό αξίωμα ότι «δικαιοσύνη η οποία καθυστερεί δεν είναι δικαιοσύνη». Πρέπει να γίνει η μεταρρύθμιση!
Διδάσκεις στο πανεπιστήμιο του Frederick. Πώς προέκυψε το ακαδημαϊκό κομμάτι στη ζωή σου;
Προέκυψε εντελώς τυχαία από μια πρόσκληση που είχα δεχθεί από τον πρώην Υπουργό Παιδείας κ. Γιώργο Δημοσθένους, ο οποίος σήμερα είναι ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Frederick και ήταν κάτι που με ενδιέφερε. Διδάσκω στο Frederick στη Λευκωσία και στη Λεμεσό. Πρόεδρος του Τμήματος μας είναι ο νυν Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Χρίστος Κληρίδης.
Είσαι και στο Δ.Σ του ΔΙΑ, σωστά;
Ναι, ήταν μια πρόταση που δέχθηκα και είπα αμέσως ναι, διότι πρόκειται για ένα μεγάλο ΜΜΕ Οργανισμό και το θεώρησα πρόκληση, αφού ήταν μια άγνωστη για μένα εμπειρία η λειτουργία ενός τέτοιου οργανισμού.
Θεωρώ ότι ο ρόλος των ΜΜΕ γενικότερα δεν είναι αυτός που θα έπρεπε να ήταν και η άποψη μου είναι ότι δεν αξίζει στην κυπριακή κοινωνία αυτό το επίπεδο ΜΜΕ. Οι οργανισμοί λειτουργούν κάτω από αντίξοες και δύσκολες συνθήκες και ίσως κάποιες φορές να ασκούν λάθος το λειτούργημα τους και πολλές φορές να επηρεάζουν με αρνητικό τρόπο την κοινωνική εξέλιξη ή τα κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν τον κόσμο, το συμφέρον του κόσμου και την κοινωνία γενικότερα.
Πάμε στα της Λάρνακας, παρακολουθείς τα όσα γίνονται στη πόλη μας;
Ζω στη Λάρνακα οπόταν ναι, προσπαθώ και παρακολουθώ τι γίνεται.
Πώς βρίσκεις τη πόλη μας σήμερα όσον αφορά στην εξέλιξη της;
Στη Λάρνακα είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αργή αλλά σταθερή ανάπτυξη και από ιδιωτική πρωτοβουλία και από τις αρχές. Ίσως το πιο μεγάλο πρόβλημα της πόλης ήταν το Λιμάνι και η Μαρίνα και σήμερα ευτυχώς φαίνεται ότι είναι στη τελική ευθεία. Θα δούμε όμως.
Η μετακίνηση των πετρελαιοδεξαμενών είναι μια επιτυχία για τη πόλη.
Αλλά, από εκεί και πέρα η Λάρνακα υστερεί σε πολιτιστικό επίπεδο, περιορίζεται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Δηλαδή τι άλλο θα μπορούσε να γίνει;
Να διαμορφωθεί μια τέτοια κουλτούρα στο κόσμο η οποία να ωθεί τον κόσμο να ασχολείται περισσότερο με ζητήματα πολιτισμού. Σήμερα είναι περιορισμένες οι επιλογές.
Επίσης συγκοινωνίες δεν υπάρχουν.
Από τη Λάρνακα λείπουν επίσης οι χώροι άθλησης. Και εννοώ εξωτερικούς χώρους άθλησης που θα μπορούσαν να ανεβάσουν σε επίπεδο τη πόλη.
Τα θετικά στη πόλη μας;
Είναι ένας υπέροχος τόπος να ζει κάποιος και να μπορεί να συνδυάσει την ήρεμη ζωή, την ασφάλεια, τη θάλασσα και τις μικρές αποστάσεις. Αν και επαγγελματικά δραστηριοποιούμαι στη Λευκωσία ουδέποτε σκέφτηκα να ζήσω εκτός Λάρνακας. Πέρα από το ότι νιώθω σκαλιώτης, θεωρώ ότι τα πλεονεκτήματα τα οποία έχει η Λάρνακα είναι πολλά.
Άρα αγαπάς τη πόλη σου;
Φυσικά!
Άρα θα μπορούσες να εμπλακείς στα κοινά της πόλης σου;
Ναι, σίγουρα, θα ήθελα. Στο είπα και στην αρχή ότι με ενδιαφέρουν και τα κοινά και η πολιτική.
Η φιλία είναι σημαντική για σένα;
Εννοείται.
Οι φίλοι σου είναι φίλοι που είχες από παιδί ή έφηβος;
Ναι, ο βασικός κορμός των φίλων μου είναι οι παιδικοί μου φίλοι. Σίγουρα μεγαλώνοντας και με το στοιχείο της κοινωνικότητας που με διακατέχει έκανα κι άλλους φίλους, αρκετούς. Αλλά ο βασικός πυρήνας των φίλων μου είναι οι φίλοι μου από τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια.
Τι σημαίνει για σένα φιλία;
Για μένα σημαίνει πολλά πράγματα η φιλία και προσδίδω πολλά πράγματα στη φιλία, στην αξία της φιλίας. Την εξισώνω με αδελφοσύνη. Πέρα από το διακριτό στοιχείο των γονιών, θεωρώ ότι τα υπόλοιπα είναι συνώνυμα με όσα ζει κανείς με έναν αδελφό ή μια αδελφή.
Μπορεί κάποιοι αδελφικοί σου φίλοι να έχουν αντίθετες ιδεολογικοκομματικές απόψεις από εσένα;
Σαφώς! Και μπορεί να είναι και πρόκληση να μεγαλώνεις ή να αναπτύσσεσαι με ανθρώπους που έχουν διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές θέσεις και μπορεί να σε κάνει και καλύτερο άνθρωπο στο τέλος της ημέρας. Δεν είναι σχέση επιβολής και σίγουρα σεβόμαστε την διαφορετικότητα των απόψεων ο ένας του άλλου.
Οι φίλοι μου ήταν πάντα στήριγμα για εμένα.
Το δικό σου προσωπικό όραμα ποιο είναι Γιώργο;
Να μεγαλώσουν σωστά και καλά τα μωρά μου και να έχουμε υγεία.
Να διεκδικώ κι εγώ και οι γύρω μου βελτίωση, ανάπτυξη προσωπική και άλλη. Και αυτά δεν έχουν να κάνουν με τα υλικά, αλλά με τα πνευματικά.
Ενδιαφέρον…. Μιας και μιλάμε για πνεύμα, βιβλία διαβάζεις;
Πάρα πολύ!
Τι βιβλία διαβάζεις;
Ό,τι φανταστείς, πολιτική ιστορία, λογοτεχνία, νομική, κ.α.
Σε επαγγελματικό επίπεδο τι ονειρεύεσαι;
Να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του κλάδου της δικαιοσύνης και να μπορέσουμε να προσφέρουμε μια καλύτερη δικαιοσύνη στο αύριο. Αυτό συμπεριλαμβάνει πιο δίκαιες συνθήκες, πιο τεχνολογικά ανεπτυγμένες, βελτιωμένες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος για όλους τους συναδέλφους και ιδιαίτερα για τους νεαρούς και σίγουρα επιστημονική ανάπτυξη.
*Απαγορεύεται η αναδημοσίευση της συνέντευξης χωρίς την γραπτή έγκριση του SkalaTimes
