Γράφει ο Άνδρος Καραγιάννης
Δήμαρχος Δερύνειας
Αρκετά παιδιά στη σύγχρονη κοινωνία βιώνουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, ως αποτέλεσμα των νέων οικονομικών και υγειονομικών προκλήσεων που προέκυψαν από την πανδημία. Η στήριξη των βασικών δικαιωμάτων των παιδιών, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, η επισιτιστική ασφάλεια και στέγαση, αποτελούν υποχρέωση της κοινωνίας και των κρατικών θεσμών.
Τα κράτη υποχρεούνται να διασφαλίζουν την εύκολη πρόσβαση των παιδιών σε βασικές ποιοτικές υπηρεσίες, όπως η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, η υγειονομική περίθαλψη και η υγιής διατροφή. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την παροχή βοήθειας σε κηδεμόνες με χαμηλά εισοδήματα, συμβάλλουν στην αποφυγή του κοινωνικού αποκλεισμού των παιδιών στον σχολικό χώρο, αλλά και στις ελεύθερες δραστηριότητες.
Σύμφωνα με στοιχεία που κατατέθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, 18 εκατομμύρια παιδιά στις 27 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζούσαν το 2019 σε νοικοκυριά που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Ο αριθμός ατόμων στον γενικό πληθυσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζουν σε συνθήκες φτώχειας ανέρχεται στα 91 εκατομμύρια.
Τα πιο πάνω ανησυχητικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι αρκετά παιδιά στερούνται του δικαιώματος παροχής βασικής μόρφωσης λόγω της οικονομικής στενότητας που αντιμετωπίζουν οι γονείς τους, αφού το χαμηλό οικογενειακό εισόδημα δεν επιτρέπει στα παιδιά να φοιτήσουν στην προσχολική εκπαίδευση. Το επιπρόσθετο κόστος των σχολικών βιβλίων, η μεταφορά στο σχολείο, τα γεύματα και οι επιπλέον δραστηριότητες, αυξάνουν αισθητά το κόστος ζωής και τον οικογενειακό προϋπολογισμό με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κοινωνικές ανισότητες με πρώτα θύματα τα παιδιά.
Ο κίνδυνος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι πιο έντονος σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, με αναπηρία ή ακόμα σε παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών ή εθνοτικών μειονοτήτων. Τα παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούντα περιβάλλοντα ή που βρίσκονται σε επισφαλείς οικογένειες είναι πιο ευάλωτα στην τρομακτική εμπειρία της ενδοοικογενειακής βίας, στην αντιμετώπιση του κινδύνου φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και της σχολικής εγκατάλειψης.
Αρκετά ευάλωτα παρουσιάζονται επίσης παιδιά που ανατρέφονται από ένα γονέα ή ανήκουν σε πολύτεκνες οικογένειες, τα οποία στερούνται βασικά δικαιώματα, όπως η συμμετοχή τους σε προγράμματα προληπτικής υγείας, κάτι που έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, την προσωπική φροντίδα και την εκπαίδευση τους.
Τα παιδιά λοιπόν που νιώθουν κοινωνικά αποκλεισμένα λόγω της στέρησης βασικών αγαθών, διευκολύνσεων και καλής υγείας, πολύ πιθανόν να έχουν λιγότερες πιθανότητες να φέρουν ψηλές επιδόσεις στο σχολείο, σε σύγκριση με τους πιο κοινωνικά και οικονομικά ευνοούμενους συνομήλικους τους. Η έλλειψη βασικής μόρφωσης και κατάρτισης τους αποτρέπει από τη διεκδίκηση με αξιώσεις θέσεων εργασίας, με αποτέλεσμα με την ενηλικίωση τους να παραμένουν άνεργοι για αρκετό καιρό ή να αποδέχονται οποιαδήποτε εργασία με χαμηλές ή εξευτελιστικές απολαβές.
Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και η κακή υγεία των εφήβων δημιουργούν συνθήκες εκμετάλλευσης κυρίως από οικονομικούς φορείς και παράγοντες, οι οποίοι τους θεωρούν ως εργατικό δυναμικό χαμηλής ποιότητας και παραγωγικότητας με όλα τα κοινωνικά και μισθολογικά επακόλουθα στους ίδιους και στις οικογένειες τους.
Η πανδημία του κορωνοϊού έχει δημιουργήσει αρκετούς κοινωνικοοικονομικούς κινδύνους για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, για μονήρεις μητέρες, για παιδιά, ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρία, μετανάστες και αρκετούς επισφαλείς εργαζόμενους.
Το κλείσιμο των σχολείων στέρησε σε μεγάλη μερίδα παιδιών τη σωστή διατροφή και τα σχολικά γεύματα, όπως επίσης και την ασφάλεια που τους προσφέρει το σχολικό περιβάλλον. Αρκετά παιδιά έγιναν αυτόπτες μάρτυρες ή έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή ανάπτυξαν τα ίδια βίαιη συμπεριφορά.
Οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παροχή βασικών υπηρεσιών για καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού των παιδιών. Τα παιδιά ως μέλη της κοινωνίας των πολιτών έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ενήλικες και επιβάλλεται να ζουν σε ένα ευχάριστο περιβάλλον, μακριά από βία, διακρίσεις, κακοποίηση, παραμέληση και εγκατάλειψη.
