Η Ημέρα της Γυναίκας, η οποία γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε έτους, θεσμοθετήθηκε για να αναδείξει τον πολυδιάστατο ρόλο των γυναικών στη διαμόρφωση της ιστορίας και για να υπενθυμίζει πως ασχέτως των όσων βημάτων έχουν ήδη γίνει στην (αυτονόητη) κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων, είναι ακόμη πολλά που πρέπει να ακολουθήσουν για να υπάρξει αλλαγή κουλτούρας και έμπρακτη ισότητα των δύο φύλων.
Υποστηρίζεται ότι στις 8 Μαρτίου 1857, οι γυναίκες εργάτριες στην κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης κατέβηκαν σε απεργία και διαδήλωσαν απαιτώντας βελτίωση των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας, μείωση των ωρών εργασίας τους και εξίσωση των μισθών τους με αυτούς των ανδρών. Από τότε, η 8η του Μάρτη είναι μία ημερομηνία άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία και τους αγώνες του γυναικείου και του εργατικού κινήματος.
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γιορτάζεται φέτος με τη θεματική «Ισότητα των Φύλων Σήμερα για ένα Βιώσιμο Αύριο» αναγνωρίζοντας τη συμβολή των γυναικών διεθνώς, οι οποίες πρωτοστατούν της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, του μετριασμού και της αντίδρασης, για την οικοδόμηση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για όλους μας. Μολαταύτα, η ιδιαίτερα σημαντική ημέρα της γυναίκας γιορτάζεται υπό συνθήκες εμπόλεμης κατάστασης και αβεβαιότητας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε αναφορά του για την σημερινή ημέρα, έδωσε έμφαση στις γυναίκες που βιώνουν τον πόλεμο όπως στην Ουκρανία, Αιθιοπία και Αφγανιστάν, ως τις «πιο ευάλωτες».
Η πανδημία των τελευταίων δύο χρόνων που ακόμα συνεχίζει είναι για όλους μια επώδυνη εμπειρία και οξύνει, μεταξύ άλλων, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το γυναικείο φύλο. Ωστόσο, ο ηγετικός ρόλος των γυναικών αναδεικνύεται πιο κρίσιμος από ποτέ κατά την πανδημική κρίση που βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς ο ηρωισμός των εργαζόμενων γυναικών στον κλάδο της υγείας και κοινωνικής περίθαλψης αποδεικνύεται καταλυτικός.
Διαπιστώνεται δυστυχώς, ότι η πανδημία έφερε και μια κατακόρυφη αύξηση της έμφυλης βίας. Πολλές γυναίκες, λόγω των μέτρων περιορισμού της κίνησης και της κοινωνικής επαφής, εγκλωβίστηκαν στο σπίτι με τους κακοποιητές τους. Η ενδοοικογενειακή βία, φαινόμενο με πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές προεκτάσεις, διογκώθηκε. Από την άλλη, γιγαντώθηκε το κίνημα #MeToo, αναδεικνύοντας το εύρος του σεξισμού και της κακοποίησης που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και ενδυναμώνοντάς τες ώστε να μιλήσουν επιτέλους ανοικτά για τις τραυματικές εμπειρίες τους και να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Η Κύπρος βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση για το φαινόμενο αυτό και το έχει αποδείξει με πρόσφατες νομοθεσίες για τη βία κατά των γυναικών που εναρμονίζεται με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, και αντιμετωπίζει όλες τις μορφές βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών, την ποινικοποίηση του σεξισμού, την ποινικοποίηση της παρενοχλητικής παρακολούθησης και τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην εργασία με αυστηρότερες ποινές. Με γνώμονα δε την προστασία των θυμάτων, το «Σπίτι της Γυναίκας» είναι ένα επίσης πρωτοποριακό επίτευγμα στην όλη προσπάθεια στήριξης της γυναίκας.
Ως προς την ισότητα των φύλων στην απασχόληση, και με βάση στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Στατιστική Υπηρεσία:
- αύξηση 4,4% παρουσίασε σε ετήσια βάση το εργατικό δυναμικό στην Κύπρο, το οποίο ανήλθε σε 472.314 άτομα ή 64,6% του πληθυσμού το τρίτο τρίμηνο του 2021, σε σύγκριση με 452.154 άτομα (62,9%) το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020.
- Συγκεκριμένα, ο αριθμός των απασχολουμένων ήταν 440.959 άτομα και το ποσοστό απασχόλησης 60,3% (άνδρες 66,3%, γυναίκες 54,8%) σε σύγκριση με 414.920 άτομα (57,7%) το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020.
- Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 31.355 άτομα και το ποσοστό ανεργίας σε 6,6% του εργατικού δυναμικού (άνδρες 6,1%, γυναίκες 7,2%) σε σύγκριση με 37.234 άτομα (8,2%) το αντίστοιχο τρίμηνο του 2020.
- Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία, στις ηλικίες 20-64 το ποσοστό απασχόλησης ήταν 77,2%. Το ποσοστό για τους άνδρες ήταν 83,2% και για τις γυναίκες 71,5%. Στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2020 το ποσοστό ήταν 74,5% (άνδρες 81,4%, γυναίκες 68,0%).
- Η μερική απασχόληση αποτελούσε το 11,0% της συνολικής απασχόλησης ή 48.482 άτομα (άνδρες 9,4%, γυναίκες 12,7%). Το αντίστοιχο ποσοστό για το 3ο τρίμηνο του 2020 ήταν 10,2% (άνδρες 7,9%, γυναίκες 13,0%).
- Στους νέους ηλικίας 15-24 ετών το ποσοστό ανεργίας ήταν 14,5% του εργατικού δυναμικού των ηλικιών αυτών (άνδρες14,1%, γυναίκες 14,9%) σε σύγκριση με 20,4% (άνδρες 30,2%, γυναίκες 10,8%) στο αντίστοιχο τρίμηνο του περασμένου χρόνου.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αναγνωρίζουμε την ανάγκη δίκαιης και αξιοπρεπούς εργασίας, ως κοινό συντελεστή προόδου, αλληλεγγύης και ανάκαμψης. Η ισότητα των φύλων βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του προτάγματος.
Επείγει λοιπόν, η ενσωμάτωση της προοπτικής του φύλου στις αναλύσεις μας για την πανδημία και στη μετάβασή μας στη φάση της ανάκαμψης. Η ισότητα των φύλων συναρτάται με πολιτικές που λαμβάνουν υπ’ όψη τις διαφορετικές εμπειρίες γυναικών και ανδρών, αλλά και τις διαφορετικές τους ανάγκες όπως και την ανάγκη της γυναίκας για συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.
Ο αγώνας για ουσιαστική συμμετοχή και εκπροσώπηση των γυναικών αλλά και των ανδρών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και εργατικής δραστηριότητας, είναι κομμάτι της καθημερινής μας προσπάθειας και σίγουρα δεν τελειώνει σε μια ημέρα. Η δε πρόοδος στα θέματα αυτά αντανακλά το επίπεδο κάθε χώρας και κοινωνίας που θέλει να οδεύει μπροστά να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και πέρα από τη θεσμική κατοχύρωση της ισότητας, στα δημοκρατικά πολιτεύματα, χρειάζεται η καθημερινή ενίσχυση, επιβεβαίωση και συνεχής εκπαίδευση. Γιατί πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα της διαφορετικής θέσης της γυναίκας και να σπάσουν τα στερεότυπα. Και αυτό είναι ευθύνη όλων μας!
Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στο πλευρό όλων των εργαζόμενων ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας κλπ και να τους ενημερώνει τόσο για τα δικαιώματα τους, όσο και να τους στηρίζει στη διεκδίκηση και τη δικαίωση τους όταν υφίστανται έμφυλες διακρίσεις στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην ανέλιξη, στη μετάθεση, στην απόλυση, στην παρενόχληση και σεξουαλική παρενόχληση, στην προστασία της μητρότητας κτλ.
Οι εργαζόμενοι/ες όταν αντιμετωπίζουν έμφυλες διακρίσεις στην απασχόληση, καλούνται να αποτείνονται στην Επιτροπή στο τηλέφωνο 22 600920, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο genderequalitycommittee@mlsi.gov.cy και στην ιστοσελίδα www.eif.gov.cy.
