Ο αντίκτυπος της εμπόλεμης σύρραξης στην Ουκρανία, των κυρώσεων και των αντικυρώσεων φυσιολογικά αποτέλεσαν και θα συνεχίσουν να αποτελούν πεδίο συζήτησης και ανάλυσης. Κοινός παρονομαστής είναι η ύπαρξη συνεπειών, αλλά παρόλα αυτά ουδείς μπορεί με ασφάλεια να προβλέψει το εύρος, τη διάρκεια και το βάθος των συνεπειών. Άλλωστε, σε ένα πολυπολικό κόσμο με αντικρουόμενα γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, τα πάντα είναι ρευστά και συνεχώς μεταβαλλόμενα.
Εκ πρώτης, είναι φανερό πως η κατάσταση θα επιφέρει αλλαγές στα διεθνή ενεργειακά ισοζύγια, τους συσχετισμούς διάθεσης της ενέργειας και περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού.
Το βαρύ τίμημα της κρίσης θα καλεστούν να πληρώσουν για άλλη μια φορά οι εργαζόμενοι που πληρώνουν ήδη τα «σπασμένα». Όλα συνηγορούν – και με κυβερνητικές πλέον παραδοχές – πως ο πληθωρισμός δεν μπορεί να συγκρατηθεί επιβραδύνοντας ουσιαστικά τους ρυθμούς ανάπτυξης με όλα τα συνακόλουθα που στο τέλος φορτώνονται από τις νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις στους εργαζόμενους μέσα από πολιτικές σκληρής λιτότητας.
Οι πρώτες αντιδράσεις από πλευράς των κυβερνώντων είναι καθησυχαστικές κυρίως γιατί τείνουν να διασκεδάσουν τις βάσιμες ανησυχίες της κοινωνίας. Και οι ίδιοι γνωρίζουν πολύ καλά πως πολλοί τομείς της οικονομίας θα επηρεαστούν, όπως το εμπόριο, η ναυτιλία, ο κατασκευαστικός τομέας, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ακόμα και το τραπεζικό σύστημα.
Πέραν από τις έμμεσες παρενέργειες που θα φανούν στη πορεία του χρόνου, είναι φανερό πως άμεσα:
- Θα καταγραφούν σοβαρές απώλειες στον τουρισμό που τροφοδοτεί με ουσιαστικό τρόπο την κυπριακή οικονομία. Μαζί με τον τουρισμό και η επισιτιστική βιομηχανία που δεν κατάφερε ακόμα να «ανασάνει» από τις συνέπειες της πανδημίας.
- Θα υπάρξουν πρόσθετες αυξήσεις στα καύσιμα και στον ηλεκτρισμό. Ήδη η μείωση του φόρου κατανάλωσης που αποφάσισε η κυβέρνηση έχει σχεδόν εξανεμιστεί από τις αυξήσεις, ενώ είναι θέμα χρόνου να προσεγγίσει πρωτοφανή υψηλές τιμές.
- Οι τιμές βασικών αγαθών θα συνεχίζουν να καλπάζουν. Το ράλι των αυξήσεων θα επηρεάσει σχεδόν όλα τα βασικά καταναλωτικά αγαθά της καθημερινότητας.
Οι πρώτοι που θυματοποιούνται είναι οι ευάλωτες ομάδες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ο γεωργικοκτηνοτροφικός τομέας. Περισσότερη ακρίβεια σημαίνει περιορισμό του ήδη κουτσουρεμένου διαθέσιμου εισοδήματος. Οι ευάλωτες ομάδες πλήττονται περισσότερο καθώς ξοδεύουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους σε καύσιμα, ηλεκτρισμό και βασικά αγαθά.
Ζητούμενο παραμένει η αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων στην οικονομία και η υλοποίηση ενός αναπτυξιακού πλάνου που να υπηρετεί μέσω της οικονομίας το σύνολο της κοινωνίας, αλλά αυτή την ώρα προκύπτει η ανάγκη λήψης μέτρων που να περιορίζουν την έκταση των συνεπειών, ιδιαίτερα σε βάρος των ευάλωτων ομάδων.
Η κυβέρνηση οφείλει να το αντιληφθεί και να θέσει άμεσα το ζήτημα της λήψης σοβαρών αντισταθμιστικών μέτρων που αφενός θα ανακουφίζουν από την καλπάζουσα ακρίβεια και αφετέρου προστατεύουν από την αισχροκέρδεια.
Ως προς αυτή την κατεύθυνση, το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει σειρά προτάσεων και θα συνεχίσει να συνεισφέρει καταθέτοντας ρεαλιστικές προτάσεις. Προτάσεις όπως η μείωση του ΦΠΑ στο 9% στο ηλεκτρικό ρεύμα, ο τερματισμός της διπλής φορολογίας στα καύσιμα, η επιβολή πλαφόν σε είδη πρώτης ανάγκης κ.α.
Περιθώρια και δυνατότητες υπάρχουν. Υπάρχει όμως και η αναγκαία πολιτική βούληση από μέρους της κυβέρνησης;
*Βάκης Χαραλάμπους
Μέλος Κ.Ε. ΑΚΕΛ
Τομέας Οικονομίας ΑΚΕΛ
