Η ζωγράφος και εικαστικός Νικολέττα Παπαμιχαήλ, από τη Λάρνακα, η οποία ζει και εργάζεται στη Λευκωσία, ετοιμάζεται να μας παρουσιάσει στις 31 Μαρτίου τη νέα της δουλειά με τίτλο «Ψάχνοντας την Οφήλια», στο «Γκαράζ» στην Λευκωσία.
Tο SkalaTimes άδραξε την ευκαιρία για μια κουβέντα μαζί της, με αφορμή τη νέα της δουλειά και έκθεση.
Ανάμεσα σε άλλα η καλλιτέχνις αναφέρει στη συνέντευξη της: «Η εικόνα της ντυμένης Οφηλίας στο ποτάμι, έργο του John Everett Millais είναι μια εικόνα που είναι τυπωμένη μέσα μου βαθιά, τόσο για την ομορφιά της, όσο και για την τραγικότητα του θέματος. Από μικρή, με εντυπωσίαζε η έννοια του έρωτα και ο ρόλος του στη ζωή των ανθρώπων, το πώς όλα καταλήγουν να περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Όπως αναφέρω και στο σύντομο κείμενο που έγραψα, η λίμνη βρέθηκε πρώτη.
Τυχαία, σε φιλικό σπίτι συναντούσα αυτή τη λιμνούλα με τα νούφαρα και κάθε φορά που τα έβλεπα σκεφτόμουν την Οφηλία και όσες γυναίκες «τόλμησαν» (!) λύγισαν στον έρωτα και τερμάτισαν τη ζωή τους, όταν αυτός δεν βρήκε ανταπόκριση, όμως και γενικότερα όταν τα συναισθήματα είναι σε αδιέξοδο απόγνωσης…».
Περισσότερα στη πιο κάτω συνέντευξη μας.
*Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν την Πέμπτη 31/3 στο Γκαράζ, ώρα 19:00. Η έκθεση θα είναι καθημερινά ανοιχτή μέχρι τις 7/4, πρωί 11:00-13:00 και απόγευμα 17:00-20:00.
Της Γιώτας Δημητρίου
Νικολέττα το δικό σου ταξίδι στον κόσμο της τέχνης πώς ξεκίνησε και ποιο θα έλεγες ότι ήταν το έναυσμα;
Δεν έχω ακριβείς αναμνήσεις του πότε ξεκίνησα ακριβώς να ασχολούμαι με την τέχνη, με πιο σοβαρές προθέσεις, κάποια ερεθίσματα από εκθέσεις και εγκυκλοπαίδειες θυμάμαι να μου είχαν εντυπωθεί σε σημείο που να προσπαθώ και να επιδιώκω να έρχομαι συχνότερα σε επαφή με τη ζωγραφική, κυρίως στα χρόνια του λυκείου.
Έχεις σπουδάσει σε χώρες που έχουν ιδιαίτερη σχέση με την τέχνη, όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία. Τι αποκόμισες από τις χώρες αυτές κατά φοιτητικά σου χρόνια;
Στην Ιταλία -Φλωρεντία- ο τρόπος που ήταν διαμορφωμένο το πρόγραμμα σπουδών μου ήταν κυρίως κλασικός, τα ερεθίσματα επίσης, με κάποιες σύγχρονες νότες τέχνης να κάνουν την εμφάνιση τους και να με εντυπωσιάζουν ή κάποτε να με σοκάρουν, αφού στην Κύπρο και στην ηλικία μου, ή στο περιβάλλον μου τότε, δεν υπήρχε επαφή με τη σύγχρονη Τέχνη. Αυτή η απελευθέρωση γινόταν αισθητή και στο φοιτητικό τρόπο ζωής, με έντονο το στοιχείο της διασκέδασης, της ανάμειξης κουλτούρας με κόσμο από διάφορες χώρες.
Στη Μαδρίτη οι σπουδές μου επικεντρώθηκαν στη σύγχρονη Τέχνη, και η ζωή στη μεγαλούπολη ήδη ήταν μια ξέφρενη παρέλαση. Φώς, κέφι, ομορφιά παντού, ακόμα και στο παλιό, το φτωχό, το απλό, το λερωμένο και το απεριποίητο. Αυτό έμαθα να εκτιμώ στις χώρες αυτές.
Θα έλεγες ότι οι χώρες που σπουδάζουμε καθορίζουν σε κάποιο βαθμό την μετέπειτα πορεία μας;
Φυσικά, εάν βέβαια είμαστε αρκετά ανοιχτοί για να απορροφήσουμε ότι έχουν να μας δώσουν, μέσα και έξω.
Σήμερα που σε βρίσκουμε επαγγελματικά;
Είμαι ελεύθερη επαγγελματίας, με όλη τη σημασία της λέξεως. Χρησιμοποιώ τις γνώσεις μου στην Τέχνη, όταν μπορώ, για να τις μεταδώσω αλλού, όμως κυρίως ζωγραφίζω, εικονογραφώ, γράφω προσωπικές σημειώσεις, διαβάζω, παρατηρώ….
Μεγάλωσες στην Λάρνακα, όμως επέλεξες να εργάζεσαι στη Λευκωσία, υπάρχει ιδιαίτερος λόγος γι’ αυτό; Θεωρείς ότι οι τέχνες προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες στην πρωτεύουσα; Όντως η αρχική μου επιλογή είχε να κάνει με το που θα έχω περισσότερες ευκαιρίες, όχι να προχωρήσω επαγγελματικά, όσο να συνεχίσω ενεργή. Τα δρώμενα στη Λευκωσία είναι περισσότερα και λόγω της πρωτεύουσας υπάρχουν τα προνόμια των οργανισμών πχ θεάτρου, εικαστικοί σύνδεσμοι, πιο πολλές γκαλερί, ανεξάρτητοι νέοι χώροι. Είναι δύσκολο ακόμα και αν δεν έχεις χρόνο να μην δεις έστω και κάτι. Και όσα δρώμενα και αν υπάρξουν σε μια βδομάδα απορροφούνται από το κοινό.
Σε αντίθεση με τη Λάρνακα, που λόγω μεγέθους, αδικείται σε αρκετούς τομείς και όπως είναι φυσικό είναι κύκλος, εάν δεν υπάρχουν πολλά ερεθίσματα, τότε παύεις να τα κυνηγάς- αυτό έχει κάπως αλλάξει ,αλλά ακόμα δεν έχει εκείνο τον παλμό….
Δεν είμαι απόλυτη όμως, εφόσον η ζωή μου και το παιδί μου είναι στη Λευκωσία και δεν συμμετέχω όσο θα ήθελα σε δρώμενα στη Λάρνακα.
Η νέα σου δουλειά με τίτλο «ψάχνοντας την Οφηλία» είναι εμπνευσμένη από την διάσημη ηρωίδα του Σαίξπηρ. Θέλεις να μας πεις λίγο πως ξεκίνησε η ιδέα για αυτήν την νέα δουλειά σου;
Η εικόνα της ντυμένης Οφηλίας στο ποτάμι, έργο του John Everett Millais* είναι μια εικόνα που είναι τυπωμένη μέσα μου βαθιά, τόσο για την ομορφιά της, όσο και για την τραγικότητα του θέματος.
Από μικρή, με εντυπωσίαζε η έννοια του έρωτα και ο ρόλος του στη ζωή των ανθρώπων, το πώς όλα καταλήγουν να περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Όπως αναφέρω και στο σύντομο κείμενο που έγραψα, η λίμνη βρέθηκε πρώτη.
Τυχαία, σε φιλικό σπίτι συναντούσα αυτή τη λιμνούλα με τα νούφαρα και κάθε φορά που τα έβλεπα σκεφτόμουν την Οφηλία και όσες γυναίκες «τόλμησαν» (!) λύγισαν στον έρωτα και τερμάτισαν τη ζωή τους, όταν αυτός δεν βρήκε ανταπόκριση, όμως και γενικότερα όταν τα συναισθήματα είναι σε αδιέξοδο απόγνωσης… Βρήκα αρκετές γυναίκες καλλιτέχνες που τερμάτισαν τη ζωή τους για λόγους συνδεδεμένους με νοσηρές καταστάσεις που συσχετίζονταν με την εμπειρία του έρωτα ή του σεξ στην τρυφερή ηλικία…
Μια μέρα θέλησα να μπω μέσα και να αναπαραστήσω τη σκηνή. Στα έργα μου χρησιμοποιώ πολλές φορές τον εαυτό μου ως περφόρμερ για την υλοποίηση των πινάκων μου, το να βάζω τον ίδιο μου τον εαυτό σε καταστάσεις με κάνει να εντάσσομαι πιο συναισθηματικά στο «παιχνίδι».
Μπορούν οι ηρωίδες/ήρωες της κλασικής λογοτεχνίας να αποτελέσουν υλικό για σύγχρονους ζωγράφους καλλιτέχνες; Θα έλεγες ότι με αυτόν τον τρόπο γεννιέται μια αόρατη συνεργασία του σύγχρονου καλλιτέχνη (ζωγράφου) με τον κλασικό συγγραφέα που έγραψε κάποτε το εκάστοτε έργο;
Όλες οι έννοιες, όλες οι ιδέες αντλούνται από τη ζωή, προπάντων τα συγγραφικά έργα είναι τα κυριότερα ερεθίσματα για κάθε καλλιτέχνη, οποιασδήποτε εικαστικής πειθαρχίας. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει καλλιτέχνης χωρίς να μην έχει έστω και υποσυνείδητα ως σημείο αναφοράς ένα συγγραφέα. Το κατά πόσο τώρα ο ήρωας μπορεί να γίνει αντικείμενο ταύτισης εναπόκειται στο πόσο θέλει να παίξει ο καλλιτέχνης. Στη σύγχρονη τέχνη το παιχνίδι και ο ρόλος είναι συνήθης τακτική!
Στην αναζήτηση της δική σου Οφήλιας ποιες δυσκολίες συνάντησες και πόσο χρειάστηκε να μελετήσεις εις βάθος την Οφήλια του Σαίξπηρ;
Η δυσκολία δεν ήταν κατά πόσο θα μελετούσα εις βάθος το ίδιο το έργο, γιατί όπως είπα πρόκειται για ένα παιχνίδι συσχέτισης. Η δυσκολία ήταν μέχρι πού να φτάσω, τί να αποκαλύψω, τί να αφήσω να νοηθεί… και πού να επεκταθώ.
Η Οφηλία ήταν η εικόνα. Ως ζωγράφος με ενδιαφέρει το φως, το χρώμα, η σύνθεση, το αισθητικό αποτέλεσμα. Ως εικαστικός η γεύση που θα αφήσει και αν οι σκέψεις μου μπορούσαν να αποκρυπτογραφηθούν.
Νικολέττα, η τέχνη σημαίνει πολλά και διαφορετικά πράγματα, για τον καθένα. Για εσένα, αλήθεια, τι σημαίνει τέχνη και τι σημαίνει «καλή τέχνη»;
Πιστεύω ότι η Τέχνη είναι η δεξιοτεχνία της έκφρασης, είναι η ικανότητα να συγκινήσεις με την ποιότητα της χειρονομίας, τις αισθήσεις και το συναίσθημα ταυτόχρονα. Άρα, πρέπει να είναι καλή πάντα ! 🙂
Αν αναφερθούμε σε άλλες τέχνες με μικρό τ, όπως την τέχνη του να φτιάχνεις ωραία κάτι, τότε αναφερόμαστε σε χειροτεχνία ή δεξιοτεχνία ασχέτως του νοήματος.
Στην αναζήτηση της δικής σου Οφηλίας συνεργάστηκες με τους συνδημότες μας που αποτελούν το γνωστό συγκρότημα The Smallest Creature, για το video clip του τραγουδιού τους Break me, που είναι ένα κομμάτι από το πρόσφατο τους album “Magic Beans”. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Εκτός από τη φιλία και τις συχνές συζητήσεις που μας συνδέουν, πιστεύω πως έχουμε ένα κοινό στον τρόπο δημιουργίας μας- τον βιωματικό, όπως και το ότι έχουμε ένα παρόμοιο τρόπο να αντιλαμβανόμαστε τον έρωτα: σαν κάτι ζωτικής σημασίας χωρίς κατ´ ανάγκην πρόσωπο… Το συγκεκριμένο τραγούδι Break me για εμένα είναι το πώς μπορεί να σε «πλάσει» να σε εξαντλήσει το άτομο στο οποίο βλέπεις τον έρωτα. Μου θυμίζει λίγη Οφηλία και το άκουσα όταν ήμουν ήδη στη διαδικασία.
Τι να περιμένουμε να δούμε στην έκθεση σου στις 31 Μαρτίου και τι τεχνοτροπία έχεις χρησιμοποιήσει στα έργα σου;
Είναι κυρίως έργα με λάδι μεγάλων σχετικά διαστάσεων, χωρισμένα σε δυο παράλληλες θεματικές. Τη γυναίκα Οφηλία και αυτά που υπάρχουν από κάτω στο βυθό…
Τέλος, υπάρχει κάποιο μήνυμα που θέλεις να στείλεις μέσα από την έκθεση αυτή;
Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας αυτών των έργων, αυτά τα δύο χρόνια έχουν συμβεί πολλά στη ζωή μου και σε προσωπικό επίπεδο και σε παγκόσμιο, που με έχουν αποσυντονίσει, απογοητεύσει και πολλές φορές με έχουν κάνει να σκεφτώ πως θα παρατήσω τις προσπάθειες μου. Ποτέ δεν το έκανα επειδή πάντα μέσα μου νιώθω ερωτευμένη με κάτι, με κάποιον, με εμένα, με οτιδήποτε. Αυτό είναι το μήνυμα.
Η φλόγα υπάρχει μέσα μας και απλά αλλάζει μορφή, ο έρωτας απογοητεύει, όμως όταν διατηρείς τη φλόγα σου σαν άτομο είσαι πάντα και ζεις, πάντα, σαν ερωτευμένος. Δεν μου αρέσει να ζω ερωτικές απογοητεύσεις, αλλά όταν γυρίζω σε καιρούς που τις έζησα νιώθω έξαψη δημιουργικότητας. Δεν μου αρέσει η απάθεια, ούτε να ακούω για θύματα. Πόσο μάλλον για Οφήλιες που εγκαταλείπουν τη ζωή τους για έναν έρωτα χωρίς ανταπόκριση…
Περισσότερα για την Νικολέττα Παπαμιχαήλ μπορείτε να βρείτε στην προσωπική της ιστοσελίδα : nicolettapapamichael.com
* Μια από τις πιο γνωστές απεικονίσεις της Οφήλιας του Σαίξπηρ, στο νερό, είναι ο πίνακας του ζωγράφου John Everett Millais. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1852 και εκτέθηκε στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου. Υπάρχει μια τραγική ιστορία πίσω από την δημιουργία του έργου, που αφορά το μοντέλο που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης για να ζωγραφίσει το έργο του.
