SkalaTimes
Η καλλιτέχνις Άντρη Ιωνά σπούδασε στο Camberwell University of Arts στο Λονδίνο. Μετά την αποφοίτηση της το 2000, άνοιξε δικό της εργαστήρι στην Λάρνακα. Έχει στο βιογραφικό της προσωπικές εκθέσεις, καθώς και συμμετοχές σε πολλές ομαδικές σε Μάλτα, Σικελία, Κύπρο και Ελλάδα και άλλες χώρες. Με αφορμή την συμμετοχή της στη δεύτερη διεθνή διαδικτυακή έκθεση που ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Αυγούστου η Άντρη μίλησε στο SkalaTimes.
Άντρη, το δικό σου ταξίδι στον κόσμο της τέχνης πώς και πότε ξεκίνησε;
Καταρχάς, πρέπει να επισημάνω ότι μεγάλωσα σε μία οικογένεια, που ζούσε στο Ομάν λόγω της εργασίας του πατέρα μου, ο οποίος ήταν διευθυντής σε ένα ελληνόφωνο δημοτικό σχολείο. Ως εκ τούτου, τα πρώτα μου βήματα και τα πρώτα μου ερεθίσματα προέρχονται από εκεί. Επιπροσθέτως, μεγάλωσα σε μία οικογένεια, που αγαπούσε τα γράμματα και τις τέχνες γενικότερα. Θυμάμαι ότι από πολύ μικρή ηλικία οι γονείς μου πάντα μας έπαιρναν σε μουσεία, εκθέσεις ζωγραφικής, θέατρα και ό,τι άλλο σχετιζόταν με τον πολιτισμό. Στο δημοτικό ήθελα να δημιουργώ ασταμάτητα. Να δημιουργώ και να πειραματίζομαι με διάφορα υλικά. Αργότερα, με την επιστροφή μας για μόνιμη εγκατάσταση πλέον στην Κύπρο τα παράτησα κάπως. Αυτό οφειλόταν στον χρόνο που χρειαζόμουν, για να προσαρμοστώ στις καινούριες συνθήκες της ζωής μου. Μεγαλώνοντας, ένιωσα και πάλι την ανάγκη να δημιουργήσω, γιατί ήταν κάτι που μου έδινε χαρά και με έκανε να έρχομαι όλο και πιο κοντά στον εαυτό μου. Οτιδήποτε σκεφτόμουν να κάνω στη ζωή μου είχε να κάνει με καλλιτεχνικά στοιχεία. Έτσι, αποφάσισα να σπουδάσω εικαστικές τέχνες και μετά από επίπονη προσπάθεια κατάφερα να πετύχω εισδοχή στο Πανεπιστήμιο « University of the Arts London – Camberwell», το οποίο εδράζεται στο Λονδίνο.
Από τα χρόνια των σπουδών σου στο «University of the Arts – Camberwell» τι έχεις κρατήσει;
Από τα χρόνια των σπουδών μου, έχω κρατήσει τις πιο ωραίες αναμνήσεις. Εκεί συνειδητοποίησα ότι άρχισα να μπαίνω σοβαρά στον κόσμο της τέχνης. Είχα εξαιρετικούς καθηγητές, ανθρώπους με αξίες που συνέβαλαν στην εξέλιξή μου ως καλλιτέχνης και πάντα ενθάρρυναν τις καλλιτεχνικές μου προσπάθειες. Επίσης, οι σπουδές μου εκεί μού έδωσαν την ευκαιρία για αυτογνωσία και αυτοέκφραση. Το Λονδίνο αποτελεί από μόνο του μία πόλη έμπνευσης. Είναι περιτριγυρισμένο από θέατρα, μουσεία, μοναδικά αρχιτεκτονήματα, βιβλιοθήκες, όπου μπορεί κανείς να κάνει επιτόπια έρευνα σε καθετί που μελετά και είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον πολιτισμό και δη τις τέχνες.
Μετά από τις σπουδές σου επέστρεψες στην Κύπρο το 2000. Αλήθεια, ποιες ήταν οι δυσκολίες που συνάντησες ως καλλιτέχνης και πόσο δύσκολο ήταν να ξανασυνηθίσεις τη ζωή σου στην Κύπρο μετά το Λονδίνο;
Επιστρέφοντας στην Κύπρο ήταν πολύ δύσκολο για μένα να προσαρμοστώ στα νέα δεδομένα. Η Λάρνακα είναι μία πόλη που ναι μεν σου παρέχει κάποιες ευκαιρίες, αλλά ο χώρος θεωρώ ότι είναι κάπως ιδιαίτερος και απαιτητικός. Δεν υπήρχαν πολλές διασυνδέσεις για κάποιον που θα έκανε μία καινούρια αρχή ούτε και ικανοποιητικά μέτρα στήριξης για τους καλλιτέχνες. Νομίζω ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες της γενιάς μου ξεκινήσαμε σε μία δύσκολη οικονομική συγκυρία. Παρόλο που η Λάρνακα έχει μία σημαίνουσα πολιτιστική ιστορία, εντούτοις, πρέπει εμείς οι εικαστικοί να αξιοποιήσουμε τον πλούτο που μας προσφέρει ο πολιτισμός μας και να τον εντάξουμε στην καθημερινότητά μας. Οι Κύπριοι καλλιτέχνες έχουμε επίπεδο γνώσεων και δημιουργικότητας και θα ήταν καλό να το διεκδικήσουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Βέβαια, τώρα μέσω διαδικτύου είναι ευκολότερο να ακολουθήσεις τον δικό σου δρόμο.
Ασχολείσαι και με ζωγραφική και με κεραμική και διδάσκεις. Για σένα τι ρόλο διαδραματίζουν οι εκθέσεις στη δουλειά σου; Τι σημαίνει για σένα να εκθέτεις;
Είναι σημαντικό για μένα να παρουσιάζω τα έργα μου εκτός εργαστηρίου και να τα εκθέτω μπροστά σε ζωντανό κοινό το οποίο θα τα δει και θα τα κρίνει με τη δική του καλλιτεχνική ματιά. Είναι και ο σκοπός του καλλιτέχνη, άλλωστε, να μοιράζεται τα έργα του με τον κόσμο και να καταξιώνεται μέσα από αυτά στους χώρους της τέχνης. Μού αρέσει να ακούω τα σχόλια και τις αντιδράσεις του κόσμου χωρίς να σημαίνει ότι θα αλλάξει στη συνέχεια ο τρόπος που τα αποδίδω ή η πορεία μου. Επιδιώκω να μεταφέρω το δικό μου μήνυμα μέσα από τα έργα μου, αλλά είμαι συνάμα ανοιχτή και πρόθυμη να τα συζητήσω με τους εκάστοτε επισκέπτες των εκθέσεών μου.
Έχεις λάβει μέρος και σε ομαδικές και σε ατομικές εκθέσεις. Ποια έκθεσή σου ξεχωρίζεις και γιατί;
Η πρώτη μου ατομική έκθεση, η οποία έλαβε χώρα στην «Gallery K”στη Λευκωσία, ήταν ομολογουμένως η έκθεση που ξεχωρίζω. Ήταν αυτή που μου χάραξε πορεία και μου άνοιξε δρόμους. Η προετοιμασία της έκθεσης ήταν χρονοβόρα, αλλά την απόλαυσα στον υπερθετικό βαθμό. Η επαφή με τον κόσμο, τα μηνύματα που μου έδιναν, μαζί με όλα αυτά ένιωσα περηφάνια, χαρά και ικανοποίηση. Επίσης, γνώρισα φιλότεχνους, συλλέκτες και πολλές ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, που η γνώμη τους με βοήθησε να εξελιχτώ ως καλλιτέχνης.
Λαμβάνεις μέρος στη δεύτερη διεθνή διαδικτυακή έκθεση που ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 15 Αυγούστου. Μίλησέ μας λίγο για αυτήν την έκθεση. Τι σε ώθησε να λάβεις μέρος και τι σημαίνει για σένα ως καλλιτέχνης αυτή η έκθεση;
Πρόκειται για μία διεθνή διαδικτυακή έκθεση στην οποία λαμβάνουν μέρος καλλιτέχνες από είκοσι τέσσερις διαφορετικές χώρες. Αυτό που με ώθησε να λάβω μέρος στη συγκεκριμένη έκθεση είναι η επιθυμία μου να παρουσιάσω το έργο μου, να έρθω σε επαφή με ομότεχνούς μου από διαφορετικές εθνικότητες, να ανταλλάξω απόψεις και ιδέες μαζί τους, να δει περισσότερος κόσμος τα έργα μου και να αναδείξω τη δουλειά μου και εκτός συνόρων. Για μένα έχει ιδιαίτερη σημασία η συμμετοχή μου σε αυτήν την έκθεση, γιατί μέσα από τέτοιου είδους εκθέσεις μπορούμε να εντοπίσουμε ανθρώπους που ενδιαφέρονται πραγματικά για έργα τέχνης και η όλη διαδικασία γίνεται με έναν εύκολα προσβάσιμο τρόπο. Αυτή η έκθεση αποτελεί μία εικαστική διαδρομή στην καλλιτεχνική μου πορεία.
Στην έκθεση λαμβάνουν μέρος 60 καλλιτέχνες από είκοσι τέσσερις χώρες. Είναι πρόκληση αυτό για σένα ως καλλιτέχνης;
Δεν θα έλεγα ότι αποτελεί πρόκληση για μένα η συμμετοχή μου στην έκθεση αυτή, αλλά σίγουρα πρόκειται για μία πολύ καλή ευκαιρία για να παρουσιάσω τη δουλειά μου. Σαφώς αποτελεί και μία μοναδική εμπειρία.
Είσαι η μόνη από την Κύπρο που λαμβάνει μέρος σε αυτήν την ομαδική έκθεση. Πώς προέκυψε η συμμετοχή σου;
Ενημερώθηκα μέσω διαδικτύου για τη διεξαγωγή της έκθεσης και στη συνέχεια απέστειλα τα έργα μου, τα οποία αξιολογήθηκαν από την επιτροπή του «Motile Art» η οποία τα ενέκρινε.
Άντρη, ζεις και εργάζεσαι στην πόλη σου, τη Λάρνακα, τι θα ήθελες να δεις στην πόλη μας;
Αν και η Λάρνακα αποτελεί μία μικρή πόλη, εντούτοις, φέρει μία μακραίωνη και πλούσια ιστορική και πολιτιστική παράδοση. Παράλληλα, έχει επιρροές από τον δυτικό και τον ανατολικό κόσμο, οι οποίες είναι ορατές σε κάθε γωνιά της. Η Λάρνακα δεν αποτελεί μόνο μία τουριστική πόλη που έχει να επιδείξει φυσικές ομορφιές και διασκέδαση. Η Λάρνακα είναι μία πόλη που μπορεί να επιδείξει πολιτισμό. Θα ήθελα, λοιπόν, να πραγματοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό εκδηλώσεις που προάγουν τον πολιτισμό, τα γράμματα και τις τέχνες. Πιο συγκεκριμένα, στη Λάρνακα ο ρόλος του καλλιτέχνη και γενικά, αυτός ο ρόλος, είναι δύσκολος και θα ήταν καλό να υπήρχε ένας θεσμός που να βοηθά τους νέους καλλιτέχνες να δραστηριοποιούνται ακόμη περισσότερο. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στην πόλη μας ζουν πολλοί και αξιόλογοι καλλιτέχνες και ως εκ τούτου, θα ήταν καλό να δημιουργηθούν πιο πολλοί χώροι τέχνης και τα έργα τους να εξωραΐζουν τη μικρή μας πόλη και να της δίνουν έναν αέρα πιο ευρωπαϊκό χωρίς να χάνει τη γραφικότητά της.
Ο κόσμος της Λάρνακας είναι κοντά στις τέχνες;
Ο κόσμος της Λάρνακας θεωρώ ότι έχει καλαισθησία και δείχνει ευαισθητοποιημένος στα θέματα της τέχνης αλλά θα ήθελα να έβλεπα περισσότερο ενδιαφέρον. Μερικές φορές έχω την αίσθηση ότι κάποια πράγματα γίνονται επιφανειακά χωρίς να υπάρχει επιθυμία για περαιτέρω εμβάθυνση, για ουσιαστική ενασχόληση με τις τέχνες γενικότερα. Ίσως σε αυτό να ευθύνεται και το γεγονός της έλλειψης εκπαιδευτικών επενδύσεων και υποστήριξης σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά τα θέματα τέχνης. Οι τέχνες αποτελούν τον θεμέλιο λίθο μίας κοινωνίας και αντικατοπτρίζουν το ποιοι είμαστε. Επομένως, παρουσιάζεται ως αδήριτη η ανάγκη να ασχοληθούμε όλοι πιο ουσιαστικά με αυτές. Πρωτίστως, εμείς οι καλλιτέχνες και οι τοπικές αρχές και στη συνέχεια οι άνθρωποι που κατοικούν στην όμορφη πόλη μας.
Ποια η υποχρέωση του καλλιτέχνη στη διαπαιδαγώγηση του κόσμου όσον αφορά τις τέχνες;
Η τέχνη είναι διαχρονική, δηλαδή δεν έχει χρόνο, αρχή και τέλος όπως το αντιλαμβανόμαστε γραμμικά. Οι νέες γενιές είναι συνδεδεμένες με την ιστορία των παλαιών, των οποίων η ιστορία, το παρελθόν αλλάζει με την εξέλιξη των νέων. Προσδιορίζεται, δηλαδή, διαφορετικά, ανάλογα με το πώς αντιλαμβανόμαστε το καινούριο. Ο καλλιτέχνης πρέπει, λοιπόν, να συνεισφέρει στη μεταποίηση αυτής της ιστορίας με τα έργα του μέσα από μια δυαδική σχέση του παρελθόντος της τέχνης και του παρόντος της δημιουργίας του με έναν αμφίδρομο τρόπο. Δηλαδή, γίνεται μέσο στη συνέχεια, αλλά και στην εξέλιξη της τέχνης εμπνέοντας τη σκέψη και τη δημιουργία των επερχόμενων αλλά και των τωρινών γενεών.
Εσύ τι ονειρεύεσαι σήμερα;
Να συνεχίσω να δημιουργώ, να διδάσκω και κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον να πραγματοποιήσω την τρίτη μου ατομική έκθεση.
Η πανδημία και η καραντίνα πώς σε έχουν επηρεάσει ως καλλιτέχνη;
Η πανδημία και η καραντίνα με έχουν επηρεάσει αρκετά. Παρόλο που συνέχισα να δημιουργώ και μάλιστα είχα συμμετοχή σε μία ομαδική διαδικτυακή έκθεση, εντούτοις, δεν ένιωθα το ίδιο αίσθημα της δημιουργίας σε συνθήκες εγκλεισμού. Ακόμη, αξίζει να αναφερθώ σε ένα γεγονός που με στενοχώρησε και έλαβε χώρα ακριβώς σε αυτήν τη χρονική περίοδο. Ακυρώθηκε ομαδική έκθεση που θα διεξαγόταν στην Αθήνα, το «Athens Open Art 23». Ήταν μία έκθεση την οποία ανέμενα με ενθουσιασμό και στην οποία θα συμμετείχαν καλλιτέχνες από διάφορες χώρες της Ευρώπης. Η έκθεση παρόλο που μεταφέρθηκε για αρκετούς μήνες αργότερα, εντούτοις, η αρχική αναβολή της ήταν κάτι που μου προκάλεσε αρνητικά συναισθήματα.
Από πού αντλείς δύναμη και έμπνευση;
Τα έργα μου αποτελούν μία έκφραση των ενδοψυχικών μου αναγκών και της πνευματικής και κοινωνικής αγωνίας μου, σε μία προσπάθεια εξέλιξης εσωτερικής και εξωτερικής. Προσπαθώ μέσα από τη δημιουργικότητα να αγγίξω τις εσωτερικές ανάγκες, ευαισθησίες αλλά και αντιφάσεις μου και να εκφράσω δια μέσου των εξωτερικών δεδομένων της ζωής και της ζωής μου, τις αγωνίες και τις χαρές, τη γέννα και την εξέλιξη, τον άνθρωπο και τη φύση του, το εξωτερικό και το εσωτερικό του περιβάλλον. Μία πορεία δύσκολη που μοιάζει με αγώνα αυτογνωσίας με στόχο τη συμφιλίωση της ψυχής, του σώματος και της φύσης. Δηλαδή, της ζωής και τη σχέση του ανθρώπινου δυναμικού μέσα σε αυτήν σε μία αρμονία. Κάθε δημιουργία μοιάζει με εσωτερική αναγέννηση. Ο όγκος στα έργα μου άλλοτε θυμίζει κορμούς δέντρων άλλοτε τον βυθό της θάλασσας και άλλοτε ανθρώπινα σώματα. Το να σμίγω φυσικές και ανθρώπινες μορφές είναι και ο σκοπός της τέχνης μου.
Τέλος για την Άντρη Ιωνά τέχνη σημαίνει …
Η τέχνη προστατεύει την ψυχική υγεία του ανθρώπου, εξυψώνει την πνευματικότητά του και αποτελεί παράλληλα κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός πολιτισμού. Μέσα από τον κόσμο της τέχνης έχει εκφραστεί κάθε ανθρώπινο αίσθημα. Ακόμη, ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του μέσα από τον κόσμο της τέχνης και να ανακαλύψει τα όρια και τις δυνατότητές του. Για μένα προσωπικά, λειτουργεί αφυπνιστικά και λειτουργικά. Μού χαρίζει τη δυνατότητα να αποκτήσω καλλιέργεια πνεύματος και ευγένεια ψυχής. Τέλος, κρατώ τα λόγια του Μάρκου Αυρήλιου «Ουκ έστι χείρων ουδεμία φύσις τέχνης. Και γαρ αι τέχναι τας φύσεις μιμούνται». Δηλαδή, «Καμία μορφή της φύσης δεν είναι κατώτερη από την τέχνη, αφού οι τέχνες απλά μιμούνται τη φύση».
