Άρθρο του Κωνσταντίνου Καραγιώργη
(Διευθυντής Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή)
Την ίδια ώρα που o δείκτης τιμών καταναλωτή και οι τιμές της ενέργειας συνεχίζουν να αυξάνονται, διατηρώντας τον πληθωρισμό σε όλο τον κόσμο σε υψηλό όλων των εποχών, οι καταναλωτές δικαίως ανησυχούν για τις πιέσεις που δέχεται το οικογενειακό τους πορτοφόλι. Ειδικότερα τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, τα οποία δίνουν έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης.
Παρότι ο αντίκτυπος του πληθωρισμού είναι μοναδικός σε κάθε άτομο και σε κάθε οικογένεια, υπάρχουν κάποιες γενικές αρχές, τις οποίες εάν ακολουθήσουμε μπορούμε να εξοικονομήσουμε χρήματα ως αντιστάθμισμα στην αύξηση των τιμών. Μικρές καθημερινές εξοικονομήσεις, οι οποίες μπορούν να γίνουν χωρίς πολλές θυσίες εκ μέρους των καταναλωτών, στο τέλος του κάθε μήνα, εάν αθροιστούν, μπορεί να σημαίνουν πολλά για τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ), προτείνει στους καταναλωτές να επανεξετάσουν τον προϋπολογισμό τους, εστιάζοντας ουσιαστικά σε αυτά που μπορούν να ελέγξουν.
Η καλύτερη αρχή είναι η καταγραφή των αγαθών που αγοράζουμε, ώστε να έχουμε μία καλύτερη εικόνα του προφίλ μας ως καταναλωτές. Η ανάλυση των δαπανών θα μας βοηθήσει να βρούμε τις στρατηγικές που θα μας οδηγήσουν σε εξοικονομήσεις. Πριν προχωρήσουμε σε περικοπές μπορούμε να αντικαταστήσουμε κάποια αγαθά και υπηρεσίες με άλλα, παρόμοιας ποιότητας, που βρίσκουμε στην αγορά σε φθηνότερη τιμή. Αυτό θα σήμαινε αμέσως εξοικονόμηση χρημάτων, χωρίς στερήσεις! Καλό είναι να συγκρίνουμε μάρκες, τιμές, ποιότητα και μεγέθη συσκευασιών πριν αποφασίσουμε ότι ένα προϊόν είναι φθηνότερο ή ακριβότερο.
Πάντοτε υπάρχουν προσφορές, όχι μόνο στα ράφια των υπεραγορών αλλά ακόμη και στο φαρμακείο της γειτονιάς! Η επιλογή μίας προσφοράς στο προϊόν της αρεσκείας μας μπορεί να μας βοηθήσει σε εξοικονομήσεις χωρίς συμβιβασμούς. Προσοχή, όμως, πάντα στις ημερομηνίες λήξης και στη δυνατότητα χρησιμοποίησης των προϊόντων πριν από τη λήξη τους.
Μπορούμε να συμβουλευτούμε το Παρατηρητήριο Βασικών Καταναλωτικών Αγαθών στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή www.consumer.gov.cy, για να ενημερωθούμε πού κυμαίνονται οι τιμές των προϊόντων και να τις συγκρίνουμε με αυτές που συνήθως αγοράζουμε.
Μία μεγάλη πλειοψηφία καταστημάτων διαθέτει κάρτες ανταμοιβής και άλλα προγράμματα επιβράβευσης των πελατών της. Είναι καιρός να τα αξιοποιήσουμε ξεκλειδώνοντας, εκτός από βαθμούς, είτε μεγαλύτερες εκπτώσεις, είτε αποκλειστικές προσφορές ή άλλα προνόμια. Χρειάζεται βεβαίως προσοχή εκ μέρους μας, ώστε να περιοριζόμαστε σε εκείνα που πραγματικά χρειαζόμαστε και όχι να δελεαζόμαστε και να προβαίνουμε σε παρορμητικές και αχρείαστες αγορές.
Βασική αρχή πριν πάμε για ψώνια είναι η ετοιμασία λίστας αγορών. Ελέγχουμε τα αποθέματα και καταγράφουμε, όχι μόνο τα προϊόντα αλλά και την ποσότητα που χρειαζόμαστε. Εάν θα έχουμε το παιδί μας μαζί μας, του ζητάμε να φτιάξει τη δική του λίστα με ό,τι χρειάζεται και κάνουμε συμφωνία ότι θα αγοράσει μόνο αυτά που αναγράφονται. Με αυτό τον τρόπο βοηθάμε το παιδί μας να αναπτύξει καταναλωτική συνείδηση. Η μείωση του αριθμού επισκέψεων στα καταστήματα μειώνει τις πιθανότητες περιττών αγορών και ελαχιστοποιεί την ποσότητα βενζίνης που καταναλώνουμε για να φτάσουμε μέχρι εκεί.
Στην Κύπρο τα περισσότερα νοικοκυριά τείνουν να αγοράζουν περισσότερα τρόφιμα από αυτά που χρειάζονται, ενώ δεν κάνουν σωστή διαχείριση των περισσευμάτων, σύμφωνα με σχετικές έρευνες. Αυτό σημαίνει σπατάλη. Εάν ανακυκλώσουμε το περίσσευμα φαγητού για να φτιάξουμε ένα καινούργιο γεύμα, αμέσως εξοικονομούμε και πόρους και χρήμα.
Χωρίς να περιορίζουμε τις εμπειρίες μας, μπορούμε να ελέγξουμε τα θέλω μας σε δραστηριότητες αναψυχής. Όλα με μέτρο. Αναβάλλουμε κάποιες μεγάλες αγορές, που μπορεί να μην είναι απαραίτητες.
Ενεργειακή αναβάθμιση
Η εξοικονόμηση στον τομέα της ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών ποικίλει αναλόγως της επένδυσης. Η θερμομόνωση οροφής αποτελεί την πιο αποδοτική επένδυση ως προς τη μακροχρόνια και σημαντική μείωση των ενεργειακών αναγκών για θέρμανση και ψύξη της κατοικίας, αλλά και τη λύση που βελτιώνει τις συνθήκες θερμοκρασιακής άνεσης μέσα στο σπίτι καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Με βάση τους όρους και τα κριτήρια του Σχεδίου Χορηγιών του ΥΕΕΒ (resecfund.org.cy) για θερμομόνωση οροφής 130 τετραγωνικών μέτρων, η οποία έχει κόστος κατασκευής €5,500 περίπου και χορηγία €2.250 (€3,375 για ορεινές περιοχές), η εξοικονόμηση που μπορούμε να έχουμε ετησίως στο κόστος της ενέργειας ανέρχεται σε €1,600 ετησίως περίπου. Αυτό αντικατοπτρίζει μια εξοικονόμηση ενέργειας περίπου στο 30% για κάλυψη των ετήσιων αναγκών για θέρμανση και ψύξη της κατοικίας, ενώ οι υπόλοιπες ανάγκες σε ενέργεια μπορούν να καλυφθούν με εγκατάσταση φωτοβολταικών.
Είναι πασιφανές ότι επενδύοντας στην πράσινη ενέργεια, με πρώτιστη προτεραιότητα να μειώσουμε καταρχήν την άσκοπη χρήση της και τις ενεργειακές απώλειες, για κάθε ένα ευρώ που δαπανάμε θα έχουμε σημαντικά ανταποδοτικά οφέλη από τη μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης, ειδικά που τέτοιες εποχές μετράει και το τελευταίο σεντ.
Αντικατάσταση συσκευών για φθηνότερη χρήση
Όπως κανείς μπορεί να διαπιστώσει, με λίγο χρόνο, υπομονή και προσπάθεια, και χωρίς ιδιαίτερες θυσίες, μπορούμε να ελέγξουμε τον ατομικό και οικογενειακό μας προϋπολογισμό, συρρικνώνοντας όσο είναι δυνατόν ή ακόμη αντισταθμίζοντας τον αυξημένο πληθωρισμό.
Δεν θα πρέπει βεβαίως να ξεχνάμε ότι οι μεγάλες εξοικονομήσεις επέρχονται με τη συνολική ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών, όμως εξοικονόμηση ενέργειας επιτυγχάνεται και με αντικατάσταση οικιακών συσκευών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η αντικατάσταση συσκευών με σύγχρονες, υψηλής ενεργειακής κλάσης, συντείνει σε εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να ξεπερνά το 50%. Να υπενθυμίσουμε πως ειδικά για τους ευάλωτους καταναλωτές, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας έχει προχωρήσει σε προκήρυξη Σχεδίου χορηγιών ύψους €5 εκατ. για αντικατάσταση ψυγείων, πλυντηρίων και κλιματιστικών προσφέροντας χορηγίες από €300 έως €600.
Εξοικονόμηση χρημάτων από λιγότερη κατανάλωση ρεύματος
Σε μία ενεργειακή κρίση απαιτείται οικονομία και στο ρεύμα και στα καύσιμα.
1. Περιορίζουμε τις μετακινήσεις μας με αυτοκίνητο στις απαραίτητες, χρησιμοποιούμε εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, όπου αυτό είναι εφικτό και αξιοποιούμε την πρακτική του carpooling που σημαίνει να μοιράζεσαι τη διαδρομή και τα έξοδα της βενζίνης του αυτοκινήτου σου με άλλους επιβάτες.
2. Αναζητούμε τα φθηνότερα πρατήρια καυσίμων από το Παρατηρητήριο Λιανικών Τιμών Καυσίμων στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή (www.consumer.gov.cy).
3. Οδηγούμε στην πιο οικονομική ταχύτητα του οχήματός μας, η οποία είναι και η πιο ασφαλής. Έτσι μπορούμε να έχουμε εξοικονόμηση που μπορεί να φτάνει και το 20% του καυσίμου.
4. Ο σωστός αέρας στα ελαστικά του αυτοκινήτου, συμβάλλει στην εξοικονόμηση καυσίμων. 20% λιγότερος αέρας στα ελαστικά αυξάνει την κατανάλωση καυσίμου από 2% έως 3%.
5. Στο σπίτι ή στο γραφείο τους καλοκαιρινούς μήνες, καιρού επιτρέποντος, προτιμούμε τη χρήση ανεμιστήρα αντί του κλιματιστικού, καθώς καταναλώνει αισθητά μειωμένη ενέργεια. Τα κλιματιστικά καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικότερα τις μεσημβρινές ώρες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται κατακόρυφα ο λογαριασμός ηλεκτρικού ρεύματος. Κάνουμε συχνή συντήρηση για μείωση της κατανάλωσης μέχρι και 30% και ρυθμίζουμε το κλιματιστικό στους 26οC και όχι πιο χαμηλά. Κάθε ένας βαθμός πιο κάτω, καταναλώνει 7% περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για ψύξη/θέρμανση.
6. Αφαιρούμε από την πρίζα ηλεκτρικές μικροσυσκευές, όπως πχ. φορτιστές, όταν δεν τις χρησιμοποιούμε και προτιμούμε να απενεργοποιούμε συσκευές, όπως για παράδειγμα η τηλεόραση, παρά να τις αφήνουμε σε λειτουργία αναμονής, αφού εξακολουθούν να καταναλώνουν ενέργεια.
7. Είναι καλύτερα να τοποθετούμε το ψυγείο μας μακριά από μέρη που τα βλέπει ο ήλιος, όπως συσκευές που παράγουν θερμότητα ή εντοιχισμένους χώρους, αφού μπορούν να αυξήσουν την κατανάλωση ενέργειας μέχρι και 30%.
8. Για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και νερού, γεμίζουμε πλήρως τα πλυντήρια πριν από κάθε χρήση και πλένουμε χρησιμοποιώντας σύγχρονα απορρυπαντικά και προγράμματα στη χαμηλότερη δυνατή θερμοκρασία. Πλένοντας στους 30 οC εξοικονομούμε ενέργεια μέχρι και 40%
9. Αποφεύγουμε τα στεγνωτήρια ρούχων, καθώς αποτελούν μια από τις πιο ενεργοβόρες οικιακές συσκευές. Προτιμούμε το φυσικό στέγνωμα των ρούχων.
ΓΕΓΟΝΟΣ
Μπορούμε με σοφότερες επιλογές
Η πρωτοφανής ακρίβεια που βιώνουμε τους τελευταίους μήνες κάνει πιο δύσκολη τη ζωή όλων, περισσότερο όμως των χαμηλόμισθων και των μεγάλων οικογενειών. Τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις ελάχιστα ανακουφίζουν αυτούς που αντιμετωπίζουν τα σοβαρότερα προβλήματα. Οι εκκλήσεις για εξοικονόμηση κάποτε ακούγονται σαν προσπάθεια να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους αυτοί που λαμβάνουν τις ουσιαστικές αποφάσεις για τη ζωή μας. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η εξοικονόμηση, έστω ως απέλπιδα προσπάθεια, μπορεί να βοηθήσει στην εξοικονόμηση χρημάτων, πολύτιμων για άλλες ανάγκες της οικογένειας. Ας κάνουμε χρήση των δυνατοτήτων που έχουμε για σοφότερες επιλογές όταν ψωνίζουμε ή όταν χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρισμό στο σπίτι ή στον χώρο εργασίας. Χ.Μ.
