Θα ήταν αφέλεια να θεωρήσουμε πως όλες οι μητέρες είναι καλές. Τα παραδείγματα και οι στατιστικές, πολλά! Είναι καλή η μητέρα που ανήθικα βάζει την δική της καλοπέραση πάνω από τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών της, δημιουργούντας τους ψυχολογικά προβλήματα σε νεαρές μικρές ηλικίες;
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου 1937 και πέθανε πρόσφατα, στις 27 Ιουλίου 2022. Ήταν Έλληνας ψυχαναλυτής, εβραϊκής καταγωγής και ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους του είδους του στην Ελλάδα. Πολλά βιβλία του έχουν λάβει υψηλές πωλήσεις. Πιο κάτω ένα απόσπασμα, που επέλεξε το SkalaTimes, από συνέντευξη του για τις…. «δύσκολες» μαμάδες.
Κύριε Γιωσαφάτ, από την προσωπική σας εκτίμηση θεωρείτε ότι υπάρχουν πολλές δύσκολες μητέρες ή είναι σπάνιο είδος; Φυσικά και είναι πολλές! Βλέπω τόσες τόσα χρόνια. Όπως και τα παιδιά τους.
Πότε μια μαμά θεωρείται αρκετά καλή και πότε δύσκολη; Αν μια μητέρα ξέρει ν’ αγαπάει το παιδί της, αυτόματα βρίσκει τους τρόπους για να γίνει και καλή μητέρα. Η αγάπη είναι οδηγός σε αυτή την περίπτωση. Αγαπάει το παιδί της σημαίνει να νοιάζεσαι για αυτό. Τον πρώτο χρόνο να το χαϊδεύει, να το παίρνει αγκαλιά και να του προσφέρει μια συνεχόμενη και επαναλαμβανόμενη αίσθηση ασφάλειας. Η μυρωδιά της μητέρας, η φωνή και τα τραγούδια της, η επανάληψη των παραμυθιών δημιουργούν την ασφάλεια. Και μετά, καθώς μεγαλώνει το παιδί, η μητέρα θα πρέπει να δημιουργήσει μαζί του μια σχέση αποδοχής. Είναι σημαντικό το παιδί να το νιώθει αυτό και να το καταλαβαίνει από μωρό. Είναι σχέση πομπού και δέκτη η σχέση μητέρας παιδιού.
Δύσκολη, επομένως, μητέρα δεν είναι μόνο εκείνη με τον ιδιότροπο χαρακτήρα; Δύσκολη μητέρα είναι εκείνη που δεν ξέρει να αγαπά το παιδί της με τον σωστό τρόπο. Μπορεί να είναι ένας δύσκολος χαρακτήρας που δεν ξέρει πώς να σχετίζεται με τους άλλους. Αναλαμβάνει, όμως, ξαφνικά ένα σοβαρό έργο: αυτό της ανατροφής του παιδιού της. Αν, όμως, η μάνα – για κάποιους λόγους – δεν είναι ασφαλής με τον εαυτό της, είτε λόγω της προσωπικότητάς της, είτε λόγω του κοινωνικού πλαισίου, είτε γιατί η ίδια είχε προβλήματα με τη μάνα της, μπορεί να μην είναι μια αρκετά καλή μητέρα. Ή να είναι αυτό που λέμε δύσκολη μητέρα. Αυτό εξαρτάται κυρίως από τις σχέσεις αγάπης που έχει πάρει από τη ζωή της. Από τον σύντροφό της και κυρίως από τη δική της μητέρα.
Δηλαδή, μια δύσκολη μητέρα είχε κι εκείνη μια δύσκολη μαμά; Προϋπόθεση για μια μητέρα, για να μπορέσει να αγαπήσει το παιδί της, είναι να έχει βιώσει μια σχέση σχετικής αγάπης με τη δική της μητέρα. Αλλιώς είναι μια terra incognita – μια άγνωστη γη – για εκείνη. Η μάνα τότε ως μάνα γίνεται θύμα της δικής της μάνας. Πιθανόν όμως και η τελευταία να είχε άγνοια για το πώς να την αγαπήσει. Αν, όμως, δε με αγάπησε η μάνα μου, τότε δεν ξέρω πώς να αγαπήσω. Ούτε έναν άντρα ούτε το παιδί μου.
Αν η μαμά μου με φρόντιζε ως παιδί, μου ετοίμαζε πάντα ζεστό σπιτικό φαγάκι, μου είχε πάντα καθαρά και φρεσκοσιδερωμένα ρούχα για να φορέσω ή ξενυχτούσε δίπλα μου μέχρι να πέσει ο πυρετός, αυτό δεν αρκεί για να της αποδοθεί ο τίτλος της αρκετά καλής μαμάς; Αν δεν ήταν δίπλα σου συναισθηματικά, δεν ένιωθε τα συναισθήματά σου, δεν ήταν δίπλα σου για να τα ακούσει και να τα καταλάβει, όποια κι αν ήταν αυτά, πιθανόν να μην ήταν μια αρκετά καλή μαμά. Γιατί δεν ήταν φροντιστική σε επίπεδο συναισθημάτων. Κι αυτό ισοδυναμεί με απουσία και έλλειψη. Φυσικά, θα στο πω πάλι, πιθανόν να μην το έκανε αυτό επειδή δεν ήξερε πώς να το κάνει ή δεν την έμαθαν πώς να το κάνει.
