Ο Τζωρτζ Στάινερ δεν αγαπούσε καθόλου τις συνεντεύξεις. Για καλή μας τύχη, η Γαλλίδα δημοσιογράφος, συγγραφέας και βιογράφος Λωρ Αντλέρ τον έπεισε να της παραχωρήσει το προνόμιο μιας σειράς συζητήσεων που έλαβαν χώρα στο σπίτι του από το 2002 έως το 2014. Οι συνομιλίες αυτές συγκεντρώθηκαν στο βιβλίο «Ένα μακρύ Σάββατο», που μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Δώμα, σε εξαιρετική μετάφραση Θάνου Σαμαρτζή.
Ο εβραϊκής καταγωγής Στάινερ, καθηγητής στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου (Πρίνστον, Πανεπιστήμιο της Γενεύης, της Οξφόρδης και του Κέιμπριτζ), αρθρογράφος των θρυλικών περιοδικών «New Yorker» (επιλεγμένα άρθρα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη) και «Economist», λίγα χρόνια πριν πεθάνει -τον Φεβρουάριο του 2020- άφησε πίσω του, εκτός από ένα σπουδαίο έργο υψηλής σημασίας για τα ευρωπαϊκά γράμματα, και αυτές τις πολύτιμες συζητήσεις, που δίνουν μια εξαιρετική και απολαυστική σύνοψη τόσο του έργου όσο και των αντιλήψεών του.
Ο σπουδαίος διανοητής που σημάδεψε με την ευφυΐα του τον 20ό αιώνα, ο άνθρωπος που με το θρυλικό έργο του «Οι Αντιγόνες» (Εκδ. Καλέντης) ανέδειξε τη σημασία της Αντιγόνης του Σοφοκλή ως θεμέλιου λίθου της ευρωπαϊκής ταυτότητας, αφήνει τα τελευταία του λόγια πίσω του ως παρακαταθήκη και προειδοποίηση για το μέλλον της Ευρώπης.
Στα βιβλία του ο Στάινερ, μιλώντας είτε για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία και τη σημασία της ελληνικής τραγωδίας, είτε για τη Βαβέλ της μετάφρασης και τα όρια του λόγου, επί της ουσίας μιλούσε πάντα για τις ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, δίνοντας παράλληλα μια σαφή εικόνα τόσο των τρωτών σημείων της γηραιάς ηπείρου όσο και των κινδύνων που αυτή αντιμετωπίζει.
Στο βιβλίο της Λωρ Αντλέρ «Ένα μακρύ Σάββατο», ο Στάινερ μιλάει με το χιούμορ, τη διαύγεια και τη σπιρτάδα ενός λαμπρού πνεύματος, για όλα: για τη μουσική, τη λογοτεχνία, τα παιδικά του χρόνια, τη μοίρα του εβραϊσμού, τον φεμινισμό, τον έρωτα, την ξενοφοβία, τη δημιουργικότητα, τα μίντια, την ακατανόητη μεταμοντέρνα τέχνη, την τεχνολογία και τους κινδύνους της για τη γλώσσα. Μιλάει για τη σημασία της Βίβλου και της ελληνικής τραγωδίας, για τον Θεό στον οποίο δεν πίστευε, αλλά και για τον χριστιανισμό – τον πυλώνα του δυτικού πολιτισμού, με την αποδυνάμωση του οποίου η Ευρώπη έχασε την ταυτότητά της.
Η Λωρ Αντλέρ επισκέπτεται τον Στάινερ στο σπίτι του στην αγγλική εξοχή και συναντά έναν άνθρωπο βαθιά ερωτευμένο με τα βιβλία και τη μουσική, έναν 90χρονο με μια εφηβική άσβεστη λαχτάρα για τις γλώσσες (μιλούσε οκτώ) και για τη μάθηση.
Για την ζωή!
«Είμαστε “πεταμένοι” στη ζωή. Κι αυτός που τον έχουνε πετάξει στη ζωή έχει, νομίζω, ένα καθήκον απέναντί της…»
«Είμαστε οι επισκέπτες της ζωής». Αυτή την εντυπωσιακή φράση διατύπωσε ο Χάιντεγκερ: ούτε εσείς ούτε εγώ δεν διαλέξαμε τον τόπο της γέννησής μας, τις περιστάσεις, την ιστορική εποχή στην οποία ανήκουμε, την αναπηρία μας ή την τέλεια υγεία μας…
Είμαστε geworfen, λέει στα γερμανικά, είμαστε «πεταμένοι» στη ζωή. Κι αυτός που τον έχουνε πετάξει στη ζωή έχει, νομίζω, ένα καθήκον απέναντί της, έχει την υποχρέωση να φέρεται σαν φιλοξενούμενος. Τι πρέπει να κάνει ένας φιλοξενούμενος; Πρέπει, όπου και να βρίσκεται, να ζει ανάμεσα στους ανθρώπους. Κι ένας καλός φιλοξενούμενος, ένας φιλοξενούμενος που αξίζει τη φιλοξενία που του προσφέρθηκε, αφήνει το δωμάτιό του λίγο πιο καθαρό, λίγο πιο ωραίο, λίγο πιο ενδιαφέρον απ’ ό,τι το βρήκε. Κι αν πρέπει να φύγει, ετοιμάζει τα μπαγκάζια του και φεύγει.
O Τζωρτζ Στάινερ με την Λωρ Αντλέρ, «Ένα μακρύ Σάββατο, συζητήσεις», μτφρ. Θάνος Σαμαρτζής ΔΩΜΑ. Ο Φράνσις Τζορτζ Στάινερ (23 Απριλίου 1929 – 3 Φεβρουαρίου 2020) ήταν Αμερικανός κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος, φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος και παιδαγωγός και πέρασε περισσότερα από πενήντα χρόνια ως καθηγητής στο πανεπιστήμιο Τσώρτσιλ, συνεργαζόταν με πολλά ΑΕΙ και μέσα ενημέρωσης και είχε αναπτύξει πλούσιο συγγραφικό έργο. Πολύγλωσσος και πολυμαθής, μπορούσε να περάσει από τον Πυθαγόρα και τον Αριστοτέλη στον Δάντη, τον Νίτσε και τον Τολστόι μέσα σε μόλις μία παράγραφο. Έγραψε εκτενώς για τη σχέση μεταξύ της γλώσσας, της λογοτεχνίας και της κοινωνίας, καθώς και για τις επιπτώσεις του Ολοκαυτώματος. Γεννήθηκε στο Παρίσι από Εβραίους γονείς αυστριακής καταγωγής. Η οικογένειά του μετανάστευσε στην Αμερική το 1940. Ήδη από τα πρώτα του παιδικά χρόνια μιλούσε τρεις γλώσσες· αργότερα σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, στο Χάρβαρντ και στην Οξφόρδη με υποτροφία Rhodes. Δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία στα Πανεπιστήμια του Κέμπριτζ, της Γενεύης και της Οξφόρδης και συνεργάστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας με τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες του καιρού μας. Το πιο σημαντικό του έργο θεωρείται το Μετά τη Βαβέλ. Άλλα σημαντικά του έργα είναι: Ο θάνατος της τραγωδίας, Γλώσσα και σιωπή, Στο κάστρο του Κυανοπώγωνα: Σημειώσεις για τον επαναπροσδιορισμό της κουλτούρας, Περί δυσκολίας, Αντιγόνες, Αξόδευτα πάθη, η σύντομη αυτοβιογραφία του “Errata” και το μυθιστόρημα Τα βάθη της θάλασσας.
Πηγή: www.doctv.gr, iefimerida.gr
