Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, που είναι συνήθως ιογενείς, οφείλονται δηλαδή σε ιούς και του κατώτερου αναπνευστικού, που κατά κύριο λόγο προκαλούνται από βακτήρια. Είναι πιθανό στην πορεία μίας ιογενούς λοίμωξης να προσβληθούμε παράλληλα από βακτήριο (επιλοίμωξη), με αποτέλεσμα να παρουσιαστούν μικτές λοιμώξεις.
Οι λοιμώξεις από αναπνευστικούς ιούς είναι οι συχνότερες στον άνθρωπο, αφού αναφέρεται ότι ένα κατά τ’ άλλα υγιές παιδί μπορεί να εμφανίσει 10-14 προσβολές, ενώ ένας κατά τ’ άλλα υγιής ενήλικας 6-8 επεισόδια κάθε χρόνο. Οι λοιμώξεις αυτές περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων, από ένα απλό κρυολόγημά, μέχρι και πνευμονία. Οι περισσότερες από αυτές προκαλούνται από ιούς, έχουν συνήθως μικρή διάρκεια, και απειλούν την υγεία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως.
Μετάδοση:
Οι αναπνευστικοί ιοί μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως μέσω σταγονιδίων και αεροσταγονιδίων, τα οποία διασπείρονται με το φτέρνισμα, τον βήχα ή/και την ομιλία. Επίσης, μπορεί να μεταδοθούν μέσω επαφής με επιφάνειες πρόσφατα μολυσμένες με σταγονίδια, αν δεν τηρούνται τα μέτρα υγιεινής των χεριών. Επιπρόσθετα, η μετάδοση των ιών διευκολύνεται από τις συνθήκες συγχρωτισμού που επικρατούν κατά τους χειμερινούς μήνες, λόγω του κρύου, αλλά και των χριστουγεννιάτικων εορτών, των κοινωνικών εκδηλώσεων και ούτως καθεξής, ιδιαίτερα σε κλειστούς μη καλά αεριζόμενους χώρους.
Περισσότερο επιρρεπείς στο να προσβληθούν με λοίμωξη, είτε του ανώτερου, είτε του κατώτερου αναπνευστικού, αναφέρονται οι πιο κάτω ομάδες πληθυσμού:
υπέρβαροι
χρόνιοι καπνιστές
άτομα που αναφέρουν καρδιαγγειακά προβλήματα
άτομα που πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα
ηλικιωμένα άτομα (≥ 65 ετών)
άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη
άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα
άτομα τα οποία λαμβάνουν θεραπεία με κορτιζόνη, κυτταροστατικά, ή/και άλλα ανοσοτροποιητικά φάρμακα
ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς
Είναι προφανές ότι ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός σε κλειστούς και μη επαρκώς αεριζόμενου χώρους, κυρίως τους χειμερινούς μήνες, ευνοούν τη μετάδοση και διασπορά αναπνευστικών ιών. Επομένως θα πρέπει να πάρουμε τα αναγκαία προληπτικά μετρά ώστε να ελαττώσουμε την έκθεση σε αυτούς και να προστατευτούμε.
Τα προληπτικά αυτά μέτρα περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο τον εμβολιασμό, την ορθή χρήση μάσκας, την αυστηρή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής, και τον τακτικό αερισμό ή εξαερισμό των κλειστών χώρων.
Παρά τον μεγάλο αριθμό αναπνευστικών ιών, διαθέσιμα εμβόλια για πρόληψη υπάρχουν τόσο για την εποχική γρίπη όσο και για τον ιό SARS-CoV-2 που προκαλεί τη νόσο COVID-19. Τα εμβόλια, όταν χορηγηθούν σωστά και έγκαιρα, αποτελούν τον πλέον αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο προστασίας, καθώς προφυλάσσουν από τη μετάδοση των ιών και από τις σοβαρές επιπλοκές. Ιδιαίτερα για άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, ο εμβολιασμός αποτελεί το αποτελεσματικότερο μέτρο πρόληψης για σοβαρή νόσησηκαι εισαγωγής στο νοσοκομείο.
Προληπτικά μέτρα προστασίας:
Oι συστάσεις για εφαρμογή καλής υγιεινής θα ήταν καλό, ειδικά κατά τον χειμώνα όπου παρατηρείται έξαρση αυτών των ιών (COVID-19, RSV και Γρίπη Α), να υιοθετούνται καθολικά τόσο από παιδιά, όσο και από ενήλικες, για την προστασία μας και τη μείωση της εξάπλωσης των ιών του αναπνευστικού. Συνοπτικά:
Εφαρμόζετε τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή κάνετε χρήση αλκοολούχου διαλύματος.
Προσπαθήστε να αποφεύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο και συγκεκριμένα τα μάτια, τη μύτη και του στόμα (πύλες εισόδου των ιών στον οργανισμό) στις περιπτώσεις που δεν έχετε εφαρμόσει υγιεινή των χεριών.
Αποφύγετε ή περιορίστε τις επαφές σας με άτομα που ήδη νοσούν και έχουν συμπτώματα ειδικά εάν ανήκετε σε ευπαθείς ομάδες
Χρησιμοποιήστε μάσκα όταν βρίσκεστε σε κλειστούς χώρους και σε χώρους με συνωστισμό. Συστήνεται επίσης η χρήση προστατευτικής μάσκας σε περίπτωση κοινωνικών επαφών με πολλά και άγνωστα άτομα.
Εάν παρουσιάζετε συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού, αυτοπεριοριστείτε και παραμείνετε στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες μετά από την υποχώρηση τους, για αποφυγή μετάδοσης σε άλλα άτομα.
Εάν παρουσιάζετε συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού (βήχα, φτέρνισμα), καλύπτετε το στόμα και τη μύτη με χαρτομάντιλο ή την εσωτερική περιοχή του αγκώνα. Επίσης εφαρμόστε μετά το φτέρνισμα ή τον βήχα υγιεινή των χεριών με σαπούνι και νερό, και κάντε χρήση αλκοολούχου διαλύματος.
Πραγματοποιείτε καλό και τακτικό αερισμό των προσωπικών χώρων, της οικίας και της εργασίας.
Εφαρμόζετε τακτική καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών καθώς και των αντικειμένων που πιθανόν να έχουν επιμολυνθεί από μικροοργανισμούς
Αποφεύγετε να παρευρίσκεστε σε κλειστούς και πολυσύχναστους δημόσιους χώρους καθώς και να κάνετε χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) .σε περίπτωση που παρουσιάζετε συμπτώματα όπως βήχα, πονόλαιμο, γενική αδυναμία, ρίγη, μυαλγίες.
Διατηρήστε, όπου αυτό είναι εφικτό, την αναγκαία δυνατή απόσταση σε κλειστούς χώρους και όπου υπάρχει συγχρωτισμός.
Εάν παρουσιάζετε συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού, προτιμήστε την τηλεργασία, όπου είναι εφικτό.
Σε περίπτωση ταξιδιού, συστήνεται η εφαρμογή κανόνων υγιεινής και μέτρων προσωπικής προστασίας όπως η χρήση προστατευτικής μάσκας, τόσο στο χώρο του αεροδρομίου όσο και στο αεροσκάφος. Κατά την επιστροφή, συστήνεται η αυτοπαρακολούθηση και ο έγκαιρος εντοπισμός πιθανής εμφάνισης συμπτωμάτων.
Συστήνεται οι υπεύθυνοι κλειστών χώρων και υποστατικών να εφαρμόσουν τρόπους βελτίωσης του αερισμού και συχνής ανανέωσης του αέρα
Τέλος, συστήνεται η διενέργεια εξετάσεων για COVID-19 κατά τις ημέρες των συγκεντρώσεων.
Αναμένεται ότι οι συγκεντρώσεις κατά τη διάρκεια των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς πιθανόν να οδηγήσουν σε ένα νέο κύμα αύξησης κρουσμάτων (γρίπης, COVID-19, RSV και κοινού κρυολογήματος), λόγω της μετάδοσης των αναπνευστικών ιών. Πρωταρχικό μας μέλημα η προστασία των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, περιορίζοντας στο μέγιστο δυνατόν τον κίνδυνο νόησης τους.
Θεραπεία:
Αναφορικά με τη θεραπευτική αντιμετώπιση των λοιμώξεων του αναπνευστικού, είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε τον προσωπικό σας ιατρό ή τον παιδίατρο. Για τη νόσο COVID-19 και για τη γρίπη, και συγκεκριμένα για τις ομάδες υψηλού κινδύνου υπάρχουν πλέον αποτελεσματικά φάρμακα που όταν χορηγούνται έγκαιρα από τον ιατρό μπορεί και αυτά να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης. Τονίζεται ότι η χορήγηση οποιουδήποτε αντιβιοτικού, τόσο στα κοινά κρυολογήματα, όσο και στη γρίπη αλλά και στο COVID-19, ούτε θεραπεύει, ούτε προστατεύει από επιλοιμώξεις ή επιπλοκές, αλλά μόνο βλάπτει, αφού μπορεί να συνοδεύεται από φαρμακευτικές ανεπιθύμητες παρενέργειες, αλλά και από την ανάπτυξη αντοχής σε πολύτιμα φάρμακα έναντι των βακτηρίων, όπως είναι τα αντιβιοτικά, ώστε να μην είναι δραστικά όταν θα τα χρειαστούμε. Όσον αφορά σε συμπτωματική νόσο COVID-19, υπάρχουν διαθέσιμα αντιϊικά σε συγκεκριμένες ομάδες ατόμων με υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσησης, για τα οποία είναι ενήμερος ο/η ιατρός σας.
Καταληκτικά, το Υπουργείο Υγείας ακολουθεί τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), των αρμοδίων Εθνικών Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και των Ειδικών Επιστημονικών Φορέων για εμβολιασμό και τήρηση των αναγκαίων προστατευτικών μέτρων, για να μπορέσουμε να έχουμε χαρούμενες οικογενειακές συγκεντρώσεις με τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
