Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και το Υπουργείο Εξωτερικών, ανακοινώνουν ότι χθες, 25 Ιανουαρίου 2023, παραδόθηκαν στην Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ουάσιγκτον, δύο αρχαία κυπριακά νομίσματα και ένα τμήμα τοιχογραφίας. Η παράδοση έγινε εκ μέρους των αμερικανικών Αρχών από τον κ. Ricardo Mayoral, Deputy Assistant Director for International Operations, Homeland Security Investigations.
Συγκεκριμένα, παραδόθηκαν δύο αρχαία νομίσματα που είχαν παράνομα εισαχθεί στις ΗΠΑ από την Κύπρο. Τον Δεκέμβριο 2016, το Homeland Security Investigations της Φιλαδέλφειας, ξεκίνησε έρευνες αφού έλαβε πληροφορίες από τις αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με την πώληση αρχαίων κυπριακών νομισμάτων από οίκο δημοπρασιών με έδρα τις ΗΠΑ. Πρόκειται για ένα σπάνιο χρυσό νόμισμα του αρχαίου κυπριακού βασιλείου του Κιτίου (χρονολογείται περίπου 362-312 π.Χ.), στο οποίο απεικονίζεται στον εμπροσθότυπο ο μυθικός ήρωας Ηρακλής με ρόπαλο και τόξο και στον οπισθότυπο λιοντάρι που επιτίθεται σε ελάφι. Το δεύτερο νόμισμα είναι αργυρό και προέρχεται από το αρχαίο κυπριακό βασίλειο της Αμαθούντας (χρονολογείται περίπου 385 π.Χ.). Απεικονίζει στον εμπροσθότυπο λιοντάρι με ιπτάμενο αετό και στον οπισθότυπο λιοντάρι με ανοικτό στόμα.
Η τρίτη αρχαιότητα που παραδόθηκε είναι ένα σπάραγμα τοιχογραφίας του 17ου-18ου αι. μ.Χ., που προέρχεται από εκκλησιαστικό μνημείο της Κύπρου. Συγκεκριμένα, τον Μάιο 2021, οι Homeland Security Investigations του Austin, ξεκίνησαν να διερευνούν την υπόθεση μετά από πληροφορίες ότι κάτοικος του Τέξας κατείχε τμήμα τοιχογραφίας από την Κύπρο. Οι έρευνες έδειξαν ότι όντως επρόκειτο για τμήμα τοιχογραφίας, το οποίο είχε παράνομα εξαχθεί από την Κύπρο. Ως εκ τούτου, η αρχαιότητα κατασχέθηκε και ξεκίνησαν διαδικασίες για επιστροφή της στην Κύπρο. Το ακριβές μνημείο από το οποίο προέρχεται το σπάραγμα δεν είναι ακόμη γνωστό, αφού ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής πέραν του ενός τρίτου του νησιού, οι αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν έχουν πρόσβαση σε όλα τα εκκλησιαστικά μνημεία της Κύπρου για διεξαγωγή των απαραίτητων ερευνών. Είναι γνωστό ότι, λόγω της τουρκικής εισβολής και κατοχής, η πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Έχουν επηρεαστεί όλες οι κατηγορίες πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου. Μεγάλος αριθμός εκκλησιαστικών μνημείων έχει συληθεί ενώ πολλά έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Εκκλησιαστικές εικόνες και άλλα λατρευτικά αντικείμενα έχουν κλαπεί, τοιχογραφίες και ψηφιδωτά έχουν αποτοιχιστεί, και έχουν συληθεί αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία και συλλογές με μεγάλο αριθμό αρχαιοτήτων να έχει παράνομα εξαχθεί από την Κύπρο. Σε κάποιες περιπτώσεις πολιτιστικά αντικείμενα από την Κύπρο έχουν εντοπιστεί σε αγορές και δημοπρασίες στο εξωτερικό. Στην περίπτωση του συγκεκριμένου σπαράγματος τοιχογραφίας, είναι φανερό από το περίγραμμα που διατηρεί ότι αυτό αποκολλήθηκε από το μνημείο στο οποίο ανήκε, με την ίδια μέθοδο που παρατηρείται σε περιπτώσεις άλλων τοιχογραφιών, οι οποίες αφαιρέθηκαν βίαια από εκκλησιαστικά μνημεία στην κατεχόμενη Κύπρο. Αριθμός εξ αυτών έχει εντοπιστεί στο εξωτερικό και επαναπατριστεί στην Κύπρο.
Οι αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας εκφράζουν τις θερμές τους ευχαριστίες προς τις Αρχές των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής και ιδιαίτερα το U.S. Immigrations and Customs Enforcement, για την εξαίρετη τους συνεργασία και τις πολύτιμές τους προσπάθειες για την πάταξη της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Προς την κατεύθυνση αυτή, ιδιαίτερα θετική θεωρείται η συμβολή της σχετικής Συμφωνίας μεταξύ Κύπρου-ΗΠΑ σχετικά με την επιβολή περιοριστικών μέτρων όσον αφορά στην εισαγωγή πολιτιστικών αντικειμένων (Agreement concerning the Imposition of Import Restrictions on Pre-Classical and Classical Archaeological Objects and Byzantine and Post-Byzantine Period Ecclesiastical and Ritual Ethnological Materials).
