Της Μιράντας Ορθοδόξου
(Εκπαιδευτικός – Αρθρογράφος SkalaTimes)
9/2/23
Ανοικτή επιστολή
Προς κύριο Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού.
Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Σας στέλλω αυτήν την επιστολή θέλοντας να αναφερθώ στην Παιδεία. Δεδομένου ότι οι εξετάσεις τελείωσαν και οι βαθμοί ακόμα δεν έχουν γνωστοποιηθεί στους μαθητές- οπότε τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή- θα ήθελα να εκφράσω ανοικτά τη δυσαρέσκειά μου για την κατάσταση/ κατάντια της εκπαίδευσης.
Δε θα ήθελα να μακρηγορήσω ούτε να σας κουράσω. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Η δυσαρέσκεια της πλειοψηφίας των εμπλεκομένων, φανερή. Ως εκπαιδευτικός που έρχεται σε επαφή, σε καθημερινή βάση με τα παιδιά, είμαι ιδιαίτερα αναστατωμένη βλέποντας την κατάσταση. Η αγωνία, το άγχος, η σύγχυση είναι διάχυτη στους τέσσερις τοίχους που μας περιβάλλουν αρκετές ώρες σε εβδομαδιαία βάση κι αυτό το γνωρίζουν καλά όσοι είναι ή ήταν άμεσα εμπλεκόμενοι με εφήβους τα τελευταία χρόνια.
Εδώ και μήνες τα παιδιά μπαινοβγαίνουν στην αίθουσα και μαζί μετράμε μονάδες, βρίσκουμε τα ΣΟΣ θέματα, ακολουθούμε γραμμές, κατευθύνσεις, Δείκτες Επάρκειας και (μιας) Επιτυχίας που ορίζεται μέσα σε στενά χρόνια όρια και υπέρογκη ύλη. Κυνηγάμε καθημερινά το 0,25 της μονάδας από το α- στερητικό και χάνουμε το ενδιαφέρον για τη γλώσσα και την επικοινωνία. Αναζητούμε τις βάσεις των πανεπιστημίων και χάσαμε την ευστροφία και την οξύνοια. Γράφουμε εκθέσεις με άριστη δομή και άψογη μνημονική ικανότητα και χάσαμε τη δημιουργικότητα. Όλα για μια θέση στο πανεπιστήμιο.
Δυσάρεστο.
Σήμερα διδάσκοντας το εξαιρετικό ποίημα του Μ. Αναγνωστάκη «Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ. Χ» χρειάστηκε να εξηγήσω τη λέξη «διάψευση». Κύριε Υπουργέ, χρησιμοποίησα το παράδειγμα της αίσθησης που ένιωσαν τα παιδιά στις 16 Ιανουαρίου 2023 όταν τους πήρατε τα γραπτά από τα χέρια, εφόσον έγραφαν ΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΣ για αρκετή ώρα κυνηγώντας τις μονάδες. Μετά αναφέραμε την αλυσίδα συναισθημάτων: ΕΛΠΙΔΑ-ΔΙΑΨΕΥΣΗ-ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ-ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ως ένα φαυλο κυκλο συναισθήματων που διεγείρονται καθημερινά στους νέους, με κάθε νέα σας απόφαση. Το κατάλαβαν αμέσως. Έσκυψαν το κεφάλι. Συνεχίσαμε να κυνηγάμε μονάδες την υπόλοιπη ώρα.
Λυπηρό.
Αργότερα, διαβάζοντας και αναλύοντας το ποίημα, σύμφωνα πάντα με τους Δείκτες Επάρκειας κι Επιτυχίας σας, ένας συνειρμός οδήγησε τη φαντασία μου σε μια εικόνα: εσείς μέσα στο Μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών να ψελλίζετε «εγώ συναλλάσσομαι». Έξω από το Μέγαρο της Τράπεζας Συναλλαγών του Αναγνωστάκη μια ομάδα μαθητών να κραυγάζουν «Εμείς μεταναστεύουμε!» Γλαφυρή εικόνα και διαυγής. Περίεργη η λογοτεχνία… Πέρα από μονάδες για τις εξετάσεις προσφέρει και πνευματική κίνηση, εξάπτει τη φαντασία και διαμορφώνει συνειδήσεις.
Ελπιδοφόρο.
Ένας μαθητής νωρίτερα μου είχε εξομολογηθεί πως έστειλε σε εσάς επίσημη επιστολή ζητώντας την ευκαιρία να γράψει ΚΑΙ το τρίτο γραπτό για να «μαζέψει» περισσότερες μονάδες. Βλέπετε κρίνεται το μέλλον του από αυτές. Δεν του απαντήσατε ποτέ. Ούτε καν από ευγένεια ή έστω τυπικότητα. Ο μαθητής είναι ανήσυχος για τις μονάδες, κύριε Υπουργέ, κι εγώ προσπαθώ να του εξηγήσω πως δεν έχουν σημασία οι αριθμοί αν του δημιουργούν τέτοιες ανησυχίες- ενώ προηγουμένως του έδειχνα τρόπους να τις μαζέψει.
Άβολο.
Και ξέρετε, δε ζητήσατε και ένα συγνώμη από αυτά τα παιδιά. Λυπάμαι αν γίνομαι δυσάρεστη αλλά το απαιτεί η συνείδηση μου. Νιώθω ότι χρωστώ σε αυτά τα παιδιά έστω αυτήν την επιστολή. Χρωστώ σε αυτά τα παιδιά την έμπρακτη απόδειξη όλων αυτών που διδάσκω. Χρωστώ στον Μαθητή μου, εγώ μαζί με εσάς, τουλάχιστον μια επιστολή. Χρωστώ και σε εκείνη την άγνωστη, καρκινοπαθή τελειόφοιτη που δημοσιοποίησε τα συναισθήματά της την ημέρα των εξετάσεων, μια συγνώμη.
Συγνώμη.
Αποτύχατε. Όχι το σύστημα. Εσείς, ως Υπουργός. Δε μαζέψατε δυστυχώς τις μονάδες των δικών μας Δεικτών Επάρκειας κι Επιτυχίας. Και σας το δηλώνω ανοικτά, καθαρά κι απερίφραστα εκ μέρους- κατά γενική ομολογία- μαθητών, εκπαιδευτικών και άλλων εμπλεκομένων που τους αφορούν τα παιδιά και όχι οι μονάδες.
Υ. Γ.: Απόσπασμα από το ωραιότατο κείμενο του σπουδαίου δοκιμιογράφου Ε. Π. Παπανούτσου: «Στόμωσε η ηθική του ευαισθησία, η συνείδησή του στην αποτίμηση των ηθικών αγαθών λειτουργεί με τη δυσκαμψία ζυγού μεγάλων βαρών, και το συναίσθημα της ευθύνης μέσα του έχει σε επικίνδυνο βαθμό ατροφήσει. Αρχίζει να μην πιστεύει στην ηθική του ελευθερία, να μην περιμένει από μέσα του κυρώσεις ηθικές, να μην υπερηφανεύεται για την αρετή του, όπως και να μην αισθάνεται για τις παρεκτροπές, του ενοχή.»
Σας ευχαριστώ,
Μυράντα Ορθόδοξου
(Φιλόλογος)
