Ο Πάνος Τζαβέλλας γεννήθηκε το 1925 και πέθανε το 2009. Ήταν Έλληνας τραγουδοποιός και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης.
Γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη. Σε ηλικία 18 ετών εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Πήρε μέρος στον Εμφύλιο και το 1949 τραυματίστηκε και συνελήφθη. Το 1961 πήγε στη Σοβιετική Ένωση, όπου παρέμεινε μέχρι το 1964 για θεραπεία, ενώ παράλληλα σπούδασε μουσική. Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα και άρχισε να παίζει κιθάρα σε μπουάτ και καπηλειά.
Μετά την επιβολή της δικτατορίας συνελήφθη, βασανίστηκε στη Νέα Ιωνία και καταδικάστηκε για την αντιδικτατορική του δράση σε είκοσι χρόνια κάθειρξη. Τελικά αποφυλακίστηκε τρία χρόνια αργότερα, λόγω ανηκέστου βλάβης της υγείας του.
Από το 1971 μέχρι το 1974 συνεργάστηκε με τον Μάνο Λοΐζο και τον Χρήστο Λεοντή. Το 1974 άρχισε να τραγουδά τα Αντάρτικα τραγούδια στην Πλάκα, στο μαγαζί Λήδρα
Ο Πάνος Τζαβέλλας υπηρέτησε με πάθος και συνέπεια το αντάρτικο και το αγωνιστικό-πολιτικό τραγούδι. Συνθέτης και στιχουργός ο ίδιος πολλών γνωστών τραγουδιών όπως «Ξυπνήστε», «Ο Έλληνας», «Μάη μ’ Μάη μ’» (ερμηνεύει η Χαρούλα Αλεξίου) κλπ, «κοινώνησε» την τέχνη του στις μπουάτ και στις συναυλίες, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μα πάνω απ’ όλα στο θρυλικό στέκι του, το «Αντάρτικο Λημέρι».
Ο ασυμβίβαστος, ανυπόταχτος τροβαδούρος αντάρτης του ΕΛΑΣ και μαχητής του ΔΣΕ, καταδικασμένος τρεις φορές σε θάνατο, που τραυματίστηκε βαριά αφήνοντας για πάντα στο βουνό το ένα του πόδι, διώχτηκε και φυλακίστηκε τα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Στο βιβλίο του με τίτλο «ΑΝΤΑΡΤΟ-ROCK» (εκδ. «Ελεύθερος Διάλογος») γράφει: «Το 1971, αποφυλακίζομαι προσωρινά με το νόμο «περί ανηκέστου βλάβης». Γραμμή για την Πλάκα. Στήνω το Λημέρι μου. Τώρα το τραγούδι είναι αγώνας. Πρέπει ν’ ακουστεί το προοδευτικό τραγούδι, που ξυπνάει τις συνειδήσεις, να τονώσουμε το ηθικό του κόσμου που είναι πεσμένο και προπαντός να ξαναβρεθούμε για να ξαναχτίσουμε τις οργανώσεις, που είχαν σμπαραλιαστεί απ’ τα χτυπήματα της Ασφάλειας. Αυτή ήταν η εντολή. Το τραγούδι μας έπεσε σαν τη βροχή σε καψαλισμένη γη. Τα τραγούδια των πρωτοπόρων συνθετών και του Νέου Κύματος, δόνησαν ξανά τις καρδιές και τις συνειδήσεις των Αθηναίων. Τραγουδάω και δικά μου τραγούδια, το «κυρ-Παντελής», «Ξυπνήστε» κ.λπ. Κι ύστερα έπρεπε ν’ αναστήσουμε τον αγωνιστή ποιητή Φώτη Αγγουλέ μέσα από τις μελωδίες μας. Κάπου κάπου, πετάμε και κανένα αντάρτικο. Μας τραβούσαν στην Ασφάλεια, μας προπηλάκιζαν, μας έδερναν, προσπαθούσαν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο. Δεν κάναμε πίσω»…
«Ο κυρ Παντελής» κυκλοφόρησε το 1975 με τον δίσκο «Τα Τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι» (ζωντανή ηχογράφηση), τον πρώτο του Πάνου Τζαβέλλα. Η πτώση της Χούντας, το 1974, τον βρήκε στις μπουάτ, ελεύθερο πια, μαζί με τη σύντροφο στη ζωή και το τραγούδι, Νατάσα Παπαδοπούλου, και την ορχήστρα του, να παίζουν και να τραγουδούν τα τραγούδια του. Θα ακολουθήσουν κι άλλοι δίσκοι και πολλές συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, στις οποίες κυριαρχεί ο παλμός και το αγωνιστικό πνεύμα που συνόδευε τον Πάνο Τζαβέλλα μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο «Κυρ Παντελής» πάντα επίκαιρος, μας θυμίζει όλους όσους βολεύονται, κοιτούν μόνο την πάρτη τους, κοκ.
Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έχεις κατάστημα κάπου στη γη
πουλάς εμπόρευμα,
βγάζεις λεφτά
πολλά λεφτά,
πολλά λεφτά
Τις Κυριακές πρωί στην εκκλησιά
σταυροκοπιέσαι στην Παναγιά
Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έχεις και σύζυγο, κόρη, παιδί
μοντέρνα έπιπλα, έγχρωμη tv,
τρως τροφή πνευματική.
Μακριά από κόμματα μην βρεις μπελά,
“Πατρίς, θρησκεία και φαμελιά”
Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
τι κι αν πεθαίνουνε πάνω στη γη
χιλιάδες άνθρωποι, χωρίς ψωμί,
μαύροι, λευκοί ή κίτρινοι.
Ο γιός σου μοναχά να ‘ναι καλά
ν’ αφήσεις τ’ όνομα και τον παρά.
Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
σκεύρωσες, σάπισες στο μαγαζί
τη νιότη ξόδεψες και την ορμή
για τη δραχμή, για το πετσί
δίπλα σου τ’ όνειρο, η ζωή και το φως
μα εσύ στο κουφάρι σου κλεισμένος εντός.
Ξέρεις πως δώσανε κυρ-Παντελή
άλλοι τα νιάτα τους και τη ζωή
να γίνει τ’ όνειρο φέτα ψωμί
να φας και ‘ συ κυρ-Παντελή;
Κι εσύ τι έδωσες κυρ-Παντελή;
Πες μας τι έκανες σ’ αυτή τη γη;
Πες μας τι άφησες κληρονομιά
που να εμπνέει τη νέα γενιά;
Έντιμε άνθρωπε κυρ-Παντελή
έντρομε, άβουλε συ φασουλή
βρώμισες τ’ όνειρο και την ψυχή
άδειο πετσί χωρίς πνοή.
Έντιμοι άνθρωποι, νέα γενιά
θάψτε τους έντιμους μες στα σκατά
κι αυτούς που φτιάξανε τον Παντελή
σκουλήκι άχρηστο σ’ αυτή τη γη.
