Θα ήθελα να καλωσορίσω τον Απόστολο Τζιτζικώστα (Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας) στην Κύπρο, μας τιμά ιδιαίτερα η παρουσία του εδώ, γνωρίζοντας τη διαχρονική του δράση στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, αλλά ειδικότερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κάτι που χαρακτηρίζει τη δράση του, σε μια περιοχή όπου ζουν και πάρα πολλοί Κύπριοι, είναι η διαχρονική του αγάπη για την Κύπρο. Και θα ήθελα να αξιοποιήσω τη σημερινή ευκαιρία για να σε ευχαριστήσω Απόστολε, εκ μέρους του συνόλου του κυπριακού λαού. Μεταφέρω τα μηνύματα όλων των Κυπρίων που ζουν στην Ελλάδα, γνωρίζοντας τη δράση σου και την ιδιαίτερή σου αγάπη για την Κύπρο. Είναι μεγάλη η χαρά που είσαι σήμερα μαζί μας.
Είχα χθες την ευκαιρία συναντηθώ και να συζητήσω με τον Απόστολο. Ένα από τα θέματα που συζητήσαμε είναι η δική μας προσέγγιση ως εκτελεστική εξουσία, είναι κάτι που θα προσπαθήσουμε τα επόμενα πέντε χρόνια να υλοποιήσουμε, το έχω ήδη συζητήσει και με τον Υπουργό Εσωτερικών και με άλλους Υπουργούς που ασχολούνται με τα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ότι πρέπει να ακολουθήσουμε την τάση που υπάρχει στην Ευρώπη δίδοντας περισσότερες εξουσίες, περισσότερες αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η εκτελεστική εξουσία, το κεντρικό κράτος δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στον βαθμό που εσείς μπορείτε να ανταποκριθείτε στις καθημερινές ανάγκες των πόλεων, των κοινοτήτων και θα ήθελα σήμερα, με την ευκαιρία, να σας διαβεβαιώσω ότι η δική μας προσέγγιση – και θέλουμε να το δούμε στην πράξη – είναι να δώσουμε περισσότερες εξουσίες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αυτό συμβαίνει στην Ευρώπη και μέσα σε αυτό το πλαίσιο και από την εμπειρία από το πόστο του, από την ενασχόλησή του είτε με τη Θεσσαλονίκη είτε ειδικότερα από τη σημερινή του θέση, μπορεί να μας βοηθήσει σε σημαντικό βαθμό. Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι ένα μεγάλο στοίχημα, το οποίο για να επιτευχθεί πρέπει να συνεργαστούμε, πρέπει να δουλέψουμε μαζί. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις που έγιναν στον τόπο μας και θέλω να χαιρετίσω αυτή την απόφαση της προηγούμενης διακυβέρνησης. Εμείς είμαστε εδώ για να χαιρετίζουμε όλα όσα θετικά έχουν γίνει.
Την ίδια στιγμή, όταν μιλάμε για τέτοιες μεγάλες μεταρρυθμίσεις πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως πρέπει να τις αξιολογούμε συνεχώς. Όπου βλέπουμε ότι υπάρχουν προβλήματα, δυσκολίες στην υλοποίηση, να έχουμε την τόλμη να πούμε ότι εδώ ενδεχομένως να ήταν λανθασμένη η εκτίμησή μας, λανθασμένη η απόφασή μας και να μπορούμε να την αλλάζουμε.
Θέλω να σας διαβεβαιώσω σήμερα ότι θα συνεργαστούμε για να εφαρμόσουμε τη μεγάλη, σημαντική αυτή μεταρρύθμιση για τον τόπο μας, αλλά την ίδια στιγμή να συζητήσουμε και τυχόν προβλήματα ή προκλήσεις που θα προκύψουν μέσα από την υλοποίησή της.
Θα ήθελα να χαιρετίσω ιδιαίτερα τη δράση του Cyprus Forum Cities και ειδικότερα του Νικόλα Κυριακίδη. Στην ουσία πρόκειται για μια πρωτοβουλία νέων του τόπου μας που μέσα από τις δράσεις τους έχουν εφαρμόσει στην πράξη αυτό που λέμε συμμετοχική δημοκρατία.
Είναι η πρώτη φορά, και είμαστε περήφανοι για τη δράση του Νικόλα και όλων των συνεργατών του που έχουν εισαγάγει στην Κύπρο αυτό τον θεσμό της συμμετοχικής δημοκρατίας, κάτι που λείπει από τον τόπο μας.
Μέσα στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας, ένα από τα πιο βασικά μηνύματα που έλαβα από την κοινωνία είναι για την απόσταση που υπάρχει – τουλάχιστον αυτό νιώθει η κοινωνία και αφού το νιώθει η κοινωνία, εμείς όλοι που εμπλεκόμαστε με τη δημόσια ζωή του τόπου πρέπει να το λαμβάνουμε υπόψη – ανάμεσα στην κοινωνία και όλους εμάς που λαμβάνουμε αποφάσεις, τις οποίες στο τέλος της ημέρας είναι η κοινωνία που θα κληθεί να τις εφαρμόσει. Και αυτή την απόσταση πρέπει να τη μειώσουμε και μέσα από τέτοιες δράσεις Νικόλα, μέσα από άλλα συνέδρια που έχετε κάνει, ακριβώς, βοηθάτε στο να σμικρυνθεί αυτή η απόφαση ανάμεσα στην κοινωνία και όλους εμάς που προσωρινά, αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε σε θέσεις που λαμβάνουμε αποφάσεις.
Αμέσως μετά το Πάσχα – ήταν και μια προεκλογική μου δέσμευση – ήδη το αρμόδιο Υφυπουργείο επεξεργάζεται πώς θα προχωρήσουμε, θα υιοθετήσουμε και θα ανακοινώσουμε τους θεσμούς των ηλεκτρονικών, μη δεσμευτικών, δημοψηφισμάτων. Σε τακτά διαστήματα, θα πηγαίνουμε στην κοινωνία για να ακούσουμε την άποψή της σε σοβαρά θέματα τα οποία η εκτελεστική εξουσία θα ανακοινώνει αποφάσεις. Δεν σημαίνει ότι πάντα θα ακολουθείται η άποψη της κοινωνίας, αλλά θεωρούμε ότι είναι σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη στις αποφάσεις μας το τι πιστεύει η κοινωνία. Διότι, επαναλαμβάνω, στο τέλος της ημέρας είναι η κοινωνία που θα κληθεί να εφαρμόσει τις όποιες αποφάσεις.
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στη σημερινή εκδήλωση, στην οποία εγκαινιάζεται και επίσημα η ανάπτυξη μίας συμμετοχικής διαδικασίας ανταλλαγής απόψεων, εμπειρογνωμοσύνης και πληροφοριών που συμβάλλουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης των πόλεων και κοινοτήτων στον τόπο μας.
Η ανάπτυξη συνεργειών, όπως αυτή που ενθαρρύνεται σήμερα, είναι πάρα πολύ σημαντική, αφού φέρνει κοντά Οργανισμούς όπως το Oxygono, την Κυβέρνηση, την Τοπική αυτοδιοίκηση, την Ακαδημαϊκή Κοινότητα και τις επιχειρήσεις, συνεισφέροντας ο καθένας μέσα από τη δική του οπτική γωνιά – ο καθένας μας έρχεται με τις δικές του εμπειρίες, άρα, όλες αυτές οι εμπειρίες, η τεχνογνωσία, συναντώνται μέσα από τέτοιου είδους συναντήσεις, μέσα από τον διάλογο για να πετύχουμε μια ολιστική αντιμετώπιση καίριων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, αλλά και για αναγκαίες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που θα πάρουν τη χώρα μας μπροστά.
Για όλους ανεξαίρετα τους τομείς που θα αποτελέσουν σήμερα αντικείμενο συζήτησης – την κυκλική οικονομία, τη βιώσιμη κινητικότητα, την ενέργεια, το περιβάλλον, τη γαλάζια οικονομία, την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τον τουρισμό – εμείς ως εκτελεστική εξουσία, ως Κυβέρνηση έχουμε ολοκληρωμένες πολιτικές και προωθούμε πολύ συγκεκριμένες δράσεις και ενέργειες. Απώτερος μας στόχος είναι μια οικονομία που θα αναπτύσσεται πρώτα και πάνω από όλα με εξωστρέφεια, που θα είναι ανθεκτική και ανταγωνιστική – βλέπετε τις επιπτώσεις από την κρίση στην Ουκρανία με αφορμή τη ρωσική εισβολή – άρα θα πρέπει να διευρύνουμε την παραγωγική βάση της οικονομίας μας. Πρέπει να μειώσουμε στον βαθμό που μπορούμε στη βάση πραγματικών δεδομένων την εξάρτησή μας, είμαστε μια ανοικτή οικονομία, από εξωτερικούς παράγοντες, άρα να γίνουμε και πιο ανθεκτικοί και πιο ανταγωνιστικοί, πάντα συμβατοί με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας. Να είμαστε ένα κράτος ευέλικτο – γι’ αυτό είπα προηγουμένως ότι θα πρέπει να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση – αποτελεσματικό και πάνω από όλα φιλικό προς τον κάθε πολίτη, για να πετύχουμε αυτό στο οποίο όλοι αποσκοπούμε, μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους.
Βασικές προτεραιότητες της διακυβέρνησής μας είναι η βιώσιμη οικονομία, η προστασία του περιβάλλοντος και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών με όρους αειφορίας.
Θα ήθελα να σταθώ ιδιαίτερα στην πράσινη οικονομία – γνωρίζετε πάρα πολύ καλά τη σημασία που και η μεγάλη ευρωπαϊκή μας οικογένεια δίνει στον τομέα αυτό, στην πράσινη οικονομία και στην προστασία του περιβάλλοντος – όπου θέσαμε έναν ολοκληρωμένο και οριζόντιο σχεδιασμό, που είναι πλήρως συμβατός με τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή µέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του νομοθετικού πακέτου Fit-For-55.
Μεταξύ άλλων,
- Ενισχύουμε και υλοποιούμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την κυκλική οικονομία και στόχος είναι να επισπεύσουμε τη μετάβαση προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ενώ παράλληλα, προχωρούμε µε μέτρα για την προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας – είναι ένα μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε, είμαστε πίσω σε αυτό τον τομέα – που έχει παραχθεί από εναλλακτικές µορφές. Σύντομα, στο Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από συνεννόηση και με τον αρμόδιο Υπουργό Ενέργειας θα ανακοινώσουμε αποφάσεις σε σχέση με το θέμα αυτό.
- Ενισχύουμε την επικοινωνία με τον επιστημονικό κόσμο, με τους τεχνοκράτες, ώστε οι πολιτικές και οι αποφάσεις σε κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα να λαμβάνουν υπόψη – δεν το κάνουμε στον βαθμό που πρέπει – τη διαθέσιμη επιστημονική γνώση, αλλά και την εμπειρογνωμοσύνη όσων τα χειρίζονται.
- Ενσωματώνουμε τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής στο νέο οικονομικό αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, εισάγοντας ειδικά εργαλεία, όπως, για παράδειγμα, ο πράσινος προϋπολογισμός.
- Προβάλλουμε την Κύπρο ως χώρα δοκιμής (test bed) για νέες πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες, με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα αυτό.
- Ενισχύουμε τις επιχειρήσεις για την ετοιμασία των στρατηγικών τους για θέματα περιβάλλοντος, κοινωνικά καθώς και θέματα διακυβέρνησης (ESG) με έμφαση στη μείωση του «αποτυπώματος άνθρακα», ένα μεγάλο στοίχημα που πρέπει να πετύχουμε.
Ταυτόχρονα, υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης που στοχεύει στη βελτίωση όλων των δεικτών αειφορίας, στη βάση των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.
Θεωρώ εξίσου σημαντικές τις πολιτικές που προωθούνται σε τοπικό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος και της καθημερινότητας των πολιτών, μέσα από δράσεις για βελτίωση του κυκλοφοριακού – συζητούμε αυτό το θέμα από το 1983, χωρίς να το έχουμε λύσει – την αναβάθμιση και εφαρμογή των σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας και την άμεση επανεξέταση των αναγκών σε χώρους αστικού πρασίνου, πάντα σε συνεργασία και µε τις τοπικές αρχές, αξιοποιώντας και διαθέσιμη κρατική γη.
Το κλίμα και το περιβάλλον δεν βρίσκεται μόνο ψηλά στην ατζέντα της όποιας πολιτικής απόφασης, αλλά πλέον οι ίδιες οι πολιτικές καθορίζονται βάσει του περιβαλλοντικού και κλιματικού αποτυπώματός τους. Το περιβάλλον και το κλίμα χαράσσουν τον δρόμο στον οποίο θα πρέπει να πορευτούμε, όπως άλλωστε καθίσταται ξεκάθαρο και μέσα από την υιοθέτηση της πράσινης συμφωνίας από την ΕΕ. Χαίρομαι διότι βλέπω πολλούς νέους σήμερα, όπου μέσα στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας – αναφέρομαι συχνά διότι έχει τελειώσει πρόσφατα – ήταν ένα θέμα που αναδείχθηκε έντονα μέσα από τη νέα γενιά. Και όταν λέμε ότι μας ενδιαφέρει η νέα γενιά και ότι πρέπει να τη φέρουμε κοντά στα πολιτικά δρώμενα του τόπου μας, να ενδιαφερθούν για αυτά, θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα θέματα που απασχολούν τους νέους. Τα θέματα αυτά, της κλιματικής αλλαγής, του περιβάλλοντος, ήταν θέματα που βρίσκονταν πολύ ψηλά στις ανησυχίες της νέας γενιάς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι πολύ σημαντικός και αποτελεί έναν εκ των βασικότερων φορέων στην υλοποίηση της πράσινης μετάβασης.
Η επικείμενη εφαρμογή του προγράμματος «Πληρώνω όσο πετώ», που οδηγεί σε θετική αλλαγή του περιβαλλοντικού ισοζυγίου, με σημαντική μείωση του όγκου των οργανικών αποβλήτων, είναι ένα μόνο απτό παράδειγμα της συμβολής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε αυτή την προσπάθεια, σε αυτή τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσεται και η επιλογή να ενταχθεί η Λεμεσός ανάμεσα στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030 μέσω του προγράμματος EU Mission 2030. Η Λεμεσός καλείται να αποτελέσει το ιδανικό παράδειγμα για το πώς θα μπορέσουν οι πόλεις να λειτουργήσουν ως οικοσυστήματα πειραματισμού και καινοτομίας, για να επιτευχθεί έως το 2050 ο ευρωπαϊκός στόχος για κλιματική ουδετερότητα. Ένας στόχος που στην περίπτωση της Κύπρου έχει ακόμη περισσότερες δυσκολίες για να επιτευχθεί λόγω της απόστασής μας από την Ευρώπη, λόγω του νησιωτικού χαρακτήρα της χώρας μας και άλλων δεδομένων. Αλλά αυτά δεν πρέπει να τα χρησιμοποιούμε ως δικαιολογίες για να μην κάνουμε αυτά που πρέπει να κάνουμε για να υλοποιήσουμε τους στόχους της πράσινης μετάβασης.
Η Λεμεσός σε αυτή την Πανευρωπαϊκή Αποστολή δεν είναι μόνη. Μαζί της σε αυτή την προσπάθεια είναι όλες οι πόλεις, είναι όλη η Κύπρος, αφού είναι εθνικός μας στόχος η πλήρης ευθυγράμμιση με τους πράσινους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πέρα από όσα έχω ήδη αναφέρει, στόχος μας είναι η διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας μας, με τη μετάβαση υφιστάμενων τομέων της οικονομίας σε πιο υποσχόμενες μορφές ανάπτυξης και την προώθηση νέων παραγωγικών τομέων – είναι πολύ σημαντικές οι υπηρεσίες, το γνωρίζετε καλύτερα εσείς που ζείτε στη Λεμεσό, δεν θα υποβαθμίσουμε τις υπηρεσίες, θα τις ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο, θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσουμε ακόμη περισσότερο αυτό τον τομέα που διαχρονικά στήριξε την οικονομία μας, αλλά την ίδια στιγμή θα πρέπει να διευρύνουμε την παραγωγική βάση της οικονομίας, αξιοποιώντας τα σημερινά δεδομένα. Αναφέρομαι ειδικότερα στην τεχνολογία (π.χ. αγροτεχνολογία, πληροφορική, πράσινη μετάβαση), ο τομέας της έρευνας, που είμαστε πίσω. Στην έρευνα και την καινοτομία είμαστε στο 0,8%, οι στόχοι της ΕΕ μιλούν για 2,2%, άρα πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα από πλευράς εκτελεστικής εξουσίας, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Και υπάρχουν και άλλοι τομείς, όπως ο πολιτισμός, στα οποία ως χώρα πρέπει να επικεντρωθούμε. Κάτι που θα δημιουργήσει νέες και πιο ποιοτικές θέσεις εργασίας.
Αναφέρω επιγραμματικά κάποιες από τις προτεραιότητες που προωθούμε:
- Νέες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του τομέα του τουρισμού, όπως ο εμπλουτισμός του τουριστικού µας προϊόντος µέσω της προώθησης της κυκλικής οικονομίας και της δημιουργίας δικτύου πράσινων ξενοδοχείων.
- Τη στήριξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με δημιουργία σχετικής εθνικής στρατηγικής και με δράσεις, όπως η σύναψη διακρατικών συμφωνιών για αμοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών που ενισχύει τη διεθνοποίηση του τομέα.
- Τη δημιουργία και ανάπτυξη ειδικών προγραμμάτων για ενίσχυση της ενασχόλησης με πράσινα και γαλάζια επαγγέλματα – ένας στόχος και του Υφυπουργείου Ναυτιλίας – καθώς και την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας σε θέματα αειφορίας και πράσινης οικονομίας.
- Την ενίσχυση της Ναυτιλίας, με τη δημιουργία ‘One-Stop-Shipping Centre’ στο Υφυπουργείο Ναυτιλίας και την ανάπτυξη υποδοµών σε λιµάνια και τον θαλάσσιο χώρο της Δηµοκρατίας µε εναλλακτικά καύσιµα για τις θαλάσσιες µεταφορές.
Μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό, πάντα με επίκεντρο τον άνθρωπο, οραματιζόμαστε μια οικονομία που καινοτομεί και θα είναι ανθεκτική, βιώσιμη, διευρυμένη και λιγότερο επιρρεπής σε εξωγενείς παράγοντες.
Θα ήθελα, ολοκληρώνοντας, να συγχαρώ τον μη κυβερνητικό Οργανισμό Oxygono, τον Δήμο Λεμεσού και φυσικά το ΤΕΠΑΚ για την πρωτοβουλία να διοργανώσουν το Cyprus Forum Cities, με επίκεντρο την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες ενδυναμώνουν τις σχέσεις μεταξύ όλων των φορέων και των πολιτών, για επίτευξη του κοινού μας στόχου. Θεωρώ ότι είναι κοινός ο στόχος για να μετατρέψουμε την πατρίδα µας σε μια χώρα αποδοτική, ως προς τη διαχείριση των πόρων, μια χώρα πράσινη και ανταγωνιστική, αξιοποιώντας το υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό της.
Από πλευράς εκτελεστικής εξουσίας θα είμαστε δίπλα σας, θα δουλέψουμε μαζί σε αυτή την προσπάθεια και μέσα από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ολιστικών πολιτικών να αξιοποιήσουμε τα ευρωπαϊκά εργαλεία και κονδύλια – είναι πάρα πολύ σημαντικό, συζητήσαμε και χθες με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, την ανάγκη να αξιοποιηθούν στην ολότητά τους – για να πετύχουμε τον στόχο, για να προσφέρουμε στη χώρα μας ένα καλύτερο αύριο και να προσφέρουμε περισσότερες ευκαιρίες στη νέα γενιά του τόπου μας.
