Το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής διοργάνωσε σήμερα, στη Λεβέντειο Πινακοθήκη, ημερίδα με θέμα «Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως παράγοντας δημιουργίας προοπτικής ανάπτυξης».
Κεντρικός ομιλητής στην ημερίδα ήταν ο Καθηγητής Χρυσόστομος Νικίας, Επίτιμος Πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, ο οποίος εστίασε στην προοπτική που διανοίγει η τεχνητή νοημοσύνη καθώς και στις προκλήσεις που τη συνοδεύουν.
Όπως εξήγησε ο Καθηγητής Νικίας, η τεχνητή νοημοσύνη προϋπήρχε, απλώς τώρα έχει επεκταθεί σε όλα τα φάσματα της ανθρώπινης ζωής καθώς πλέον ο τεράστιος όγκος δεδομένων που υπάρχει διαθέσιμος, μέσω εργαλείων όπως το ChatGPT, έχει διανοίξει άλλες προοπτικές. Ταυτόχρονα, η ελεύθερη πρόσβαση σε ανεξάντλητες πηγές πληροφοριών ενέχει κινδύνους και θέτει ηθικά διλήμματα όσον αφορά σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, θέματα λογοκλοπής και παραπληροφόρησης.
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στην Κύπρο, ο Καθηγητής είπε πως η χώρα έχει κάνει άλματα σε θέματα τεχνολογίας και έχει καταστεί τεχνολογικός κόμβος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Την ίδια στιγμή, όμως, επεσήμανε το κενό που υφίσταται όσον αφορά στην εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα STEM (φυσικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά) καθώς και στον πολύ μικρό αριθμό γυναικών που απασχολούνται σε επαγγέλματα του κλάδου STEM στην Κύπρο.
Κατά τις συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης που ακολούθησαν, οι συνομιλητές αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, στις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στους τομείς της εκπαίδευσης, της εργασίας, της υγείας, της ενέργειας και της διαχείρισης κρίσεων.
Στην παρέμβασή του κατά το κλείσιμο της ημερίδας, ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής κ. Φίλιππος Χατζηζαχαρίας είπε πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους προϋποθέτει την αξιοποίηση έξυπνων τεχνολογικών εργαλείων όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Τόνισε, όμως, την ανάγκη ενδελεχούς εξέτασης των προκλήσεων που υπάρχουν καθώς και της θέσπισης νομοθετικού πλαισίου για την ορθολογική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Καταληκτική παρέμβαση του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής κ. Φ. Χατζηζαχαρία στην ημερίδα «Η τεχνητή νοημοσύνη ως παράγοντας δημιουργίας προοπτικής ανάπτυξης»
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αντικαθιστά την ανθρώπινη νοημοσύνη, αλλά είναι ένα μέσο ενίσχυσης της ανθρώπινης εφευρετικότητας και ευφυΐας»
Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εσάς που βρεθήκατε σήμερα στην ημερίδα του Υφυπουργείου και μας έχετε τιμήσει με την παρουσία σας.
Ιδιαίτερη τιμή για όλους εμάς που έχουμε σήμερα κοντά μας τον διακεκριμένο Κύπριο επιστήμονα, τον αγαπητό καθηγητή Χρυσόστομο Νικία. Εξαιρετικές και παραγωγικές και οι συζητήσεις που ακολούθησαν.
Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος μια σειράς δράσεων του Υφυπουργείου σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε με ολιστικό και αξιόπιστο τρόπο το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο συζητείται εδώ και κάποια χρόνια.
Σκοπός μας είναι η παραγωγή και η συλλογή γνώσης ούτως ώστε να επεξεργαστούμε και να αναλύσουμε ποια θα είναι ακριβώς η διαδρομή η οποία μπορεί να μας οδηγήσει στη σωστή και κοινωνικά ωφέλιμη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας.
Έχοντας βάλει πλώρη, λοιπόν, για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους, πρέπει να αξιοποιήσουμε στον μεγαλύτερο βαθμό που μπορούμε τα έξυπνα τεχνολογικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Ένα ισχυρό εργαλείο είναι η τεχνητή νοημοσύνη.
Όπως κάθε τεχνολογική καινοτομία, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη εξελίσσεται, βελτιώνεται και μεταβάλλεται συνεχώς.
Κρίνεται σκόπιμο να εντάξουμε τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης τόσο σε δημόσιο όσο και σε ιδιωτικό επίπεδο.
Κρίνεται όμως και σκόπιμο να εξετάσουμε ενδελεχώς τις προκλήσεις που τυχόν να συνοδεύσουν το νέο τεχνολογικό κύμα που θα επιφέρει η εφαρμογή ενός τόσο εξελιγμένου τεχνολογικού εργαλείου.
Οι παγκόσμιες και ραγδαίες μεταβολές στο τεχνολογικό περιβάλλον είναι πλέον στοιχείο καθημερινό, που δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου να διαχειριστούμε με χαμηλές ταχύτητες.
Για να μπορούμε πλέον να ανταγωνιστούμε ισότιμα ξένες οικονομίες και να κρατήσουμε την Κύπρο ψηλά σε ανταγωνιστικότητα, πρέπει να εισάξουμε έξυπνες, καινοτόμες και ανταγωνιστικές λύσεις με σκοπό την ανάπτυξη και βελτίωση σε ένα ευρύ κοινωνικοοικονομικό φάσμα.
Αυτό προϋποθέτει μια σειρά από στρατηγικές ενέργειες στις οποίες σαφώς θα περιέχεται και ό,τι προηγμένο υπάρχει σήμερα τεχνολογικά.
Με την ευκαιρία της πρόσφατης συμμετοχής μου στην υπουργική συνάντηση των MED9 που πραγματοποιήθηκε στη Μάλτα, συζητήθηκε έντονα η επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας ενός νομοθετικού πλαισίου για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Η νομοθετική ρύθμιση της ΕΕ για τον σκοπό αυτό βρίσκεται σε ώριμο στάδιο, και με την ολοκλήρωσή της θα αποτελέσει το πρώτο νομικό πλαίσιο στον κόσμο για την τεχνητή νοημοσύνη, θέτοντας ένα πρότυπο που θα διέπεται από ευρωπαϊκές αξίες.
Σε κρατικό επίπεδο, η κυπριακή κυβέρνηση ενέκρινε την εθνική στρατηγική για την ΤΝ το 2020. Ωστόσο, η νομοθετική ρύθμιση που αναμένεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι καθοριστικής σημασίας για την τελειοποίηση και την εφαρμογή της εθνικής μας στρατηγικής.
Η ΤΝ θεωρώ ότι πρέπει ωστόσο να προσεγγιστεί πολυεπίπεδα , ακριβώς όπως και η χρήση της. Οι δυνατότητες οι οποίες μπορεί να μας παρέχει και η εκπληκτική προσαρμοστικότητα της ίσως κρύβουν εγγενώς και προκλήσεις τις οποίες πρέπει να προβλέψουμε και να μελετήσουμε.
Θέλω να σταθώ στο ότι η σωστή διαχείριση αυτής της πανέξυπνης τεχνολογίας είναι απαραίτητη για την πλήρη και απόλυτη επιτυχία της εφαρμογής της στην ανθρώπινη καθημερινότητα.
Και θέλω να τονίσω ότι τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει είναι πολύ περισσότερα από τα τυχόν αρνητικά στην κοινωνία. Για αυτό και πιστεύω ακράδαντα πως η ρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου και η σωστή πολιτική αλλά και τεχνική διαχείριση θα αποτελέσουν το α και το ω για την απάλειψη όλων όσων μας προβληματίζουν σήμερα.
Αν και έχετε αναλύσει σε μεγάλο βαθμό τα υπερ και τα κατά, αλλά και τους τρόπους προσέγγισης και χρήσης της ΤΝ, να μου επιτρέψετε επιγραμματικά να αναφερθώ σε κάποια σημεία τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την πρόοδο και την ανάπτυξη τόσο της οικονομίας όσο και του βιοτικού επιπέδου της ζωής των πολιτών.
Η χρήση λοιπόν της ΤΝ όπως έχω προαναφέρει, είναι πολύμορφη και έχει τη δυνατότητα της προσαρμοστικότητας. Εφαρμόζοντάς την στους εργασιακούς χώρους είναι ικανή να αυξήσει την παραγωγικότητα, αυτοματοποιώντας εργασίες που προηγουμένως απαιτούσαν πολύ χρόνο και πόρους.
Η ΤΝ μπορεί να συμβάλει με εντυπωσιακές λύσεις και αποτελέσματα στους τομείς που ασχολούνται με την υγεία και ό,τι έχει να κάνει με αυτή. Η ΤΝ χρησιμοποιείται ήδη σε ιατρικές εφαρμογές για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη ασθενειών, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα της υγείας και της ιατρικής περίθαλψης.
Επιπρόσθετα, μπορεί να βοηθήσει στην εξέλιξη της επιστήμης ευρύτερα, αφού μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση της επιστημονικής έρευνας, επεξεργαζόμενη μεγάλες ποσότητες δεδομένων και ανακαλύπτοντας μοτίβα και τάσεις που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να αναγνωριστούν.
Παράλληλα, με τους σωστούς σχεδιασμούς και εφαρμογές η ΤΝ μπορεί να βοηθήσει στην εκτέλεση επικίνδυνων εργασιών, για τις οποίες μέχρι και σήμερα πολλοί άνθρωποι χάνουν ακόμη και τη ζωή τους, όπως για παράδειγμα αποστολές έρευνας και διάσωσης.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι με τη χρήση της ΤΝ θα έχουμε τη δυνατότητα να εξερευνήσουμε ακόμη και το διάστημα χωρίς τον φόβο της απώλειας της ανθρώπινης ζωής και φυσικά σε πιο γρήγορους ρυθμούς.
Με την πορεία μας προς την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, παράλληλα με την ανάγκη που προέκυψε από τα τόσα χρόνια κακής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς ανά το παγκόσμιο, καλούμαστε να βρούμε εκείνες τις λύσεις που να είναι και ψηφιακές και πράσινες και οι οποίες διαφυλάσσουν την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία.
Η ΤΝ μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής μέσω της βελτιστοποίησης της χρήσης πόρων, εργοστασιακών αποβλήτων και άλλων ρυπογόνων διαδικασιών, με συνέπεια τη μείωση της ρύπανσης.
Σημαντική είναι και η χρήση της ΤΝ σε θέματα ασφαλείας με την εφαρμογή της σε συστήματα παρακολούθησης για την ανίχνευση και πρόληψη εγκληματικών ενεργειών καθώς και σε θέματα που αφορούν την εθνική ασφάλεια ενός κράτους.
Για το τέλος επέλεξα να σχολιάσω την ένταξη και χρήση της ΤΝ στον τομέα της εκπαίδευσης, όπου οι προβληματισμοί παρουσιάζονται έντονοι.
Ωστόσο, με τη χρήση της μπορούμε να πετύχουμε εξατομικευμένα μαθήματα και προσαρμοσμένες διδακτικές μεθόδους, όπως για παράδειγμα τα ευφυή συστήματα διδασκαλίας. Ταυτόχρονα, βλέπουμε να ξεδιπλώνονται καινοτόμες τεχνολογικές διαδικασίες αξιολόγησης των εκπαιδευόμενων από αυτά τα συστήματα.
Παράλληλα με αυτό, τα παιδιά μας έχουν ήδη αρχίσει να αντικρίζουν το ακαδημαϊκό τους μέλλον με άλλο μάτι, ενώ υπάρχει μια σαφής τάση και προτίμηση στους τομείς που αφορούν την τεχνολογική εξέλιξη.
Από την άλλη πλευρά έχουμε να διαχειριστούμε όλα όσα έχετε αναδείξει στις συζητήσεις σας, ο καθένας από τη δική του οπτική γωνία.
Έχοντας λάβει γνώση και έχοντας προσωπικά μελετήσει ιδιαίτερα το φαινόμενο της τεχνητής νοημοσύνης, έχω ξεχωρίσει τους εντονότερους προβληματισμούς γύρω από την εφαρμογή της.
Υπάρχει η θεωρία και η πεποίθηση ότι λόγω της φυσικής αυτοματοποίησης εργασιών που θα επισυμβεί με τη χρήση της ΤΝ πιθανόν να οδηγηθούμε σε μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας. Πιθανόν επίσης να υπάρξει μετακίνηση και ενδιαφέρον για εργοδότηση σε άλλους τομείς.
Εμείς, ως πολιτεία, οφείλουμε να διαφυλάξουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα δημιουργήσει ανισότητα στην απασχόληση και συνεπώς στο μισθολογικό.
Εγείρονται και άλλοι σοβαροί προβληματισμοί που αφορούν την προστασία των προσωπικών δεδομένων και «φακελοποίησης», την ευπάθεια στην κατάχρησή της, καθώς και κίνδυνοι που αφορούν την κυβερνοασφάλεια και το κυβερνοέγκλημα από τυχόν αδυναμίες που μπορεί να προκύψουν σε συστήματα της ΤΝ.
Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστούν αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά μέσω της καλής διαχείρισης, της νομοθετικής ρύθμισης, και της επίβλεψης της τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να εκμεταλλευτούμε τα οφέλη της καταφέρνοντας να περιορίσουμε τους κινδύνους και τις αρνητικές επιπτώσεις.
Ωστόσο, είμαι πεπεισμένος πως η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης δεν δύναται να αντικαταστήσει τον ανθρώπινο παράγοντα, αφού οι άνθρωποι είναι αυτοί που θα τη ρυθμίσουν και θα επεξεργαστούν τα δεδομένα της.
Ως κράτος έχουμε χρέος, όπως άλλωστε σε κάθε μας προσπάθεια, να διασφαλίζουμε το καλώς νοούμενο συμφέρον των ανθρώπων μας. Να διασφαλίσουμε πως η οποιαδήποτε προσπάθεια θα έχει πάντοτε επίκεντρο τον πολίτη και θα προστατεύει τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες του, ενώ θα διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς.
Είναι υγιές, λοιπόν, να προβαίνουμε σε παραγωγικούς διαλόγους και να ανταλλάζουμε εισηγήσεις, γνώσεις και προβληματισμούς γύρω από θέματα που απασχολούν την κοινωνία, σε μια προσπάθεια βελτιστοποίησης και ρύθμιση των θεμάτων αυτών όπου υπάρχει ανάγκη.
Φίλες και Φίλοι,
Με συνεργασία, σύνεση, σωστούς σχεδιασμούς και δράσεις, είμαι βέβαιος ότι θα πετύχουμε την ομαλή ένταξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας. Στέκομαι έντονα στην επιτακτική ανάγκη της νομοθετικής ρύθμισης.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω ξανά όλους εσάς που ήσασταν σήμερα κοντά μας, τον άξιο πρεσβευτή της Κύπρου μας ανά το παγκόσμιο, Καθηγητή κ. Νικία, καθώς και σε όλους όσοι συμμετείχαν στις σημερινές συζητήσεις, βάζοντας το δικό τους λιθαράκι στη χάραξη πλαισίου αναφορικά με τις δυνατότητες της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
