Έργο: Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας – Αρ. Διαγωνισμού: Α/1/2023(Ε)
Ως γνωστό, στις 18.9.2023, ασκώντας τις συνταγματικές μας εξουσίες διαβιβάσαμε στο Τμήμα Δημοσίων Έργων (ΤΔΕ) επιστολή με παρατηρήσεις μας ως προς το υπό προσφοροδότηση νέο κτήριο της Νομικής Υπηρεσίας. Στις 20.9.2023, σε μία ακόμη απροκάλυπτη επίθεσή του ο Γενικός Εισαγγελέας κατηγόρησε με βεβαιότητα τον Γενικό Ελεγκτή ότι αυτός έδωσε την επιστολή στη δημοσιότητα και μάλιστα ότι το έκανε για να πλήξει τον Γενικό Εισαγγελέα, τον οποίο, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωσή του, ο Γενικός Ελεγκτής έχει θέσει στο στόχαστρό του.
Χθες ο Γενικός Εισαγγελέας επανήλθε και μίλησε για παραφιλολογία και ανακρίβειες που κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος. Ισχυρίστηκε, επίσης, ότι αν ενοικιαζόταν κτήριο αυτό θα κόστιζε €7 εκατ. τον χρόνο. Ανέφερε, επίσης, ότι ο ίδιος θα έχει αφυπηρετήσει όταν θα ολοκληρωθεί το νέο κτήριο και αυτό, όπως δήλωσε, καταρρίπτει τα όσα λέχθηκαν περί δικών του αιτημάτων για πολυτέλειες.
Αν και δεν ήταν πρόθεση της Υπηρεσίας μας να επανέλθει, οφείλουμε για σκοπούς πλήρους και ορθής ενημέρωσης των πολιτών να σημειώσουμε τα ακόλουθα:
(α) Οι διαπιστώσεις της Υπηρεσίας μας ότι η προώθηση του έργου με την υπογραφή δημόσιας σύμβασης πριν την εκπόνηση, υποβολή και έγκριση της Περιβαλλοντικής Μελέτης ήταν πρόδηλα παράνομη και ότι το έργο, όπως προωθήθηκε, αποτελεί περίπτωση υπερβολικού και σπάταλου σχεδιασμού, κατά παράβαση ακόμη και των σχετικών Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούν μέγιστα εμβαδά γραφείων, παραμένουν αδιαμφησβήτητες.
(β) Ο τέως Γενικός Εισαγγελέας και ο νυν Γενικός Εισαγγελέας, αρχικά μόλις ανέλαβε, χωρίς να εγκαταλείπουν το αίτημα για κατασκευή ή αγορά νέου κτηρίου είχαν αποδεχθεί ότι οι άμεσες και μεσοπρόθεσμες στεγαστικές ανάγκες της Νομικής Υπηρεσίας θα μπορούσαν να καλυφθούν με την παραχώρηση, είτε του διπλανού κτηρίου του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, είτε των άλλων τριών ορόφων του διπλανού πρώην κτηρίου Γραφείου Προγραμματισμού, στο οποίο ήδη στεγάζονται λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας. Οι λύσεις αυτές είναι ασύγκριτα πιο οικονομικές.
(γ) Ενώ το Υπουργείο Οικονομικών ήταν σαφές ότι η απόκτηση νέου κτηρίου της Νομικής Υπηρεσίας δεν αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση, αίφνης στις 25.11.2020 το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να παραχωρήσει στη Νομική Υπηρεσία τη γη δίπλα από το υφιστάμενο της κτήριο για ανέγερση νέων κτηρίων. Για κάποιο λόγο αποφασίστηκε η Απόφαση αυτή του Υπουργικού Συμβουλίου να μην δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Σε επιστολή της Νομικής Υπηρεσίας ημερ. 4.12.2020 αναφέρεται ότι αυτή «εξασφάλισε την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου». Προκύπτει συνεπώς ότι η Απόφαση λήφθηκε κατόπιν αιτήματος της Νομικής Υπηρεσίας προς τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
(δ) Ο υπερβολικός αριθμός γραφείων ήταν απαίτηση της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία συνδιαμόρφωσε με το ΤΔΕ και τις λοιπές κτηριολογικές απαιτήσεις που αποδείχθηκαν σπάταλες και υπερβολικές.
(ε) Ο ισχυρισμός ότι η ενοικίαση κτηρίου θα είχε κόστος €7 εκατ. ετησίως περιλήφθηκε στο Σημείωμα ημερ. 24.1.2022 που υπέβαλε η ίδια η Νομική Υπηρεσία στο Υπουργείο Οικονομικών. Ακόμη και με τον σπάταλο σχεδιασμό για εμβαδό 15.300 τετραγωνικών μέτρων (τ.μ.), το ποσό των €7 εκατ. ετησίως θα σήμαινε μηνιαίο ενοίκιο €38 ανά τ.μ.. Όσοι έχουν στοιχειώδη αντίληψη των τιμών της αγοράς αντιλαμβάνονται ότι ο αριθμός αυτός είναι πέραν κάθε λογικής και παραπέμπει σε σπάταλους και πολυτελείς σχεδιασμούς.
Σημειώνεται ότι το Υπουργείο Άμυνας στεγάζεται από το 2019 μαζί με το ΓΕΕΦ σε κτήριο επί της Λεωφόρου Στροβόλου εμβαδού περί τα 7.150 τ.μ με ενοίκιο που είχε καθοριστεί σε €11,5 ανά τ.μ. στο ισόγειο και €10 ανά τ.μ. στους υπόλοιπους πέντε (5) ορόφους, ενώ ακόμη και το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας που ενοικιάζει από το 2017 πέντε ορόφους γραφείων επί της Λεωφόρου Γρίβα Διγενή το ενοίκιο είχε καθοριστεί σε €13,5 ανά τ.μ.
Ακόμη και με βάση δημοσιευμένα στοιχεία της αγοράς, το ύψος ενοικίων γραφείων στη Λευκωσία κυμαίνεται το 2023 μεταξύ €12 και €22 ανά τ.μ., όπου φυσικά ακόμη και αυτό το άνω όριο των €22 αφορά πολυτελή γραφεία σε ακριβές τοποθεσίες.
(στ) Η Νομική Υπηρεσία ασκούσε ισχυρές πιέσεις στο ΤΔΕ να ολοκληρώσει το έργο πριν την ημερομηνία αφυπηρέτησης του νυν Γενικού Εισαγγελέα και ο αρχικός σχεδιασμός ήταν όπως το κτήριο ολοκληρωνόταν τον Απρίλιο του 2026. Αυτό αποτελεί απάντηση στις κατ’ επανάληψη δηλώσεις του Γενικού Εισαγγελέα ότι «ο ίδιος θα έχει αφυπηρετήσει όταν θα ολοκληρωθεί το νέο κτήριο», πτυχή την οποία η Υπηρεσία μας τουλάχιστον ουδέποτε ανέδειξε. Είναι χαρακτηριστικό ότι, για ένα κτήριο με προϋπολογισμό €45 εκατ. συν ΦΠΑ, για το οποίο σημαντικός χρόνος θα απαιτείτο για τη μελέτη που θα εκπονούσε ο εργολάβος και για το οποίο το ΤΔΕ θεωρούσε ότι η περίοδος των 4,5 χρόνων ήταν η ελάχιστη δυνατή, ο Γενικός Εισαγγελέας, λίγες μόνο ημέρες πριν την προκήρυξη του έργου τον Ιούνιο του 2023, απαίτησε να συντμηθεί η περίοδος στα 3 ή 3,5 χρόνια, κάτι που απορρίφθηκε από το ΤΔΕ. Με αυτό τον τρόπο το έργο θα ήταν ολοκληρωμένο στις αρχές του 2027 (ο κ. Σαββίδης αφυπηρετεί τον Σεπτέμβρη του 2027). Τονίζουμε ξανά ότι αυτή η πτυχή ουδέποτε ηγέρθη από την Υπηρεσία μας.
Στη βάση των πιο πάνω παραμένουμε στη θέση ότι για τις στεγαστικές ανάγκες της Νομικής Υπηρεσίας θα πρέπει να γίνει τεκμηριωμένη ανάλυση όλων των πιθανών επιλογών, όπως προβλέπει το Μέρος XI («Επιλογή και Εφαρμογή των Δημόσιων Επενδυτικών Έργων») του Περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου (Ν.20(I)/2014) και συναξιολογώντας τις στεγαστικές ανάγκες και προτεραιότητες άλλων Υπηρεσιών και Υπουργείων. Αν όντως κριθεί ότι η επιλογή κατασκευής νέου κτηρίου είναι η βέλτιστη λύση για τη Νομική Υπηρεσία, τότε το κτήριο θα πρέπει να σχεδιαστεί στη βάση των αρχών της αειφορίας, χωρίς σπατάλες και υπερβολές και με σεβασμό στην περιβαλλοντική νομοθεσία.
