Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να θαυμάσει κανείς αυτό το κορίτσι. Από την μια ως καλλιτέχνη και από την άλλη ως διδακτορική φοιτήτρια. Η Βασίλεια Μ. Αναξαγόρου δεν είναι μόνο η “Δημιουργός της Χρονιάς” στα σημαντικά βραβεία της Madame Figaro, είναι η δημιουργός που ψάχνει να βρει μέχρι που μπορούν να φτάσουν οι ακαδημαϊκές και καλλιτεχνικές της δυνάμεις, σπάει τα όρια της, δεν επαναπαύεται και προχωρά μπροστά. Από την ζωγραφική στη συγγραφή, από τη συγγραφή στην ακαδημαίκή πορεία. Η Βασίλεια Μ. Αναξαγόρου, έδωσε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο διαδικτυακό περιοδικό της πόλης της, στο SkalaTimes.
Συναντηθήκαμε στο όμορφο και πολύ inspiring εργαστήρι της, στη καρδιά της Λάρνακας, στο ιστορικό εμπορικό κέντρο και μιλήσαμε για όλα. Για τη μέχρι σήμερα (πλούσια σε σπουδές) πορεία της, για την τέχνη, για το εκπαιδευτικό σύστημα, για τη Λάρνακα.
Μια όμορφη συνέντευξη από μια βραβευμένη καλλιτέχνη της πόλης μας, από μια διδακτορική φοιτήτρια που δεν σταματά να ερευνά και να μαθαίνει.
Της Γιώτας Δημητρίου
Δημιουργός της χρονιάς στα σημαντικά βραβεία της Madame Figaro. Θέλω να μου πεις τι ήταν αυτό για σένα. Είσαι τριάντα ενός χρονού μόνο…
Για μένα αυτό το βραβείο ακόμη κι αν δεν το έπαιρνα, δεν θα άλλαζε κάτι, διότι η επόμενη μέρα πάλι στούντιο θα με έβρισκε. Σε εκείνο όμως που οφείλω να παραδεχτώ ότι με βοήθησε πάρα πολύ και θα στο πω εντελώς ειλικρινά χωρίς να ξέρω πως θα ακουστεί, είναι πως πραγματικά δεν ήξερα ότι έχουν τόσο μεγάλη απήχηση αφού αρκετός κόσμος παρακουλουθεί αυτά τα βραβεία και εγώ δεν το ήξερα.
Είναι μια επιβράβευση της δουλειάς, του αγώνα, της προσπάθειας θα έλεγες;
Αρχικά εγώ δεν ήξερα ότι ο κόσμος παρατηρούσε και αγαπούσε τόσο πολύ τη δουλειά μου. Δεν το ήξερα διότι δουλεύω in isolation, εννοώ είμαι εδώ στο στούντιο μου στη Λάρνακα, κάνω τη δουλειά μου, δεν είναι ότι είμαι μέσα στους δρόμους της Λάρνακας και βλέπω κόσμο. Επίσης επειδή δουλεύω παρα πολλές ώρες και στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο και με την έρευνα μου, αλλά και με το διδακτορικό μου, δεν έχω επαφή τόση πολύ με κόσμο όπως είχα παλιά, λόγω του ότι πολύ απλα δεν έχω χρόνο.
Αλλά, για μένα ήταν πιο σημαντικό είναι ότι μέσα σε εκείνα τα δύο λεπτά που μου δοθήκαν να βγω στη σκηνή να παραλάβω το βραβείο μου και να μιλήσω, είπα κάποια σημαντικά πράγματα.
Ξέρεις, σκεφτόμουν τι σημαίνει να είσαι δημιουργός της χρονιάς, και το βρίσκω λίγο …πώς να το πω, είναι όλοι δημιουργοί. Δημιουργοί της χρονιάς είναι όλοι που κάθονται μέσα στο χώρο τους και δουλεύουν. Όλοι! Ανεξαιρέτως! Απλά, για μένα, ήταν και μία ευκαιρία όταν βγήκα να παραλάβω το βραβείο να πω και να ακούσει τόσος κόσμο ότι το να είσαι δημιουργός σήμερα στη Κύπρο εμπεριέχει και πολλές δυσκολίες…
Ήθελες να βγάλεις ένα μήνυμα προς τα έξω το οποίο έκανες με πάρα πολύ μεγάλη ένταση και πολύ ωραία. Τόνισες ότι δεν είναι εύκολο να είσαι δημιουργός στην Κύπρο σήμερα.
Όχι, δεν είναι καθόλου εύκολο επειδή, σκέψου, ότι είναι πολύ περιορισμένες οι χρηματοδοτήσεις που παίρνουμε. Ακόμη ασχολούμαστε με το τι πάει να πει καθεστώς του καλλιτέχνη, να υπάρχουν έργα σε δημόσια κτίρια. Προσπάθησε ο Γιώργος Κουκουμάς του ΑΚΕΛ να περάσει το νομοσχέδιο αλλά όλα γίνονται με κόπο, χρόνο κι ακόμη οι δημιουργοί / καλλιτέχνες έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά εμπόδια και δυσκολίες.
Άρα, αυτές τις δυσκολίες που έχεις εντοπίσει και εσύ θεώρησες σωστό να τις αναφέρεις όταν βγήκε να παραλάβει το βραβείο σου.
Ναι, ένιωθα ότι ήταν ένας χώρος στον οποίο, όφειλα να πω κάποια πράγματα, ήξερα ότι θα ήταν και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εκεί.
Είναι πολύ σημαντικο.
Δεν το περίμενα ότι θα κερδίσω, αλλά όταν καθόμουνα εκεί, έλεγα ότι σε περίπτωση που θα κερδίσω, δεν θα πάω να πω ευχαριστώ στη μητέρα και τον πατέρα μου. (Γέλια) Εννοώ, ευχαριστώ τη μητέρα μου και τον πατέρα μου κάθε φορά, αυτό είναι αυτονόητο. Επειδή το να βρίσκομαι εδώ οφείλεται στο ότι κάποιοι πίσω μου πίστεψαν ότι μπορώ να είμαι.
Πες μου λίγο πώς ξεκίνησε εσένα το δικό σου κομμάτι στο χώρο της τέχνης. Τι σπούδασες; Πού;
Το πρώτο μου πτυχίο ήταν στις Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Nottingham στην Αγγλία. Συνέχισα με μεταπτυχιακό στη ιστορία και μετά, ενώ σπούδαζα Πολιτικές Επιστήμες, είχα πει στη μητέρα μου ότι θέλω να ασχοληθώ με την Τέχνη. Τότε, ήταν πριν το 2013, η μητέρα μου μου είπε “εντάξει, αλλά να κάνεις πρώτα κάτι που θα έχει σταθερή δουλειά και μετά κάνε ότι θέλεις”, λες και οι Πολιτικές Επιστήμες και η Ιστορία είναι σταθερή δουλειά (γέλια!) Οπόταν συνέχισα με μεταπτυχιακό στην ιστορία. Το 2013, η μητέρα μου είχε αλλάξει λίγο τη γνώμη της, αφού είχε δει τι έγινε με το κούρεμα και τις καταθέσεις. Τότε μου είπε “αφού ό,τι δουλειά και να κάνεις τώρα κανείς δεν είναι σίγουρος, τουλάχιστον κάνε αυτό που αγαπάς”.
Πήγα Νέα Υόρκη σπούδασα τέχνη, που για μένα ήταν σαν μια μεγάλη σχολή η ίδια η πόλη της Νέας Υόρκης. Δεν ήταν απλά το να είμαι στο School of Visual Arts, που ήταν ένα πάρα πολύ καλό πανεπιστήμιο, ήταν και το ότι ήμουν σε μια πόλη που με ενέπνεε.
Άλλος πλανήτης.
Η διαφορετικότητα, ηταν οντως διαφορετικότητα και ήταν πάρα πολύ ωραίο πράγμα.
Μετά;
Μετά τη Νέα Υόρκη επέστρεψα στη Κύπρο, ξεκίνησα το εργαστήρι μου αμέσως μέχρι να δω τι θα έκανα. Είχα στο μυαλό μου ότι ήθελα να κάνω MFA in Fine Art, που στην Αμερική θεωρείται το terminal πτυχίο στην τέχνη. Στην Αγγλία, όχι, αλλά στην Αμερική ναι, και είχα κάνει αίτηση στην Οξφόρδη. Δεν περίμενα να με δεχτούν αφού μόνο δέκα άτομα δέχονται. Τελικά ήμουν ανάμεσα στους δέκα.
Τελείωσες το πτυχίο σου Political Science. Μετά έκανες master στην ιστορία, στη συνέχεια έκανες πτυχίο Fine Arts στη Νέα Υόρκη στο School of Visual Arts και μετά πήγες για δεύτερο μεταπτυχιακό MFA in Fine Art στην Οξφόρδη που δεν το περίμενες…
Τελείωσα το School of Visual Arts το πτυχίο, μετά ήρθα Κύπρο μέχρι να αποφασίσω τι θα έκανα. Ήξερα ότι ήθελα να κάνω MFA απλά δεν ήξερα πού.
Κατάφερες να σε δεχθούν στην Οξφόρδη!
Ναι. Όταν είχα έρθει Κύπρο, δούλευα. Είχα κάνει και την πρώτη μου έκθεση, έκανα την αίτηση μου, με δέχθηκαν στην Οξφόρδη και πήγα.
Πάρα πολλές σπουδές.
Ναι.
Ήταν σημαντικό για σένα απ΄ότι αντιλαμβάνομαι από τις σπουδές σου, το ακαδημαϊκό κομμάτι.
Ναι, γι αυτό ξεκίνησα το διδακτορικό μου. Είχα έρθει Κύπρο, είχα μέσα στο μυαλό μου ότι θα έκανα διδακτορικό ήταν κάτι που το ήθελα απλά δεν ήξερα σε τι. Στο τέλος αποφάσισα να συνεχίσω σε ένα πιο θεωρητικό πλαίσιο. Επέλεξα το Πανεπιστήμιο Κύπρου όπου εκεί γνώρισα πάρα πολλούς σπουδαίους ακαδημαϊκούς που με ενέπνευσαν να πλαισιώσω την έρευνα μου. Το Πανεπιστήμιο Κύπρου μου άνοιξε ένα νέο κόσμο.
Μπράβο, πάρα πολύ ωραίο αυτό.
Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω διάφορα μαθήματα όπως το Queer Theory, την Αποικιοκρατική Θεωρία και Φεμινιστική Θεωρία. Κάπου εκεί κατέληξα να συνδέσω το πάθος μου στην τέχνη με Performance Art και πιο συγκεκριμένα εξετάζοντας τη δουλειά της Αριάνας Οικονόμου και της Λίας Χαράκη σε ένα πλαίσιο που κατασκευάζω εγώ, το “Seascape of Trauma in Cyprus.”
Είναι το θέμα του διδακτορικού σου αυτό;
Ναι. Είναι και αλληγορικό. Και όλο αυτό είναι το τραύμα που κουβαλάμε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και σαν γυναικείες υποκειμενικότητες, και πρωτίστως πώς το να είσαι η female performer στην Κύπρο επηρεάζει τη δουλειά σου. Εξετάζω λοιπόν την Αριάνα Οικονόμου, που ήταν μια από τις πρώτες performers που ήρθαν στο νησί από την Αγγλία το 1980, είναι μια εξαίρετη καλλιτέχνης. Kαι την Λία Χαράκη που θαυμάζω επίσης, η οποία ξεκίνησε είκοσι χρόνια μετά, μια άλλη γενιά και η δουλειά της είναι πάρα πολύ αλληλένδετη με το τραύμα. Η Λία έχει και μία διεπιστημονικότητα η οποία συνδυάζει ποιητικά στοιχεία που βρίσκω και εγώ. Repetitive poetry και το αυτοβιογραφικό κομμάτι… Στοιχεία που βρίσκω και εγώ στη δική μου δουλειά.
Νομίζω πρέπει να κάνουμε ακόμη μια δεύτερη συνέντευξη για να μιλήσουμε μόνο για το διδακτορικό σου. Παράλληλα διδάσκεις και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο;
Είμαι στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο και είμαι και στο English School, part time ως καθηγήτρια τέχνης.
Το ότι κουβαλάς όλες αυτές τις σπουδές πίσω σου, υποθέτω ότι δίνει ένα άλλο επίπεδο στη δική σου διδασκαλία.
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, γενικά, χρειάζεται μεταρρύθμιση. Όμως, αυτό που βλέπω είναι ότι το να μιλάς στους μαθητές για τέχνη δεν είναι κάτι απλό, είναι η δουλειά του εκπαιδευτικού να συνδέει την τέχνη στο κοινωνικό πλαίσιο το οποίο ζούμε.
Για να το κάνει αυτό ο εκπαιδευτικός, πρέπει να έχει πίσω του, ο ίδιος μέσα του, τα αποθέματα για να μπορεί να το κάνει.
Για μένα, η εκπαίδευση είναι τεράστια επιστήμη. Ονειρεύομαι ότι, όλοι οι εκπαιδευτικοί έχουν αυτό το πάθος, ότι θέλουν να αλλάξουν προς το καλύτερο το πως βλέπουν τα παιδιά τον κόσμο.
Τι σημαίνει για σένα να είσαι εκπαιδευτικός;
Το να είσαι εκπαιδευτικός, σημαίνει ότι οφείλουμε και εμείς ως εκπαιδευτικοί να συμβαδίζουμε με την εποχή μας και να εξελισσόμαστε και να μαθαίνουμε πιο πολλά… Εγώ πάντα λέω στους μαθητές μου ότι, αν κάνω κάτι λάθος, θέλω να μου το πείτε πρώτοι εσείς. Είναι οι κριτές μου. Δεν μου αρέσει αυτό το didactic, μπαίνω μέσα στην τάξη, σας διδάσκω, εγώ τα ξέρω όλα. Δεν τα ξέρω όλα. Επειδή ξέρω ότι δεν τα ξέρω όλα, συνεχώς θέλω να είμαι καλύτερη, και αν κάνω κάτι λάθος, θέλω να έρθει κάποιος μαθητής μου να μου το πει και θα το σκεφτώ και θα ρωτήσω τον εαυτό μου, θα κάνω την αυτοκριτική μου. Πιστεύω στους μαθητές μου, είναι γνήσιοι.
Οι μαθητές έχουν μια διαφορετική ματιά στα πράγματα.
Μπράβο, αυτό ναι. Και πιο αθώα. Εγώ πάντα τους λέω στην αρχή του μαθήματος ότι εσείς μου διδάσκετε περισσότερα απ’ ό,τι σας διδάσκω εγώ. Και πρέπει να το λέει ο καθηγητής αυτό το πράγμα στους μαθητές. Ξέρεις, δεν είναι όλα τα παιδιά που θα σπουδάσουν τέχνη ή θα γίνουν καλλιτέχνες.
Για μένα ένας από τους στόχους είναι να φύγει ο μύθος ότι η τέχνη είναι ταλέντο. Η τέχνη δεν είναι απλά ταλέντο. Η τέχνη είναι να μάθεις στον μαθητή, να τον μάθεις για την τέχνη, την ιστορία της τέχνης και μπορούν όλοι να μάθουν. Αυτό είναι το νόημα. Επίσης να μην κάνεις την τέχνη να φαντάζει σαν κάτι ξένο, αφού η τέχνη είναι μέρος της ζωής μας, αρα, γιατί να τους κάνουμε να πιστεύουν ότι είναι κάτι ξένο; Δηλαδή, αν έχουμε απαίτηση από τους μαθητές να είναι όλοι καλοί στα μαθηματικά και να τους μάθουμε τη τέχνη των μαθηματικών, τότε γιατί να μην τους μάθουμε και τη τεχνική στη τέχνη; Να καταρρίψουμε, δηλαδή, τον μύθο ότι η τέχνη είναι μόνο ταλέντο.
Που βρίσκουμε συνήθως τα έργα σου;
Εδώ στο εργαστήρι μου στη καρδιά της Λάρνακας που είναι και ο χώρος όπου εργάζομαι. Ο στόχος δεν ήταν να γίνει εκθεσιακός χώρος το εργαστήρι. Όταν ενοικίασα αυτό το χώρο το 2018, ήθελα να είναι ένα ολόασπρο μέρος, ένα ολόασπρο white cube το οποίο θα έκανα εγώ όπως ήθελα. Και ήθελα να είναι στο κέντρο της πόλης.
Δεν θέλω να φύγω ποτέ από το κέντρο της πόλης γιατί νιώθω ότι είναι μια ευκαιρία να έρχεται και ο κόσμος ο περαστικός και να έχει τριβή με την τέχνη. Μου αρέσει πάρα πολύ που μπορεί να δω ηλικιωμένους να στέκονται έξω με το μπαστουνάκι τους και να παρατηρούν τα έργα μου στη βιτρίνα. Νιώθω πολλές φορές ότι, φοβάται ο κόσμος να μπει διότι υπάρχει αυτός ο μύθος ότι, αν δεν αγοράσεις την τέχνη, δεν πρέπει να σου αρέσει, ενώ δεν είναι έτσι. Μπορεί να αγαπάς την τέχνη, να την στηρίζεις την τέχνη και δεν είναι ανάγκη να την αγοράσεις. Η στήριξη που παίρνει ένας καλλιτέχνης, με λίγα λόγια, μια κριτική, μια συζήτηση, με το να δεις να ταυτίζεται ο άλλος με το έργο σου, είναι εξίσου σημαντικό.
Ή να δεις κάποιον πραγματικά να αγαπήσει το έργο σου και να δεις τον ενθουσιασμό στα μάτια του πάλι κάτι είναι, υποθέτω.
Όχι “πάλι κάτι είναι.” Είναι το παν. Δηλαδή, να ταυτιστεί με το έργο για μένα είναι πολύ σημαντικό… Επειδή ξέρεις, την τέχνη δεν την κάνεις για τα σαλόνια. Εννοώ κάνεις την τέχνη για σένα, αρχικά. Αν βρεθούν στο δρόμο σου, πέντε, έξι, δεκα, δεκαπέντε άτομα να ταυτιστούν με εκείνο που κάνεις, είναι δώρο. Εγώ έτσι το βλέπω.
Πριν λίγο καιρό έκανες έκθεση στη Λευκωσία στη Stand In Line γκαλερι.
Ναι τον Οκτώβριο (2023), με τίτλο “Dreamscapes of Innocence”. Ήταν ένα diving, κολύμπησα σε παιδικές αναμνήσεις μέσα από αντικείμενα που κράτησε η μητέρα μου σπίτι της και αποτύπωσα στα έργα μου τι σήμαιναν εκείνα τα αντικείμενα, τα οποία θυμάμαι εγώ, από την παιδική μου ηλικία. Σαν το χέρι που δεν με άφησε, το χέρι που με άφησε. Αυτή η ιδέα του τι σημαίνει, να πάρω τα αντικείμενα που είναι άψυχα…
Είναι πολύ ποιητικό, “Το χέρι που δεν με άφησε και το χέρι που με άφησε.”
Ναι. Έχει νομίζω μια αλληλεπίδραση. Όλοι έχουμε ένα χέρι που μας άφησε και ένα χέρι που δεν μας άφησε. Πολλοί δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε, αλλά έχουμε όλοι. Δεν ήταν καθαρτικό αυτό καθαυτό. Πολλοί, όταν τους είπα ότι η έκθεση μου “Dreamscapes of Innocence” ήταν μια κατάδυση στη παιδική μου ηλικία μου είπαν “α, πολύ τραυματικό.” Δεν το είδα με εκείνη την έννοια εγώ. Νιώθω ότι απλώς είναι κομμάτι του ποια είμαι σήμερα. Για μένα η δουλειά μου είναι πάντα προσωπική υπόθεση.
Προσωπική υπόθεση;
Επειδή σαν άνθρωπος έτσι είμαι, έχει και ένα performative side την ώρα που ζωγραφίζω. Τα έργα μου δεν έχουν τίποτα ντελικάτο πάνω τους. Έχει και πινελιές θυμού, έχει και πινελιές αγάπης, αισθημάτων, κ.α. Αλλά για μένα είναι πάντα μια προσωπική διαδικασία. Νιώθω ότι ο κάθε καλλιτέχνης δημιουργεί την ανάγκη που έχει ο ίδιος εκείνη την εποχή.
Εκθέτεις συχνά; Είναι κάτι το οποίο σε γεμίζει; Είναι κάτι το οποίο για σένα είναι και μια πρόκληση να δημιουργήσεις για έκθεση;
Εγώ πάντα είμαι εδώ στο εργαστήρι μου. Ας πούμε δες, έχει ένα κενό καμβά έτοιμο να τον δουλέψω. Εγώ πάντα δουλεύω. Δεν δουλεύω με τη σκέψη“α, θα κάνω έκθεση.” Όμως, δεν λέω κιόλας, “όταν τύχει θα κάνω έκθεση.” Με κάλεσαν σε αυτή την γκαλερί, ήξερα ότι είχα κάποια καινούρια έργα και τους είπα εντάξει. Αν και στην αρχή σκέφτηκα ότι δεν πέρασε πολύς καιρός από την προηγούμενη μου έκθεση.
Πότε ήταν η προηγούμενη έκθεση;
Τον Ιούνιο του 2022. Είπα ότι μπορεί να είναι πολύ σύντομα, αλλά αφού τα έργα είναι εδώ, υπάρχουν, γιατί όχι; Κάπως έτσι βλέπω το θέμα με τις εκθέσεις… Δεν είμαι και τόσο σκληρή εγώ με τον εαυτό μου.
Νομίζεις ότι δεν είσαι.
Δεν είμαι, αλήθεια.
Νομίζω είσαι (γέλια)
Να σου πω με ποια έννοια το λέω, δεν σκέφτομαι πχ “πρέπει να βγάλω εργάρες.”
Αυτό, εντάξει. Ναι.
Επειδή δεν ξέρω τι σημαίνει “εργάρες”. Εγώ πιστεύω, για μένα, ότι είναι και λίγο ατέλειωτο αυτό.
Είσαι αυστηρός κριτής των έργων σου.
Είμαι, αλλά την ίδια στιγμή, δεν ντρέπομαι να δεις κάτι που δουλεύεται ακόμα η ιδέα του.
Αγαπάς τα έργα σου
Τα αγαπώ, ναι.
Τα αντιμετωπίζεις σαν παιδιά σου;
Όχι. Δεν είναι παιδιά μου τα έργα μου, διότι τα έργα μου τα πουλώ. Είναι κομμάτι του τι είμαι, εκείνη την εποχή που κάνω το έργο.
Έχεις και μια ιδιαίτερη σχέση με το γράψιμο.
Ναι.
Πες μου για αυτό.
Εγώ δεν θεωρώ ότι γράφω πολύ καλά για να είμαι πολύ ειλικρινής.
Να σου πω κάτι από εμπειρία, ως άτομο που δίδασκε δημιουργική γραφή για πέντε χρόνια. Ένα από τα πολλά συμπεράσματα, που έχω βγάλει είναι το εξής: Όσοι γράφουν καλά, ξεκινούν με το “νομίζω δεν γράφω καλά.” Όσοι δεν γράφουν καλά, λένε “νομίζω γράφω, το έχω.” (Γέλια)
Δεν ξέρω. Έχω λίγο πρόβλημα και με την ελληνική γλώσσα.
Εγώ πάντως, λίγα κείμενά σου που είδα, μου άρεσαν πάρα πολύ. Γράφεις πάντα στα αγγλικά;
Συνήθως ναι. Θα ήθελα να γράφω στα ελληνικά, αλλά είμαι και εγώ αποικιοκρατικό υποκείμενο (γέλια) και δεν έμαθα πολύ καλά.
Όλοι μας…
Φταίει και ότι μεγάλωσα μιλώντας αγγλικά στο σπίτι και το ότι ήμουν σε ιδιωτικό σχολείο. Φταίω και εγώ, παραπάνω απ΄όλους.
Μια χαρά η Αγγλική γλώσσα. Γράφεις λοιπόν, πώς προέκυψε αυτό;
Πάει χέρι χέρι με την τέχνη μου.Συνδυάζεται με τη τέχνη μου.
Να πω την αληθεια, γράφω όπου να΄ναι. Κάποια στιγμή κάλεσα κόσμο να γράψει τα παράπονα του σε χαρτί. Είναι η ιδέα του “How do you file a complaint?” που δεν είναι δική μου ιδέα, είναι της Sara Ahmed μιας ακαδημαϊκού στην Αγγλία που θαυμάζω πάρα πολύ. Ουσιαστικά γράφω παντού. Έρχεται αλληλένδετα..
Άρα, γράφεις γιατί θεωρείς ότι πάει χέρι με χέρι με τη ζωγραφική σου. Έγραφες πάντα;
Είχα πολύ καλές δασκάλες που μου διδάσκαν στο σχολείο Αγγλικά και πάρα πολύ καλές συγγραφείς Μία εκ των οποίων είναι συγγραφέας Κωνσταντία Μανώλη, η οποία νομίζω έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πως εκφραζόμουν και είναι εκ των υστέρων που το καταλαβαίνω αυτό το πράγμα. Έχω πολύ καλές σχέσεις με την Κωνσταντία, σήμερα. Είναι φίλη μου.Αλλά νομίζω ήταν και εκείνη που με βοήθησε στο να πάρω αυτό το μονοπάτι του να γράφω, επειδή και η Κωνσταντία ζωγράφιζε πολύ καλά και έγραφε πολύ καλά. Βασικά έκανε τα πάντα. Αλλά νομίζω, έπρεπε να μεγαλώσω για να το καταλάβω ότι με επήρέασε. Γιατί κάποιοι καθηγητές σε επηρεάζουν, αλλά το πόσο βαθιά σε έχουν επηρεάσει το βλέπεις με τη πάροδο του χρόνου.
Θα σκεφτόσουν να εκδώσεις κάποια στιγμή αυτά που γράφεις;
Δεν το σκέφτομαι.
Η Λάρνακα διεκδικεί το να γίνει Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2030. Εσύ είσαι μια καλλιτέχνης που ζει στη Λάρνακα. Θέλω να σε ρωτήσω για το 2030, πώς το βλέπεις και αν έχεις ήδη ασχοληθεί, αν θα σε ενδιέφερε να ασχοληθείς. Τι νομίζεις;
Θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή προσπάθεια. Βλέπω ότι γίνεται πολύ σοβαρή δουλειά και η Λάρνακα έχει και πάρα πολύ καλούς καλλιτεχνες και νιώθω ότι εμπλέκονται πολύ ενεργά. Όταν ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την υποψηφιότητα του 2030 εγώ βρισκόμουν στη Κίνα και πριν από τη Κίνα, ήμουν στην Λευκωσία…
Τι έκανες στη Κίνα;
Δίδασκα.
Μέσω του πανεπιστημίου;
Ναι για ένα τρίμηνο ήμουν με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου στη Κίνα όπου άνοιξε παράρτημα το Πανεπιστήμιο, στο Minjiang University.
Θα ήθελες να εμπλακείς με το ΛΑΡΝΑΚΑ 2030, αφού αφορά την πόλη μας;
Φυσικά! Δεν σου κρύβω ότι δύο χρόνια που ζούσα Λευκωσία νιώθω ότι κάποια πράγματα στη Λάρνακα ίσως να τα έχασα. Αλλά τώρα είμαι πίσω εδώ, οπόταν….
Πότε επέστρεψες πίσω στη Λάρνακα;
Τον Ιούνη (2023)
Την Μπιενάλε Λάρνακας, την παρακολουθείς;
Ναι, θεωρώ ότι έγινε εξαιρετική δουλειά. Νιώθω ότι ένα πράγμα που έβαλε πολύ μπροστά τη Λάρνακα στα πολιτιστικά δρώμενα είναι η Μπιενάλε. Το μόνο που με λυπεί είναι ότι έπρεπε να γίνει πάλι με ατομική πρωτοβουλία. Αυτό είναι κρίμα, διότι γίνεται μια πάρα πολύ σοβαρή δουλειά και πάλι βρέθηκε μια ομάδα ανθρώπων που έπρεπε να βάλουν μπροστά, επειδή δεν υπάρχει επαρκής στήριξη από το Κράτος.
Δεν είχα σκοπό να ρωτήσω, αλλά αφού το έφερε η κουβέντα, ακούστηκε έντονα το όνομα σου, ότι θα ήσουν υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος. Τα κοινά σε ενδιαφέρουν; Δεδομένου ότι και το πρώτο σου πτυχίο ήταν Πολιτικές Επιστήμες.
Με ενδιαφέρουν τα κοινά, αλλά προς το παρόν δεν θα είμαι σε κανένα ψηφοδέλτιο. Στη φάση που είμαι τώρα τα νιώθω όλα τόσο ρευστά, τη ζωή μου τόσο ρευστή. Δηλαδή το να ασχολείσαι με τα κοινά, θεωρώ ότι έχει κόσμο που ασχολείται πολύ περισσότερο από εμένα. Εγώ κάνω εκείνο που κάνω. Αν με ενδιαφέρουν τα κοινά, πάντα, ναι. Νομίζω ότι, αν θέλεις να είσαι ενεργός πολίτης, δεν μπορείς να κλείνεις τα μάτια σου στο τι συμβαίνει γύρω σου. Δεν μπορείς να μην ανταποκρίνεσαι με τον ένα ή άλλο τρόπο στα πράγματα που συμβαίνουν, είτε στο τοπικό, είτε στο διεθνές επίπεδο.
To στούντιο σου, είναι στο κέντρο της πόλης. Θέλω να μου πεις έτσι πεις 2-3 πράγματα για τη Λάρνακα και για το κέντρο και για την πόλη. Εσύ ως ένας νέος άνθρωπος…
Θέλεις να πούμε ότι σκότωσαν το εμπορικό κέντρο;
Θέλω να μου πεις ό,τι νομίζεις ότι πρέπει να πεις.
Εγώ έφυγα δύο χρόνια για να ζήσω Λευκωσία, έφυγα το 2021 και ήρθα πίσω το 2023 και μέσα σε αυτήν την περίοδο μεσολάβησε αυτή η αλλαγή στο κέντρο της πόλης και η λειτουργία του Mall. Στο κέντρο της πόλης έκλεισαν όλα τα καταστήματα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έκλεισαν, διαλύθηκαν. Για μένα ήταν μεγάλο σοκ όταν ήρθα εδώ, στον ίδιο δρόμο που δούλευα παλαιότερα και τα βρήκα όλα νέκρα. Αυτό σημαίνει ότι κάτι γίνεται πάρα πολύ λάθος. Και από ό,τι κατάλαβα, είναι πάρα πολλές μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αντέδρασαν. Το θέμα είναι ότι, αφού αντέδρασαν, πρέπει να υπάρξει ένα πλάνο για το τι κάνουμε μετά. Εγώ αρνούμαι να πιστέψω ότι αυτό είναι μια εποχή και θα αλλάξει. Δεν είναι μια εποχή. Αν κλείσεις την πόλη, κλείνεις τη ζωή της πόλης.
Με ότι συνεπάγεται έτσι; Δηλαδή οικογένειες χωρίς δουλειά, αλυσιδωτές επιπτώσεις.
Ναι. Δεν γίνεται να έχουμε ένα τόσο ιστορικά πλούσιο κέντρο και να μην αξιοποιείται. Και πρωτίστως πρέπει να γίνουν πλάνα για το πώς να προσελκύσουν νέες μικροεπιχειρήσεις να έρθουν στο κέντρο της πόλης. Με δύο χιλιάδες ευρώ ενοίκιο δεν έρχεται κανείς στο κέντρο της πόλης
Ναι, αλλά όπως αντιλαμβάνεσαι δεν είναι μόνο ευθύνη των ιδιοκτητών των καταστημάτων να ρίξουν τα ενοίκια, είναι και ευθύνη των αρχών, να δώσουν τα κίνητρα να ζωντανέψει η πόλη, έτσι ώστε να μπορεί ο άλλος να έρθει να δώσει είτε πεντακόσια, είτε χίλια ευρώ να ενοικιάζει το κατάστημα.
Φυσικά. Πάντοτε.
Άρα, πρέπει να δοθούν και τα κίνητρα να έρθει ο άλλος να ενοικιάσει.
Ναι. Αλλά αν θέλουμε τη Λάρνακα να μη γίνει Λεμεσός, τότε πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τι πραγματικά θέλουμε. Έχω φίλους μου Λεμεσιανούς που φεύγουν από το κέντρο της Λεμεσού και πάνε έξω από τη Λεμεσό επειδή δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν στην πόλη τους. Θέλουμε η Λάρνακα να διώξει τον κόσμο της και να μην είναι βιώσιμη για τους περισσότερους; Τι Λάρνακα θέλουμε; Λάρνακα για τους επενδυτές μόνο; Πρέπει να υπάρξει σχέδιο δράσης, άμεσα.
Συμφωνώ. Έχεις προσφέρει έργο σου σε μια φιλανθρωπική εκδήλωση που έγινε για στήριξη του Europa Donna Κύπρου. Όταν βγήκες να μιλήσεις, έκανες μία πολύ όμορφη κατάθεση ψυχής. Κάτι που νομίζω δείχνει και πώς είσαι εσύ ως καλλιτέχνης. Είπες στην εκδήλωση, ότι το συγκεκριμένο έργο, ήταν αποτέλεσμα μιας δικής σου σκοτεινής περιόδου που βίωσες.
Ναι.
Και αν θυμάμαι καλά, ήταν η περίοδος της πανδημίας.
Ναι.
Άρα, να θεωρήσω ότι η τέχνη για σένα λειτουργεί και λίγο σαν θεραπευτική; Κάποιος άλλος που μπορεί να περνά μία γκρίζα περίοδο, ίσως να μην μπορεί να γράψει, να ζωγραφίσει, να τραγουδήσει κλπ. Εσύ, προφανώς απ’ ότι είπες, ανήκεις στην κατηγορία που σε μια σκοτεινή περίοδο, πήρες τα πινέλα να δημιουργήσεις.
Νομίζω ότι απλώς συνέβη. Εκείνο το συγκεκριμένο έργο ήταν πολύ καθαρτικό και δεν το έκθεσα πουθενά. Ήταν εδώ στο εργαστήρι. Δεν ανήκε σε κάποια συλλογή. Ήταν μια περίοδος που είχα έρθει από την Οξφόρδη. Δεν ήξερα τι ήθελα να κάνω, είχα μόλις ξεκινήσει το διδακτορικό και ξεκίνησα να εργάζομαι σε ιδιωτικό σχολείο. Ήμουν σε μια άρνηση. Ήθελα να φύγω, έψαχνα απεγνωσμένα να φύγω, από την άλλη σκεφτόμουν να μείνω. Δεν ήξερα αν έκανα καλά που δεν πήγα πίσω στην Αγγλία. Όλες αυτές οι ερωτήσεις, τη στιγμή που μπαίναμε και βγαίναμε στο λοκνταουν, αμφισβητούσα τα πάντα. Αλλά, η τέχνη για μένα δεν είναι ότι, δεν είμαι καλά, μπαίνω μέσα στο εργαστήριο. Εγώ δουλεύω κάθε μέρα. Αν δεν ζωγραφίζω, γράφω. Αν δεν γράφω, ζωγραφίζω. Αν δεν κάνω κανένα από τα δύο, διαβάζω. Πάντα κάτι κάνω. Ή μπορεί να ακούω ένα podcast. Πάντα κάτι κάνω. Δεν κλείνει ποτέ ο νους μου και αυτό είναι βάσανο.
Δεν είναι ότι λειτουργεί καθαρτικά η τέχνη για μένα, απλά, εκείνο το συγκεριμένο έργο αντικατόπτριζε δεκαέξι τέρατα. Μετά από παρότρυνση μιας φίλη να γράψω τα κατα και τα υπέρ του να βρίσκομαι στη Κύπρο ή του να βρίσκομαι στο εξωτερικό. Και εκεί ήταν όλες οι ερωτήσεις και ήταν σαν αντίδραση. Είναι πολλές φορές που έκανα έργα από αντίδραση. Άλλες φορές δεν κάνω έργα, πάλι από αντίδραση. Μπορεί να δημιουργήσω και να ζω την απόλυτη ευτυχία. Που δεν θυμάμαι την τελευταία φορά που είπα ότι είμαι απόλυτα ευτυχισμένη, αλλά ναι, είναι ανάλογα.
Σήμερα η Βασίλεια Αναξαγόρου τι ονειρεύεται για το μέλλον της;
Απλά θέλω να έχω τον χρόνο, τον χώρο, να δημιουργώ, να κάνω τα πράγματα που αγαπώ. Δεν θέλω να κάνω πολλά μακροπρόθεσμα πλάνα, γιατί σήμερα είσαι, αύριο δεν είσαι. Θέλω απλά αυτό που κάνω να προσπαθώ να είμαι καλύτερη κάθε μέρα, και στη δουλειά μου και σαν άνθρωπος, να μαθαίνω από τα λάθη που έκανα, είτε στη δουλειά μου είτε στις προσωπικές μου σχέσεις και να εξελίσσομαι. Είναι πάρα πολύ απλοί οι στόχοι που έχω. Δεν με νοιάζει αν ο κόσμος με μάθει ή όχι.
