Σας καλωσορίζω στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, που μας δίνει την ευκαιρία να προβούμε σε έναν απολογισμό των όσων το Υπουργείο Εσωτερικών έχει εφαρμόσει και δρομολογήσει τον τελευταίο έναν χρόνο, για τη διαχείριση του μεταναστευτικού.
Αναλαμβάνοντας τον Μάρτιο του 2023, παραλάβαμε μαζί με το Υπουργείο Εσωτερικών μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση σε ό,τι αφορά στο μεταναστευτικό. Παρά τις επίπονες προσπάθειες της προηγούμενης Κυβέρνησης, η τεράστια μεταναστευτική πίεση που δέχονταν και εξακολουθούν να δέχονται τα ευρωπαϊκά κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση, περιόριζαν την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονταν προς άμβλυνση του προβλήματος.
Το σύστημα υποδοχής και φιλοξενίας της χώρας μας δεχόταν ασφυκτικές πιέσεις και η προσπάθεια επικεντρωνόταν πρωτίστως στη διαχείριση του δυσανάλογου αριθμού μεταναστών. Αρκεί να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που έφταναν στη χώρα μας ήταν τέτοιος, που το Κέντρο Πρώτης Υποδοχής «Πουρνάρα» είχε ξεπεράσει τις δυνατότητες φιλοξενίας, φτάνοντας τον αριθμό ρεκόρ των τριών και πλέον χιλιάδων διαμενόντων. Επίσης ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης είναι το γεγονός ότι τον Μάρτιο του 2023 ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου που εκκρεμούσε ξεπερνούσε τις 30.000.
Κυρίες και Κύριοι,
Αξιολογώντας την κατάσταση και με στόχο να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για καλύτερη διαχείριση του μεταναστευτικού, η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη υιοθέτησε άμεσα μια νέα στρατηγική, με ολιστική προσέγγιση, η οποία εδράζεται σε τέσσερις κεντρικούς άξονες, οι οποίοι αφορούν:
- τη μείωση των αφίξεων νέων αιτητών ασύλου,
- την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων ασύλου,
- τη βελτίωση των υποδομών φιλοξενίας και συνθηκών υποδοχής, και
- την αύξηση του αριθμού των επιστροφών.
Περιορισμός μεταναστευτικών ροών – Μείωση των αφίξεων
Πιο συγκεκριμένα, μια από τις διαπιστώσεις μας αφορούσε τις μαζικές αφίξεις παράτυπων μεταναστών μέσω της Πράσινης Γραμμής. Επρόκειτο κυρίως για υπηκόους των χωρών της Υποσαχάριας Αφρικής, οι οποίοι έφταναν μέσω του Αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης στις κατεχόμενες περιοχές έχοντας οι περισσότεροι ούτω καλούμενη φοιτητική θεώρηση και, στη συνέχεια, περνούσαν στις ελεύθερες περιοχές, όπου αιτούνταν άσυλο.
Εκείνο που διαφάνηκε ήταν ότι η συντριπτική πλειοψηφία ερχόταν στην Κύπρο για τα οικονομικά οφέλη και όχι λόγω του κινδύνου που διέτρεχαν στη χώρα τους. Στις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, συνέτεινε και το γεγονός ότι οι διακινητές, εκμεταλλευόμενοι την ανάγκη των προσώπων αυτών για μια καλύτερη ζωή, δημιουργούσαν στους μετανάστες προσδοκίες, παρασύροντάς τους να πιστέψουν ότι η Κύπρος είναι «οικονομικός παράδεισος», όπου θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε μεγάλα ποσά από επιδόματα, καθώς και στην αγορά εργασίας μέχρι να εξεταστεί η αίτηση ασύλου τους.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτή την παράμετρο, προχωρήσαμε με μια σειρά από δράσεις, με στόχο τη μείωση των αφίξεων. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων,
- Πραγματοποιήσαμε διαδικτυακή ενημερωτική εκστρατεία σε χώρες προέλευσης, όπως η Νιγηρία, το Καμερούν και η Λ.Δ. Κογκό, για ενημέρωση των εν δυνάμει μεταναστών για τις πραγματικές συνθήκες που ισχύουν στην Κύπρο. Η εν λόγω εκστρατεία ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, αφού η σελίδα ενημέρωσης στην οποία παρέπεμπε η προώθηση, συγκέντρωσε πέραν των δύο εκατομμυρίων επισκέψεων.
- Διαπραγματευτήκαμε το Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, στο οποίο πετύχαμε να περιληφθούν σχεδόν όλες οι θέσεις της Δημοκρατίας, ώστε το Σχέδιο να έχει προστιθέμενη αξία για την Κύπρο, με μέτρα που περιορίζουν την ανεξέλεγκτη άφιξη μεταναστών από την Τουρκία, που εστιάζονται στον περιορισμό των ροών, κυρίως από την Τουρκία.
- Μάλιστα, ειδικότερα στις δράσεις που αφορούν την Τουρκία, πιέσαμε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για λήψη μέτρων με στόχο τη βελτίωση του βαθμού ελέγχου των προσώπων που καταλήγουν στην Κύπρο μέσω του Αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης, με τη βοήθεια του Frontex και της Europol.
- Παράλληλα, λάβαμε μέτρα ώστε να καταστεί η Κύπρος λιγότερο ελκυστικός προορισμός, περιορίζοντας τα οικονομικά οφέλη. Συγκεκριμένα, μέσω της διασύνδεσης των συστημάτων της Υπηρεσίας Ασύλου και των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, διασφαλίσαμε την άμεση αποκοπή των επιδομάτων από όλους όσους η αίτησή τους απορρίπτεται τελεσίδικα.
- Την ίδια στιγμή, αυξήσαμε το διάστημα παρέλευσης για δικαίωμα εργοδότησης μετά την υποβολή ασύλου από έναν σε εννέα μήνες, ώστε να περιορίσουμε την πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους, πέραν των υλικών συνθηκών υποδοχής.
- Σε συνάρτηση με αυτό, εντατικοποιήσαμε τους ελέγχους σε τομείς της βιομηχανίας για πάταξη της παράνομης εργοδότησης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
- Πέραν των πιο πάνω, αναγνωρίζοντας ότι οι ροές μεταναστών είναι αποτέλεσμα της δράσης οργανωμένων δικτύων διακινητών, εστιάσαμε στην πάταξη των κυκλωμάτων σε συνεργασία με γειτονικές χώρες προέλευσης, ενισχύοντας την ανταλλαγή πληροφοριών.
- Ταυτόχρονα, προχωρήσαμε στη σύσταση ειδικού κλιμακίου στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αστυνομίας, με αποκλειστική αρμοδιότητα τον εντοπισμό και την εξάρθρωση των δικτύων διακινητών.
Αποτέλεσμα των πιο πάνω δράσεων ήταν η μείωση των αφίξεων κατά 37%, την ίδια ώρα που οι αιτήσεις ασύλου επίσης κατέγραψαν μείωση κατά σχεδόν 50%. Σε αντίθεση με την Κύπρο όπου ο αριθμός των νέων αιτητών ασύλου μειώθηκε σημαντικά, στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, σημειώθηκε αύξηση. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η αύξηση στους νέους αιτητές ασύλου έφτασε στο 72%, στην Ιταλία στο 61% και στην Ισπανία στο 38%. Κατακόρυφη μείωση κατά 72% είχαμε ιδιαίτερα τους νέους αιτητές ασύλου από χώρες της Αφρικής. Από τα στοιχεία συνάγεται το συμπέρασμα ότι το πρόβλημα με τις μαζικές αφίξεις από την Αφρική έχει εν πολλοίς επιλυθεί. Το αισιόδοξο για μας είναι ότι, παρά την αύξηση των ροών διά θαλάσσης, που ως επί το πλείστον είναι Σύροι υπήκοοι, στο σύνολο υπάρχει μείωση.
Επιτάχυνση διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου
Μια πολύ σημαντική παράμετρος του προβλήματος ήταν το γεγονός ότι η εξέταση των αιτήσεων ασύλου ολοκληρωνόταν σε έναν χρόνο κατά μέσο όρο και σε πολλές περιπτώσεις, το διάστημα αυτό ξεπερνούσε τους 21 μήνες. Αφενός, αυτό οφειλόταν στον μεγάλο αριθμό αφίξεων που καθιστούσαν δύσκολη τη διαχείριση των αιτήσεων. Αφετέρου, ήταν αποτέλεσμα της έλλειψης προσωπικού στην Υπηρεσία Ασύλου και των καθυστερήσεων που παρατηρούνταν στη νομική διαδικασία.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, προχωρήσαμε σε σταδιακή αύξηση και εντέλει υπερδιπλασιασμό του αριθμού των εξεταστών αιτήσεων ασύλου, και πλέον βρισκόμαστε στους 85 από 35 που ήταν τον περσινό Μάρτιο. Χάρη στην αύξηση των εξεταστών, κατέστη δυνατό να μειώσουμε την περίοδο εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε τρεις μήνες το μέγιστο, δεδομένου ότι εξετάζονται κατά μέσο όρο 2.200 αιτήσεις μηνιαίως. Συνολικά, εντός του 2023, εκδόθηκαν 20.239 αποφάσεις. Ο στόχος της Κυβέρνησης για το 2024, όπως ανακοινώθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρόσφατα, είναι ο χρόνος αυτός να μειωθεί περαιτέρω και οι αποφάσεις να εκδίδονται εντός 30 ημερών.
Την ίδια στιγμή και σε συνδυασμό με τις μειωμένες αφίξεις, δόθηκε η δυνατότητα να διεκπεραιωθούν αρκετές από τις εκκρεμότητες και ο αριθμός πλέον έχει περιοριστεί σε περίπου 26.000. Σε συνδυασμό με τη συνεργασία που αναπτύξαμε με το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς προστασίας για εφαρμογή μέτρων, καθώς και με την τοποθέτηση Λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου σε μόνιμη βάση στις Κεντρικές Φυλακές, κατέστη εφικτό να πραγματοποιούνται καθημερινά συνεντεύξεις και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων.
Η σύντμηση του χρονικού διαστήματος εξέτασης είναι ένας πολύ σημαντικός πυλώνας της πολιτικής μας, καθώς λειτουργεί αποτρεπτικά πλέον σε οποιονδήποτε θα σκεφτόταν το ενδεχόμενο άφιξης στην Κύπρο, με σκοπό την κατάχρηση του συστήματος για εξασφάλιση μακροχρόνιας παραμονής και εργοδότησης.
Βελτίωση υποδομών
Εξίσου σημαντικός στην αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού είναι και ο άξονας που αφορά στη βελτίωση των υποδομών, που, κατ’ επέκταση, επηρεάζει ολόκληρη τη λειτουργία του συστήματος υποδοχής και φιλοξενίας.
Κατά το 2021 και κυρίως το 2022, η Κύπρος δέχθηκε μεταναστευτικές πιέσεις δυσανόλογες των δυνατοτήτων της. Χαρακτηριστικά, όπως ανέφερα και στην εισαγωγή μου, οι διαμένοντες στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής «Πουρνάρα» ξεπέρασαν εντός του 2022 τις τρεις χιλιάδες, τη στιγμή που η δυνατότητα του Κέντρου είναι περίπου 1.100. Σε συνάρτηση με τα υπόλοιπα κενά που υπήρχαν ως προς τον χρόνο εξέτασης των αιτήσεων, δεν ήταν δυνατό να διασφαλιστούν ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης. Το σύστημα υποδοχής και φιλοξενίας άρχισε να αποφορτίζεται με τη μείωση των αφίξεων και την επιτάχυνση της εξέτασης των νέων αιτήσεων. Σήμερα, στο Κέντρο φιλοξενούνται περίπου 700 άτομα, αριθμός που μεταβάλλεται ανάλογα με τις αφίξεις και τις αποδεσμεύσεις από το Κέντρο.
Επιπλέον, στο Κέντρο ολοκληρώθηκαν οι βελτιωτικές εργασίες για τη μεταφορά ιατρικού εξοπλισμού, καθώς και άλλου υλικοτεχνικού εξοπλισμού, που επιτρέπει τη λειτουργία του Κέντρου κάτω από καλύτερες προϋποθέσεις και παρέχει τη δυνατότητα για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.
Την ίδια στιγμή, έχουν σε μεγάλο βαθμό ολοκληρωθεί τα κατασκευαστικά έργα μετατροπή του σε κλειστή δομή, περιορίζοντας έτσι την έξοδο και τη μετακίνηση των μεταναστών και αυξάνοντας παράλληλα τον έλεγχο και την επιτήρηση, ώστε να ενισχυθεί το αίσθημα ασφάλειας των κατοίκων στις γειτονικές Κοινότητες. Τα κατασκευαστικά έργα συνεχίζονται για την αναβάθμιση του Κέντρου και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του τρέχοντος έτους.
Επιπρόσθετα, είναι σε εξέλιξη οι εργασίες αναβάθμισης και επέκτασης του Κέντρου Υποδοχής και Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας στην Κοφίνου, με στόχο την αύξηση των διαθέσιμων οικιστικών μονάδων κατά 100, καθώς και τη δημιουργία νέου ιατρικού κέντρου, χώρων ψυχαγωγίας και άλλων υποδομών. Η πρώτη φάση του έργου έχει ολοκληρωθεί και η αποπεράτωση εκτιμάται εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024, και το Κέντρο θα είναι χωρητικότητας 800 κλινών. Στην Κοφίνου φιλοξενούνται κυρίως οικογένειες με παιδιά ή μονήρεις άντρες και γυναίκες.
Τέλος, έχουν αρχίσει τα έργα για κατασκευή νέου Κέντρου Φιλοξενίας Αιτητών Διεθνούς Προστασίας χωρητικότητας 1.000 ατόμων στην περιοχή Λίμνες καθώς και Προαναχωρησιακού Κέντρου στην Μεννόγεια, με δυνατότητα φιλοξενίας περίπου 800 προσώπων. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με €67.6 εκατομμύρια. Είχα κατ’ επανάληψη αναφέρει ότι η έλλειψη ενός προαναχωρησιακού κέντρου, όπου θα μπορούσαν να τίθενται υπό κράτηση σε μεγάλους αριθμούς τα άτομα των οποίων η αίτηση έχει απορριφθεί τελεσίδικα και είναι υπό απέλαση, αποτελεί τροχοπέδη στην ολοκλήρωση των σχεδιασμών μας. Το γεγονός ότι τώρα δεν έχουμε αυτή την υποδομή λειτουργεί ανασταλτικά στην προσπάθεια για αύξηση των επιστροφών, εφόσον δεν υπάρχει ο χώρος για την κράτηση των απορριφθέντων και παράνομων μεταναστών, μέχρι την ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών για την αποχώρησή τους. Συνεπώς, σε αυτή τη χρονική στιγμή, η δημιουργία ενός τέτοιου χώρου θα έχει πολύ μεγάλη συμβολή για την επίτευξη του στόχου για ενίσχυση του τομέα των απελάσεων.
Ενίσχυση του τομέα επιστροφών
Έχοντας λοιπόν κατά νου την έλλειψη προαναχωρησιακού κέντρου για υποχρεωτικές απελάσεις, ως Υπουργείο Εσωτερικών υιοθετήσαμε στοχευμένα μέτρα, που οδήγησαν σε αύξηση των αποχωρήσεων, είτε αυτές αφορούν οικειοθελείς επιστροφές, είτε απελάσεις, ή μετεγκαταστάσεις. Συγκεκριμένα, ενισχύσαμε τη συνεργασία μας με τον Frontex, την ίδια ώρα που καταβάλλεται προσπάθεια για εξασφάλιση περισσότερων θέσεων στα υφιστάμενα αστυνομικά κρατητήρια, ώστε η Αστυνομία να μπορεί να διενεργεί μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρήσεις σύλληψης των παρανόμων. Ειδικότερα, αποφασίστηκε η στόχευση των επιχειρήσεων στη βάση των προγραμματισμένων πτήσεων επιστροφής του Frontex, τόσο όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, όσο και σε σχέση με τις διαθέσιμες θέσεις, αλλά και τις χώρες καταγωγής που αφορούν οι πτήσεις του Οργανισμού.
Πρόσθετα, δώσαμε μεγάλη έμφαση στο πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών με παραχώρηση οικονομικού κινήτρου, το οποίο κυμαίνεται από €1.000 μέχρι €1.500, ανάλογα με τη χώρα καταγωγής. Επιπλέον, σε συνεργασία με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αξιοποιήσαμε στο έπακρον το πρόγραμμα μετεγκαταστάσεων σε άλλα κράτη μέλη, το οποίο συνέβαλε και στο εγχείρημα της Ένωσης για επανένωση οικογενειών μεταναστών.
Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω μέτρων, καταφέραμε να αυξήσουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις αποχωρήσεις από την Κύπρο. Ενδεικτικά, για ολόκληρο το 2023 είχαμε αύξηση στον συνολικό αριθμό των αποχωρήσεων κατά 66% σε σύγκριση με το 2022, παρά τους ευμετάβλητους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τα δεδομένα στο μεταναστευτικό. Το ίδιο θετικό πρόσημο κατέγραψε και ο φετινός Ιανουάριος, σε συνέχεια των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων του 2023. Πιο συγκεκριμένα, τον περασμένο μήνα, έφτασαν στην Κύπρο 782 πρόσωπα, την ίδια στιγμή που ο αριθμός εκείνων που αποχώρησαν από τη χώρα μας, έφτασε τους 1.081, με το ποσοστό των αναχωρήσεων επί τον αφίξεων να φτάνει το 138%. Αυτό το θετικό ισοζύγιο μεταξύ των αποχωρήσεων και των αφίξεων παρουσιάζεται σταθερά το τελευταίο τρίμηνο και εξίσου υψηλό φαίνεται ότι θα είναι και το αντίστοιχο ποσοστό για τον μήνα Φεβρουάριο.
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία καταγράφουν μονοψήφια ποσοστά αποχωρήσεων-αφίξεων, η Κύπρος, έχοντας εφαρμόσει στοχευμένα μέτρα, κατατάσσεται στην πρώτη θέση στην Ένωση ως προς το ποσοστό αποχωρήσεων επί αφίξεων και στην τέταρτη θέση σε απόλυτους αριθμούς επιστροφών και απελάσεων. Πολύ σημαντική για εμάς, ήταν η στιγμή που, από την Λευκωσία, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων έπλεξε το εγκώμιο της χώρας μας, προτρέποντας τα υπόλοιπα κράτη να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κύπρου. Εξίσου επαινετικά είναι και τα σχόλια που λαμβάνουμε από άλλους Ευρωπαίους Υπουργούς και αξιωματούχους αρμόδιων για τη μετανάστευση Οργανισμών, όπως ο EUAA και ο UNHCR.
Κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση
Η διαπολιτισμική ένταξη και η κοινωνική συμπερίληψη και ενσωμάτωση των μεταναστών βρίσκεται στις κύριες παραμέτρους της πολιτικής μας για το μεταναστευτικό. Για τον λόγο αυτό, έχουμε προχωρήσει στον καταρτισμό μιας ολοκληρωμένης πολιτικής, στην οποία περιλαμβάνονται 50 δράσεις που χωρίζονται σε πέντε τομείς, με στόχο να δημιουργήσουμε συνθήκες για την ομαλή ένταξη στην κυπριακή κοινωνία και οικονομία των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το ζήτημα της ενσωμάτωσης των μεταναστών είναι πολύ ψηλά στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της UNHCR και αποτελεί δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των ευρωπαϊκών και διεθνών της υποχρεώσεων.
Συγκεκριμένα, οι πέντε τομείς αφορούν τη στέγαση, την απασχόληση, τη βελτίωση των δεξιοτήτων, την εκπαίδευση και την υγεία. Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης των διαβουλεύσεων με όλες τις αρμόδιες Υπηρεσίες και τα άλλα Υπουργεία που εμπλέκονται, και αναμένεται ότι το τελικό κείμενο θα υποβληθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, εντός Μαρτίου, ώστε το συντομότερο να αρχίσει η εφαρμογή των δράσεων.
Διαμορφώνουμε, παράλληλα, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, την Εθνική Στρατηγική για την Υποδοχή, με την οποία θεσπίζονται κατευθυντήριες γραμμές για τις διαδικασίες από το στάδιο της υποδοχής μέχρι της στέγασης. Τέλος, εκπονείται και πάλι σε συνεργασία με τον EUAA και το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, εγχειρίδιο για καθοδήγηση των κηδεμόνων που αναλαμβάνουν την επίβλεψη ασυνόδευτων ανηλίκων, με σκοπό την ενίσχυση του πλαισίου προστασίας και υποστήριξής τους.
Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο
Ως κράτος μέλος της πρώτης γραμμής και έχοντας σε μεγάλο βαθμό επιλύσει το πρόβλημα των αυξημένων ροών Αφρικανών, η Κύπρος επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των δυσανάλογων πιέσεων που δέχεται από υπηκόους της γειτονικής Συρίας, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούν χώρες όπως ο Λίβανος σαν σημείο διέλευσης.
Μέσα από τις επαφές μας με αξιωματούχους της Επιτροπής, της Europol και του Frontex προωθήσαμε πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης, με έμφαση στην ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων κατά μήκους της οδού της Ανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, αναζητούμε τρόπους για να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που θα επιτρέψουν να αντικατασταθεί η παράνομη μετανάστευση με νόμιμη, προς όφελος της οικονομίας μας και της αγοράς εργασίας.
Επιπρόσθετα, μέσα από τις διάφορες δράσεις μας, καταφέραμε να ενισχύσουμε βελτιώσουμε τις διαδικασίες ασύλου και να εντατικοποιήσουμε τις επιστροφές, εντείνοντας τη συνεργασία μας με χώρες καταγωγής και διέλευσης.
Επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας
Ο μεγάλος αριθμός αφίξεων Σύρων υπηκόων που φτάνουν στη χώρα μας μέσω των θαλάσσιων οδών από την Συρία ή τον Λίβανο προκαλεί ανησυχία. Χαρακτηριστικά, το 2023 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε κατά 50% σε σύγκριση με το 2022. Εκείνο που διαπιστώνεται από τα στοιχεία που συλλέγονται είναι η παραδοχή πως τα άτομα αυτά προωθούνται και τυγχάνουν εκμετάλλευσης από οργανωμένα κυκλώματα διακινητών μεταναστών.
Το δεδομένο αυτό επιβάλλει εντατικοποίηση της δράσης μας για καταπολέμηση αυτής της μορφής εγκλήματος. Θέσαμε το ζήτημα επιτατικά προς τα αρμόδια Σώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλώντας τους να αναλάβουν ενεργότερη δράση για ενίσχυση της επιχειρησιακής δυνατότητας των χωρών, με την εμπλοκή της Europol, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο. Κατά την τελευταία επίσκεψη της Επιτρόπου Γιόχανσον, καταφέραμε να λάβουμε τη δέσμευσή της ότι θα επιδιώξει τη δημιουργία συντονιστικής ομάδας κάτω από την ομπρέλα της Europol, με τη συμμετοχή των διωκτικών Αρχών Κύπρου και Λιβάνου, ώστε να ενισχυθεί η προσπάθεια που καταβάλλεται για συντονισμό των ενεργειών των δύο υπηρεσιών μέσα από την εμπειρογνωμοσύνη του Οργανισμού.
Τέλος, η Κυπριακή Κυβέρνηση προωθεί πρωτοβουλία από το περασμένο καλοκαίρι, με σκοπό να συζητηθεί και να επαναξιολογηθεί το καθεστώς της Συρίας, στη βάση των πραγματικών δεδομένων που επικρατούν στη χώρα τη δεδομένη χρονική στιγμή και ακολουθώντας την αξιολόγηση που έχει γίνει από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, σύμφωνα με την οποία περιοχές της Συρίας θεωρούνται ασφαλείς. Αναμένεται νέα αξιολόγηση από τον Οργανισμό εντός Απριλίου. Ενδεχόμενη κατάληξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε καθορισμό συγκεκριμένων περιοχών στη χώρα ως ασφαλείς, θα επιτρέψει την προώθηση των επιστροφών Σύρων υπηκόων σε αυτές, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, που θα διασφαλίζουν την ασφάλειά τους, περιορίζοντας αισθητά την εκμετάλλευση που παρατηρείται σήμερα.
Το ζήτημα θα θέσω εκ νέου και επιτακτικά στο επικείμενο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες την Δευτέρα. Ήδη σε διμερείς επαφές μας με ομολόγους μας, βλέπουμε το ενδιαφέρον που υπάρχει για συζήτηση του θέματος, και αναμένουμε ότι αυτή η βούληση των χωρών θα εισακουστεί και θα οδηγηθούμε σε πολιτική απόφαση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Φίλες και Φίλοι,
Καταληκτικά, θα ήθελα να επαναλάβω την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη να βελτιώσει ακόμα περισσότερο τη θετική εικόνα που έχει πετύχει τους τελευταίους μήνες. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο και περίπλοκο εγχείρημα, με ρευστά δεδομένα που μπορούν να διαφοροποιήσουν οποιαδήποτε στιγμή την κατάσταση. Δεν έχουμε περιθώριο να επαναπαυόμαστε και χρειάζεται πλήρης προσήλωση και συντονισμός τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε ευρωπαϊκό.
Εν αναμονή της αυριανής συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής και της ενδεχόμενης υπερψήφισης της σύστασης του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, καλώ όλες τις πολιτικές δυνάμεις να αναγνωρίσουν τη σημασία που έχει για τη χώρα η συγκέντρωση όλων των Υπηρεσιών μετανάστευσης και ασύλου κάτω από έναν φορέα, με αυτό ως μοναδική αρμοδιότητα. Είμαι βέβαιος πως στην αυριανή συζήτηση στην Ολομέλεια, η κοινή αυτή διαπίστωση θα λάβει σάρκα και οστά.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και είμαι στη διάθεσή σας για τυχόν ερωτήσεις.
____________________
Για το αρχείο της παρουσίασης, πατήστε εδώ.
