Γυναίκες της πόλης μας, γυναίκες της πολιτικής, του κοινωνικού αγώνα, του πολιτισμού, της παιδείας, απαντούν στις ερωτήσεις του SkalaTimes για την ημέρα της Γυναίκας.
Σκεύη Κουκουμά ΓΓ ΠΟΓΟ, Αννούλα Κασουλίδου μέλος Πολιτικού Γραφείου ΔΗΣΥ και ηθοποιός, Άντρη Κυριαζή εκπαιδευτικός και ηθοποιός, Αναστασία Ξενοφώντος Γαϊτάνου εκπαιδευτικός και συγγραφέας.
ΣΚΕΥΗ ΚΟΥΚΟΥΜΑ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΠΟΓΟ
Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα στην Κύπρο;
Πρώτον ότι τα όσα εύηχα και χαριτωμένα μας τάζουν κάθε 8η Μαρτίου ή προεκλογικά προκαλούν την νοημοσύνη κάθε ανθρώπου και πρέπει να τερματιστεί η ανοχή. Στα σχεδόν 70 μου χρόνια, είμαι σε θέση νομίζω να αξιολογήσω τη θέση της γυναίκας σήμερα. Δεν μπορώ να μιλήσω για θεαματική βελτίωση, αλλά μπορώ να αναφερθώ στην εποχή που ήταν μετρημένα τα κορίτσια που συνέχιζαν την εκπαίδευση στο Γυμνάσιο, ενώ σήμερα είναι μαζικά τα ποσοστά των γυναικών απόφοιτων τριτοβάθμιας και γενικότερης ακαδημαϊκής εκπαίδευσης.
Την εποχή που αν η κοπέλα δεν ήταν παρθένα την πρώτη νύκτα του γάμου της, ήταν λόγος διαζυγίου και διαπόμπευσης της ενώ σήμερα μπορεί να έχει σεξουαλικές σχέσεις πριν το γάμο χωρίς να θεωρείται ατιμασμένη και πόρνη.
Που η προίκα δεν αποτελεί προϋπόθεση για να παντρευτεί μια γυναίκα αφού σήμερα μπορεί να είναι οικονομικά ανεξάρτητη.
Που μπορεί να καταγγείλει σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση και να καταφέρει να καταδικαστεί ο δράστης έστω και αν βρίσκεται στην όποια θέση εξουσίας.
Όλα αυτά επιτεύχθηκαν με αγώνες, διεκδικήσεις στους δρόμους και πολιτικές κινητοποιήσεις σε όλα τα επίπεδα. Έτσι προχωρούμε και αλλάζουμε αντιλήψεις και νοοτροπίες, πρώτα αναγνωρίζοντας ότι τίποτε δεν θα μας παραχωρηθεί χαριστικά και ότι οι οργανωμένοι και συλλογικοί αγώνες είναι καταδικασμένοι να πετύχουν όσων αργά και αν κινούνται οι εξελίξεις.
Υπάρχουν ίσα δικαιώματα σήμερα στην Κύπρο; Στις Νομοθεσίες και στους Κανονισμούς
Υπάρχουν ίσα δικαιώματα στις Νομοθεσίες και στους Κανονισμούς, παρόλον ότι συνεχώς εντοπίζουμε κενά και ελλείψεις, αλλά και πρόνοιες που έχουν ξεπεραστεί και πρέπει να υπάρχει η πολιτική βούληση και η ετοιμότητα για την προώθηση των σχετικών τροποποιητικών νομοσχεδίων. Το πρόβλημα όμως είναι η μη εφαρμογή των νομοθεσιών και των κανονισμών με κυριότερη αιτία την έλλειψη πολιτικής βούλησης, με συνεπακόλουθο την έλλειψη Πρωτοκόλλων και Οδηγιών, τους μειωμένους προϋπολογισμούς, την υποστελεχωση των διαφόρων κρατικών υπηρεσιών κ.α. Ισότητα στα «χαρτιά» έχουμε, την πραγματική ισότητα και ισοτιμία όμως έχουμε πολλή δρόμο να διανύσουμε μέχρι την κατάκτηση της.
Τι ακριβώς θα έπρεπε να σημαίνει η μέρα της γυναίκας;
Αφού θα φτάναμε στην εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης σε βάρος της γυναίκας, αφού το φύλο δεν θα αποτελούσε λόγω και αίτια διακρίσεων, αφού ο ταξικός διαχωρισμός δεν θα αποτελούσε πηγή εκμετάλλευσης, τότε η 8η Μαρτίου θα ήταν μια μέρα για την απόδοση τιμών στις πρωτοπόρες γυναίκες και θα ανατρέχαμε ιστορικά στην εξέλιξη της θέσης της γυναίκας. Ουτοπικό ίσως, αλλά μέσα από τους αγώνες όλων μας, αντρών και γυναικών, μπορούμε να προσβλέπουμε στο σεβασμό και αναγνώριση της ισότητας και ισοτιμίας των φύλων.
Εσείς θα γιορτάσετε την Ημέρα της Γυναίκας; Πώς;
Για μένα η 8η του Μαρτη, από όσο μπορώ να θυμούμαι, είναι η διοργάνωση εκδηλώσεων για να τιμήσουμε τις πρωτοπόρες γυναίκες του Σικάγο του 1857 και ταυτόχρονα να αναμετρούμε τους τρόπους, τα βήματα, τις διεκδικήσεις που πρέπει να γίνουν για να αναγνωριστεί η θέση της γυναίκας στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Έτσι και η φετινή 8η του Μάρτη είναι πλούσια σε δράσεις, που περιλαμβάνουν δικοινοτική συνάντηση στο Λήδρα Παλάς, διαμοιρασμό της διακήρυξης της ΠΟΓΟ για την 8η του Μάρτη σε καταστήματα και εμπορικά κέντρα, εκδήλωση στη πλατεία Ελευθερίας και πορεία στους κυριότερους δρόμους, τοπικές συγκεντρώσεις σε όλες τις επαρχίες και πάρα πολλές εκδηλώσεις σε τοπικά κινήματα σε όλη την Κύπρο με συζήτηση ποικιλία θεμάτων που αφορούν τη γυναίκα στην πολιτική, θέματα υγείας, εργασιακά, πολιτιστικά.
Ποια γυναίκα θαυμάζετε και γιατί;
Θαυμάζω πολλές γυναίκες. Πρώτα από όλα όμως θαυμάζω τις γυναίκες του 1974. Τις γυναίκες που κανένας δεν νοιάστηκε και όλοι προσπερνούσαμε με αμηχανία την όποια σκέψη για τους βιασμούς γυναικών το 1974. Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων γυναικών. Των γυναικών που τα ταμπού και ο στιγματισμός δεν τις άφησε να ζητήσουν στήριξη, που η κοινωνική και οικογενειακή απαξίωση της οδήγησε να ζουν καθημερινά το πόνο και την ντροπή μόνες τους, που έθαψαν στα κατάβαθα της ψυχής τους ότι έγινε και κατάφεραν, παρά τις δυσκολίες, να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, κλείνοντας τα αυτιά στους ψιθύρους και τις προσβολές. Πόση δύναμη και ψυχικό σθένος χρειάστηκαν για να συνέλθουν και να αντεπεξέλθουν σε κάτι που δεν έφταιγα οι ίδιες, αλλά που χρησιμοποιήθηκαν ώς φτηνό όπλο πολέμου το 1974. Και εμείς όλοι σωπάσαμε σε αυτά που βίωσαν στα χέρια του Αττίλα ή των φασιστών της ΕΟΚΑβητα. Ίσως κάποιοι να τις χλεύασαν κιόλας. Σωπάσαμε και συγκαλύψαμε την αντίδραση της κοινωνίας και αφήσαμε τις ίδιες και τις οικογένειες τους να αντεπεξέλθουν μόνες τους.
ΑΝΝΟΥΛΑ ΚΑΣΟΥΛΙΔΟΥ
ΜΕΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΗΣΥ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ
Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα στην Κύπρο;
Για μια κατηγορία γυναικών, σημαίνει θύμα των στερεοτύπων και των κοινωνικών προκαταλήψεων που ταλανίζουν την ζωή τους.
Υπάρχουν ίσα δικαιώματα σήμερα στην Κύπρο;
Η Κύπρος κυρίως λόγω της ιδιότητας της, ως προς μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα θέματα Ισότητας των Φύλων, έχει ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο το οποίο κατοχυρώνει τα δικαιώματα αντρών και γυναικών ισότιμα. Παρόλα αυτά οι νόμοι από μόνοι τους δεν μπορούν να κατοχυρώσουν την ουσιαστική ισότητα.
Τι ακριβώς θα έπρεπε να σημαίνει η μέρα της Γυναίκας;
Η 8 η Μαρτίου είναι μέρα τιμής και μνήμης. Με διάφορες εκδηλώσεις τιμούμε τις πρωτοπόρες γυναίκες που με τον αγώνα τους, άνοιξαν τον δρόμο της διεκδίκησης των δικαιωμάτων που θα έπρεπε αυτονόητα, να απολαμβάνουν όπως οι άντρες.
Εσείς θα γιορτάσετε τη Ημέρα της Γυναίκας; Πως;
Λαμβάνοντας μέρος σε εκδηλώσεις με στόχο την ενημέρωση των γυναικών όσο αφορά στα δικαιώματα τους. Είναι πολύ σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν τα δικαιώματα τους και πως να τα διεκδικούν.
Ποια γυναίκα θαυμάζετε και γιατί;
Το γυναικείο κίνημα έχει να παρουσιάσει, πολλές γυναίκες αγωνίστριες της Ισότητας. Γυναίκες ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, όπου έβαψαν με το αίμα τους την άσφαλτο που διαδήλωναν για Ισότητα και Δικαιοσύνη.
Όλες έχουν μια ξεχωριστή θέση σ΄αυτούς τους αγώνες γί αυτό είναι πολλές που έγραψαν κατά καιρούς την δική τους ιστορία, και δεν θέλω να αδικήσω καμμιά, με μια αναφορά μου.
ΑΝΤΡΗ ΚΥΡΙΑΖΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ – ΗΘΟΠΟΙΟΣ
Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα στην Κύπρο;
Σημαίνει ότι τρέχεις όλη μέρα να προλάβεις όλους τους ρόλους που σου αναλογούν σαν γυναίκα, μάνα, σύζυγος, επαγγελματίας, καριερίστρια, μαγείρισσα, καθαρίστρια, ταξιτζής, κλπ (γέλια)….Αναλόγως συντρόφου και νοοτροπίας σημαίνει ότι είτε συμπορεύεσαι όμορφα καθώς μοιράζεσαι εξίσου υποχρεώσεις και δικαιώματα, είτε σημαίνει ότι πνίγεσαι και σου φταίνε όλα και όλοι με όλα αυτά που έχεις να κάνεις γιατί δεν έχεις καμία υποστήριξη.
Υπάρχουν ίσα δικαιώματα σήμερα στην Κύπρο;
Όχι σαφώς και δεν υπάρχουν όπως δεν υπάρχουν και σε πολλές άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Έχουμε ακόμα χρόνια ανισότητας να διανύσουμε. Καλύτερα από την εποχή της μητέρας μας και της γιαγιάς μας δε λέω, αλλά έχουμε ακόμα δρόμο. Είναι στην νοοτροπία μας, στον τρόπο σκέψης μας η ανισότητα. Ακόμα κι εμείς οι ίδιες οι γυναίκες σκεφτόμαστε υποδιαίστερα για μια γυναίκα επειδή είναι γυναίκα…πολύ τραγικό ναι…Γιατί; Πατριαρχικές κοινωνίες βαθιά ριζωμένες μέσα μας…
Τι ακριβώς θα έπρεπε να σημαίνει η μέρα της γυναίκας;
Θα έπρεπε να σημαίνει μέρα επαναπροσδιορισμού και αναλογισμού για όσα επιτεύχθηκαν και όσα θα πρέπει ακόμα να γίνουν (και σίγουρα όχι μέρα ξεσαλωματος στα κέντρα διασκέδασης) Ο καθένας από τη θέση του ως γονιός ή ως εκπαιδευτικός μπορεί να περάσει καθημερινά τα σωστά πρότυπα ισότητας στα παιδιά και εφήβους μας, ανεξαρτήτως φύλου.
Εσείς θα γιορτάσετε την Ημέρα της Γυναίκας; Πώς;
Όχι δεν τη γιορτάζω στις 8 Μαρτίου. Καθημερινά γιορτάζω ως γυναίκα που εκτιμά κι αγαπά τη γυναικεία της φύση αλλά και θαυμάζει τις γυναίκες γύρω της που προσφέρουν στην κοινωνία και μάχονται να διαφυλάξουν αρχές και αξίες.
Ποια γυναίκα θαυμάζετε και γιατί;
Την κόρη μου που εξελίσσεται σε μια ελεύθερη προσωπικότητα, έναν ελεύθερο άνθρωπο που μάχεται στην καθημερινότητα της 11,000 χλμ μακριά από μας στα 19 της μόλις χρόνια, δημιουργώντας όμορφες σχέσεις ισότητας, εκτίμησης κι εμπιστοσύνης με τους γύρω της. Ευτυχώς η νοοτροπία εκεί βοηθάει στην ωρίμανση μίας προοδευτικής προσωπικότητας μακριά από τα ταμπού και τις προκαταλήψεις, έτσι όπως τη μεγαλώσαμε εγώ κι ο σύζυγός μου.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΑΙΤΑΝΟΥ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ – ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σήμερα στην Κύπρο;
Το να είσαι γυναίκα σήμερα στην Κύπρο σημαίνει να κουβαλάς πάνω σου δέκα και βάλε προσωπεία, δέκα και βάλε διαφορετικούς ρόλους και όλα αυτά γιατί προσπαθείς να χωρέσεις σε τρυπάκια που η σύγχρονη κοινωνία επιβάλλει.
Υπάρχουν ίσα δικαιώματα σήμερα στην Κύπρο;
Μιλώντας για ίσα δικαιώματα υποτιμούμε τον ίδιο τον εαυτό μας αλλά και την αξία μας. Αυτό για το οποίο πρέπει να μιλάμε είναι η ισοτιμία, δηλαδή η αξία και ο σεβασμός που δικαιούται όχι μόνο η γυναίκα αλλά όλοι οι άνθρωποι ως δημιουργήματα το Θεού.
Τι ακριβώς θα έπρεπε να σημαίνει η μέρα της γυναίκας;
Δεν έπρεπε να υπάρχουν ειδικές μέρες. Αυτό που θα έπρεπε να υπάρχει κάθε μέρα, κάθε ώρα και κάθε λεπτό είναι η εκτίμηση και ο σεβασμός σε κάθε άνθρωπο που προσφέρει και η προσφορά της γυναίκας στην οικογένεια και στην κοινωνία είναι αδιαμφισβήτητη.
Εσείς θα γιορτάσετε την Ημέρα της Γυναίκας; Πώς;
Δεν γιορτάζω την Ημέρα της Γυναίκας. Δεν έχω ανάγκη τη συγκεκριμένη μέρα για να γιορτάσω το δώρο που μου δόθηκε, το να είμαι γυναίκα – σύζυγος – μάνα και εκπαιδευτικός.
Ποια γυναίκα θαυμάζετε και γιατί;
Θαυμάζω πολλές άξιες γυναίκες. Μια απ’ αυτές είναι και η κυρα-Φροσύνη, η εβδομηντάχρονη γυναίκα που το 1974 έκρυψε και φρόντισε με κίνδυνο της ζωής της δώδεκα Ελληνοκύπριους στρατιώτες που εγκλωβίστηκαν στη Λάπηθο όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το πανέμορφο αυτό χωριό. Σύμφωνα με την ίδια: «Εγώ τούτο το έκαμα για να προσφέρω στον Θεό έναν καλό».
Αξίζει να τιμούμε και να θυμόμαστε τέτοιες γυναίκες.
