“Θα ήθελα να παροτρύνω τους Λαρνακείς να αρχίζουν να ακολουθούν και να στηρίζουν περισσότερο τους καλλιτέχνες της πόλης μας. Όπως είπα πιο πάνω έχουμε πολλούς σπουδαίους και ταλαντούχους καλλιτέχνες στην Λάρνακα. Η στήριξη του κόσμου είναι μια ώθηση για έναν καλλιτέχνη να συνεχίσει το έργο του. Ακόμα και αν είναι μια απλή επίσκεψη στο εργαστήριο ή μια συζήτηση. Είναι πολύ σημαντικό να έρθει ο κόσμος σε επαφή με την εικαστική τέχνη. Γίνεται μια προσπάθεια χαρτογράφησης από το Λάρνακα 2030 που πιστεύω θα βοηθήσει πολύ. Θα ήθελα να δω τον κόσμο της Λάρνακας να περπατά στα στενά της και να απολαμβάνει τέχνη στην καθημερινότητα του” – Κατερίνα Σταύρου
Η Κατερίνα Σταύρου εγκαινιάζει την τέταρτη ατομική της έκθεση, αυτή τη Πέμπτη 21 Μαρτίου, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και την Παρασκευή 19 Απριλίου 2024. Με αφορμή την έκθεση της η Κατερίνα μιλά στο SkalaTimes σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης και τονίζει ανάμεσα σε άλλα: “στο εξωτερικό επιβάλλεται να έχεις συγκεκριμένα προσόντα για να βρίσκεσαι σε συγκεκριμένες θέσεις. Στην Κύπρο δυστυχώς το σύστημα λειτουργεί πολύ διαφορετικά. Ο πολιτισμός στην κεντρική Ευρώπη δεκαετίες τώρα αποτελεί πόλο έλξης ποιοτικού τουρισμού. Η Λάρνακα μας συνδυάζει την ιστορική, την παραδοσιακή και τη σύγχρονη τέχνη με τεράστιο ενδιαφέρον. Ο πολιτισμός στην πόλη μας θα μπορούσε να είναι σημείο αναφοράς. Θεωρώ ότι υπάρχει μεγάλη προοπτική στο τομέα αυτό και πολύ υποσχόμενη για μια ανθρωποκεντρική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στην πόλη. Το Λάρνακα 2030 είναι μία καλή ευκαιρία για να θέσουμε στόχους και να διαγραφεί μια στρατηγική στην πολιτιστική πολιτική, για ένα βαθιά υποσχόμενο μέλλον. Η Λάρνακα φιλοξενεί πολλούς ταλαντούχους και σπουδαίους καλλιτέχνες και είναι καιρός πιστεύω να προσεγγίσουμε και να αξιοποιήσουμε το πεδίο αυτό στην πόλη μας με την σοβαρότητα που του αρμόζει”.
Της Γιώτας Δημητρίου
Κατερίνα, τέταρτη προσωπική έκθεση με τίτλο «Ένα σακί σώμα», τι θα δούμε στην έκθεση και τι σημαίνει για σένα κάθε νέα σου έκθεση;
Γιώτα μου, αρχικά να σε ευχαριστήσω για την φιλοξενία και την όμορφη αυτή συνέντευξη.
Οι ατομικές μου εκθέσεις είναι τόσο θεματικά όσο και τεχνικά αλληλένδετες. Στην τέταρτη μου ατομική θα παρουσιάσω την νέα μου εικαστική πρόταση η οποία καταπιάνεται με το θέμα του σώματος σαν ύλη, σαν μάζα. Κάθε ατομική έκθεση αποτελεί αρχικά μια προσωπική διερεύνηση σε θέματα που με απασχολούν, η οποία μετέπειτα μεταφέρεται σε εικαστική μορφή μέσα από ένα βαθύ πειραματισμό και αναζήτηση. Μέσα από την πορεία της ολοκλήρωσης της κάθε έκθεσης μου ξεχωριστά προσπαθώ να ωριμάζω σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος.
Επιμελήτρια της έκθεσης είναι η πολύ πολυταλαντούχα και αγαπητή Δάφνη Νικήτα, η οποία υπηρετεί τον πολιτισμό της χώρας μας με επιτυχία εδώ και αρκετά χρόνια. Θα ήθελα να μας πεις δυο λόγια γι αυτή τη συνεργασία.
Με την Δάφνη συναντηθήκαμε σε μια έκθεση στα πρώτα μου βήματα σαν καλλιτέχνης στην χώρα και αμέσως δέσαμε. Είχα ερωτευτεί τον “Διάτοπο” από την πρώτη φορά που τον επισκέφθηκα, είναι ένας χώρος προσεγμένος που με εμπνέει απίστευτα. Παράλληλα, αυτό που με έφερε κοντά με τη Δάφνη είναι τόσο ο επαγγελματισμός της και οι γνώσεις της, αλλά και το ότι έδειξε εμπιστοσύνη στο εικαστικό μου έργο. Οι απόψεις μας, ο τρόπος που δουλεύουμε (είμαστε και οι δύο τρελά τελειομανείς) και το ότι υπάρχει ένας αλληλοσεβασμός μεταξύ μας, κάτι που θεωρώ ίσως το σημαντικότερο στοιχείο σε κάθε είδους σχέση. Μετά από τόσα χρόνια συνεργασίας η σχέση μας έχει ξεφύγει πλέον από επαγγελματική θεωρώ.
Στο κείμενο σου στον κατάλογο της έκθεσης εξηγείς πως «…Η κυριότερη πηγή έμπνευσης, που αποτελεί θεμέλιο της εικαστικής διερεύνησης της έκθεσης, είναι το δικό μου σώμα. Οι μεταμορφώσεις που παρατηρώ και αντιλαμβάνομαι να συμβαίνουν στο σώμα μου με την πορεία του χρόνου, αλλά κυρίως μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, προσθέτουν ένα βαθιά προσωπικό και ενδοσκοπικό στρώμα στην καλλιτεχνική μου εξερεύνηση. Χρησιμοποιώντας τις δικές μου εμπειρίες φέρνω μια πιο οικεία αφήγηση στο προσκήνιο. Μέσα από αυτή την προσέγγιση προσκαλώ τους θεατές της έκθεσης να εξερευνήσουν την απτή επίδραση του χρόνου και της μητρότητας στο ανθρώπινο σώμα. Χρησιμοποιώντας το σώμα μου ως υποβλητικό μέσο για την καλλιτεχνική μου αφήγηση αμφισβητώ τους κοινωνικούς κανόνες, δημιουργώντας έτσι με την έκθεση «ένα σακί σώμα» ένα χώρο προβληματισμού, ενσυναίσθησης και αλληλοκατανόησης…». Θα έλεγες πως η έκθεση αυτή είναι αυτοβιογραφική;
Πιστεύω ότι όλοι οι καλλιτέχνες εκθέτουν ένα μέρος του εαυτού τους, της εμπειρίας της ζωής τους, τις ανησυχίες τους, τη διαφυγή τους, αυτό που είναι τη στιγμή που δημιουργούν το έργο τους. Δε θα έλεγα ότι η έκθεση είναι αυτοβιογραφική, αλλά το «είναι» μου αποτελεί την έναρξη της διερεύνησης, την αφετηρία της δημιουργικής πορείας της έκθεσης μου. Σίγουρα κάποιοι από τους επισκέπτες θα κατανοήσουν, θα νιώσουν και θα εμβαθύνουν στο θέμα περισσότερο από άλλους. Αυτό συμβαίνει γιατί ο κάθε ένας από εμάς αντιλαμβάνεται την εμπειρία της έκθεσης μέσα από τα προσωπικά του βιώματα.
Πώς βίωσες τη διαδικασία ολοκλήρωσης της συλλογής των έργων της έκθεσης;
Είναι συγκινητικό να βλέπεις το όραμα που είχες όταν ξεκίνησες αυτό το ταξίδι να παίρνει σάρκα και οστά. Έχω πάντα ένα άγχος αν θα καταφέρω να επικοινωνήσω με το κοινό μέσα από τα έργα μου, αλλά και έναν ενθουσιασμό να τα δω όλα στημένα και την έκθεση ολοκληρωμένη.
Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θα ήθελες να βγει από την έκθεση;
Συνήθως επιλέγω να αφήνω το θεατή να δίνει τη δική του ερμηνεία στα έργα μου. Η έκθεση προσεγγίζει το σώμα ως πάλλουσα ύλη επιδιώκοντας να αμφισβητήσει κανόνες και νόρμες. Θεωρώ ότι πολλά από τα θέματα που μας προβληματίζουν γύρω από την έννοια του σώματος θα επιλυθούν αυτόματα αν αντιληφθούμε το σώμα στην πραγματική του μορφή. Απομακρύνοντας την εικόνα του σώματος από ρομαντισμούς και κοινωνικά επιβεβλημένους κανόνες επιχειρώ να την απελευθερώσω με την ελπίδα ότι θα αποδεχτούμε ειλικρινά αυτό που είμαστε, το σώμα που φιλοξενεί το πνεύμα και τη ψυχή μας και θα έπρεπε να δέχεται μόνο την αγάπη μας. Όπως πολύ όμορφα έγραψε ο αγαπημένος μου Κώστας Μανούρης στο αφιέρωμα του για την έκθεση μου: «Αν δούμε λοιπόν το σώμα ως έργο, και όχι ως αποτέλεσμα δοσμένο έξω απ’ την ιστορία, θα του αποδώσουμε τη θέση και την αξία που του αρμόζουν».
Ο τίτλος “ένα σακί σώμα” μου ακούγεται λίγο στενάχωρος, σαν να λέει ότι δεν είμαστε τίποτα παρά μόνο ένα σακί σώμα….Εσύ όμως τι στ’ αλήθεια ήθελες να πεις μέσα από τον τίτλο;
Ο τίτλος «ένα σακί σώμα» προέκυψε μετά την θεωρητική διερεύνηση στην σύλληψη της ιδέας της έκθεσης. Την ποιητική συλλογή του Κώστα Μανούρη «ουδέτερον ύμιση» θα τη διάβασα καμιά δεκαριά φορές τουλάχιστον. Κάθε φορά ένα διαφορετικό ποίημα με αγγίζει. Αυτή την περίοδο κόλλησα με το ποίημα «Εγώ» και συγκεκριμένα τον στίχο: «Ένα σακί εαυτό», από όπου και εμπνεύστηκα τον τίτλο της έκθεσης μου (μάλιστα το αναφέρω στο σημείωμα καλλιτέχνη στον κατάλογο μου όπου αναλύω όλη την πορεία της έκθεσης).
Ίσως να είναι λίγο στενάχωρο σαν ιδέα, ίσως να είναι και απελευθερωτικό. Εξαρτάται θεωρώ από ποια πλευρά θα το δεις, όπως κάθε τι φιλοσοφικό. Όπως προανάφερα, ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε ένα έργο ή μια έκθεση επηρεάζεται άμεσα από τα βιώματα και τις εμπειρίες μας.
Δεν είμαστε όμως μόνο σώμα, είμαστε ένα σώμα που κουβαλά ψυχή, κάποιοι μάλιστα πολύ ποιητικά έχουν πει πως το σώμα είναι ο ναός της ψυχής, εσύ τι πιστεύεις;
Δεν είναι η θέση μου να επιβάλω τα πιστεύω μου από την καρέκλα του εικαστικού καλλιτέχνη. Αντίθετα επιθυμώ να εγείρω ερωτήματα και να εμπνεύσω τους επισκέπτες μου να ψάξουν και να ακολουθήσουν την δική τους πορεία μέσα από την εμπειρία της έκθεσης μου. Προσεγγίζοντας το σώμα ως ύλη, μάζα, σαν ένα σακί από πηλό, επιδιώκω να προκαλέσω ερωτήματα γύρω από την εικόνα που επικρατεί σήμερα στην έννοια του σώματος. Για εμένα το σώμα, το πνεύμα και η ψυχή είναι αλληλένδετα.
Για σένα ως καλλιτέχνη πόσο σημαντικό είναι να βρίσκεσαι απέναντι από υπαρξιακά ερωτήματα;
Προσωπικά θεωρώ πολύ σημαντικό να βρίσκομαι απέναντι από υπαρξιακά ερωτήματα, μέσα σε φιλοσοφικές συζητήσεις και γύρω από επίκαιρα κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Η εικαστική τέχνη θεωρώ επιβάλλεται να είναι σχετική και να εξελίσσεται παράλληλα με τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, αντανακλώντας και διαμορφώνοντας τη συλλογική συνείδηση. Όπως μου αρέσει να λέω πάντα, η τέχνη είναι το πιο ειρηνικό μέσο επανάστασης.
Το μεταπτυχιακό σου έχει θέμα «Πολιτιστική Πολιτική και Ανάπτυξη» χρειαζόμαστε πολιτιστική πολιτική σήμερα κατά την γνώμη σου; Και τι είναι αυτό που πρωτίστως χρειάζεται η πόλη και η χώρα μας έτσι ώστε να ανέβει το πολιτιστικό της επίπεδο και ανάπτυξη;
Φυσικά, στο εξωτερικό επιβάλλεται να έχεις συγκεκριμένα προσόντα για να βρίσκεσαι σε συγκεκριμένες θέσεις. Στην Κύπρο δυστυχώς το σύστημα λειτουργεί πολύ διαφορετικά. Ο πολιτισμός στην κεντρική Ευρώπη δεκαετίες τώρα αποτελεί πόλο έλξης ποιοτικού τουρισμού. Η Λάρνακα μας συνδυάζει την ιστορική, την παραδοσιακή και τη σύγχρονη τέχνη με τεράστιο ενδιαφέρον. Ο πολιτισμός στην πόλη μας θα μπορούσε να είναι σημείο αναφοράς. Θεωρώ ότι υπάρχει μεγάλη προοπτική στο τομέα αυτό και πολύ υποσχόμενη για μια ανθρωποκεντρική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στην πόλη. Το Λάρνακα 2030 είναι μία καλή ευκαιρία για να θέσουμε στόχους και να διαγραφεί μια στρατηγική στην πολιτιστική πολιτική, για ένα βαθιά υποσχόμενο μέλλον. Η Λάρνακα φιλοξενεί πολλούς ταλαντούχους και σπουδαίους καλλιτέχνες και είναι καιρός πιστεύω να προσεγγίσουμε και να αξιοποιήσουμε το πεδίο αυτό στην πόλη μας με την σοβαρότητα που του αρμόζει.
Κατερίνα διδάσκεις ζωγραφική στον υπέροχο χώρο που βρίσκεται και το στούντιο σου στον Άη Γιάννη. Τι κερδίζεις μέσα από τη διδασκαλία;
Η επαφή μου με τα παιδιά, τους ερασιτέχνες, τους νέους και μελλοντικούς καλλιτέχνες μου προσφέρει πολλά. Έχω μαθητές από 4 μέχρι 74 χρονών. Η κάθε ηλικία μου προσφέρει διαφορετικά, τόσο σαν καλλιτέχνη όσο και σαν άνθρωπο. Οι εμπειρίες και οι ιστορίες που μοιραζόμαστε με τους μεγαλύτερους μαθητές μου, η ευαισθησία της παιδικής ηλικίας και το πάθος, η φλόγα της εφηβείας με εμπνέουν απίστευτα. Παράλληλα, η συνεχόμενη επαφή με την ιστορία της τέχνης, τις τεχνικές και τον πειραματισμό με κρατούν συνεχώς σε εγρήγορση και με βοηθούν να αναπτύσσω τις δικές μου δεξιότητες.
Ο χώρος που ζει ένας καλλιτέχνης (χώρα, πόλη, ακόμη και στούντιο) επηρεάζει σε κάποιο βαθμό το έργο του ή τελικά οι κόσμοι είναι μέσα μας; Ποια η άποψη σου;
Το περιβάλλον που μεγαλώνεις και ζεις, οι εμπειρίες και τα βιώματα σου, ο κόσμος που σε περικλείει, η κοινωνία που υπάρχεις, το πολιτικό σύστημα, η φύση, η καθημερινότητα τα πάντα επηρεάζουν και διαμορφώνουν τον άνθρωπο που τελικά είμαστε, άρα και αυτό που εκφράζουμε μέσα από το έργο μας. Αυτό που για εμάς είναι δεδομένο εδώ που είμαστε δε θα ήταν αν μεγαλώναμε ή βρισκόμασταν σε κάποια άλλη χώρα κάτω από διαφορετικές καταστάσεις, άλλο πολίτευμα, άλλη θρησκεία κλπ. Η τέχνη αντικατοπτρίζει ιστορικά το περιβάλλον από το οποίο αναδύεται, λειτουργώντας ως καθρέφτης κοινωνικών αξιών, πεποιθήσεων και ανησυχιών.
Η Κατερίνα Σταύρου τι όνειρα κάνει για το μέλλον της;
Προς το παρόν διοχετεύω όλη μου την ενέργεια στον να απολαμβάνω τα όνειρα που είχε η Κατερίνα στη εφηβεία της και ζει σήμερα.
Τι ονειρεύεσαι για τη δουλειά σου;
Οραματίζομαι να αφήσω το δικό μου στίγμα στην πλατφόρμα της σύγχρονης εικαστικής τέχνης της Κύπρου.
Τι κάνει ένα καλλιτέχνη να ξεχωρίζει κατά τη γνώμη σου;
Τόσα πολλά. Οι ιδέες του, η τεχνική, το ταλέντο, το χιούμορ, η ειλικρίνεια, η αυθεντικότητα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει λάθος όταν ένας άνθρωπος δημιουργεί, είναι από μόνο του μια πράξη ελπίδας. Ο κόσμος έχει ανάγκη από τέχνη, όσο περισσότερη τόσο το καλύτερο. Όταν ένας άνθρωπος δημιουργεί τέχνη γίνεται μια ανάσα πνοής στον κόσμο, σαν μια στάλα βροχής στην ξηρασία.
Θα ήθελα να κλείσουμε με ένα μήνυμα σου στους αναγνώστες του SkalaTimes
Θα ήθελα να παροτρύνω τους Λαρνακείς να αρχίζουν να ακολουθούν και να στηρίζουν περισσότερο τους καλλιτέχνες της πόλης μας. Όπως είπα πιο πάνω έχουμε πολλούς σπουδαίους και ταλαντούχους καλλιτέχνες στην Λάρνακα. Η στήριξη του κόσμου είναι μια ώθηση για έναν καλλιτέχνη να συνεχίσει το έργο του. Ακόμα και αν είναι μια απλή επίσκεψη στο εργαστήριο ή μια συζήτηση. Είναι πολύ σημαντικό να έρθει ο κόσμος σε επαφή με την εικαστική τέχνη. Γίνεται μια προσπάθεια χαρτογράφησης από το Λάρνακα 2030 που πιστεύω θα βοηθήσει πολύ. Θα ήθελα να δω τον κόσμο της Λάρνακας να περπατά στα στενά της και να απολαμβάνει τέχνη στην καθημερινότητα του.
