Το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης
Το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης αλλά και της προστασίας που τα δικαιώματα αυτά απολαμβάνουν στην κυπριακή έννομη τάξη και διεθνώς, ως εκ των ακρογωνιαίων λίθων του Κράτους Δικαίου, με παράλληλη αναφορά στις σημαντικές, για τη δημοκρατία, εξαιρέσεις όπου ο νομοθέτης μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στα δικαιώματα αυτά, ανέπτυξε ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Γιώργος Σαββίδης σε διάλεξή του σε τελειόφοιτους φοιτητές του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου τη Δευτέρα, 8 Απριλίου 2024.
Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στη διάλεξη με θέμα «Η κατοχύρωση του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης σύμφωνα με το Άρθρο 19 του Συντάγματος», ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας αναφέρθηκε εκτενώς στο συνταγματικό δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και την προστασία που απολαμβάνει στο Κυπριακό Σύνταγμα, αναλύοντας παράλληλα σειρά αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), οι οποίες εδράσθηκαν στο Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας). Στο πλαίσιο αυτό, εργαλείο ανάλυσης και παραδειγμάτων αποτέλεσε προηγούμενη νομολογία του ΕΔΔΑ, η οποία αξιοποιήθηκε ώστε να καταδειχθεί τόσο η θετική υποχρέωση του Κράτους να παρέχει αποτελεσματική προστασία έναντι του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης όσο και της αλλαγής που, όπως ο κ. Σαββίδης είπε, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στη νομολογία του ΕΔΔΑ, «η οποία φαίνεται να περιβάλλει με την προστασία του Άρθρου 10 ΕΣΔΑ και το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες, ακόμη και αν αυτές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».
Κατά τη διάρκεια της διάλεξης, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ανέπτυξε επίσης το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και του λόγου σε σχέση με το Διαδίκτυο, την προστασία του Τύπου και των δημοσιογράφων και τη σημασία που ο νομοθέτης δίδει στον περιορισμό δηλώσεων που αφορούν σε χειρισμό δικαστικών υποθέσεων και του συνταγματικού δικαιώματος του ατόμου σε δίκαιη δίκη. Περιορισμοί, που σκοπό έχουν, αφενός, να αποφευχθεί οποιαδήποτε προκατάληψη ή πίεση από την κοινή γνώμη προς τα ενδιαφερόμενα μέρη και το δικαστήριο και αφετέρου, να θωρακίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στα θεσμικά όργανα απονομής της Δικαιοσύνης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον από το ακροατήριο υπήρξε τέλος στις εξαιρέσεις εκείνες όπου ο λόγος και η έκφραση δεν προστατεύονται, καθώς και στην αιτιολογία που το ΕΔΔΑ παρέθεσε σε σειρά αποφάσεών του για τις οποίες έκρινε ότι υπάρχει μισαλλόδοξος λόγος ή ρητορική μίσους, ή άπτονται θεμάτων που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην προστασία της δημόσιας ασφάλειας, την ασφάλεια του κράτους και την παρεμπόδιση αποκάλυψης απόρρητων πληροφοριών, και τη φήμη και την υπόληψη τρίτων.
Η διάλεξη του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έγινε μετά από πρόσκληση του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου.
