Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας πείστηκε πως δεν πρόκειται να αντιστραφεί το κλίμα και παρότι βρίσκεται 20 μονάδες πίσω, προκήρυξε πρόωρες εκλογές.
Ανακοινώθηκε επίσημα η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες στη Βρετανία στις 4 Ιουλίου από τον πρωθυπουργό, Ρίσι Σούνακ.
Κατά την ανακοίνωση των εκλογών, ο Ρίσι Σούνακ είπε ότι τελευταία πέντε χρόνια «η χώρα παλεύει με τις πιο δύσκολες προκλήσεις από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» και υποστήριξε πως «ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε η χώρα αυτά τα προβλήματα τον έκανε να νιώθει περήφανος που είναι Βρετανός».
Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στη διαχείριση των προσφύγων που έφτασαν στη Βρετανία και της πανδημίας, τον πόλεμο που «επέστρεψε στην Ευρώπη με τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία» και την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε. «Για πολλούς είναι εύκολο να ξεχνούν την κλίμακα αυτών που έχουμε περάσει», είπε, σημειώνοντας πως «η οικονομική σταθερότητα είναι το θεμέλιο κάθε επιτυχίας».
Ο Σούνακ ισχυρίστηκε πως η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθεί να αναπτύσσεται και ο πληθωρισμός έχει επιστρέψει στο φυσιολογικό. «Τα επιτόκια έχουν πέσει και το σχέδιο της κυβέρνησης αποδίδει», είπε, αναγνωρίζοντας ωστόσο πως τα πράγματα παραμένουν δύσκολα για πολλούς.
Ακολούθως απαρίθμησε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησής του και τόνισε πως υπάρχουν ακόμη μεγάλες προκλήσεις μπροστά. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί την παγκόσμια ασφάλεια» και «η μετανάστευση από εχθρικά κράτη απειλεί την ακεραιότητα των συνόρων μας», είπε και ισχυρίστηκε πως ο ίδιος και η κυβέρνησή του έχουν ένα σαφές σχέδιο.
«Η κυβέρνηση δημιούργησε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε, προσθέτοντας όμως πως «δεν πρόκειται να ισχυριστεί ότι τα πήγαν όλα σωστά όσο ήταν στην εξουσία, αλλά λέει ότι είναι περήφανος για όσα πέτυχαν και για όσα μπορούν να γίνουν στο μέλλον».
«Το σχέδιο μας κόλλησε αλλά είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τολμηρά μέτρα», είπε συμπληρώνοντας πως «ήταν ειλικρινής με τους πολίτες όταν χρειάστηκε να γίνουν δύσκολες επιλογές». Επέκρινε δε το Εργατικό Κόμμα λέγοντας απευθυνόμενος στους πολίτες: «Δεν ξέρω τι προσφέρουν – και στην πραγματικότητα, δεν νομίζω ότι ούτε εσείς γνωρίζετε»
Ο Σουνάκ είπε πως στις 5 Ιουλίου – την επομένη των εκλογών – είτε αυτός είτε ο Κιρ Στάρμερ θα είναι πρωθυπουργός και κατηγόρησε τον αντίπαλό του ότι έκανε οτιδήποτε για να ανέλθει στην εξουσία. Τις επόμενες εβδομάδες, ανέφερε ο Σούνακ, «θα αγωνιστώ για κάθε ψήφο και θα σας αποδείξω ότι μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία μου είναι η κατάλληλη για να μην τεθεί σε κίνδυνο η οικονομική μας σταθερότητα».
«Λευκή πετσέτα» από τον Σούνακ
Η απόφαση ήταν απρόσμενη καθώς ο Βρετανός πρωθυπουργός διεμήνυε όλο το τελευταίο διάστημα πως οι εκλογές θα διεξάγονταν το δεύτερο εξάμηνο του έτους, με τις εκτιμήσεις να ανέφεραν πως ο σχεδιασμός ήταν για μετά το φθινόπωρο. Υπενθυμίζεται πως κανονικά η θητεία του σημερινού κοινοβουλίου ολοκληρωνόταν στις 17 Δεκεμβρίου του 2024 και οι γενικές εκλογές θα έπρεπε να διεξαχθούν το αργότερο έως τις 28 Ιανουαρίου του 2025.
Ωστόσο, ο Ρίσι Σούνακ φαίνεται πως πείστηκε ότι παρά τα τελευταία «καλά νέα» από το μέτωπο της οικονομίας με την χαλιναγώγηση του πληθωρισμού, η πραγματική κατάσταση είναι απίθανο να βελτιωθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες. Παράλληλα διαπίστωσε πως το πρόγραμμα Ρουάντα για την απέλαση των μεταναστών, στο οποίο είχε «ποντάρει» πολλά για τη συσπείρωση των συντηρητικών ψηφοφόρων, δεν είχε να προσδοκώμενη απήχηση.
Με αυτά τα δεδομένα και τις δημοσκοπήσεις να καταγράφουν μια κατάρρευση για τους Συντηρητικούς, ο Σούνακ αποφάσισε πως είναι καλύτερα να προσφύγει άμεσα σε πρόωρες εκλογές. Από βρετανούς δημοσιογράφους η κίνηση Σούνακ δεν είναι παρά «εγκατάλειψη» και «παράδοση».
Οι κινήσεις υπουργών «μαρτύρησαν» τις κάλπες
Από το πρωί της Τετάρτης, τα σενάρια για πρόωρες εκλογές είχαν φουντώσει καθώς όλες οι κινήσεις παρέπεμπαν σε μια σημαντική πολιτική ανακοίνωση. Ο Σούνακ συγκάλεσε εκτάκτως υπουργικό συμβούλιο, κυβερνητικοί αξιωματούχοι απέφευγαν να διαψεύσουν την προκήρυξη εκλογών και οι υπουργοί, ο ένας μετά τον άλλον, ακύρωναν προγραμματισμένες συνεντεύξεις ακόμη και ταξίδια.
Ο Ντέιβιντ Κάμερον διέκοψε το ταξίδι του στην Αλβανία για να «παραστεί σε μια συνάντηση στο Λονδίνο», όπως ανακοινώθηκε, ενώ ο υπουργός Άμυνας Γκραντ Σαπς ενημέρωσε πως αναβάλει το προγραμματισμένο ταξίδι του στις χώρες της Βαλτικής, εν μέσω μάλιστα ανησυχίας για τα σχέδια της Ρωσίας να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στην αποκαλούμενη και «λίμνη του ΝΑΤΟ».
Ο δε υπουργός Οικονομικών, Τζέρεμι Χαντ, που επρόκειτο να εμφανιστεί στο πρόγραμμα Peston του ITV στις 21:00 απόψε για να συζητήσει τα στοιχεία για τον πληθωρισμό και την πορεία της οικονομίας, ακύρωσε τελευταία στιγμή την παρουσία του, όπως ενημέρωσε ο παρουσιαστής της πολιτικής εκπομπής, Ρόμπερτ Πέστον, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης των Συντηρητικών, ο Κιρ Στάρμερ θεωρείται ευρέως πως θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός, έχοντας μεταμορφώσει το κόμμα από την ιστορική εκλογική ήττα πριν από πέντε χρόνια. «Είμαστε πλήρως έτοιμοι να πάμε όποτε ο πρωθυπουργός προκηρύξει εκλογές. Έχουμε μια πλήρως οργανωμένη και λειτουργική εκστρατεία έτοιμη να ξεκινήσει. Και πιστεύουμε ότι η χώρα φωνάζει για γενικές εκλογές, οπότε θα προέτρεπα τον πρωθυπουργό να προχωρήσει στην προκήρυξή τους», δήλωσε εκπρόσωπος του Κιρ Στάρμερ, όσο τα σενάρια φούντωναν.
Δημοσκοπική κατάρρευση
Σύμφωνα με το μέσο όρο δημοσκοπήσεων 12 διαφορετικών εταιρειών, τις δύο τελευταίες εβδομάδες και έως τις 20 Μαΐου, οι Εργατικοί με επικεφαλής τον Κιρ Στάρμερ έχουν τεράστια διαφορά (21 μονάδων) από τους Συντηρητικούς (Τόρις) του Ρίσι Σούνακ, οι οποίοι στο χειρότερο επίπεδό από τον Οκτώβριο του 2022, όταν η τότε πρωθυπουργός Λιζ Τρας αποχωρούσε από την Ντάουνινγκ Στριτ.
Οι έρευνες κοινής γνώμης δίνουν 23% στους Τόρις και 44% στους Εργατικούς. Οι Πράσινοι βρίσκονται στο 7%, το υψηλότερο ποσοστό τους από το 2021. Το Reform UK κινείται στο 11%, καταγράφοντας μερική υποχώρηση από το υψηλότερο επίπεδο στις αρχές Απριλίου, ενώ το ποσοστό των Φιλελεύθερων Δημοκρατών (LD) εκτιμάται στο 10%.
