Σήμερα Σάββατο 20 Ιουλίου 2024 στις 16:00 το ΕΡΤNEWS μεταδίδει την ειδική αφιερωματική εκπομπή «Κύπρος, 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή» με τον Πιέρρο Τζανετάκο.
Με ειδικές εκπομπές, ντοκιμαντέρ, καθώς και με μια συναυλία – αφιέρωμα στην Αμμόχωστο, η ΕΡΤ θυμάται τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Το Σάββατο 20 Ιουλίου 2024 στις 16:00 το ΕΡΤNEWS μεταδίδει την ειδική αφιερωματική εκπομπή «Κύπρος, 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή» με τον Πιέρρο Τζανετάκο.
Πενήντα χρόνια μετά την έναρξη της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, η ΕΡΤ τιμά τη μνήμη των πεσόντων, αυτών που πολέμησαν και όσων ακόμα αναζητούν τους δικούς τους ανθρώπους, πραγματοποιώντας μια εκπομπή- αφιέρωμα για όσα συνέβησαν το μαύρο καλοκαίρι του 1974 στη Μεγαλόνησο. Τόσο για αυτά που προηγήθηκαν και οδήγησαν στον πρώτο Αττίλα, από το πραξικόπημα των Ελλαδιτών αξιωματικών και τον ελληνοκυπριακό εμφύλιο που ξέσπασε πάραυτα στη Λευκωσία και στις άλλες μεγάλες πόλεις στην Κύπρο, όσο κυρίως για τις κρίσιμες ώρες, όταν δηλαδή οι τουρκικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στις ακτές της Κυρήνειας.
Στο στούντιο ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και γενικός γραμματέας του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία Ευάνθης Χατζηβασιλείου, ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου της Παντείου και βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος και ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ Νίκος Μελέτης. Μαζί ο Δημήτρης Πλέσσας λοχίας του Λόχου Διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ, που πολέμησε από τις 20 Ιουλίου έως και τις 16 Αυγούστου υπερασπιζόμενος το στρατόπεδο στο Γερόλακκο της Λευκωσίας.
Από τη Λευκωσία, όπου θα βρίσκονται προκειμένου να παραστούν στις επετειακές εκδηλώσεις, παρεμβαίνουν ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου, η πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Γονέων και Συγγενών Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας Μαρία Καλμπουρτζή, κόρη του ήρωα- διοικητή μονάδας πυροβολικού Στυλιανού Καλμπουρτζή, ο οποίος έως πρότινος θεωρείτο αγνοούμενος, αλλά και έτεροι μαχητές της Εθνικής Φρουράς και της Α’ Μοίρας Καταδρομών που ταξίδεψε τη νύχτα της 21ης Ιουλίου στην Κύπρο προκειμένου να πολεμήσει για το αεροδρόμιο του νησιού.
Στην εκπομπή θα γίνουν και απευθείας συνδέσεις με την Κύπρο, όπου θα βρίσκεται ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Στέφανος Κασσελάκης και ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης, ενώ θα έχει προηγηθεί η παρουσία του προέδρου της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στην παρέλαση των κατοχικών δυνάμεων.
Η ΕΡΤ2, το Σάββατο 20 Ιουλίου στις 21:00, μεταδίδει το επεισόδιο «Πότε θα κάνει ξαστεριά – Κύπρος» από τη σειρά του Αρχείου της ΕΡΤ «Εκπομπές που αγάπησα» με τον Φρέντυ Γερμανό.
Ο Φρέντυ Γερμανός ταξίδεψε στην Κύπρο και επισκέφθηκε πολεμικά φυλάκια, σχολεία που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την Τουρκική Γραμμή.
Οδοιπορώντας στη Λευκωσία του 1976, ανάμεσα σε ερείπια και χαλάσματα, συνάντησε Κύπριους στρατιώτες που περιγράφουν τη σχέση τους με τους Τούρκους και στιγμές αλλοπρόσαλλες, διαταγές και ανακοινώσεις, ελλιπή και αποδιοργανωμένη άμυνα των Κυπρίων και τη διεθνή υποστήριξη σχεδόν ανύπαρκτη.
Στη συνέχεια, μεταφερόμαστε από τον απόηχο της εισβολής στο πλατό της εκπομπής με καλεσμένους παιδιά από την ελεύθερη και την κατεχόμενη Κύπρο, που χαρίζουν τη συντροφιά τους, τις μνήμες τους, τα τραγούδια τους.
Το αφιέρωμα πλαισιώνεται από αρχειακό υλικό από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο του 1974 και ολοκληρώνεται με το τραγούδι των παιδιών «Πότε θα κάνει ξαστεριά».
Αμέσως μετά, στις 22:00, μεταδίδεται το επεισόδιο «Η διαίρεση της Κύπρου – Η Πράσινη Γραμμή» από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Δύο φορές ξένος». Η σειρά περιγράφει την ιστορία των πιο σημαντικών ανταλλαγών πληθυσμού του 20ού αιώνα με σημείο εκκίνησης τη Συνθήκη της Λωζάνης μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο παρουσιάζεται η ανεξαρτησία της Κύπρου, οι Συνθήκες Ζυρίχης – Λονδίνου, η συνύπαρξη των κοινοτήτων, η ενδοκοινοτική βία 1963 – 1964, μαρτυρίες απλών ανθρώπων και από τις δύο κοινότητες για τη βία και τους εκτοπισμούς, η ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ και η Πράσινη Γραμμή, καθώς και μαρτυρίες αξιωματούχων για τα σχέδια των εγγυητριών δυνάμεων και των μυστικών υπηρεσιών του ΝΑΤΟ.
Στη συνέχεια, στις 22:30, από την ίδια σειρά ντοκιμαντέρ θα παρακολουθήσουμε το επεισόδιο «Η διαίρεση της Κύπρου – Πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα». Η αντιμετώπιση των εκτοπισμένων και η μετατροπή τους σε πρόσφυγες, τα μέτρα της κυπριακής κυβέρνησης και το άνοιγμα της Πράσινης Γραμμής, είναι κάποια από τα θέματα που παρουσιάζονται στο συγκεκριμένο επεισόδιο.
Στις 23:00, από τη σειρά «Ιστορικοί περίπατοι» θα μεταδοθεί το επεισόδιο «Φάκελος της Κύπρου: Η τουρκική εισβολή» με τον Πιέρρο Τζανετάκο.
Λίγους μήνες μετά την έκδοση των πρώτων τόμων του «Φακέλου της Κύπρου» με τις καταθέσεις των εμπλεκόμενων Ελλήνων αξιωματικών στο πραξικόπημα της χούντας του Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου και στη διπλή τουρκική εισβολή που ακολούθησε, η εκπομπή «Ιστορικοί περίπατοι» παρουσιάζει ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ-οδοιπορικό στη μαρτυρική Μεγαλόνησο.
Με «ξεναγούς» τον καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρο Παπαπολυβίου και τον διευθυντή των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη Τάσο Σακελλαρόπουλο, αμφότερους μέλη των Επιστημονικών Επιτροπών που συστάθηκαν σε Κύπρο και Ελλάδα για τη μελέτη του υλικού που περιέχεται στον «Φάκελο της Κύπρου», ο Πιέρρος Τζανετάκος και η ομάδα των «Ιστορικών περιπάτων» ξεκινούν τη διαδρομή τους από την Πράσινη Γραμμή της Λευκωσίας για να καταλήξουν στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στη Μαλούντα και στη Δερύνεια, λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά από την πόλη-φάντασμα της Αμμοχώστου.
Πρώτος σταθμός, το παρατηρητήριο της Δερύνειας με φόντο την περίκλειστη Αμμόχωστο, η οποία καταλήφθηκε από τους Τούρκους, χωρίς την παραμικρή αντίσταση, στις 16 Αυγούστου 1974.
Επόμενος σταθμός, ο τύμβος της Μακεδονίτισσας, όπου τα ξημερώματα της 22ης Ιουλίου συνετρίβη χτυπημένο από φίλια πυρά το αεροπλάνο τύπου Νοράτλας (Noratlas), το οποίο είχε απογειωθεί από την Κρήτη στο πλαίσιο της αποστολής «Νίκη», προκειμένου να μεταφέρει στην Κύπρο τους Έλληνες καταδρομείς της Α΄ Μοίρας για να πολεμήσουν τους Τούρκους εισβολείς. Το «Νίκη 4» παρέσυρε στον θάνατο 29 καταδρομείς και 4 αεροπόρους.
Στη συνέχεια, στο κτήριο της Βουλής των Ελλήνων και συγκεκριμένα στην αίθουσα συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, εκεί όπου στις 23 Ιουλίου η συντετριμμένη ηθικά και στρατιωτικά χούντα του Ιωαννίδη κάλεσε τους παλαιούς πολιτικούς για να παραδώσει την εξουσία, αλλά και την ευθύνη για όσα συνέβαιναν στην Κύπρο με δική της υπαιτιότητα.
Τελευταίος σταθμός του οδοιπορικού το στρατόπεδο της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) στη Μαλούντα.
Κυριακή 21 Ιουλίου 2024
Την Κυριακή 21 Ιουλίου, στις 22:30 στην ΕΡΤ2 , μεταδίδεται το επεισόδιο «Ξεριζωμός και μνήμη» από την σειρά ντοκιμαντέρ «Δύο φορές ξένος». Στο επεισόδιο παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, οι ανταλλαγές της Συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1923, η εφαρμογή της Συμφωνίας του Πότσνταμ το 1945 και το τεράστιο κύμα Γερμανών και Πολωνών προσφύγων.
Τέλος, στις 23:00, μεταδίδεται η συναυλία «Λεμονανθούσα μου Κυρά Αμμόχωστος».
Πρόκειται για μια συναυλία – αφιέρωμα στην Κύπρο με την Αλέξια, η οποία δόθηκε στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού το 1997.
Την Ορχήστρα Ποικίλης Μουσικής και τη Χορωδία της ΕΡΤ διευθύνει ο Ραφαήλ Πυλαρινός.
Μουσική: Μάριος Μελετίου
Τραγούδι: Αλέξια
Ποίηση –πεζά: Κλαίρη Αγγελίδου
Αφηγητές: Ελένη Χατζηαργύρη, Κώστας Καζάκος, Δημήτρης Ποταμίτης, Θέμις Μπαζάκα
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ποταμίτης
Τηλεοπτική σκηνοθεσία: Δημήτρης Τσίλης
Διεύθυνση παραγωγής: Γιώργος Χριστοφορίδης
