Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανακοινώνει ότι στις 22 Ιουλίου έγινε στο Κυπριακό Μουσείο η επίσημη τελετή παράδοσης των επαναπατρισθέντων αρχαιολογικών και εκκλησιαστικών αντικειμένων από το Μόναχο, παρουσία του εξοχότατου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις 20 Ιουνίου 2024 επαναπατρίστηκαν αρχαιότητες και εκκλησιαστικά κειμήλια που είχαν κλαπεί και εξαχθεί παράνομα από τον αρχαιοκάπηλο Aydin Dikmen και κρατούνταν από τις Γερμανικές αρχές. Ο επαναπατρισμός των εν λόγω αντικειμένων αποτελεί την τελευταία πράξη στην πολύπλοκη και σημαντικότατη υπόθεση αρχαιοκαπηλίας από τον γνωστό αρχαιοκάπηλο Aydin Dikmen, η οποία μεταξύ άλλων αναδεικνύει τις πολύμορφες και πολλαπλές συνέπειες του πολέμου και της κατοχής.
Οι αρχαιότητες και τα εκκλησιαστικά κειμήλια, τα οποία είχαν κλαπεί από τις κατεχόμενες από τον τουρκικό στρατό περιοχές μετά το 1974, είχαν ανευρεθεί στην κατοχή του Aydin Dicken στο Μόναχο το 1997. Κατασχέθηκαν από τις αρμόδιες αρχές του Μονάχου και ακολούθησε πολυετής δικαστική διαδικασία, η οποία ολοκληρώθηκε στις 18 Μαρτίου 2013, όταν οι δικαστικές αρχές του Μονάχου απέρριψαν την έφεση του Τούρκου αρχαιοκάπηλου Aydin Dikmen στην απόφαση για τον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων και εκκλησιαστικών κειμηλίων που είχαν κλαπεί.
Ακολούθησαν δύο επαναπατρισμοί, με πέραν των 200 αρχαιολογικών ευρημάτων και εκκλησιαστικών κειμηλίων να επιστρέφουν στην Κύπρο τον Νοέμβριο 2013 και τον Αύγουστο 2015.
Ανάμεσα στα αντικείμενα που έχουν επαναπατριστεί στις 20 Ιουνίου περιλαμβάνονται πικρολιθικά ειδώλια και κοσμήματα της χαλκολιθικής περιόδου, σανιδόσχημα ειδώλια και αγγεία της πρώιμης-μέσης εποχής χαλκού, πτηνόσχημα ειδώλια και ρυτά της ύστερης εποχής χαλκού, όπως επίσης και χάλκινες αιχμές δόρατος. Σημαντικό μέρος των επαναπατρισθέντων αποτελούν εκκλησιαστικά κειμήλια, κυρίως εικόνες.
Η επιτυχής έκβαση της δύσκολης αυτής υπόθεσης εξαρτάται από τις κοινές προσπάθειες τμημάτων και θεσμών όπως τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής για την Πάταξη της Σύλησης και της Παράνομης Διακίνησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τους προϊστάμενους των τμημάτων που εκπροσωπούνται, την Εκκλησία της Κύπρου, η συμβολή της οποίας ήταν και είναι καίρια σε όποιο αίτημα αφορά εκκλησιαστικά αντικείμενα
Μαζί με τις πιο πάνω αρχαιότητες επαναπατρίστηκαν και εννέα αρχαιότητες που είχαν εξαχθεί παράνομα πάλι από τον Aydin Dikmen και αγοράστηκαν από την κα Κατερίνα Χατζηστυλή, αρχαιολόγο/βυζαντινολόγο, σε δημοπρασία. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων επιθυμεί να ευχαριστήσει την κα Χατζηστυλή για τη δωρεά των εν λόγω αρχαιοτήτων.
Επίσης επαναπατρίστηκε μια κεραμική άμαξα (terracotta quadriga) της Αρχαϊκής Περιόδου (750-475 π.Χ.) η οποία ανήκε σε ιδιωτική συλλογή στην περιοχή της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Είχε εντοπιστεί κατόπιν τακτικού ελέγχου από το Τμήμα Αρχαιοτήτων να πωλείται σε διαδικτυακή δημοπρασία στη Γερμανία στις 23/01/23. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων επιθυμεί να ευχαριστήσει την Αστυνομία Κύπρου, την Interpol Κύπρου και την Eurojust για τη σημαντική συνεισφορά τους στον επαναπατρισμό της κυπριακής αυτής αρχαιότητας.
Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ως το αρμόδιο Τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας για την προστασία και τη διαχείριση της αρχαιολογικής κληρονομιάς της Κύπρου θα συνεχίσει τις εντατικές του προσπάθειες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς τόσο της Κύπρου όσο και άλλων χωρών, πάντα σε στενή συνεργασία με την Εθνική Επιτροπή για την Πάταξη της Σύλησης και της Παράνομης Διακίνησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Οι προσπάθειες αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εντατικοποίηση των προσπαθειών εντοπισμού, διεκδίκησης και επαναπατρισμού των αρχαιοτήτων, που έχουν εξαχθεί παράνομα, τον έλεγχο των εισαγωγών πολιτιστικών αντικειμένων, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα αυτό, την ενίσχυση της εκπαίδευσης του προσωπικού των αρμόδιων Αρχών σε θέματα καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων και την ευαισθητοποίηση του κοινού, του οποίου ο ρόλος είναι καθοριστικός για την προστασία της κοινής μας πολιτιστικής κληρονομιάς.
