Είναι αλήθεια πως όλες οι κόρες με μη προσαρμοστικές και άστοργες μητέρες έχουν βιώσει μερικές κοινές εμπειρίες. Η έλλειψη μητρικής ζεστασιάς και διαθεσιμότητας μπορεί να στρεβλώσει την εικόνα του εαυτού, με αποτέλεσμα την χαμηλή αυτοπεποίθηση ή το φόβο για συναισθηματική σύνδεση με άλλους.
Ωστόσο, η κάθε περίπτωση μητέρας διαφέρει και παρακάτω θα βρείτε μία λίστα με τύπους μητέρων οι οποίες μπορούν να χαρακτηριστούν τοξικές.
- Απαξιωτική μητέρα
Οι μητέρες που αγνοούν τις κόρες τους συνήθως δεν αναγνωρίζουν τις ικανότητες τους και προσπαθούν να παραβλέψουν τα θετικά τους σημεία, τονίζοντας μόνο τα αρνητικά. Ως συνέπεια, τα παιδιά αυτά αμφιβάλλουν για τις δικές τους δυνάμεις και δεξιότητες ενώ δε μπορούν να ικανοποιήσουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες. Νιώθουν ανάξιες προσοχής και βιώματος στοργικών σχέσεων και ταυτόχρονα αναδύεται έντονα η ανάγκη τους για αγάπη και υποστήριξη. Συνήθως, οι μητέρες αυτές παραβλέπουν την άποψη των παιδιών, τοποθετώντας σε πρώτο πλάνο τις δικές τους αντιλήψεις και κοσμοθεωρίες.
Η απαξιωτική συμπεριφορά της μητέρας πιθανότατα να καταλήξει σε καυγάδες, απορρίψεις και επιθετικότητα. Ίσως όλη αυτή η συμπεριφορά να έχει τις ρίζες της στις απορριπτικές τάσεις των γονέων αυτής της απαξιωτικής μητέρας. Όμως, όποια και να είναι η αιτία, η υποτίμηση της μητέρας προς την κόρη ωθεί τη δεύτερη σε δύο πιθανά μονοπάτια: ή σε ένα μοτίβο αένης αναζήτησης της αιτίας της απορριπτικής συμπεριφοράς και εσωτερικευμένα προβλήματα και άγχος ή σε έναν διαρκή αγώνα αναζήτησης της ικανοποίησης της ίδιας της της μητέρας (π.χ. Θα πάρω καλούς βαθμούς για να μου δώσει προσοχή και να με αγαπήσει περισσότερο.)
- Ελεγκτική μητέρα
Ένας ακόμη τρόπος απαξιωτικής αλληλεπίδρασης είναι όταν η μητέρα προσπαθεί να ελέγχει τα πάντα. Συγκεκριμένα, εμπλέκεται στη διαχείριση των θεμάτων που απασχολούν την κόρη, αρνούμενη τις δυνατότητες της να επιλύει επιτυχώς τα προβλήματα, έχοντας μονίμως ένα αίσθημα ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης. Όλη αυτή η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα επιθυμίας ελέγχου της ζωής των άλλων: δίνουν την εντύπωση ότι η δική τους κόρη θα αποτύχει εάν ακολουθήσει τις δικές της επιλογές και πως μόνο με τη δική της «πολύτιμη» βοήθεια θα καταφέρει να ανταπεξέλθει.
- Η μη διαθέσιμη μητέρα
Αναφερόμαστε σε συναισθηματικά μη διαθέσιμες μητέρες, όσες δηλαδή είναι απομακρυσμένες από θέματα που απασχολούν τις κόρες τους, χωρίς ωστόσο να αποκόβονται από τα άλλα παιδιά της οικογένειας. Αυτή η συμπεριφορά ίσως περιγράφει μία μητέρα που δε δείχνει σωματική εγγύτητα με την κόρη της (αγκαλιά, φιλί), δεν ανταποκρίνεται στα αρνητικά συναισθήματα και δε δείχνει υποστήριξη στα καίρια ζητήματα που μπορεί να την απασχολούν, ως αποτέλεσμα να επιδεικνύει συμπεριφορά εγκατάλειψης.
Η παραπάνω περιγραφή έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το εγγενές ένστικτο της μητέρας για φροντίδα και συναισθηματική κάλυψη του παιδιού.
Τα συγκεκριμένα παιδιά δημιουργούν μία έντονη ανάγκη για αναζήτηση της αγάπης σε άλλα πεδία, εκτός της οικογένειας. Ίσως «κρέμονται» συναισθηματικά ή δένονται υπερβολικά σε ερωτικές και φιλικές σχέσεις. Όποια όμως σχέση και να προσπαθήσει να καλύψει αυτό το συναισθηματικό κενό, η «πληγή» της μητρικής απώλειας δε μπορεί να θεραπευτεί. Στην ενήλικη ζωή, αυτά τα παιδιά θα ζητούν την επιβεβαίωση συνεχώς από άλλους ανθρώπους και εάν δε τη βρίσκουν, τότε πιθανότητα να βιώνουν έντονα καταθλιπτικά συμπτώματα.
- Η υπερβολικά εμπλεκόμενη μητέρα
Ενώ οι δύο προηγούμενοι τύποι μητέρας περιγράφουν αυτήν που διατηρεί κάποια απόσταση από το παιδί της, η εμπλοκή μίας μητέρας είναι το άκρως αντίθετο: δεν αναγνωρίζει τα όρια μεταξύ των σχέσεων, πότε δηλαδή ξεκινάει ο εαυτός και πότε τελειώνει η εισχώρηση του άλλου. Σε αυτή την περίπτωση, η ανάγκη της κόρης για αγάπη και προσοχή, εξαιτίας της υπερκάλυψης, δημιουργεί ένα αίσθημα «πνιγμού» και «κορεσμού». Οι μητέρες αυτές συνήθως ζουν μέσω του παιδιού τους και μόνο εάν είναι αυτό ικανοποιημένο. Παρόλο που μπορεί να έχουν σημειώσει επιτυχίες στη προηγούμενη ζωή τους, οι μητέρες αυτές έχουν κυριολεκτικά βασιστεί στην ανατροφή του παιδιού τους, αφήνοντας στην άκρη όλους τους άλλους ρόλους τους.
Εδώ, η αντίληψη που δημιουργεί το παιδί για τον εαυτό του είναι κάπως μπερδεμένη, καθώς δεν του δίνεται χώρος να ανακαλύψει τις δικές του ικανότητες και δυνατότητες ως άνθρωπος. Με λίγα λόγια, το κορίτσι γίνεται μία «μικρογραφία» της μητέρας, εφόσον δεν έχουν τεθεί όρια για προσωπική ολοκλήρωση. Μία υγιής σχέση μεταξύ μητέρας – παιδιού χαρακτηρίζεται από αυτονομία και εμπιστοσύνη και σε αυτή τη περίπτωση δεν υπάρχει τίποτα από τα δύο.
- Η επιθετική μητέρα
«Ανοιχτές» συγκρούσεις χαρακτηρίζει τη σχέση μεταξύ μητέρας – κόρης. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι, όμως, ότι αυτές οι μητέρες δεν αναγνωρίζουν την επιθετική συμπεριφορά τους και συχνά δε το δείχνουν στον έξω κόσμο. Σε αυτή την κατηγορία είναι και οι μητέρες, όπου κακολογούν, κατακρίνουν, ζηλεύουν ή ανταγωνίζονται το παιδί τους. Διαρκώς ψάχνουν αφορμή για διαμάχη με το παιδί τους και παράλληλα χρησιμοποιούν λεκτικά και συναισθηματικά «όπλα» για να επιβάλλουν τη δύναμη τους. Συνήθως δικαιολογούν αυτή τη συμπεριφορά και στάση τους, παρουσιάζοντας τις κόρες τους ως «δύσκολους χαρακτήρες»
- Η αναξιόπιστη μητέρα
Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για τον δυσκολότερο τύπο μητέρας, εφόσον το παιδί δε μπορεί να χαρακτηρίσει τη μητέρα του ως απόλυτα «κακή» ή «καλή». Αυτό συμβαίνει γιατί η σχέση αυτή γίνεται αντιληπτή ως ασταθής και αβέβαιη, καθώς εμφανίζονται όλες οι συμπεριφορές, χωρίς να υπάρχει κάποιο σταθερό μοτίβο ή επανάληψη. Τη μία ημέρα μπορεί να κριτικάρουν έντονα τη συμπεριφορά της κόρης τους και την άλλη ημέρα να είναι συναισθηματικά παρούσες και να χαμογελούν. Τα παιδιά αυτά αναπτύσσουν ανασφάλεια ως προς ποια συμπεριφορά να περιμένουν και νιώθουν έντονη ανησυχία. Η εσωτερική ανησυχία μετατρέπεται σε φόβο προσέγγισης της μητέρας τους, γι΄αυτό το λόγο συνήθως δημιουργείται απόσταση μεταξύ των δύο.
- Η αυτο-εμπλεκόμενη μητέρα
Εάν θέλετε, μπορείτε να τη χαρακτηρίσετε και ναρκισσιστή. Αυτή η μητέρα θεωρεί την κόρη της – εάν δίνει σημασία σε αυτήν- ως προέκταση του εαυτού της και τίποτα παραπάνω. Σε αντίθεση με την εμπλεκόμενη μητέρα που πνιγηρά εστιάζεται στο παιδί, αυτή η μητέρα ελέγχει την εμπλοκή της προς το παιδί σας να είναι ο εαυτός της. Ένας ισχυρός παίκτης, που είναι ανίκανος για εμπάθεια και ενσυναίσθηση, ενώ βασίζεται αρκετά στο τι θα πουν οι άλλοι και πως φαίνεται η οικογένεια στο έξω κόσμο. Η συναισθηματική σύνδεση της με τη κόρη της χαρακτηρίζεται από επιπολαιότητα – έχει ως στόχο τη δική της θεοποίηση και επιβεβαίωση και όχι το καλό του παιδιού της.
Προς τα έξω, έχει καταφέρει να βγάλει μία αλάνθαστη εικόνα μητέρας – όμορφη, επιτυχημένη, καλή νοικοκυρά, με ταλέντα και καριέρα – και αυτό προκαλεί μία σύγχυση στην κόρη, εφόσον άλλη συμπεριφορά βλέπει μέσα στο σπίτι και άλλη έξω στον κόσμο.
- Ο ρόλος αντιστρέφεται
Το σενάριο είναι το εξής: μία κόρη, ακόμη και σε μικρή ηλικία, γίνεται αυτή που βοηθάει και συνεισφέρει στο σπίτι, η φροντιστής της οικογένειας, σαν η «μητέρα» της ίδια της της μητέρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις συμβαίνει λόγω αδυναμίας της μητέρας για διαχείριση της οικογένειας (π.χ. εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας, ηλικιωμένη μητέρα, σοβαρή ασθένεια, αλκοολισμός, ουσίες, καταθλιπτική μητέρα). Πολλές φορές, αυτές οι κόρες ανατρέφουν και τα άλλα παιδιά της οικογένειας. Παρόλο που αυτή η συμπεριφορά των μητέρων τους μπορεί να τους πληγώνει, όταν ενηλικιώνονται συνήθως δείχνουν κατανόηση και συμφιλίωση προς τη μητέρα τους.
Εκτιμάται ότι περίπου οι μισοί από εσάς, έχετε πετύχει το «τζακ-ποτ» και είχατε μητέρες οι οποίες κυμαίνονται από καλές έως εξαιρετικές. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι οι μητέρες σας δεν έχουν κάνει ανθρώπινα λάθη στην ανατροφή και στη διαθεσιμότητα τους, όμως τις περισσότερες φορές έχουν δείξει πειθαρχία κατάλληλες αλληλεπιδράσεις.
Όσοι ανήκετε στο άλλο μισό ή σε έχετε εντοπίσει τη δική σας μητέρα στις παραπάνω 8 κατηγορίες, να ξέρετε ότι ποτέ δεν είναι αργά για συμφιλίωση με τις αντιλήψεις σας για το μητρικό πρότυπο. Η αναγνώριση των σφαλμάτων και η κατανόησή τους αποτελεί πρωταρχικό και θεμέλιο βήμα τόσο στη διαδικασία αλλαγής της παρούσας κατάστασης όσο και στη προσπάθεια αναπροσαρμογής του τρόπου σκέψης για τα γεγονότα.
Πηγή: https://www.eltherapy.gr/article.php?id=115
