του Κρεγκ Μοκχίμπερ*, Πηγή: BDS Greece (και info-war.gr)
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν γίνει μέρος του μηχανισμού της γενοκτονίας στη Γάζα, και υπάρχει ιστορικό προηγούμενο για να λογοδοτήσουν.
Η αδίστακτη ισραηλινή πολεμική μηχανή που διεξάγει τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη και η άμεση συνενοχή των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και άλλων δυτικών κυβερνήσεων είναι οι δύο βασικοί πυλώνες των θηριωδιών που διαπράττονται κατά του παλαιστινιακού λαού (και των επιθέσεων εναντίων όσων υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο).
Υπάρχει όμως και ένας ουσιαστικός τρίτος πυλώνας: ο ρόλος των συνένοχων δυτικών μέσων ενημέρωσης, που εν γνώσει τους διαδίδουν την ισραηλινή παραπληροφόρηση και προπαγάνδα, δικαιολογούν τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, απανθρωποποιώντας τους Παλαιστινίους, ενώ αποκρύπτουν πληροφορίες για τη γενοκτονία. Από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν και θα έπρεπε να υπόκεινται σε κυρώσεις. Και υπάρχει ανάλογο ιστορικό προηγούμενο.
Πριν από εβδομήντα έξι χρόνια, όταν οι αντιπρόσωποι συγκεντρώθηκαν στα νεοϊδρυθέντα Ηνωμένα Έθνη για να συντάξουν την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (UDHR), η σημασία της προστασίας της ελευθερίας της έκφρασης ήταν στο επίκεντρο. Θα διακήρυτταν ότι «Καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης- το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία της γνώμης χωρίς παρεμβάσεις και να αναζητά, να λαμβάνει και να μεταδίδει πληροφορίες και ιδέες με οποιοδήποτε μέσο και ανεξαρτήτως συνόρων».
Όμως, στον απόηχο μισού αιώνα φρικιαστικών θηριωδιών, οι οποίες οφείλονταν σε σημαντικό βαθμό στην απανθρωποποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων με βάση τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία ή άλλη ιδιότητά τους, γνώριζαν όλοι πολύ καλά ότι ο δημόσιος λόγος μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ισχυρό όπλο για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του δικαιώματος στη ζωή. Έτσι, στο ίδιο έγγραφο, ο ΟΗΕ κατέστησε σαφές ότι η ελευθερία της έκφρασης δεν παρέχει στα μέσα ενημέρωσης ή σε οποιονδήποτε άλλον το δικαίωμα «να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε δραστηριότητα ή να εκτελούν οποιαδήποτε πράξη που αποσκοπεί στην καταπάτηση οποιουδήποτε άλλου δικαιώματος και ελευθερίας».
Την ίδια στιγμή, σε μια άλλη αίθουσα συνεδριάσεων του ΟΗΕ, συγκεντρώνονταν αντιπρόσωποι για να δημιουργήσουν μια νέα Σύμβαση για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας. Και εκεί, οι συντάκτες είχαν επίγνωση του κινδύνου του δημόσιου λόγου που απανθρωποποιεί και υποκινεί σε βία. Η τελική σύμβαση θα ποινικοποιούσε όχι μόνο τη γενοκτονία, αλλά και την υποκίνηση σε γενοκτονία και τη συνενοχή σε γενοκτονία, απαγορεύσεις που θα ίσχυαν όχι μόνο για τα κράτη, αλλά και για τους ιδιώτες.
Οι συντάκτες και των δύο πράξεων γνώριζαν την καταδίκη του εκδότη Τζούλιους Στράιχερ από το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης, μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, για υποκίνηση και «δίωξη για πολιτικούς και φυλετικούς λόγους». Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η ταμπλόιντ εφημερίδα Der Sturmer του Στράιχερ συνέχιζε να δημοσιεύει άρθρα που περιλάμβαναν «υποκίνηση σε δολοφονία και εξόντωση», ενώ ο ίδιος γνώριζε τις φρικαλεότητες που διέπραττε η ναζιστική Γερμανία κατά των Εβραίων.
Πενήντα χρόνια αργότερα, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τη Ρουάντα (ICTR) θα καταδικάσει τρεις προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης για τον ρόλο τους στην υποκίνηση της γενοκτονίας στη Ρουάντα. Δύο εργάζονταν για τον τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό Mille Collines και ένας για την εφημερίδα Kangura. Και οι τρεις κρίθηκαν ένοχοι για υποκίνηση σε γενοκτονία (μεταξύ άλλων εγκλημάτων). Κατά τη διάρκεια της δίκης, η δικαστής του ICTR Ναβί Πιλλέι (σήμερα επίτροπος στη διεθνή επιτροπή έρευνας του ΟΗΕ για τη διερεύνηση των εγκλημάτων του Ισραήλ) προειδοποίησε τους δράστες: «Είχατε πλήρη επίγνωση της δύναμης των λέξεων και χρησιμοποιήσατε το… μέσο επικοινωνίας με την ευρύτερη δυνατή δημόσια εμβέλεια για να διαδώσετε το μίσος και τη βία… Χωρίς πυροβόλο όπλο, μαχαίρι ή οποιοδήποτε φυσικό όπλο, προκαλέσατε τον θάνατο χιλιάδων αθώων ανθρώπων».
Η εφημερίδα Der Sturmer ήξερε τι έκανε. Ο ραδιοφωνικός σταθμός Mille Collines ήξερε τι έκανε. Και σήμερα, το CNN, το Fox, το BBC, οι New York Times και η Wall Street Journal ξέρουν τι κάνουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά τα δυτικά μέσα ενημέρωσης είναι τα σύγχρονα ισοδύναμα των Der Sturmer και Milles Collines (δεν είναι). Αλλά, όπως και αυτά τα ιστορικά παραδείγματα, έχουν ξεπεράσει απερίσκεπτα τα όρια της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι πιθανόν να βρεθούν εκτεθειμένα και νομικά.
Μπροστά στην πρώτη γενοκτονία στην ιστορία που εκτυλίσσεται ζωντανά μπροστά στις οθόνες των ανθρώπων από τη Βοστώνη μέχρι τη Μποτσουάνα, το να υποδηλώνει κανείς ότι τα δυτικά μέσα ενημέρωσης δεν έχουν επίγνωση της πραγματικότητας και του τι κάνουν για να τη συσκοτίσουν, δεν γίνεται πιστευτό. Αντίθετα, έχουν κάνει συνειδητές επιλογές για να αποκρύψουν τη γενοκτονία από το κοινό τους, να απανθρωποποιήσουν συστηματικά τους Παλαιστίνιους και να προστατεύσουν τους Ισραηλινούς δράστες από κάθε λογοδοσία.
Μετά το πόρισμα του Διεθνούς Δικαστηρίου ότι οι κατηγορίες για γενοκτονία έχουν βάση, τη διαταγή έκδοσης προσωρινών μέτρων, το αίτημα του Εισαγγελέα του ΔΠΔ για εντάλματα σύλληψης και την έκδοση διαδοχικών καταδικαστικών εκθέσεων για τη στάση του Ισραήλ από ανεξάρτητους διεθνείς φορείς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αντί να αναφερθούν εφ’ όλης της ύλης σ’ αυτές τις εξελίξεις, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης απέκρυψαν τις σχετικές πληροφορίες και διπλασίασαν την κάλυψη υπέρ του Ισραήλ.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι το κοινό-στόχος αυτών των μέσων ενημέρωσης δεν περιορίζεται σε αμέτοχους θεατές. Περιλαμβάνει επίσης δυτικούς κυβερνητικούς αξιωματούχους συνυπεύθυνους για τη γενοκτονία μέσω της παροχής στρατιωτικής, οικονομικής, κατασκοπευτικής και διπλωματικής υποστήριξης στο Ισραήλ, καθώς και το εκλογικό κοινό που επιτρέπει αυτή την υποστήριξη. Περιλαμβάνει επίσης ένα σημαντικό αριθμό ισραηλινών με διπλή υπηκοότητα που πηγαινοέρχονται για να συμμετάσχουν στη δολοφονία. Η σύνδεση λοιπόν, της υποκίνησης μέσων ενημέρωσης και επιβλαβών ενεργειών είναι πιο άμεση απ’ όσο θα ήθελαν να παραδεχθούν τα μέσα ενημέρωσης.
Πράγματι, αν η μόνη πηγή πληροφόρησής σας είναι τα κυρίαρχα δυτικά μέσα ενημέρωσης, μπορεί να μην έχετε ιδέα ότι το Ισραήλ δικάζεται για γενοκτονία στο Διεθνές Δικαστήριο ή ότι εκκρεμούν εντάλματα σύλληψης για τους ηγέτες του Ισραήλ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Είναι πιθανό να μην έχετε ακούσει ποτέ τις πολυάριθμες δηλώσεις παραδοχής από τον Ισραηλινό Πρόεδρο, τον Πρωθυπουργό, τους υπουργούς του υπουργικού συμβουλίου και τους στρατιωτικούς διοικητές της γενοκτονίας.
Πιθανόν να εξακολουθείτε να πιστεύετε τις ιστορίες για τα αποκεφαλισμένα ισραηλινά μωρά (που έχει αποδειχθεί εδώ και καιρό ότι είναι κατασκευασμένες) και να αγνοείτε τα πολλά παλαιστινιακά μωρά που έχουν πράγματι αποκεφαλιστεί. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα γνωρίζετε τη συστηματική δολοφονία Παλαιστινίων πολιτών, παιδιών, βρεφών, γυναικών, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία και άλλων. Δεν θα γνωρίζετε για τα στρατόπεδα βασανιστηρίων, τους συστηματικούς βιασμούς κρατουμένων και τους ισραηλινούς ελεύθερους σκοπευτές που στοχεύουν μικρά παιδιά στη Γάζα. Και ίσως να μην γνωρίζετε καν ότι το Ισραήλ κατέχει πλέον το παγκόσμιο ρεκόρ δολοφονίας δημοσιογράφων, εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, αξιωματούχων του ΟΗΕ και εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.
Αντίθετα, η ολοφάνερα ψευδής ισραηλινή παραπληροφόρηση και προπαγάνδα δημοσιεύονται τακτικά και άκριτα στα δυτικά μέσα ενημέρωσης για να δικαιολογήσουν τα εγκλήματα πολέμου, να απανθρωποποιήσουν τους Παλαιστίνιους και να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού από τις θηριωδίες που διαπράττονται καθημερινά κατά την ισραηλινή εκστρατεία εξόντωσης. Οι ιστορίες που καλύπτουν τη γενοκτονία λογοκρίνονται. Οι φωνές των Παλαιστινίων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταστέλλονται.
Οι δημοσιογράφοι έχουν οδηγίες να μην αναφέρονται σε «κατεχόμενα εδάφη», «Παλαιστίνιους» ή «στρατόπεδα προσφύγων». Τα θύματα, Παλαιστίνιοι άμαχοι, όταν δεν διαγράφονται εντελώς υποβαθμίζονται σε «παράπλευρες απώλειες» ή «ανθρώπινες ασπίδες» στην καλύτερη περίπτωση, ή «τρομοκράτες» στη χειρότερη. Σε σφαγές επί σφαγών, οι Παλαιστίνιοι στους τίτλους των ειδήσεων δεν σκοτώνονται από το Ισραήλ, απλώς «πεθαίνουν».
Στο βιβλίο κανόνων των δυτικών μέσων ενημέρωσης, δεν υπάρχει γενοκτονία, παρά μόνο πόλεμος αυτοάμυνας. Και η ιστορία ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου. Απουσιάζει οποιαδήποτε κάλυψη του πλαισίου 76 χρόνων εθνοκάθαρσης, διώξεων, μαζικών φυλακίσεων, σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απαρτχάιντ.
Εν ολίγοις, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν γίνει μέρος του μηχανισμού της γενοκτονίας στην Παλαιστίνη. Ελλείψει ουσιαστικής λογοδοσίας, αυτοί οι φορείς θα συνεχίσουν να καταχρώνται την επιρροή και την εξουσία τους, καταπατώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα οποιουδήποτε λαού βρίσκεται στη λάθος πλευρά.
Φυσικά, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων στη Δύση που αντιτίθενται στην ισραηλινή γενοκτονία και το απαρτχάιντ γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου. Καμία ομάδα στη σύγχρονη ιστορία δεν έχει αντιμετωπίσει μεγαλύτερη θεσμική φίμωση ή δεν έχει ποινικοποιηθεί περισσότερο ο λόγος της από τις δυτικές κυβερνήσεις. Οι περιορισμοί του λόγου δεν επιβάλλονται ποτέ σε εκείνους που έχουν τη μεγαλύτερη δύναμη, αλλά εκείνους που στοχεύει η εκάστοτε εξουσία. Αυτή είναι η ώρα να στηρίξουμε την προστασία της ελευθερίας του λόγου, όχι να την υπονομεύσουμε.
Αλλά οι εγγυήσεις για την ελευθερία του λόγου δεν προστατεύουν την υποκίνηση σε εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία. Αυτές οι πράξεις μπορούν και πρέπει να υπόκεινται σε ποινική λογοδοσία. Τόσο η δυσφήμηση, όσο και η υποκίνηση είναι αξιόποινες πράξεις για τα αστικά δικαστήρια. Η δράση στα διεθνή δικαστήρια για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τη γενοκτονία του Ισραήλ στην Παλαιστίνη έχει ήδη αρχίσει, και είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν και άλλες. Όπως ακριβώς στις περιπτώσεις των δικαστηρίων της Νυρεμβέργης και της Ρουάντα, το ενδεχόμενο ορισμένες εταιρείες ή άτομα των μέσων ενημέρωσης να αντιμετωπίσουν πραγματική νομική ευθύνη, δεν είναι αδιανόητο.
Ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στις δικαστικές αίθουσες, είναι βέβαιο ότι αυτά τα μέσα ενημέρωσης θα λογοδοτήσουν τελικά στο δικαστήριο της κοινής γνώμης. Για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τους απανταχού ανθρώπους που ενδιαφέρονται για τη λογοδοσία της εξουσίας, αυτή η διαδικασία είναι επείγουσα. Και, στην πραγματικότητα, έχει ήδη αρχίσει. Το κύμα δημόσιας κριτικής που κορυφώνεται για την κραυγαλέα μεροληψία που επέδειξαν τα δυτικά μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια αυτής της γενοκτονίας ανάγκασε ορισμένα μέσα να αρχίσουν να προσαρμόζουν, έστω και ελαφρώς, τις αναφορές τους. Αυτό αποδεικνύει ότι η αλλαγή μπορεί να συμβεί αν κινητοποιηθούν οι φορείς της αλλαγής. Ως πρώτο βήμα, όλοι όσοι ενδιαφέρονται θα πρέπει να αγνοήσουν τα μέσα (ενημέρωσης που υποστηρίζουν το Ισραήλ), τόσο τα έντυπα όσο και τα ραδιοτηλεοπτικά, να στραφούν σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και να ενθαρρύνουν και άλλους να κάνουν το ίδιο.
Για να παραθέσω και πάλι τα λόγια της δικαστού Ναβί Πιλλέι στην απόφαση για τη Ρουάντα: «Η δύναμη των μέσων ενημέρωσης να δημιουργούν και να καταστρέφουν θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες συνοδεύεται από μεγάλη ευθύνη. Όσοι ελέγχουν τέτοια μέσα ενημέρωσης λογοδοτούν για τις συνέπειές τους». Το καθήκον της διασφάλισης αυτής της λογοδοσίας πέφτει, τελικά, σε όλους μας.
*Ο Κρέγκ Μοκχίμπερ είναι Αμερικανός πρώην αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικός στο διεθνές δίκαιο. Στις 28 Οκτωβρίου 2023, ο Μοκχίμπερ παραιτήθηκε από διευθυντής του γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) στη Νέα Υόρκη, τέσσερις ημέρες πριν συνταξιοδοτηθεί. Στην τελευταία του επιστολή προς τον Ύπατο Αρμοστή Φόλκερ Τουρκ, άσκησε δριμεία κριτική στην αντίδραση του Οργανισμού για τον πόλεμο στη Γάζα, αποκαλώντας τη στρατιωτική επέμβαση του Ισραήλ «γενοκτονία εγχειριδίου» και κατηγορώντας τα Ηνωμένα Έθνη ότι δεν ενήργησαν ως όφειλαν.
