Φίλες και φίλοι,
Σας ευχαριστώ, αρχικά, για την ανταπόκρισή σας και την παρουσία σας στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη υλοποίησης δύο πολύ σημαντικών Σχεδίων της ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής της Κυβέρνησης «ΣτεγάΖΩ το μέλλον μου», που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος και της ακρίβειας. Στη συνεδρία της Τρίτης, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τους αναλυτικούς οδηγούς του Σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» και του Στεγαστικού Σχεδίου παραχώρησης οικονομικής βοήθειας σε νέους ή και νεαρά ζευγάρια μέχρι 41ος ετών, κάνοντας έτσι ακόμα ένα αποφασιστικό βήμα προς την υλοποίηση της πολιτικής της Κυβέρνησης για άμβλυνση του ζητήματος στέγασης.
Τα τελευταία χρόνια, διάφοροι εξωγενείς παράγοντες όπως οι πόλεμοι σε Ουκρανία και στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και ο παγκόσμιος πληθωρισμός προκάλεσαν σημαντική αύξηση στο κατασκευαστικό κόστος, με αποτέλεσμα ο αριθμός οικιστικών μονάδων που παράγονται να διατίθενται σε αυξημένες τιμές αγοράς ή ενοικίασης, καθιστώντας τις δύσκολα προσβάσιμες για συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού. Πέραν αυτού, η αύξηση των επιτοκίων και οι συνεπακόλουθες δυσκολίες στην εξασφάλιση δανείων, αλλά και η αυξημένη ζήτηση λόγω της καθόδου σημαντικού αριθμού ξένων εργαζομένων στην Κύπρο, δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την προσπάθεια των νέων για στέγαση.
Λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες αυτούς, το Υπουργείο Εσωτερικών προχώρησε πριν από έναν χρόνο και για πρώτη φορά στον σχεδιασμό μιας ολοκληρωμένης και ενιαίας στεγαστικής πολιτικής που επικεντρώνεται στην προσιτή κατοικία, φιλοδοξώντας να δώσει επιλογές σε πολίτες με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα για κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών. Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη στεγαστική πολιτική στοχεύουν σε δύο κατευθύνσεις, δηλαδή την αύξηση του στεγαστικού αποθέματος και την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών στη βάση κοινωνικό-οικονομικών κριτηρίων, και λειτουργούν επικουρικά με άλλες πολιτικές της Κυβέρνησης, όπως η ενίσχυση της υπαίθρου και η στήριξη των νέων και των νεαρών οικογενειών.
Αύξηση οικιστικού αποθέματος – διάθεση σε προσιτές τιμές
Σε σχέση με τον πρώτο άξονα, η νέα ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα, τα οποία θα αυξήσουν την παραγωγή οικιστικού αποθέματος και θα συμβάλουν έτσι σε σημαντική αποσυμπίεση των τιμών. Ταυτόχρονα, πέραν της αριθμητικής αύξησης, θα εξασφαλίσουν τη διάθεση στην αγορά διαμερισμάτων και κατοικιών που θα ενοικιάζονται ή θα πωλούνται στην αγορά σε προσιτές τιμές, οι οποίες θα συνάδουν με τις δυνατότητες της μικρομεσαίας τάξης. Για τον σκοπό αυτό, υπενθυμίζω ότι μέρος της πολιτικής μας αφορά την παραχώρηση πολεοδομικών κινήτρων σε επαγγελματίες ανάπτυξης γης, ώστε να παράγουν πρόσθετες μονάδες που θα διατίθενται στην αγορά σε προσιτές τιμές ή και ενοίκιο.
Συγκεκριμένα, εφαρμόζονται ήδη το Σχέδιο “Build to Rent” και η παραχώρηση πολεοδομικών κινήτρων, τα οποία αναθεωρήθηκαν, ώστε να είναι πιο ελκυστικά για τους επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου. Οι δύο δράσεις εμπίπτουν στον ίδιο πυλώνα της αύξησης του οικιστικού αποθέματος και προνοούν την παραχώρηση επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, για την παραγωγή επιπρόσθετων μονάδων και τη διάθεσή τους σε τιμές προσιτής ενοικίασης ή αγοράς. Επιπρόσθετα, παρέχεται η δυνατότητα εξαγοράς του συντελεστή δόμησης, με καταβολή χρηματικού αντισταθμίσματος στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγασης που έχει δημιουργηθεί.
Μέχρι στιγμής, τα δεδομένα είναι πολύ ενθαρρυντικά και καταδεικνύουν ότι τα μέτρα είναι ελκυστικά και έχουν αγκαλιαστεί από τον οικοδομικό τομέα. Πέραν των 20 περιπτώσεων έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για αξιοποίηση των κινήτρων και είτε έχουν υπογράψει συμφωνία με τον ΚΟΑΓ είτε βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού της ανάπτυξης, με την υπογραφή των συμφωνιών να αναμένεται το αμέσως επόμενο διάστημα. Εκτιμάται ότι από το μέχρι τώρα ενδιαφέρον θα παραχθούν περίπου 178 οικιστικές μονάδες (17.211 τ.μ.), οι οποίες θα πωληθούν σε προσιτή τιμή.
Επιπλέον, εργολάβοι οικοδομών έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για εξαγορά των κινήτρων και καταβολή του αντισταθμίσματος στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Κατοικίας και μέχρι στιγμής υπολογίζεται ότι ποσό ύψους €2 εκατομμυρίων θα είναι διαθέσιμο για τον ΚΟΑΓ για υλοποίηση των προγραμμάτων του και την κατασκευή προσιτών μονάδων κατοικίας.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της αύξησης του αποθέματος προς ενοικίαση, η Κυπριακή Δημοκρατία θα χρηματοδοτήσει τον ΚΟΑΓ με €16 εκατομμύρια για τη δημιουργία 138 μονάδων προσιτής στέγης σε συνεργασία με τον Δήμο Λεμεσού για διάθεση με προσιτό ενοίκιο.
Εφαρμογή Σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω»
Λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται χρόνος για να αποδώσουν τα πιο πάνω μέτρα, να μπουν στην αγορά οι πρόσθετες μονάδες και να έχουμε απτά αποτελέσματα από τα μακροπρόθεσμα μέτρα των πολεοδομικών κινήτρων, εξετάστηκε και υιοθετήθηκε η πρόταση του ΕΤΕΚ για αξιοποίηση των αδρανών κατοικιών με στόχο να βελτιωθεί η ποιότητα του υφιστάμενου αδρανούς οικιστικού αποθέματος και να μπορέσουμε να το εντάξουμε άμεσα στην αγορά προσιτού ενοικίου. Εφαρμόζεται, επομένως, το Σχέδιο «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» ως βραχυπρόθεσμο μέτρο της στεγαστικής πολιτικής. Ένα μέτρο που θα προσφέρει άμεσες λύσεις στην αγορά ενοικίου σε προσιτή τιμή και θα δώσει περιθώριο στον ιδιωτικό τομέα να λειτουργήσει για την παραγωγή πρόσθετων μονάδων για διάθεση στην αγορά.
Το Σχέδιο, που εγκρίθηκε την Τρίτη από το Υπουργικό Συμβούλιο, προβλέπει την παραχώρηση στους ιδιοκτήτες αδρανών, κενών ή σε αχρησία κατοικιών χορηγίας από €15.000 μέχρι €35.000, ανάλογα με τον τύπο της μονάδας, με σκοπό να προβούν σε εργασίες ανακαίνισης ή αναβάθμισης των υποστατικών τους, με υποχρέωση να τις διαθέσουν στη συνέχεια σε προσιτό ενοίκιο για περίοδο τεσσάρων ετών. Το ύψος του ενοικίου καθορίζεται από το Υπουργείο Εσωτερικών ανά Επαρχία και ανά Δήμο, βάσει του τύπου της κατοικίας, μειωμένο κατά 30% σε σχέση με το αγοραίο ενοίκιο, όπως υπολογίζεται από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας ανά περιοχή.
Οι εν δυνάμει δικαιούχοι ιδιοκτήτες μπορούν να υποβάλουν αίτηση μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης από τις 15 Νοεμβρίου, νοουμένου ότι πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Για τους δυνητικούς δικαιούχους ενοικιαστές ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια και λαμβάνεται υπόψη η σύνθεση της οικογένειας. Οι εν δυνάμει ενοικιαστές θα μπορούν να δηλώσουν μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή στο Σχέδιο από τις 15 Ιανουαρίου 2025, ώστε να αξιολογηθούν από τον ΚΟΑΓ. Στη συνέχεια, και εφόσον εγκριθούν, θα μπορούν να εντοπίσουν τις προς ενοικίαση κατοικίες και να προχωρήσουν σε σύναψη συμβολαίου ενοικίασης με τον ιδιοκτήτη.
Κυρίες και κύριοι,
Όπως ανέφερα, για πρώτη φορά υλοποιείται μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική με πολυεπίπεδες δράσεις και μέτρα που καλύπτουν διάφορες παραμέτρους του θέματος της ακρίβειας σε σχέση με τη στέγαση των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο, ο δεύτερος πυλώνας των δράσεων μας αφορά την ενίσχυση της αγοραστικής ικανότητας των πολιτών, για τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους σε προσιτή στέγη και την αντιμετώπιση της ακρίβειας. Οι δράσεις αυτές στοχεύουν στην παροχή επιλογών και λύσεων σε πληθυσμιακές ομάδες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως τα νεαρά ζευγάρια και οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, τους μέτρια αμειβόμενους, αλλά και τους κοινωνικά ευάλωτους.
Ενίσχυση των νέων
Στο επίκεντρο των σχεδιασμών μας βρίσκονται οι νέοι μας, το μέλλον του τόπου μας, και η ανάγκη να δημιουργήσουμε για αυτούς τις απαιτούμενες συνθήκες που θα τους επιτρέψουν να ξεκινήσουν τη ζωή τους με αισιοδοξία. Για την Κυβέρνηση, αποτελεί εξάλλου, ύψιστη προτεραιότητα η αντιμετώπιση ενός ζητήματος που απασχολεί έντονα τους νέους και τις νεαρές οικογένειες, με ορατές επιπτώσεις σε άλλους τομείς, όπως είναι η υπογεννητικότητα και η διατάραξη του κοινωνικού ιστού.
Προς αυτή την κατεύθυνση, υπό τον πυλώνα ενίσχυσης της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών και με ιδιαίτερη στόχευση στους νέους, εκπονήθηκε το Στεγαστικό Σχέδιο παραχώρησης οικονομικής βοήθειας σε νέους ή και νεαρά ζευγάρια μέχρι 41ος ετών. Το Σχέδιο αφορά την παροχή εφάπαξ ποσού χορηγίας που κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000, σε συνολικά 400 δικαιούχους, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και σύνθεσης της οικογένειας. Σκοπός είναι να διευκολυνθούν οι δικαιούχοι στην κάλυψη μέρους του κόστους ανέγερσης ή αγοράς ιδιόκτητης κατοικίας.
Νοουμένου ότι πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, οι εν δυνάμει δικαιούχοι θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί για το συγκεκριμένο Σχέδιο. Η έναρξη υποβολής αιτήσεων θα αρχίσει στις 15 Νοεμβρίου και θα ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2024. Οι αιτήσεις θα εξετάζονται από την οικεία Επαρχιακή Διοίκηση και οι δικαιούχοι θα ενημερώνονται ανάλογα για την έγκριση του ποσού.
Επιλογές στέγασης στην ύπαιθρο και τα ορεινά
Οι δράσεις δεν περιορίζονται στην απόκτηση στέγης σε αστικές περιοχές, αλλά εκτείνονται και στο κομμάτι των ορεινών περιοχών και της υπαίθρου. Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζω, εντάσσονται τα αναθεωρημένα Στεγαστικά Σχέδια αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών και συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου. Αφού λάβαμε τις εισηγήσεις από τους ίδιους τους δικαιούχους, τις Τοπικές Αρχές και άλλα οργανωμένα σύνολα και φορείς, τον περασμένο Μάιο προχωρήσαμε σε αναθεώρηση σημαντικών προνοιών των Σχεδίων, ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, να διευρυνθεί ο αριθμός δικαιούχων και να αρθούν αδικίες που υπήρχαν, έτσι ώστε τα Σχέδια αυτά να ανταποκρίνονται καλύτερα στον σκοπό τους και στις ανάγκες των πολιτών.
Σημειώνεται ότι από την αρχή της εφαρμογής των Σχεδίων δόθηκαν εγκρίσεις σε 1.570 περιπτώσεις, που μεταφράζεται σε συνολική οικονομική ενίσχυση ύψους περίπου €59 εκατομμυρίων, κατανεμημένα σε όλες τις Επαρχίες. Πρόκειται για πολύ σημαντικά Σχέδια, τα οποία καθημερινά δίνουν άμεση ώθηση σε συμπολίτες μας που, αξιοποιώντας τα, αποκτούν τη δική τους στέγη. Το αυξημένο ενδιαφέρον που παρατηρείται μετά την ανακοίνωση της αναθεώρησης των Σχεδίων είναι ενδεικτικό της χρησιμότητας αυτών των τροποποιήσεων, που κατέστησαν τα Σχέδια πιο ελκυστικά για τους δικαιούχους. Τους τελευταίους έξι μήνες μόνο, έχουν υποβληθεί 101 νέες αιτήσεις για συμμετοχή στα στεγαστικά σχέδια περιοχών στην ύπαιθρο και τα ορεινά και είμαι βέβαιος από τα τηλεφωνήματα και τα μηνύματα που παίρνουμε ότι η ανταπόκριση θα παραμείνει σε ψηλά επίπεδα.
Πέραν του Σχεδίου για τις ορεινές περιοχές, δίνουμε έμφαση στην ύπαιθρο, και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η ενεργοποίηση του Σχεδίου Παραχώρησης Οικοπέδων σε οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, το οποίο τυγχάνει νομοτεχνικού ελέγχου και θα τεθεί σε εφαρμογή το συντομότερο δυνατό. Η φιλοσοφία του Σχεδίου εδράζεται στην ενίσχυση των οικογενειών για απόκτηση στέγης, την ίδια ώρα που δίνεται ώθηση στις Κοινότητες για ανάπτυξη και αναζωογόνηση. Με βάση το Σχέδιο, με τη συμπλήρωση δέκα ενδιαφερόμενων θα μπορούν τα Κοινοτικά Συμβούλια να ζητούν το διαχωρισμό οικοπέδων, εάν υπάρχει διαθέσιμη κρατική γη, τα οποία θα μπορούν στη συνέχεια να δοθούν σε δικαιούχους στο 35% της αξίας τους. Ήδη, υπάρχει ενδιαφέρον από Κοινοτικά Συμβούλια για οικοπεδοποίηση τεμαχίων εντός των ορίων τους, για παραχώρηση σε δικαιούχες οικογένειες. Μάλιστα, στο πλαίσιο της αναθεώρησης της πολιτικής μας, λαμβάνοντας υπόψη τα αιτήματα από τις επαφές μας με τις Κοινότητες, το Σχέδιο θα παρέχει τη δυνατότητα, μόνο στις εξόχως ορεινές περιοχές, οι πολίτες να μπορούν, πέραν του οικοπέδου, να επωφεληθούν παράλληλα και από τη χρηματική βοήθεια του Στεγαστικού Σχεδίου αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών.
Λύσεις για τους φοιτητές των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της Λευκωσίας
Πέραν των πιο πάνω το Υπουργείο Εσωτερικών, σε συνεργασία με τον Δήμο Λευκωσίας, προωθεί τη δημιουργία συνολικά 450 φοιτητικών εστιών και δωματίων στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, αξιοποιώντας τα κονδύλια του Σχεδίου Ανάκαμψης και Αναζωογόνησης. Στόχοι του Σχεδίου είναι η δημιουργία χώρων στέγασης για τους φοιτητές της πρωτεύουσας, σε προσιτές τιμές, που θα αποφορτίζουν παράλληλα τον οικογενειακό προϋπολογισμό, αντιμετωπίζοντας έτσι αποτελεσματικά την ακρίβεια στα νοικοκυριά σε σχέση με το κόστος στέγασης των φοιτητών. Μέχρι στιγμής, έχουν προκηρυχθεί τρεις Προσκλήσεις Υποβολής Ενδιαφέροντος, στο πλαίσιο των οποίων υπογράφηκαν εφτά Συμφωνίες Δημόσιας Χρηματοδότησης, που μεταφράζονται σε δημιουργία συνολικά 160 φοιτητικών δωματίων. Εντός των επόμενων εβδομάδων/ημερών αναμένεται να παραδοθεί το πρώτο έργο με 13 φοιτητικά δωμάτια.
Αγαπητοί φίλοι,
Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να διαβεβαιώσω για την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να δώσει επαρκείς λύσεις στο στεγαστικό πρόβλημα και στο ευρύτερο θέμα της ακρίβειας. Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο ζήτημα που επηρεάζεται από απρόβλεπτους εξωγενείς παράγοντες και το οποίο δεν μπορεί να επιλυθεί με μαγικές συνταγές. Όπως έχω δηλώσει και στο παρελθόν, η στεγαστική πολιτική που υλοποιούμε δεν είναι στατική, μπορεί να βελτιωθεί και να εμπλουτιστεί με πρόσθετα μέτρα, στο πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων του Κράτους. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με όλους τους φορείς και σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και είμαστε σε ετοιμότητα να εξετάσουμε και να εντάξουμε στους σχεδιασμούς μας υλοποιήσιμες προτάσεις.
Αφού σας ευχαριστήσω για την προσοχή σας, δίνω τώρα τον λόγο για την παρουσίαση των βασικότερων προνοιών των δύο Σχεδίων.
