ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η πρόσβαση στις μεταφορές είναι ανάμεσα στις βασικότερες γενικές αρχές ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτελεί προϋπόθεση για σωρεία άλλα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κυπριακή κυβέρνηση, δεν θέτει ωστόσο κατά το σχεδιασμό και υλοποίηση των πολιτικών της στην ημερήσια διάταξη των προτεραιοτήτων της για τη δημόσια κυκλοφορία, τη διασφάλιση ασφαλούς και ανεξάρτητης διακίνησης όλων των πολιτών με τα δημόσια μέσα μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων και των επιβατών με οπτική αναπηρία.
Το κράτος, αρνείται να υλοποιήσει τη Διεθνή Σύμβαση των δικαιωμάτων τους και τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς για τα λεωφορεία, που επιτάσσουν τη λήψη κατάλληλων μέτρων διασφάλισης πρόσβασης στα άτομα με αναπηρίες στις μεταφορές σε ίση βάση με άλλους και διευκόλυνση της κινητικότητας τους με προσιτό κόστος, ώστε να ζουν ανεξάρτητοι και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής.
Το Υπουργείο Μεταφορών, επικοινωνιών και έργων, αντί να υιοθετήσει και να εφαρμόσει μια προσέγγιση της αναπηρίας που να βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και να συμβάλει στον τερματισμό πολιτικών και δράσεων μισαναπηρισμού, επιδίδεται σε στήριξη πολιτικών και πρακτικών διαφώτισης που παραβιάζουν κατάφορα τα δικαιώματα αυτά και προωθούν όρους όπως: ειδικές ανάγκες, καθυστερημένα άτομα, ανίκανα άτομα, άτομα με ειδικές ικανότητες, κλπ, συμμετέχοντας επίσημα και στην πράξη σε εράνους και εκδηλώσεις επαιτείας και ελεήμονος συμπεριφοράς μέσω του ραδιομαραθωνίου. Οι πολιτικές αυτές, τον τερματισμό των οποίων ζητούν όλες ανεξαιρέτως οι οργανώσεις των ατόμων με αναπηρίες, όχι μόνο δεν εξυπηρετούν τους πολίτες με αναπηρίες και «τις ανάγκες τους», αλλά αντίθετα, υπονομεύουν με τον πιο κατάφορο τρόπο σωρεία ανθρώπινα δικαιώματα, την υλοποίηση των οποίων το Υπουργείο αυτό ως εκ του ρόλου του, έχει θεσμική υποχρέωση να εφαρμόζει.
Παρά την πολυδιαφημισμένη ενίσχυση και αναβάθμιση του στόλου των λεωφορείων με στόχο να καταστούν προσβάσιμα όλα τα δημόσια μέσα μεταφοράς, το αρμόδιο Υπουργείο επιδεικνύει πρωτοφανή αδιαφορία στις αναφορές από τα ίδια τα άτομα με αναπηρία για τις ταλαιπωρίες, τους εξευτελισμούς, τη μισαναπηρική αντιμετώπιση και τις ρατσιστικές συμπεριφορές, που συστηματικά υφίστανται.
Πολλά από τα παράπονα τους, τέθηκαν επανειλημμένα ενώπιον του ίδιου του Υπουργού Μεταφορών, δε φαίνεται όμως να έχουν ληφθεί υπόψη μέχρι σήμερα, ούτε να καταχωρούνται για διερεύνηση.
- Πολλές φορές τα λεωφορεία δεν σταματούν, αλλά περνούν με μεγάλη ταχύτητα μπροστά από τη στάση όπου τους αναμένουν οι πολίτες περιλαμβανομένων και των πολιτών με οπτική αναπηρία, ενώ οι οδηγοί δε νοιάζονται αν κάποιος επιβάτης περιμένει εκεί, μερικές μάλιστα φορές για μια και πλέον ώρα δεν εμφανίζεται κανένα λεωφορείο της γραμμής, χωρίς να δίνεται καμιά εξήγηση.
- Κάποιοι οδηγοί δεν επιτρέπουν στα άτομα με αναπηρίες να καθίσουν στις, με βάση το σχετικό Ευρωπαϊκό Κανονισμό, καθορισμένες θέσεις επιβατών με αναπηρίες, και τους υποχρεώνουν ακόμα και να παραμένουν όρθιοι καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής, με τον ισχυρισμό ότι δε θέλουν να έχουν κάποιο από πάνω τους.
- Σοβαρή παραβίαση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας αλλά και διασπάθιση εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, αποτελεί η άρνηση των αρχών (Τμήμα Οδικών μεταφορών και εταιρείες αστικών και υπεραστικών λεωφορείων) να ενεργοποιήσουν το σύστημα αναγγελίας των στάσεων που είναι ήδη εγκατεστημένο σε όλα σχεδόν τα οχήματα. Με αυτή τους τη στάση, στερούν από τους τυφλούς και τους ηλικιωμένους επιβάτες το δικαίωμα να ελέγχουν τη διαδρομή με ανεξαρτησία και με αξιοπρέπεια.
- Παρά τις σχετικές παραστάσεις των οργανώσεων μας, εταιρείες λεωφορείων ή/και οι αρμόδιες υπηρεσίες, κατάργησαν στάσεις στα κέντρα των πόλεων, ή ακόμα και γραμμές κυκλοφορίας σε ώρες αιχμής, με αποτέλεσμα επιβάτες με αναπηρία να μην μπορούν πλέον να φτάνουν έγκαιρα στην εργασία τους. Αυτό αναντίλεκτα, τους αναγκάζει να επιστρέψουν στην καθημερινή χρήση ταξί, με επώδυνες οικονομικές συνέπειες γι’ αυτούς.
- Η συμπεριφορά των οδηγών είναι πολλές φορές απαξιωτική, προσβλητική, ακόμα και επιθετική απέναντι στους επιβάτες με αναπηρίες, σε μια εκδήλωση παντελούς έλλειψης σεβασμού της προσωπικής τους αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων τους εν γένει.
Το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων και οι αρμόδιες Υπηρεσίες του καθώς και οι ίδιες οι εταιρείες λεωφορείων, υλοποιούν πολιτικές και πρακτικές που όχι μόνο δεν εξυπηρετούν τους επιβάτες με αναπηρίες, θέτοντας τους στο περιθώριο και αποκλείοντάς τους από όλους τους τομείς της ζωής, αλλά υπονομεύουν ταυτόχρονα κάθε προσπάθεια για υλοποίηση του δικαιώματος των ατόμων με αναπηρίες σε ελεύθερη πρόσβαση στις δημόσιες μεταφορές και στην κινητικότητα.
Οι πρακτικές αυτές αποτέλεσαν ακόμα και τροχοπέδη στην άσκηση του δικαιώματος για εργασία και απασχόληση. Άτομα με αναπηρίες, υποχρεώθηκαν να απορρίψουν διορισμό ακόμα και θέσεις στο δημόσιο, επειδή οι δημόσιες μεταφορές δεν είναι αξιόπιστες. Ως εκ τούτου, η χρήση άλλου μεταφορικού μέσου θα συνεπαγόταν έξοδα μέχρι και 40 ευρώ την ημέρα, που θα αποτελούσε σχεδόν ολόκληρο το μισθό του μήνα, δεδομένου ότι αυτός, στις πλείστες των περιπτώσεων, δεν ξεπερνά τα 1000 ευρώ μηνιαίως.
Θεωρούμε ότι ωρίμασε ο χρόνος, όπως η Κυπριακή Δημοκρατία υλοποιήσει προσβάσιμο πρόγραμμα δημόσιων μεταφορών, που θα την κατατάξει ανάμεσα στις ευνομούμενες δημοκρατικές πολιτείες και θα αναγνωρίζει και τους τυφλούς ως ισότιμους πολίτες της χώρας μας, φορείς δικαιωμάτων, όπως αυτά υιοθετήθηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών πριν από 80 σχεδόν χρόνια.
Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών
Λευκωσία, 14 Νοεμβρίου, 2024
