“Να πλησιάσουμε όσο μπορούμε τον Χριστό. Να γιορτάσουμε Χριστούγεννα με τον Χριστό, όχι Χριστούγεννα χωρίς Χριστό. Πέρα από τα μελομακάρονα, τα πάρτι και τα δείπνα, μην ξεχνάμε τον στόχο μας. Να είμαστε πραγματικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αγαπώντας την εκκλησία, παρά τις αδυναμίες και τα προβλήματά της.
Η εκκλησία είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός και δεν λείπουν τα λάθη. Όμως, εμείς πρέπει να βλέπουμε τον Χριστό, τους Αγίους και την εκκλησία, όχι τα πρόσωπα που μπορεί να μας
σκανδαλίζουν” – Πάτερ Λάζαρος
Με αφορμή τα τη μεγάλη εορτή της Χριστιανοσύνης, τα Χριστούγεννα, αλλά και τα εγκαίνια του εκκλησιαστικού μουσείου στην παρεκκλησιά, που ετοίμασε με αγάπη, το SkalaTimes κουβέντιασε με τον πάτερ Λάζαρο, ένα απόγευμα στο κέντρο της Λάρνακας, λίγο πριν τα Χριστούγεννα.
Της Γιώτας Δημητρίου
Πάτερ Λάζαρε οι περισσότεροι σκαλιώτες σας γνωρίζουμε, αλλά για όσους ίσως να μην σας γνωρίζουν, να πούμε πόσα χρόνια είστε ιερέας, πού ξεκινήσατε;
Γεννήθηκα στη Λάρνακα το 1963. Τελείωσα το λύκειο Μακαρίου του τρίτου και μετά πήγα στη Θεσσαλονίκη για θεολογικές σπουδές στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, για τέσσερα χρόνια.
Μετά ανέβηκα στο Άγιο Όρος, όπου παρέμεινα περίπου 10 χρόνια.
Ήσασταν 10 χρόνια στο Άγιο Όρος;
Ναι. Μαζί με τον μητροπολιτη Λεμεσού, Αθανάσιο. Είχα το διακόνημα του βιβλιοθηκαρίου στη Μονή του Βατοπεδίου και μετά επέστρεψα στην Κύπρο το 1995. Χειροτονήθηκα διάκονος στο
ναό του Αγίου Λαζάρου και το 1997, χειροτονήθηκα πρεσβύτερος Αρχιμανδρίτης στον
ίδιο ναό. Μετά ήρθε ο διορισμός μου στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης, το 2005 και έτσι
πήγα στη Λεμεσό.
Ιερέας και καθηγητής.
Ναι. Επειδή, τα πρώτα χρόνια υποχρεωτικά πρέπει να υπηρετήσεις στην ύπαιθρο και ήμουν στη Λεμεσό, μεταφέρθηκα και στα εκκλησιαστικά, στη μητρόπολη Λεμεσού.
Που ήταν και γνώριμος για εσάς (από το Άγιο Όρος) ο μητροπολίτης Αθανάσιος.
Ναι. Όταν ήρθα στην Κύπρο, ήταν Ηγούμενος του Μαχαιρά.
Πολύ πλούσια η διαδρομή, πάτερ. Μια διαδρομή, η οποία μετά τις σπουδές σας οδήγησε στο Άγιο Όρος, μετά πίσω στη πόλη σας, μετά μέσω της εκπαίδευσης εκτός πόλεως κλπ. Θέλω να σας ρωτήσω, τι είναι αυτό που κρατήσατε από το Άγιο Όρος;
Δεν είναι εύκολος τόπος η Κύπρος και δεν περίμενα ότι θα συναντούσα τόσες πολλές δυσκολίες στη ζωή μου. Δεν ήταν ρόδινα τα πράγματα. Το να υπηρετήσεις σε διάφορα πόστα μέσα στην εκκλησία της Κύπρου δεν είναι εύκολο δυστυχώς, γιατί όπως είναι τα ανθρώπινα μέσα στην κοινωνία, έτσι υπαρχουν και τα ανθρωπινα μεσα στον εκκλησιαστικό χώρο. Παρόλα ταύτα, άντεξα διότι υπήρχαν αυτές οι φοβερές πνευματικές εμπειρίες τις οποίες έζησα στο Άγιο Όρος. Οι γνώσεις οι πνευματικές, οι γνωριμίες μου με Άγιους ανθρώπους μου έδωσαν δύναμη και αντοχή να αντέξω σε οποιαδήποτε χτυπήματα συνάντησα μέσα στον εκκλησιαστικό μου βίο. Αυτό κράτησα από το Άγιο Όρος, την μετέπειτα δύναμη.
Και δοξάζω το Θεό που γνώρισα κάποιους ανθρώπους.
Και εδώ στην Κύπρο βέβαια, η συμπαράσταση που είχα από τον μητροπολίτη τον Αθανάσιο, γι αυτό και δεν υπεστάλη η σημαία ποτέ.
Δούλευα στον Άγιο Λάζαρο 10 χρόνια με πλούσιο έργο, σημαντικό, πνευματικό, πολιτιστικό, εκπαιδευτικό, το ίδιο και στα σχολεία. Οταν έφυγα από τον Άγιο Λάζαρο και πήγα στη Λεμεσό, ενώ είχα πει τον εαυτό μου, ότι πλέον δεν θα μπλέξω με ενορίες και θα αφιερωθώ μόνο στην εκπαίδευση και θα περιοριστώ σε μια λειτουργία κάθε Κυριακή, εντούτοις όταν μου προταθεί να αναλάβω την παρεκκλησία, το χωριό, δεχτηκα. Πρέπει να πω ότι εκεί η αγάπη των ανθρώπων που συνάντησα ήταν μεγάλη. Ξεκίνησα από το μηδέν ένα έργο, το οποίο συνεχίζω μέχρι σήμερα και δεν πίστευα ότι θα μπορούσαμε να καταφέρουμε αυτά τα πράγματα που τελικά καταφέραμε σήμερα. Είναι ένα θαύμα, το ότι βρήκα τέτοια συμπαράσταση από τον κόσμο, οι οποίοι με βοήθησαν να δημιουργήσω πολλά όμορφα πράγματα στην παρεκκλησιά. Όπως το Πνευματικό Κέντρο, ένα τριώροφο κτίριο στο οποίο γίνονται διάφορες δραστηριότητες και το τελευταίο έργο το οποίο θα εγκαινιάσουμε σύντομα, το εκκλησιαστικό μας μουσείο.
Πότε εγκαινιάζεται;
Στις 29 Δεκεμβρίου η ώρα 9:30 το πρωί. Ενώ το πνευματικό κέντρο περιελάμβανε αίθουσες
για κατηχητικα και αίθουσα μεγάλη για διαλέξεις και διάφορες εκδηλώσεις της κοινότητας, δεν είχα σκεφτεί ποτέ για μουσείο, διότι δεν έβλεπα και πολλά πράγματα με τα οποία θα μπορουσα να γεμίσω ένα μουσείο και τελικά φτάσαμε να εχουμε γύρω στα 400 αντικείμενα.
Πρόκειται για 3 συλλογές μέσα στο μουσείο αυτό. Είναι πράγματα, εκκλησιαστικά σκεύη της εκκλησίας και παλαιά βιβλία.
Φαντάζομαι βιβλία θρησκευτικά.
Βιβλία θρησκευτικά, έργα αργυροχοΐας, χρυσοχοΐας κυπριακής, εικόνες μεταβυζαντινές, τουρκοκρατίας και σύγχρονες. Ξυλόγλυπτα διάφορα, εικονοστάσια, αλλά βρήκαμε πράγματα τα οποία δεν το περίμενε κανείς. Κάποιες ανακαλύψεις. Δηλαδή, όπως με την Αγία Τράπεζα. Όταν προσπαθήσαμε να ανοίξουμε την Αγία Τράπεζα για να την χαμηλώσουμε, τελικά βρεθήκαμε μπροστά σε ένα θησαυρό! Βρέθηκε μια μαρμάρινη πλάκα, την οποία είχαν αναφέρει οι αρχαιολόγοι ότι υπήρχε στο χωριό, σε έναν παλαιό ναό, η οποία ήταν ταφόπλακα ενός Άγγλου ιππότη, του 1500, με λατινική επιγραφή, η οποία αγνοείτο μέχρι τώρα και τελικά ήταν κρυμμένη μέσα στην Αγία Τράπεζα! Όπως και κομμάτια από το παλαιό ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο του ναού, το οποίο ξήλωσαν οι παλαιοί και το έκρυψαν μέσα στην Αγία Τράπεζα. Αυτά όλα θα εκτεθούν μαζί με άλλα πολλά στο εκκλησιαστικό μας μουσείο που δηιουργήθηκε με πολλή αγάπη.
Η δεύτερη συλλογή είναι του μακαριστού Ανδρέα Έλληνα. Ενός επιχειρηματία, οποίος από το 1974 ήταν στην ΑΘήνα. Η καταγωγή του ήταν από τον Πεδουλά, και η γυναίκα του καταγόταν από την Αμμόχωστο. Ο ίδιος έφτιαξε ένα εκκλησάκι και τα παιδιά του μας χάρισαν όλα τα πράγματα της εκκλησίας, τα οποία θα κοσμούν άλλες δύο βιτρίνες. Έδωσα και εγώ, από τις προσωπικές μου συλλογές, διάφορα πράγματα που μάζευα τόσα χρόνια και αφιέρωσα μία βιτρίνα με πράγματα τα οποία σχετίζονται με τον ναό του Αγίου Λαζάρου Λάρνακας και με τον Άγιο Λάζαρο.
Το ότι εσείς είσαστε από τη Λάρνακα, και δημιουργήσατε το μουσείο στην παρεκκλησια, είναι και αυτός ένας λόγος που υπάρχει αυτή η σύνδεση με τη Λάρνακα. Πλέον υπάρχει και μια βιτρίνα του Αγίου της πόλης μας, η οποία θα υπάρχει εκεί. Είναι θαύμα το ότι βρήκατε κάτω από την Αγία τράπεζα αυτό; Όλα αυτά πιστεύετε ότι είναι σχέδιο Θεού;
Το πιστεύω ακραδάντως ότι είναι θαύμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Όταν έφυγα από τον ναό του Αγίου Λαζάρου, έναν καθεδρικό ναό με τέτοια ιστορία πίσω του και τέτοια παράδοση, με τόσα πολύτιμα πράγματα που έχει ο ναός μέσα, και πήγα στην παρεκκλησιά, είπα: “Τώρα δεν θα ασχοληθώ με μουσεία και διάφορα τέτοια, διότι ο ναός μου είναι φτωχός”. Το ότι έφτιαξα ένα μουσείο, το οποίο σημερα υπερβαίνει 400 αντικείμενα, αυτό είναι ένα θαύμα, βεβαιως! Δεν είναι τίποτε άλλο. Θαύμα! Μας φώτισε ο θεός να ανοίξουμε την Αγία Τράπεζα και να βρούμε αυτά τα πράγματα, και να αρχίσουν τώρα και οι κάτοικοι του χωριού να δίνουν αντικείμενα από τα σπίτια τους.
Ξεκινήσαμε από το μηδέν. Δόξα τω Θεώ. Μεράκι να υπάρχει. Το θαυμαστό είναι το
εξής και είναι και το μήνυμα που θέλω να στείλω και στους άλλους ιερείς, ότι, ενώ είμαι καθηγητής και η μισή μου μέρα ξοδεύεται στο σχολείο (Τεχνική Σχολή Λάρνακας) και παρόλο που είναι επίπονο έργο σήμερα να διδάσκεις, ιδιαίτερα στη μέση εκπαίδευση και ειδικά σε τεχνικές σχολές, (τα παιδιά είναι πιο δύσκολα), εντούτοις, ο ελεύθερος χρόνος μου αντί να είναι ξεκούραση, έγινε και γίνεται δημιουργία.
Σε αυτή την περίοδο γράφτηκα και στο μεταπτυχιακό τμήμα του Πανεπιστημίου Νεάπολις στην Πάφο, όπου τελείωσα το μάστερ μου πάνω στον Άγιο Λάζαρο και εξέδωσα και το σχετικό βιβλίο, με τίτλο “Το Λαζάριον της Βηθανίας και η σχέση του Αγίου Λαζάρου με τη Λάρνακα.”
Ο πρώτος τάφος του Αγίου Λαζάρου στην Βηθανία της Παλαιστίνης είναι ένα θέμα που δεν έχει
γράψει κανείς άλλος. Όλοι ασχολήθηκαν με τον ναό του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα,
δεν ασχολήθηκαν ποτέ με την πρώτη πατρίδα του Λαζάρου. Το μεταπτυχιακό μου λοιπόν ασχολήθηκε με αυτό.
Άρα, διδάσκετε στη Λάρνακα. Επιτελείτε αυτό το έργο στην παρεκκλησία, όπου είστε και ιερέας εκεί. Αυτό με το μουσείο είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, το οποίο, όπως είπατε και εσείς ο ίδιος, είναι θαύμα έτσι όπως έχει γίνει. Θέλω να σας ρωτήσω: Εσείς οι ιερωμένοι έχετε μία τάση – το θυμάμαι και από τη γιαγιά μου που ήταν καλόγρια – να βλέπετε τα πράγματα με ένα διαφορετικό μάτι και να εντοπίζετε σχεδόν παντού θαύμα και θέλημα Θεού. Αυτός ο τρόπος που τα βλέπετε εσείς τα πράγματα, αν τον βλέπαμε και εμείς οι υπόλοιποι, δεν θα μας βοηθούσε να έχουμε λιγότερο άγχος και να νιώθουμε καλύτερα;
Έλεγε ο μακαρίτης ο γέροντάς μου, ο Ιωσήφ, ότι: “Χωρίς τον Θεό, τίποτα δεν γίνεται. Αν εμπιστεύεσαι την πρόνοια του Θεού, είσαι πιο ήρεμος, πιο ήσυχος και χωρίς άγχος.” Όταν έφυγα από τον Άγιο Λάζαρο – από τον Θεό να φύγω από τον Άγιο Λάζαρο – δεν αντέδρασα, ούτε διαμαρτυρήθηκα. Είπα: “Ο Θεός κάτι άλλο θα έχει για μένα.” Και πραγματικά, όταν πήγα στην παρεκκλησία, μετά από χρόνια, είπε ο ιερέας του χωριού: “Ο Αρχάγγελος τον έστειλε.” Δηλαδή, έγιναν τόσα έργα στο χωριό, βοήθησα σε πολλά πράγματα, σε τόσες καταστάσεις.
Άρα λέτε ότι πάντα υπάρχει λόγος για τον Θεό, για όλα.
Υπάρχει λόγος, γιατί υπάρχει το σχέδιο του Θεού. Το σημαντικό είναι να αφήνουμε τον Θεό να
ενεργεί και εμείς να μην βάζουμε το προσωπικό μας θέλημα.
“Γεννηθήτω το θέλημά σου.”
Ναι. Και το “Μη φοβού το μικρόν ποίμνιον,” που λέει και το Ευαγγέλιο.
Δηλαδή;
Έφυγα από έναν μεγάλο ναό και πήγα σε έναν μικρό ναό, ασήμαντο, σε ένα χωριό.Έφυγα από την πόλη. Αυτό δεν με μείωσε ούτε με αποθάρρυνε, ώστε να πω ότι δεν θα εργαστώ στην εκκλησία. Αντιθέτως, είπα ότι θα εργαστώ για αυτόν τον μικρό ναό. Και βλέπετε πόσο πλουσιοπάροχα μου τα έδωσε ο Θεός. Αυτά που στερήθηκα από τους μεγάλους ναούς της πόλης, τα βρήκα σε ένα χωριό.
Νιώθετε, όμως, ότι υπάρχει ακόμη η σύνδεση σας με τον Άγιο Λάζαρο στη Λάρνακα;
Αγαπώ το προσκύνημα, αγαπώ το ναό. Μπορούσαν να γίνουν πάρα πολλά πράγματα στο ναό του Αγίου Λαζάρου, αλλά δυστυχώς οι καταστάσεις δεν βοηθούσαν, διότι αν δεν βρίσκεις καλούς συνεργάτες, δεν μπορείς να δουλέψεις πουθενά. Ούτε στο σχολείο, αν η διεύθυνση δεν είναι συνεργάσιμη, ή οι άλλοι συνάδελφοι, στο σχολείο, οπωσδήποτε δεν μπορεί να παραχθεί έργο. Το ίδιο και στην εκκλησία. Πρέπει να υπάρχουν καλοί συνεργάτες και να βλέπουν μπροστά, να έχουν και αυτοί τους ίδιους στόχους. Αλλά αυτό που πρέπει να καταλάβουμε στην Κύπρο, είναι ότι πρέπει να αφήσουμε την νεολαία να δουλέψει με τον ενθουσιασμό της, με τις γνώσεις που έχει, με τις παραστάσεις που φέρνει μαζί της από το εξωτερικό, από τα πανεπιστήμια, από αυτά που έζησε.
Δεν μπορείς τώρα να έχεις μια γερασμένη επιτροπή και να περιμένεις να καταλάβουν και να κατανοήσουν πώς σκέφτεσαι και πώς ενεργείς εσύ. Όταν δεν υπάρχει η ίδια ηλικία, το ίδιο μορφωτικό επίπεδο και η ίδια σχέση με την εκκλησία που έχεις εσύ. Εγώ δεν περιαυτολογώ, αλλά όταν ήμουν στο Άγιον Όρος, ήμουν βιβλιοθηκάριος σε μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου, της μονής Βατοπεδίου. Με χιλιάδες χειρόγραφα, σε μεμβράνη, βυζαντινά, χρυσογραφημένα, τα οποία τα ξένα πανεπιστήμια βλέπουν μόνο από το διαδίκτυο. Δεν έχουν την ευχέρεια και το προνόμιο να ψηλαφίσουν ένα αυθεντικό χειρόγραφο, ένα χρυσογραφημένο κείμενο, ενώ εσύ το έχεις μπροστά σου. Έχεις τα αυθεντικά, τις αυθεντικές υπογραφές των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή των πατριαρχών. Ή έχεις μια βιβλιοθήκη τετραώροφη σε έναν βυζαντινό πύργο, με τόσες παλιές εκδόσεις, από την αρχή της τυπογραφίας μέχρι σήμερα, που στερούνται τόσα πανεπιστήμια του κόσμου. Κι εσύ έχεις την ευχέρεια να συνεργάζεσαι με ξένα πανεπιστήμια, με μεγάλα ονόματα καθηγητών, οι οποίοι ομιλούν καλύτερα από εμάς την ελληνική γλώσσα και την ελληνική παλαιογραφία.
Μην μειώνουμε, δηλαδή, τους ιερείς που έχουν ζήσει τέτοιες εμπειρίες.
Αυτό που λέω – και καμιά φορά με το Τμήμα Αρχαιοτήτων ερχόμαστε σε σύγκρουση – είναι ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων μας αντιμετωπίζει σαν κάποιους “παπάδες στο χωριό”, θεωρώντας ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα για αρχιτεκτονική, τοιχογραφίες ή για τη συντήρηση των ναών.
Από το Βατοπέδι πέρασαν όλοι οι καθηγητές του Πολυτεχνείου, του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι ήταν καθηγητές όλων αυτών που σήμερα εργάζονται στο Τμήμα Αρχαιοτήτων.
Μεγάλα ονόματα, που ασχολήθηκαν με τις βιβλιοθήκες της Βουλής των Ελλήνων, με την Εθνική Βιβλιοθήκη, με αρχιτέκτονες του Μετσοβίου που ασχολήθηκαν με τον Παρθενώνα. Εγώ, αν έχω γνώσεις πάνω σε αυτά τα θέματα, τις οφείλω σε αυτούς τους ανθρώπους.
Γιατί φύγατε από το Άγιον Όρος μετά από 10 χρόνια;
Όταν ήρθε ο Μητροπολίτης Αθανάσιος με μερικούς μοναχούς, τότε αποφάσισα να επιστρέψω και εγώ στην πατρίδα μου. Θεώρησα ότι ήταν αρκετός ο χρόνος που έζησα στο Άγιον Όρος. Όταν είχα τελειώσει τη Θεολογική Σχολή, είχα να επιλέξω δύο πράγματα: Σκεφτόμουν είτε να ακολουθήσω μεταπτυχιακά σε μια άλλη χώρα. είτε να πάω στο Άγιον Όρος.
Σκέφτηκα ότι το Άγιον Όρος θα μου παρείχε περισσότερες γνώσεις και εμπειρίες από ένα ξένο πανεπιστήμιο. Και πραγματικά, ο Θεός μου έδωσε αυτό που ποθούσα.
Δηλαδή, μπήκα σε ένα πόστο μιας βιβλιοθήκης και απέκτησα τέτοιες γνώσεις που αλλού δεν θα τις είχα αποκτήσει.
Ο Μητροπολίτης Αθανάσιος είναι μια πολύ ιδιαίτερη μορφή. Κάποιοι λένε ότι βρίσκεται σε πολύ υψηλά πνευματικά επίπεδα σε σχέση με άλλους Μητροπολίτες. Ωστόσο, στις τελευταίες Αρχιεπισκοπικές εκλογές έγινε κάτι που κλόνισε τους πιστούς, θα έλεγα. Μιλώ βεβαίως για τα αποτελέσματα, αφού είναι το σύστημα τέτοιο που εκλέγηκε ο νυν αρχιεπίσκοπος αντί ο Αθανάσιος που είχε πάρει τους περισσότερους ψήφους….
Προηγουμένως σας ανέφερα κάποια πράγματα τα οποία έχουν σχέση με αυτό το ζήτημα. Δηλαδή, αν έρθεις εδώ να δουλέψεις και να κάνεις τομές και αλλαγές, η δράση φέρνει αντίδραση. Υπάρχει ένα εκκλησιαστικό κατεστημένο στην Κύπρο, το οποίο ζήσαμε όλοι μας από τον καιρό που ήμασταν μαθητές μέχρι σήμερα. Πώς λειτουργούσαν τα μοναστήρια, πώς λειτουργούν οι μητροπολίτες, πώς λειτουργούσαν οι παλιοί παπάδες κλπ.
Όταν ήρθε κάποιος από το Άγιον Όρος, ο οποίος έχει μια διαφορετική ιδεολογία, μια διαφορετική ζωή, έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης και κατήχησης των ανθρώπων,
οπωσδήποτε θα υπάρξει μια μερίδα ανθρώπων που θα τον προσεγγίσουν με καλό μάτι
και αγαθές προθέσεις, όμως θα δημιουργηθεί και ο φθόνος και η ζήλια άλλων ανθρώπων, όπως έγινε και με τον Χριστό.
Τον Χριστό τον αποδέχθηκαν όλοι; Όχι. Οι Φαρισαίοι, οι τελώνες και άλλοι τον κατηγορούσαν, τον λοιδορούσαν, τον συκοφάντησαν, μέχρι που τον οδήγησαν στη σταύρωση, διότι έλεγχε τη ζωή τους. Και οι ελεγχόμενοι αυτοί δεν άντεχαν την κριτική από τον Χριστό.
Αυτός ο άνθρωπος ήρθε εδώ, έκανε κάποιες τομές, γέμισε τα μοναστήρια με μοναχούς, γέμισε τις εκκλησίες με νεολαία. Οπωσδήποτε δεν μπορούσαν να τον αποδεχτούν όλοι ως πνευματικό άνθρωπο με αγαθές προθέσεις. Άλλοι τον κατηγόρησαν για διάφορα πράγματα. Να μην ξύνουμε πληγές τώρα. Το θέμα είναι ζήτημα φθόνου και κακίας που άπτεται και των εκκλησιαστικών ανδρών. Είπαμε, η εκκλησία δεν είναι ένας τόπος όπου όλοι είναι άγιοι. Υπάρχουν και άνθρωποι. Υπάρχει η εμπάθεια. Αλλά η Κύπρος, το είπα και στην αρχή, είναι ένας δύσκολος χώρος. Είμαστε μισός τόπος, μισό νησί. Είναι δυσανάλογο, με την έκταση του νησιού
και τον πληθυσμό των κατοίκων, να έχουμε τόσο μεγάλα πάθη, τόσες μεγάλες κακίες και
τόσο μεγάλα μίση.
Βλέπετε πως τρωγόμαστε μεταξύ μας, όχι μόνο στον εκκλησιαστικό χώρο, αλλά και στην πολιτική ζωή. Βλέπετε πώς εξηγείται ότι όλοι οι μορφωμένοι Κύπριοι, αξιόλογοι άνθρωποι, εργάζονται εκτός Κύπρου. Όλο το καλό υλικό της Κύπρου είναι εκτός. Και παραμένουν στην Κύπρο να επιπλέουν οι φελλοί.
Κοιτάξτε, δεν θέλω να πω ονόματα και καταστάσεις, αλλά λείπουν οι προικισμένες προσωπικότητες που μπορούν να εμπνέουν και να κουμαντάρουν τον τόπο. Βλέπετε σε
πόση δυσκολία βρισκόμαστε κάθε χρόνο στις εκλογές, τι θα ψηφίσουμε, ποιον θα προτείνουμε. Και βλέπετε ποιοι προωθούνται και ποιοι προβάλλονται.
Το ίδιο συμβαίνει και στην εκκλησία. Δηλαδή, άνθρωποι οι οποίοι, στα πόστα που ήταν,
δεν επέδειξαν καμία δραστηριότητα, δεν είχαν κανένα φιλανθρωπικό ή πνευματικό έργο,
δεν είχαν έναν άνθρωπο δίπλα τους, ήταν απρόσιτοι, απλησίαστοι….και αναρριχώνται σε εκκλησιαστικές θέσεις, επιβραβευόμενοι για την απραξία τους. Αυτό γίνεται!
Είναι “της μόδας” να είναι κανείς άθεος. Εμείς, που πιστεύουμε στο Θεό συχνά κατηγορούμαστε ότι είμαστε “αμόρφωτοι”. Πώς το εξηγείτε αυτό;
Δεν το βλέπω έτσι, δεν το πιστεύω αυτό. Εξάλλου, σήμερα είναι τόσοι πολλοί που επιστρέφουν στην εκκλησία, που επισκέπτονται το Άγιον Όρος, εξομολογούνται και αλλάζουν ζωή. Μεγάλα ονόματα της κοινωνίας μας, μέσα από διάφορους χώρους – πανεπιστημιακούς, καλλιτεχνικούς – το κάνουν. Αυτό το πράγμα καταρρίπτει αυτό που λες.
Εσείς δεν πιστεύετε ότι είναι μεγάλη η μερίδα των άθεων;
Όχι.
Μακάρι να έχετε δίκιο.
Πολλοί διάσημοι καθημερινά κάνουν αποκαλύψεις για τη σχέση τους με τον Θεό και την εκκλησία. Πηγαίνουν στο Άγιον Όρος και αλλάζει η ζωή τους. Μεγάλα ονόματα της μουσικής, της μόδας, της τηλεόρασης κλπ. Μην πούμε τώρα ονόματα. Αυτά τα παραδείγματα καταρρίπτουν αυτούς τους μύθους των άθεων.
Ο άνθρωπος σήμερα θέλει στήριγμα και είναι μια εποχή που βρίσκει αποκούμπι στην εκκλησία. Δεν έχουμε όπως στην Αμερική, στην Ευρώπη, συμβούλους, ψυχοθεραπευτές και ψυχολόγους.
Έχουμε, αλλά εμείς έχουμε τους πνευματικούς μας, οι οποίοι εκεί, στο εξομολογητήριο, επιτελούν ένα μυστήριο. Δεν είναι μόνο συμβουλές, η εξομολόγηση είναι μυστήριο.
Εκεί τα ακούει ο ιερέας, τα ακούει ο Θεός, και διαγράφονται οι αμαρτίες. Δια της χάριτος
του μυστηρίου, ο άνθρωπος παίρνει δύναμη και κουράγιο να αντέξει και να μπει σε έναν
πνευματικό αγώνα, ώστε να μπορέσει να καταρρίψει όλα αυτά που τον βασανίζουν και
τον τυραννούν: τα άγχη, τα πάθη, προβληματισμούς που έχει, τα ψυχολογικά του
προβλήματα, τις μειονεξίες του, τις δυσκολίες της καθημερινότητας, τα προβλήματα που
έχει στην οικογένειά του. Η εκκλησία του δίνει βάλσαμο.
Πόσο σημαντικό είναι να νηστεύουμε, να κοινωνούμε, να εξομολογούμαστε, ιδιαίτερα σε μεγάλες γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα;
Αυτό λέω και στους μαθητές μου. Δικαιώνεται η εκκλησία σήμερα. Όπως μιλήσατε για τη
μόδα, είναι της μόδας σήμερα να απευθύνονται όλοι σε διατροφολόγους, να μπαίνουν σε προγράμματα υγιεινής διατροφής. Όπου και να πας, στις υπεραγορές, υπάρχουν ειδικά ράφια για τους βίγκαν. Η εκκλησία δικαιώνεται! Αποδεικνύεται ότι η λαιμαργία, η σπατάλη κ.λπ., η διατροφή που γίνεται άσκοπα, επιφέρει στον οργανισμό ανεπανόρθωτες ζημιές. Γι’ αυτό, μία σωστή διατροφή μπορεί να κρατήσει τον άνθρωπο μακριά από πολλές ασθένειες, να αποκόψει τη ρίζα της ασθένειας. Η εκκλησία, με τον τρόπο που έχει τις νηστείες της, την αποχή κατά καιρούς, 40 μέρες, 50 μέρες, 15 μέρες, αποχής από το κρέας και άλλα, ωφελεί τον άνθρωπο όχι μόνο επειδή υπακούει σε μια εντολή της εκκλησίας, αλλά τον ωφελεί και διατροφολογικά.
Είναι υπακοή η νηστεία;
Είναι η πρώτη εντολή που δόθηκε στον Παράδεισο. Ο Θεός τους είπε: “Να τρώτε από όλα, εκτός από αυτό”. Ήταν η εντολή της νηστείας. Εξαιτίας αυτής της παρακοής πετάχτηκαν έξω από τον Παράδεισο. Έτσι καταλαβαίνουμε τη σημασία της νηστείας.
“Δια βρώσεως μας εξήγαγε από τον Παράδεισο”, όπως λέει και το τροπάριο. Από τον Παράδεισο, λόγω του φαγητού, μας έβγαλε από τον παράδεισο.
Εμείς, όμως, με τη νηστεία, κάνουμε υπακοή στις εντολές της εκκλησίας. Βοηθούμε πνευματικά τον εαυτό μας. Ένας άνθρωπος που είναι μέσα στην κραιπάλη, στην πολυφαγία και στην πολυποσία, εξάπτει τα πάθη του και δεν ελέγχει πλέον τον εαυτό του. Ενώ ο άνθρωπος που νηστεύει, έχει δικλείδες ασφαλείας. Σκέφτεται: “Νηστεία, να προσέχω. Έρχονται Χριστούγεννα. Πρέπει να είμαι προσεκτικός. Θα κοινωνήσω τα Χριστούγεννα. Θα πάω να εξομολογηθώ. Θα το πω στον πνευματικό μου.” Αυτό σε αναχαιτίζει από τις πτώσεις και τις αμαρτίες.
Άρα, είναι σημαντική η νηστεία. Η η Θεία Κοινωνία τώρα, στις γιορτές;
Μα αυτό πρέπει να καταλάβουμε τώρα στις γιορτές. Δεν είναι τα μηνύματα αγάπης, συμφιλίωσης και ειρήνης που λέμε μέρα-νύχτα, ούτε τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια και
οι μπαλάντες των Χριστουγέννων. Ο στόχος είναι να φτάσουμε τα Χριστούγεννα έτοιμοι
πνευματικά να δεχτούμε τον Χριστό μέσα μας, στη δική μας φάτνη. Το σώμα Του και το
αίμα Του να μπει μέσα στο δικό μας σώμα και αίμα. Να εισέλθει μέσα μας ο νεογεννηθείς Χριστός. Αυτό σημαίνει ότι κοινωνούμε το σώμα και το αίμα του Χριστού.
Γι’ αυτό ήρθε ο Χριστός στη γη: για να φορέσει την ανθρώπινη σάρκα, να την εξαγιάσει,
να την καθαρίσει, να την θεώσει, και να μας ξαναβάλει μέσα στην οικογένεια του Θεού.
Να γίνουμε πραγματικά παιδιά Του και να μας χαρίσει πάλι τον Παράδεισο. Αυτός είναι
ο σκοπός του Χριστού.
Ποια είναι η συμβουλή σας σε όσους θα μας διαβάσουν και μπορεί να είναι λίγο απομακρυσμένοι από την εκκλησία; Τι συμβουλή θα δίνατε τώρα που είναι γιορτές;
Να ξεφύγουμε από τα στερεότυπα! Όλα αυτά που λέμε, ότι τα Χριστούγεννα είναι μια μέρα γιορτής, χαράς, ευκαιρίας για καλό φαγητό, μια καλή έξοδο, μια συγκέντρωση της οικογένειας…
Αυτά όλα τα πράγματα τα βρίσκουμε και σε άλλες θρησκείες, ιδεολογίες ή χώρους. Εμείς, ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, πρέπει να ζήσουμε τις ημέρες των Χριστουγέννων προσπαθώντας όσο
μπορούμε να πλησιάσουμε τον Θεό. Να πλησιάσουμε το Θείο Βρέφος.
Αλλά, για να πλησιάσουμε το Θείο Βρέφος και να γεννηθεί μέσα στην καρδιά μας, πρέπει να
καθαρίσουμε τη φάτνη μας. Οι αμαρτίες μας και η βρωμιά της φάτνης καθαρίζονται μέσα από τα μυστήρια της εκκλησίας. Είναι η στιγμή να πάρουμε την απόφαση να σκύψουμε κάτω από το
πετραχήλι του πνευματικού και να πούμε: “Αυτή τη χρονιά που πέρασε, πάτερ μου, έκανα αυτές
τις αμαρτίες, είχα αυτές τις πτώσεις. Πλήγωσα αυτούς τους ανθρώπους, αδίκησα άλλους, δεν
ήμουν καλός σαν πατέρας, σαν μητέρα, σαν αδελφός ή αδελφή, σαν εργοδότης ή εργαζόμενος.
Πιστεύω πως στενοχώρησα ανθρώπους.”
Ο Θεός της ταπείνωσης και της αγάπης περιμένει από εμάς ταπείνωση. Να σκύψουμε το κεφάλι
μας, να συντρίψουμε τον εγωισμό και την περηφάνια μας, και να πάμε μπροστά στον Χριστό
ταπεινωμένοι. Όπως οι ταπεινοί βοσκοί και μάγοι πήγαν και προσκύνησαν, έτσι κι
εμείς καλούμαστε να προσκυνήσουμε τα μυστήρια της εκκλησίας.
Ένας χριστιανός ζει πραγματικά τα Χριστούγεννα μέσα από την εξομολόγηση και τη Θεία
Κοινωνία. Υπάρχει άραγε κανείς που να αμφιβάλλει ότι εμείς βιώνουμε τα πραγματικά Χριστούγεννα και Πάσχα μέσα στην εκκλησία; Καμιά φορά γελώ όταν ακούω: “Να φάμε τα
Χριστούγεννα.” Γιατί, τις υπόλοιπες ημέρες τι κάνεις; Είσαι νηστικός στο σπίτι σου;
Αυτοί που καταλαβαίνουν πραγματικά τα Χριστούγεννα και το Πάσχα είναι οι χριστιανοί που
προετοιμάζονται πνευματικά μέσα στην εκκλησία. Περιμένουν το θείο γεγονός της Γέννησης του
Χριστού, μέσα από τα ωραία τροπάρια, τους ύμνους, την καταπληκτική ατμόσφαιρα της
εκκλησίας. Εκεί βιώνεις τις γιορτές, με γαλήνη και ηρεμία.
Ποια είναι η γνώμη σας για το “Καλές Γιορτές” αντί “Καλά Χριστούγεννα”;
Σήμερα έχει γίνει μόδα να μην λέμε “Καλά Χριστούγεννα”, αλλά “Καλές Γιορτές” ή “Καλές
Διακοπές”. Με αυτόν τον τρόπο αφαιρούμε τον Χριστό από το κέντρο της γιορτής. Όταν λες στον άλλο “Χριστός Ανέστη” και αντί να σου απαντήσει “Αληθώς Ανέστη”, σου λέει “Χρόνια Πολλά”, τι σχέση έχει αυτό με την Ανάσταση;
Βλέποντας τη σημερινή κατάσταση, γεμάτη ασθένειες, βάσανα και διαιρέσεις, σκέφτομαι: Τι να
τα κάνεις τα “Χρόνια Πολλά” όταν δεν υπάρχει υγεία, χαρά, ομόνοια ή αγάπη; Όταν οι οικογένειες είναι διαιρεμένες, οι άνθρωποι μαλωμένοι…
Επομένως, το σημαντικότερο είναι η γαλήνη και η αγάπη. Αυτά κερδίζονται όταν ερχόμαστε κοντά στον Θεό. Η αγάπη και η συμφιλίωση είναι τα θεμέλια της κοινωνίας μας. Όμως, δυστυχώς, βλέπουμε ότι οι οικογένειες συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Ως εκπαιδευτικός πονώ όταν ακούω για παιδιά με δυσλειτουργικές οικογένειες. Παιδιά που μεγαλώνουν με έναν γονιό, με παππούδες ή γιαγιάδες, ή που αντιμετωπίζουν βία και εξαρτήσεις.
Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα που πρέπει να μας απασχολούν. Όχι τα “Χρόνια Πολλά”
και οι ψευδαισθήσεις ότι όλα είναι ωραία. Πρέπει να προσγειωθούμε στις πραγματικότητες, να
δοξάζουμε τον Θεό για όσα έχουμε και να κοιτάζουμε τον διπλανό μας.
Ποιο είναι το μήνυμά σας στους κατοίκους της Λάρνακας;
Αυτό που έχω πει και προηγουμένως: Να πλησιάσουμε όσο μπορούμε τον Χριστό. Να γιορτάσουμε Χριστούγεννα με τον Χριστό, όχι Χριστούγεννα χωρίς Χριστό.
Πέρα από τα μελομακάρονα, τα πάρτι και τα δείπνα, μην ξεχνάμε τον στόχο μας. Να είμαστε
πραγματικοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αγαπώντας την εκκλησία, παρά τις αδυναμίες και τα
προβλήματά της.
Η εκκλησία είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός και δεν λείπουν τα λάθη. Όμως, εμείς πρέπει να
βλέπουμε τον Χριστό, τους Αγίους και την εκκλησία, όχι τα πρόσωπα που μπορεί να μας
σκανδαλίζουν.
- “Ο πάτερ Λάζαρος μέσα στα πλαίσια της μεταπτυχιακής του έρευνας στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, εκπόνησε εργασία με θέμα: ΤΟ ΛΑΖΑΡΙΟΝ ΤΗΣ ΒΗΘΑΝΙΑΣ.
Στις επισκέψεις του στη Βηθανία, και ειδικότερα στον τάφο του αγίου Λαζάρου, παρατήρησε τον περιβάλλοντα χώρο, ο οποίος διασώζει τα βυζαντινά ψηφιδωτά και τα ερείπια του ναού και του μεσαιωνικού πύργου.
Η έλλειψη εκτεταμένης βιβλιογραφίας και η απουσία αναφορών στους προσκυνηματικούς οδηγούς των Αγίων Τόπων, τον παρακίνησαν να ασχοληθεί με το θέμα αυτό.
Στην εργασία αναφέρονται και άλλα στοιχεία του Ιερού προσκυνήματος καθώς και παραδόσεις περί της τιμής του «φίλου» του Κυρίου.
Το βιβλίο του χαρακτηρίζεται από την πρωτοτυπία του θέματος και κοσμείται από ξεχωριστές φωτογραφίες”
