Σαν σήμερα ….
27 Δεκεμβρίου 537:
Τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας
Γράφει και επιμελείται ο Ζαννέτος Τοφαλλής
Τα εγκαίνια της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, η οποία έγινε το κέντρο του Ανατολικού Ορθόδοξου Χριστιανισμού για σχεδόν μια χιλιετία, πραγματοποιήθηκαν σαν σήμερα στις 27 Δεκεμβρίου 537 μ.Χ.
Παραγγέλθηκε από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α’ και σχεδιάστηκε από τους μεγάλους αρχιτέκτονες Ανθέμιο από τις Τράλλες και τον Ισίδωρο από τη Μίλητο.
Η Αγία Σοφία χτίστηκε ως μεγάλος καθεδρικός ναός πριν μετατραπεί σε τζαμί το 1453 μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Αργότερα μετατράπηκε σε μουσείο το 1935 και,
πιο πρόσφατα, μετατράπηκε εκ νέου σε τζαμί το 2020.
Η τελετή των εγκαινίων έγινε μετά από χριστιανικές τελετουργίες και αυτοκρατορικές επιδείξεις. Επικεφαλής του ήταν ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’, ο οποίος ανέθεσε την κατασκευή, και τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος τέλεσε την πρώτη λειτουργική λειτουργία εντός του νεοαγιασμένου ναού.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με πανηγυρική πομπή κληρικών, συμπεριλαμβανομένων επισκόπων, ιερέων και διακόνων, καθώς και μελών της αυτοκρατορικής αυλής. Μετέφεραν ιερά λείψανα,
σταυρούς και άλλα ιερά αντικείμενα για να αγιάσουν τον χώρο.
Ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Αγία Σοφία. που αντιπροσωπεύει τη θεία σοφία του Θεού, παρά μια αγία ή βιβλική μορφή.
Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός εντυπωσιάστηκε από την απόλυτη μεγαλοπρέπεια του κτηρίου.
Η παράδοση λέει ότι μπαίνοντας στην ολοκληρωμένη Αγία Σοφία, αναφώνησε: «Νενίκηκά σε Σολομών Πάμσοφε» Αυτή ήταν μια αναφορά στον βιβλικό βασιλιά Σολομώντα και τον μεγαλοπρεπή ναό του στην Ιερουσαλήμ, υπογραμμίζοντας την πεποίθηση του Ιουστινιανού ότι η Αγία Σοφία ήταν η κορυφή της ιερής αρχιτεκτονικής.
Οι παρευρισκόμενοι θαύμασαν τον πρωτοποριακό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και το πλούσιο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας.
Ο τεράστιος κεντρικός τρούλος, που συχνά περιγράφεται σαν να αιωρείται σε ένα φωτεινό δακτύλιο, ήταν ένα επαναστατικό αρχιτεκτονικό επίτευγμα. Υποστηρίχτηκε από κρεμαστά, μια νέα τεχνική μηχανικής εκείνης της εποχής.
Αν και μερικά από τα ψηφιδωτά που απεικονίζουν τον Χριστό, την Παναγία και τους αγίους προστέθηκαν αργότερα, το κτίριο είχε ήδη πολυτελή μαρμάρινη επένδυση, χρυσές διακοσμήσεις και περίπλοκα σχέδια.
Η αλληλεπίδραση φωτός και χώρου μέσα στην Αγία Σοφία σχεδιάστηκε για να προκαλέσει μια αίσθηση θεϊκής παρουσίας, ενισχύοντας την πνευματική της επίδραση.
Η Κωνσταντινούπολη γίνεται το πνευματικό και πολιτικό κέντρο του χριστιανικού κόσμου. Το άνοιγμα της Αγίας Σοφίας σηματοδότησε τη φιλοδοξία του Ιουστινιανού να καθιερώσει την Κωνσταντινούπολη ως το πνευματικό και πολιτικό κέντρο του χριστιανικού κόσμου.
Έγινε η μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή χριστιανική εκκλησία της εποχής της, επηρεάζοντας την αρχιτεκτονική και τη θρησκευτική τέχνη για τους επόμενους αιώνες.
ΖΑΝΝΕΤΟΣ ΤΟΦΑΛΛΗΣ
Λονδίνο, 27 Δεκεμβρίου 2024
