Ο Δρ Λοϊζος Συμεού είναι Αντιπρύτανης, Ακαδημαϊκών Θεμάτων, Καθηγητής, Κοινωνιολογία
της Εκπαίδευσης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Κατάγεται και ζει στην Αραδίππου.
Με τον Δρ Λοίζο Συμεού συναντηθήκαμε ένα μεσημέρι Σαββάτου, με αφορμή τη διάλεξη
που έδωσε στο Νηπιαγωγείο “Παιδόκηπος” στο Κίτι, με τίτλο «Πώς ως γονείς μπορούμε να
συμβάλουμε στην σχολική επιτυχία των παιδιών μας».
Στη συνέντευξη μας μιλήσαμε για πολλά και σημαντικά που αφορούν τα παιδιά μας. Ο καθηγητής μοιράστηκε μαζί μας, με γενναιοδωρία, τις γνώσεις του και μας έδωσε ενδιαφέρουσες πληροφορίες που καλό θα ήταν να γνωρίζουν όλοι όσοι βρίσκονται γύρω από παιδία.
Μαζί μας στη συζήτηση ήταν και η νηπιαγωγός Βαλεντίνα Γεωργίου, ιδιοκτήτρια του
νηπιαγωγείου “Παιδόκηπος”.
Της Γιώτας Δημητρίου
Πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη μας, θα ήθελα να πούμε δυο λόγια για τη δική σας πορεία, τις σπουδές σας, την ακαδημαϊκή σας πορεία και πού σας βρίσκουμε σήμερα.
Ευχριστώ για την πρόσκληση με την ευκαιρία της ομιλίας που πραγματοποιήθηκε στο νηπιαγωγείο «Παιδόκηπος» στο Κίτι. Ονομάζομαι Λοΐζος Συμεού, και αυτή τη στιγμή είμαι ακαδημαϊκός στη βαθμίδα του Καθηγητή στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Ξεκίνησα από τον χώρο της εκπαίδευσης, έκανα μεταπτυχιακά με εξειδίκευση στην εκπαίδευση και στην εκπαιδευτική έρευνα. Δύο μεταπτυχιακά· το ένα στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ της Αυστραλίας.
Είχατε πάει στην Αυστραλία;
Ναι, είμαστε αρκετοί οι ακαδημαϊκοί που σπουδάσαμε στην Αυστραλία…Το δεύτερο μου μεταπτυχιακό ήταν στην εκπαιδευτική έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου έμεινα και εκπόνησα τη διδακτορική μου διατριβή.
Η οποία είχε θέμα;
Η διδακτορική μου διατριβή ήταν στον χώρο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, σε θέματα με τα οποία θα συζητήσουμε σε λίγο, που έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο αναπαράγεται ουσιαστικά η κοινωνική αδικία μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Το οποίο προσεγγίσαμε και στη διάλεξη που έγινε στο Νηπιαγωγειο “Παιδόκηπος Βαλεντίνα Γεωργίου¨”, μέσα από έναν φακό που ενδιαφέρει και τους ίδιους τους γονείς.
Μετά από τα σχολεία, δούλεψα στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για κάποια χρόνια και στη συνέχεια προσλήφθηκα στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ήμουν ο πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Επιστημονικής Αγωγής. Στη συνέχεια είχα εκλεγεί κοσμήτορας της σχολής και από το 2018, έχω εκλεγεί Αντιπρύτανης ακαδημαϊκών υποθέσεων του Πανεπιστημίου. Αυτή είναι η επαγγελματική και επιστημονική μου σταδιοδρομία μέχρι σήμερα.
Πολύ ενδιαφέρουσα! Θα ρωτήσω, καταρχάς, ποιοι ήταν οι λόγοι που σας οδήγησαν εσάς προσωπικά σε αυτό τον κλάδο, που έχει να κάνει με την εκπαίδευση;
Υπάρχουν πολλές στιγμές που το σκέφτομαι αυτό το ερώτημα για να το απαντήσω.
Ειδικά σε σχέση με το γιατί να ασχοληθώ με τις προοπτικές και δυνατότητες που δίνει η οικογενειακή καταβολή ενός ατόμου, δηλαδή, μέσα σε ποια οικογένεια γεννιέται και πώς αυτή η οικογένεια σε ένα βαθμό, εγώ θα ισχυριστώ ύστερα ότι είναι σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, ορίζει την εκπαιδευτική επιτυχία του παιδιού της.. Άρα, το έναυσμα ήταν αυτό: αυτή η περιέργεια, η κοινωνιολογική, ως προς το γιατί παιδιά που γεννιούνται που τυγχάνει να μεγαλώνουν σε διαφορετικές οικογένειες, να έχουν διαφορετικές πιθανότητες να πετύχουν μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Στη συνέχεια, προέκυψε μέσα από συνεργασίες αλλά και από προσκλήσεις που υπήρχαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που αναφέρονταν περισσότερο στην εκπαίδευση των περιθωριοποιημένων ομάδων. Η δική μου δουλειά αναδεικνύει τη μεγάλη σημασία που έχει η οικογένεια για την σχολική επιτυχία. Το πάντρεψα λοιπόν, το θέμα μου, επεκτείνοντας το, αλλά παράλληλα και εστιάζοντας το στον τρόπο με τον οποίο οι οικογένειες παιδιών από περιθωριοποιημένες ομάδες προκύπτει να έχουν λιγότερη πιθανότητα να πετύχουν στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Πέρα λοιπόν από τις περιθωριοποιημένες κοινωνικά ομάδες, ασχολήθηκα και με την
εκπαίδευση των ατόμων τα οποία προέρχονται από συγκεκριμένες εθνοπολιτισμικές ομάδες και εστίασα στην ομάδα των Ρομά, των Τσιγγάνων της Κύπρου. Από εκεί και πέρα, συμμετείχα και σε αρκετά χρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς η εκπαίδευση και η ένταξη περιθωριοποιημένων ομάδων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ειδικά των Ρομά, οι οποίοι θεωρούνται η πλέον περιθωριοποιημένη ομάδα σε όλη την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο μέσα από τις δικές μου έρευνες αλλά και άλλων που έχουν ασχοληθεί με το θέμα, αναδεικνύεται και στην Κύπρο.
Η Ρομά αποτελούν μια ιθαγενή ομάδα του κυπριακού πληθυσμού. Στην Κύπρο έχουμε δύο κοινότητες, την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή, αναγνωρισμένες από το Σύνταγμα, καθώς και τρεις θρησκευτικές ομάδες: των Μανωριτών της Κύπρου, των Αρμενίων της Κύπρου και των Λατίνων της Κύπρου. Μια άλλη ομάδα που το Σύνταγμα του 1960 προσπάθησε να αναγνωρίσει ως ομάδα αυτόνομη, ήταν οι Ρομά. Υπάρχουν δύο πιο διακριτές ομάδες που γνωρίζουμε: η μια είναι στη Λεμεσό και η άλλη στη Λάρνακα. Της Λάρνακας που ήταν οι χριστιανοί Ρομά της Κύπρου, σχεδόν αφομοιώθηκαν από τους Ελληνοκυπρίους. Δεν μπορούμε να τους διακρίνουμε, γιατί δεν έχουν εκδηλώσεις ή δραστηριότητες για να μπορείς να αντιληφθείς ότι πρόκειται για μια άλλη ομάδα. Έχουν ενταχθεί με έναν τρόπο που δεν είναι διαχειρίσιμος πλέον. Ούτε και οι ίδιοι θα το διαδηλώσουν, διατυμπανίσουν ή να το αναφέρουν. Έχουν σχεδόν αφομοιωθεί, σε έναν μεγάλο βαθμό γιατί ναι μεν μιλούσαν την ελληνική αλλά
παράλληλα ήταν και χριστιανοί ορθόδοξοι, όπως ήταν και ο κύριος πληθυσμός της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πλειοψηφούσε η Ελληνοκυπριακή κοινότητα. Στη Λεμεσό όμως και λιγότερο στην Πάφο, οι Ρομά ήταν μουσουλμάνοι και το 1974 εξαναγκάστηκαν, μαζί με τους Τουρκοκύπριους να μετακινηθούν στις κατεχόμενες περιοχές, οι Ρομά της περιοχής εκείνης οι οποίοι είναι γνωστοί ως “κουρπέττηδες” ενώ της Λάρνακας είναι γνωστοί ως “μάντιδες”.
“Μάντιδες” έχουμε την εντύπωση ότι αποκαλούσαν τον κόσμο στην περιοχή του Άη Γιάννη.
Επειδή ήταν η περιοχή εκείνη, που ζούσαν κατά κύριο λόγο ο πληθυσμός των Ρομά της Λάρνακας.
Δεν ήξερα ότι συνδέονται.
Ναι, ενώ στη Λεμεσό τους ονομάζουν “κουρπέττηδες”, (εξ ου και ο υποτιμητικός όρος που χρησιμοποιούμε οι Ελληνοκύπριοι “κουρούπεττοι”), οι οποίοι είναι μουσουλμάνοι Ρομά της Κύπρου και το 1974 εξαναγκάστηκαν να φύγουν και να πανε στις κατεχόμενες περιοχές, γιατί το Σύνταγμα όρισε ότι οι Ρομά ανήκουν στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Εξ’ αυτού έχουν και τα ίδια δικαιώματα με τους Τουρκοκύπριους. Για παράδειγμα, όλες οι χορηγίες που υπάρχουν, όλα τα κυβερνητικά ταμεία ή τα ευρωπαικά κονδύλια που αναφέρονται στους Τουρκοκύπριους μπορούν να αξιοποιηθούν και από τους Ρομάαυτούς.
Αυτή λοιπόν είναι μια εστίαση της δουλειά μου. Η βασική μου δουλειά έχει να κάνει με την οικογένεια γενικά, την οικογένεια η οποία ως πολιτιστικό κεφάλαιο προσφέρει κεφάλαιο πολιτισμικό στα παιδιά της. Αυτό σχετίζεται σίγουρα και με την οικονομική της κατάσταση, που την επηρεάζει. Δεν μπορείς να το διαχωρίσεις αυτό, αλλά κατά κύριο λόγο αφορά ως προς το τι αμείβεται καθημερινά, τι ευκαιρίες έχει το παιδί, τι ακούει το παιδί, τι βλέπει στο σπίτι το παιδί, σε ποιες δραστηριότητες συμμετέχει το παιδί. Όλα αυτά επηρεάζουν σε κάποιο βαθμό αν τελικά το παιδί εισέρχεται στο σχολείο με έναν τρόπο που αντιλαμβάνεται το σχολικό πλαίσιο και την επακολουθούμενη εξέλιξη του στο σχολικό σύστημα.
Τώρα που μιλούσατε, σκεφτόμουν διάφορα, επειδή ως δημοσιογράφος ασχολούμαι με θέματα που έχουν να κάνουν με μετανάστες, με πρόσφυγες, με συγκεκριμένες ομάδες, ξένους που ζουν στη χώρα μας. Είναι καθορισμένη δηλαδή η μοίρα, μέσα και από τις επιστημονικές έρευνες, των παιδιών αυτών;
Επιπλέον, είναι τα παιδιά που προέρχονται από μια οικονομικά κοινωνική ευάλωτη ομάδα. Αυτά τα παιδιά έχουν μια προδιαγεγραμμένη πορεία για το αν θα έχουν και πώς μια σχολική επιτυχία; Και αν ναι, τότε ποιος είναι ο ρόλος που παίζει το σχολικό περιβάλλον; Να το κάνω λίγο πιο κατανοητό. Δηλαδή, δύο παιδιά που προέρχονται από μια οικογένεια που είναι πολύ χάλια για χίλιους δυο λόγους – είτε για οικονομικού λόγους, είτε γιατί οι γονείς δεν είναι οι καταλληλότεροι για να μεγαλώνουν ένα παιδί κτλ- το ένα παιδί πηγαίνει σε ένα σχολικό περιβάλλον όπου ο διευθυντής και το προσωπικό του δίνουν σημασία, το προσέχουν, οι συμμαθητές του είναι πολύ καλοί μαζί του, κτλ. Το δεύτερο παιδί πάει σε ένα σχολείο όπου το κοροϊδεύουν, δεν του δίνουν σημασία, κτλ… Δεν θα γραφτεί διαφορετικό το μέλλον τους;
Και αν ναι, τότε παίζει μεγάλο ρόλο το σχολείο, ναι;
Ας πάρουμε το σενάριο που περιέγραψες. Να ξεκινήσουμε με το σενάριο ότι αυτά τα
δύο παιδιά είναι δίδυμα και ζουν μέσα στο ίδιο σπίτι, με τους ίδιους γονείς. Το ένα πάει
σε ένα σχολείο με Α χαρακτηριστικά, το άλλο πάει σε ένα άλλο σχολείο με Β
χαρακτηριστικά. Η πιθανότητα να έχουν διαφορετικές ακαδημαϊκές εκπαιδευτικές
πορείες είναι πολύ μικρή.
Πολύ μικρή;
Πάρα πολύ μικρή, γιατί προέρχονται από το ίδιο οικογενειακό πολιτισμικό κεφάλαιο.
Είναι πολύ σημαντικό αυτό που λέτε. Άρα μου λέτε να μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι τα σχολεία θα παίξουν και πολύ δραματικό ρόλο στην πορεία τους.
Θα έρθω να σας μιλήσω με ερευνητικά δεδομένα. Στον χώρο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης δεν αποδεχόμαστε, για παράδειγμα, ότι τα παιδιά θα αποτύχουν λόγω του
IQ. Είναι σημαντικό το δυναμικό που έχει το παιδί, τα ιδιοσυγκρασιακά του χαρακτηριστικά και ο χαρακτήρας του, όπως και κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά αναπαράγονται μέσα από την κληρονομικότητα, η δυνατότητα που υπάρχει για κατανόηση πραγμάτων, αξιοποίηση κλπ. Είναι δεδομένο ότι θα υπάρχουν διαφορές και μέσα σε μια τάξη που έχει ένας εκπαιδευτικός σε οποιαδήποτε βαθμίδα. Πρέπει να θεωρούμε ότι υπάρχουν 4 έως 5 διαφορετικά επίπεδα δυναμικού. Από εκεί και πέρα όμως, το εύρος που έχει αυτό το δυναμικό δεν είναι αυτό το οποίο ορίζει την σχολική επιτυχία ή όχι. Την ορίζει σε έναν πολύ μικρό βαθμό. Σε έναν πολύ μεγαλύτερο βαθμό, οι έρευνες μας δείχνουν ότι περίπου 60% ορίζεται σε ποια οικογένεια μεγαλώνει το παιδί.
Είναι πάρα πολύ εντυπωσιακό αυτό.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Εμείς στον χώρο της εκπαίδευσης το ξέρουμε, αν και έχουμε μικροδιαφορές με τους ψυχολόγους, για παράδειγμα.
Εγώ πίστευα ότι είναι 50-50 η ευθύνη.
Όχι, όχι είναι μεγαλύτερη. Οι έρευνες έχουν γίνει και διαχρονικές. Όχι σε εκπαιδευτικά συστήματα όπως το δικό μας. Οπως είναι το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα που είναι μικρό, η χώρα είναι μικρή, δεν μπορείς να κάνεις τεράστιες έρευνες και να μετρήσεις με στατιστικά. Μιλώ για εκπαιδευτικά συστήματα τεράστια που μπορεί να έχεις εκατομμύρια πληθυσμό και να πάρεις τεράστιο δείγμα. Εκεί φάνηκε ότι αν ζυγίσεις τα χαρακτηριστικά της οικογένειας και τα αντιπαραβάλεις με τα χαρακτηριστικά του σχολείου, δηλαδή, εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί, καλό αναλυτικό πρόγραμμα, υποδομή, εξαιρετική ηγεσία σχολική, κατάρτιση των εκπαιδευτικών, να έχουν μεταπτυχιακά, να έχουν γνώσεις και τα βάλεις στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς, πάντα βαραίνει η πλευρά της οικογένειας. Αν πάρουμε τώρα το σενάριο, και θα έρθω στην πρώιμη ηλικία, ότι είναι δύο παιδιά που είναι δίδυμα, που τα χωρίσαμε και τα πήραμε σε δύο διαφορετικές οικογένειες με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η μία είχε πρόσβαση σε πλούτο, όχι μόνο οικονομικό αλλά και πλούτο ως προς τις εμπειρίες που παρείχε στο παιδί, αναγνώσματα, επισκέψεις, ταξίδια, η ρητορική της ήταν η χαρά της εκπαίδευσης, η αξία της μόρφωσης, να σπουδάσεις, κλπ. Και η άλλη οικογένεια, η αντίληψη της ήταν πιο βιοποριστική…
Παρόλο που τα παιδιά είχαν τα ίδια γονίδια;
Μάλιστα. Και τους πάρουμε και στο ίδιο σχολείο για να έχουμε μόνο μια μεταβλητή, το οικογενειακό περιβάλλον, τότε θα δούμε ότι τα δύο αυτά παιδιά θα έχουν διαφορετική εκπαιδευτική πορεία γιατί θα μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που θα τους δίνει άλλο
πολιτισμό σε σχέση με την μόρφωση και την εκπαίδευση.
Αυτό που λέτε, είναι πάρα πολύ σημαντικό για τον εξής λόγο: μεγαλώνει την ευθύνη των γονιών και τους “αναγκάζει” να σταματήσουν να λένε ότι “παίζει ρόλο το σχολείο”, “παίζουν ρόλο οι φίλοι”. Πρέπει οι γονείς να καταλάβουν με βάση αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, ότι η δική τους η ευθύνη στην πορεία του παιδιού είναι η πιο μεγάλη. Και εγώ παρόλο που διαβάζω πολλά βιβλία για τη ψυχολογία των παιδιών, θα σας πω, γιατί θέλω να είμαι ειλικρινής, είχα άλλη εικόνα, θεωρούσα ότι είναι 50-50η ευθύνη στη διαμόρφωση τους.
Οι έρευνες όλες δείχνουν ότι υπάρχει μεγαλύτερη επίδραση του οικογενειακού παράγοντα με όλες του τις παραμέτρους, το οποίο ανακαλύψαμε πριν 50 χρόνια περίπου, στα μέσα του 20ου αιώνα, σε σύγκριση με το τι προσφέρει το σχολικό πλαίσιο.
Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: ένα, η μεγάλη σημασία της οικογένειας, το πόσο σημαντικό είναι το κράτος να δίνει υποστήριξη στην οικογένεια, για να μπορεί ο ίδιος ο γονιός σε διαφορετικές φάσεις της ανάπτυξης του παιδιού του να αντιλαμβάνεται πώς πρέπει να διαχειριστεί ζητήματα του παιδιού, όχι μόνο την ώρα που γεννιέται, όχι μόνο τα πρώιμα χρόνια που κάποια νοσοκομεία προσφέρουν κάποια υποστήριξη, κάποιες σχολές γονέων, κλπ. Να δίνεται ένα πιο εκτενές δίκτυο υποστήριξης των γονέων για να ξέρουν ότι την ώρα που έγινε έφηβος, πώς το διαχειρίζομαι.
Όταν λέτε στήριξης, εννοείτε διαπαιδαγώγησης σωστοί τρόποι μεγαλώματος;
Ευκαιρίες για ενημέρωση, ευκαιρίες για διαφώτιση σε σχέση με ζητήματα τα οποία απασχολούν το παιδί σε μια συγκεκριμένα ηλικία. Είναι διαφορετικά τα πράγματα που ενδιαφέρουν ένα γονιό για να επιληφθεί πραγμάτων και να αντιληφθεί το γιατί το παιδί του για παράδειγμα, τώρα που μπήκε στην εφηβεία δεν θέλει να τον δει μπροστά του. Ο μέσος γονιός δεν γνωρίζει ότι αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό, είναι “πάγος”, δεν θα εκφραστεί συναισθηματικά γιατί με το να εκφραστείς συναισθηματικά απέναντι στο παιδί σου την ώρα που θέλει να σου βάλει μια μαχαιριά πάνω σου και πληγώνεσαι, είναι πολύ δύσκολο. Τα πέρασα και εγώ. Το να προσπαθήσεις να πεις ότι, εντάξει, όλα αυτά που μου λέει τώρα, που με μισεί, που δεν θέλει να με δει μπροστά της, που δεν θέλει να με δει μπροστά του, έχουν να κάνουν με μια έξαρση εσωτερική που έχει να κάνει με την αναπτυξιακή φάση στην οποία βρίσκεται. Δεκατριών, δεκατεσσάρων, δεκαπέντε, δεκαέξι χρονών. Και να κάνεις υπομονή από μέσα σου, να παρακολουθείς το παιδί σου να μην μπει σε κακοτοπιές, και σε κάποια στιγμή ίσως να γυρίσει και εναντίων σου.
Αυτός είναι ο κανόνας. Στα δεκαεπτά, δεκαοχτώ, “ξανά επιστρέφουν” στους γονείς και
αναγνωρίζουν: “Μα τι σταθερή οικογένεια έχω εγώ που δεν με απέρριψε την ώρα που
εγώ τους απέρριπτα, στάθηκαν δίπλα μου και δεν τσακώνονταν μαζί μου, δεν με
θεωρούσαν άδικη με άσχημους τρόπους” κλπ.
Αυτό δεν το γνωρίζει ο μέσος γονιός, γιατί ο μέσος γονιός δεν είναι όπως τους εκπαιδευτικούς, για παράδειγμα, ή εσάς τους δημοσιογράφους, που μπορεί λόγω επαγγέλματος να έρχεστε σε επαφή με πηγές και να μελετήσετε ή γιατί η κατάρτιση μας το προβλέπει. Ο μέσος γονιός δεν έχει ιδέα για αυτά τα πράγματα και δεν πρέπει να νομίζουμε ότι έχει ευθύνη που δεν μπορεί να τα διαχειριστεί. Δηλαδή, βλέπεις μια οικογένεια και λές, “Παναγία μου, πώς μιλούν έτσι στα παιδιά τους!;” Έχει ευθύνη εκείνος ο γονιός; Οχι.Αφού κανένας δεν τον έμαθε. Ποια είναι τα ερεθίσματα μας; Ποια είναι τα πρότυπα μας; Ό,τι ξέρουμε από τους γονείς μας, ό,τι παρατηρήσαμε. Οπότε, δεν υπάρχει μια δομημένη διαδικασία που ο άλλος να ξέρει ότι μπορώ να αποταθώ εκεί.
Στο εξωτερικό υπάρχει;
Σε πολύ λίγες χώρες. Η πιο ανεπτυγμένη χώρα σε σχέση με αυτό είναι το Ισραήλ, όπου εκεί είναι υποχρεωτικό να περνάς από σχολές γονέων συνέχεια. Έκανες το παιδί σου; Πρώτα δύο χρόνια έτσι, όταν θα πάει στο νηπιαγωγείο, έτσι κτλ.
Βαλεντίνα Γεωργίου: Γι’ αυτό και εμείς στο δικό μας νηπιαγωγείο στο “Παιδόκηπο” στο Κίτι, επιδιώκουμε να επιμορφώνουμε τους γονείς, εξ ου και η διάλεξη που είχαμε κάνει με τον Δρ Συμεού.
Δρ Συμεού: Αυτή η δράση που έγινε ήταν πολύ βοηθητική για τους γονείς και γίνονται τέτοιες δράσεις, αλλά όχι οργανωμένες από το Κράτος. Αυτή είναι μια δράση ανεξάρτητη από μια ευαισθητοποιημένη ομάδα εκπαιδευτικών μιας σχολικής μονάδας ενός νηπιαγωγείου.
Για να κλείσουμε αυτό το κομμάτι, το δεύτερο μήνυμα που προκύπτει είναι ότι, παρότι το σχολείο μπορεί να μην ορίζει την σχολική επιτυχία των παιδιών, συνεχίζει να έχει έναν πολύ μεγάλο ρόλο, ιδιαίτερα στις πιο πρώιμες ηλικίες και πάμε στο νηπιαγωγείο.
Για παράδειγμα, η ηλικία αυτή στην οποία βρίσκονται τα παιδιά εδώ είναι ακόμα η ηλικία που διαμορφώνεται το δυναμικό τους ως προς τη μάθηση και την αντίληψη τους για την εκπαίδευση και την αξία της. Δηλαδή, αν το σχολείο τους δίνει ερεθίσματα, τρόπους, δεξιότητες για να μάθουν να συνεργάζονται, να αγαπούν το βιβλίο, να πιάνουν το παραμύθι, να πηγαίνουν στη γωνιά να κάνουν α,β,γ, να μάθουν νόρμες, να μάθουν κανονισμούς, τότε μπορούν σιγά σιγά να καταλάβουν και το παιχνίδι του σχολείου, το οποίο σχολείο είναι ουσιαστικά ένας καθρέφτης της ευρύτερης κοινωνίας. Μετά θα μπορούν να βγουν στην ευρύτερη κοινωνία, να ακολουθούν διαδικασίες, να ξέρουν τι κουμπί πρέπει να πατήσουν για να εξυπηρετηθούν σε μια τράπεζα, στο να κάνουν μια αίτηση για μια χρηματοδότηση. Αυτά δεν μπορεί να τα διαχειριστεί μια οικογένεια, όπως οικογένειες που τα παιδιά τους ή τα παιδιά κάποιων οικογενειών δεν έχουν αυτό το κεφάλαιο…
Άρα, είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί κάποιος θα νόμιζε ότι, σε τέτοια ηλικία όπως το νηπιαγωγείο δεν είναι τόσο σημαντικό που θα πάνε όσο πχ το Λύκειο…
Βαλεντίνα Γεωργίου: Η πραγματικότητα είναι ότι στην προσχολική ηλικία θέτονται οι βάσεις, άρα είναι σημαντικός ο ρόλος του νηπιαγωγείου και καλό θα ήταν οι γονείς να κάνουν την έρευνα τους πριν αποφασίσουν σε ποιο νηπιαγωγείο θα πάει το παιδί τους.
Δρ Συμεού: Σε πάρα πολλά εκπαιδευτικά συστήματα, όπως στην Σκανδιναβία, θεωρείται ότι η μεγαλύτερη χρηματοδότηση που πρέπει να γίνεται είναι στην ηλικία πριν από τα επτά χρόνια του παιδιού. Ο λόγος είναι διότι σε ένα μεγάλο βαθμό, μιλούν για 70% του δυναμικού του παιδιού που ορίζεται εκεί. Οι χώρες αυτές έχουν υποχρεωτική, πρώιμη εισαγωγή στο σχολικό πλαίσιο από την ηλικία των τριών χρόνων. Δεν επιτρέπεται να μην πάρεις το παιδί σου. Παίρνουν vouchers και σου λέει: “Θα σου καλύπτω το 90% και του πιο ακριβού νηπιαγωγείου που υπάρχει.” Από εκεί και πέρα, αν θες να δώσεις κάτι έξτρα, δώσε. Και βλέπεις ότι όλα τα παιδιά εξού και το maternity leave (άδεια μητρότητας) και το paternity leave, (γονική άδεια) σε αυτές τις χώρες είναι μέχρι την ηλικία των τριών χρόνων, και βλέπεις ότι παίρνουν και οι πατεράδες ολόκληρο χρόνο, το κράτος δίνει απολαβές, έτσι ώστε, όταν γίνει τριών χρονών, να ενταχθεί πλέον στο σχολικό πλαίσιο, όπου το σχολικό πλαίσιο έρχεται εκεί, όπου υπάρχουν διαφοροποιημένα κεφάλαια που έρχονται από την οικογένεια, να έρθει να τα ενισχύσει. Για παράδειγμα, από περιθωριοποιημένες οικογένειες, να τους δώσει ερεθίσματα, επισκέψεις, να δουλέψουν με άλλα παιδιά, έτσι ώστε να καλύψουν εκείνο τον τρόπο τινά διαφορετικών κεφάλαιων που παίρνουμε στο σπίτι που δεν τους έδινε την ώθηση να πάνε καλά στο σχολείο, με εμπειρίες τέτοιες, ώστε να πετύχουν στο εκπαιδευτικό σύστημα. Υπάρχει ηθικό ζήτημα εδώ, φυσικά!
Ποιο είναι το ηθικό ζήτημα;
Ποιό είναι το καλό; Είναι το καλό της οικογένειας ή της ευρύτερης κοινωνίας; Επειδή ξέρουμε από έρευνες ότι είναι πολύ σημαντικές αυτές οι ηλικίες. Να τα “μαντρώνουμε” από εκείνη την ηλικία τα παιδιά στο σχολείο υποχρεωτικά, για να ερχόμαστε να ισορροπούμε λίγο τα πράγματα, να κλείνουμε τις διαφορετικές εμπειρίες που έχουν τα λιγότερα περιθωριοποιημένα παιδιά από τα περιθωριοποιημένα, ή να δώσουμε χώρο στην οικογένεια και να μην υποτιμάμε το πολιτισμικό κεφάλαιο των διαφορετικών οικογενειών και μετά, τα “πιάνουμε” λίγο πιο αργοπορημένα;
Νομίζω το πρώτο είναι το σωστό.
Στην πραγματικότητα, αυτό το δίλημμα δεν συζητείται σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής, απο την άποψη ότι είναι οικονομικά που θα το δούμε. Για παράδειγμα, τώρα με τις χρηματοδοτήσεις που έγιναν, κατεβήκαμε στην ηλικία των τεσσάρων ετών υποχρεωτικής ένταξης στο σχολείο. Δεν είναι γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία και το Υπουργείο Παιδείας είπαν: “Ξέρουμε από τις έρευνες ότι όσο πιο γρήγορα ενταχθούν, δίνουμε εμπειρίες σε όλα τα παιδιά.”
Για ποιο λόγο έγινε;
Ήρθαν τα λεφτά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και έτσι, το κράτος αποφάσισε να κατεβάσει το υποχρεωτικό όριο ένταξης στο σχολείο σε πιο πρώιμες ηλικίες. Είναι καλό αυτό. Είναι θετικό για εμάς. Από την άλλη, μην βλέπεις μόνο τις περιθωριοποιημένες, βλέπε και τις ομάδες οι οποίες έχουν προνόμια. Μια οικογένεια θα μπορούσε να σου πει: “Σιγά που θα μαντρώσω το παιδί μου από την ηλικία των τριών χρονών με τις δασκάλες και τις νηπιαγωγούς.”
Γιατί, όμως; Αφού θα του κάνει καλό.
Μπορεί να πει “έχω πολλά χρήματα για να στήσω ολόκληρες κοινωνικές δομές, σχέσεις”. Πολλές μητέρες, για παράδειγμα, έχουν την πολυτέλεια να μείνουν στο σπίτι, να οργανώσουν όλο το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των παιδιών τους πριν πάνε στο σχολείο. Στήνουν με τις φιλενάδες τους τα παιδιά, κάνουν afternoons μαζί, πρωινά μαζί.
Δεν θα τους λείψει τίποτα.
Ναι, αλλά οι έρευνες λένε ότι πρέπει να πάει σχολείο. Αφού είναι σημαντική αυτή η ηλικία για το μέλλον του, το σχολείο είναι μια κλειστή κοινωνία.
Το σχολείο είναι ο εύκολος τρόπος, γιατί είναι μια οργανωμένη δομή για όλους να πάρουν αυτή την εμπειρία του πολιτισμού της εκπαίδευσης. Και όταν δεν υπάρχει μέσα στην οικογένεια, να έρθουμε εμείς να το εμβολιάσουμε. Έχει οικογένειες όμως που το έχουν. Φυσικά, δεν σημαίνει ότι παίζει έτσι έντονα, διότι σε όλες τις κοινωνίες υπάρχει μια παραδοχή ότι, όσο βολεύει και την οικογένεια να υπάρχει το σχολείο. Και είναι λίγες οι οικογένειες που έχουν την δυνατότητα να είναι ένα μικρό νηπιαγωγείο.
Βέβαια, με όλα αυτά που μας είπατε, που έχετε τονίσει τον ρόλο που παίζει το οικογενειακό περιβάλλον στο παιδί, τρομάζω να ρωτήσω: κατά πόσο επηρεάζει, τη σχολική επιτυχία, εξέλιξη, πορεία του παιδιού αν προέρχεται από ένα διαζύγιο. Που είναι πάρα πολλά τα παιδιά πλέον που βιώνουν αυτή την κατάσταση.
Εξαρτάται από τον πολιτισμό της οικογένειας. Τι βιώνει το παιδί; Αυτό έχει σημασία. Τα παιδιά ή το παιδί, τι βιώνουν σε σχέση είτε με το διαζύγιο είτε ή τη συνύπαρξη.
Υπάρχουν πάρα πολλοί γονείς που θα ήταν καλύτερα να μην ζούσαν μαζί για το καλώς νοούμενο συμφέρον των παιδιών τους. Βιώνουν πολύ αρνητικές εμπειρίες κάποια παιδιά. Το διαζύγιο σίγουρα είναι μια μικρή μάχη, θεωρούμε ότι υπάρχουν παράπλευρες απώλειες συνήθως. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλά άλλου τύπου διαζύγια σήμερα που λες ότι τα έχουν διαχειριστεί με έναν τρόπο που τα παιδιά, ναι μεν, δεν υπάρχει περίπτωση ένα παιδί να μάθει ότι τελικά οι γονείς του δεν θα είναι μαζί και να μην πενθήσουν. Ο βαθμός όμως στις αρνητικές διαστάσεις που θα βιώσουν έχει να κάνει με την διαχείριση που γίνεται από τους ενήλικες. Άρα, αν οι ενήλικες μπουν σε κόντρες, αν οι ενήλικες έφτασαν σε ένα σημείο που να μην μπορεί να βλέπει ο ένας τον άλλον, έρχονται σε διαμάχη, δεν μπορούν να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο, όλο αυτό μπαίνει μέσα και σίγουρα καταρρακώνει το παιδί. Μπορεί, αν γίνει με άλλο τρόπο, να
μην έχει και μεγάλη σημασία είτε ζουν, είτε δεν ζουν μαζί και το παιδί να μπορεί να το διαχειριστεί. Εννοείτε ότι γενειές και γενεών τα τελευταία εκατό χρόνια, λιγότερο στην Κύπρο, που το διαζύγιο για παράδειγμα νομιμοποιήθηκε το 1980 στην κυπριακή Βουλή (στην Ελλάδα μετά το 1980), έζησαν με την εμπειρία του διαζυγίου πάρα πολλά παιδιά.
Εμείς σήμερα γνωρίζουμε ότι δεν έχει σημασία. Είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο. Παλιά ήταν στερεότυπη αντίληψη ότι σημαίνει ότι συνδεόταν με αποτυχία. Σήμερα ξέρουμε ότι θα συνδεθεί με αποτυχία και θα επιδεινώσει ένα αρνητικό κεφάλαιο που κουβαλάει ένα παιδί αν το διαχειριστούν οι γονείς με τον τρόπο με τον οποίο προσθέτει προβλήματα και δεν θα τους επιτρέπει να συνεχίσουν μια επιτυχημένη πορεία.
Η διάλεξη σας στις 6 Νοεμβρίου τι θέμα είχε;
Βαλεντίνα Γεωργίου: Η διάλεξη μας στις 6 του Νοεμβρίου στο νηπιαγωγείο “Παιδόκηπος” στο Κίτι απευθυνόταν σε γονείς και το θέμα ήταν πώς οι γονείς συμβάλλουν στη σχολική επιτυχία και ευτυχία των παιδιών μας.
Δρ Συμεού: Σε αυτό προσπάθησα να οικοδομήσω στη διάλεξη. Ξεκίνησα από τη πολύ μεγάλη σημασία που έχουμε εμείς οι οικογένειες στα παιδιά μας. Και τους τόνισα αυτό το πράγμα. Ότι αν τα βάλεις στη μια πλευρά τα “κουκιά” που κάνουμε εμείς σπίτι μας, σε σύγκριση με τα “κουκιά” που κάνει το σχολείο, εμείς έχουμε παραπάνω ρόλο και επίδραση πάνω στα παιδιά μας. Και αυτή η επίδραση είναι πολύ πιο μεγάλη, όπως είπα και προηγουμένως, στις πιο μικρές ηλικίες. Άρα, τον καιρό που είναι μικρά τα παιδιά, η οικογένεια, αν καταφέρει και διαβάζει παραμύθια, πηγαίνει περιπάτους, κάνει επισκέψεις, μιλάει στα παιδιά της, έχει δομές μέσα στην οικογένεια, δηλαδή ξέρουν ότι θα σηκωστούμε, θα κάνουμε α,β,γ, μετά θα πάμε στο σχολείο — αυτή είναι η ρουτίνα μας. Αυτό δημιουργεί μια ασφάλεια στο παιδί, μια μάθηση που πάει στο σχολείο και τα βρίσκει και τα καταφέρνει. Αν υπάρχουν και κάποια άλλα αγαθά, για παράδειγμα η χρήση μιας συγκεκριμένης γλώσσας. Εμείς είμαστε από μια επαγγελματική ομάδα που μας δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά μας να έχουν πρότυπα εμάς, να μας ακούν. Και στο σπίτι και εκτός, όπου ταιριάζει να μιλούμε την κυπριακή διάλεκτο και όπου ταιριάζει να μιλούμε τη γλώσσα του σχολείου, που είναι επίσημη η ελληνική.
Επηρεάζονται όμως πάρα πολύ από το σχολείο, το τι ακούνε στο σχολείο.
Βεβαίως επηρεάζονται.
Κάποτε τα παιδιά λένε λέξεις που δεν χρησιμοποιούνται στην οικογένεια τους αλλά τις έχουν ακούσε στο σχολείο…. Δηλαδή η οικογένεια μπορεί πχ να μιλά ελάχιστα τη κυπριακή διάλεκτο αλλά επειδή το παιδί επηρεάζεταια από το σχολείο να χρησιμοποιεί αυτά που ακούει στο σχολείο….Γι΄αυτό προηγουμένως απόρησα με το ποσοστό όσον αφορά στο ρόλο του σχολείου.
Βέβαια, παίζει. Δεν μπορεί όμως, παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις, να δώσει κίνητρα ή εφόδια που χρειάζεται το παιδί αν δεν υπάρχει το υπόβαθρο της οικογένειας.
Ή να επηρεάσει αρνητικά λέτε. Δεν μπορεί να επηρεάσει πολύ αρνητικά το σχολείο, όσο μια αρνητική κατάσταση μέσα στο σπίτι.
Ούτε πολύ θετικά. Δεν μπορεί να κάνει τη μεγάλη διαφορά από μόνο του.
Βαλεντίνα Γεωργίου: Ούτε στο νηπιαγωγείο, όπου εκεί χτίζονται οι βάσεις; Μπορεί να επηρεάσει με ερεθίσματα, με θέατρα, με συμμετοχή στα κοινά; Μπορεί να κάνει μια αντιστάθμιση;
Δρ Συμεού: Η επίδραση του σχολείου είναι πιο μεγάλη στις πρώιμες ηλικίες, γιατί ακόμα δεν έχουν διαμορφωθεί τα σχετικά με την εκπαίδευση γνωρίσματα του παιδιού, πώς μαθαίνει, αν έχουν θετικές τάσεις από το σχολείο. Είναι ένας κόσμος το νηπιαγωγείο, ο οποίος μπορεί να φέρει αγαθά και στο παιδί το οποίο έρχεται από μια περιθωριοποιημένη οικογένεια, η οποία δεν θα του διαβάσει στο σπίτι γιατί ούτε χρόνο έχει, ούτε ξέρει να κάνει αυτό το πράγμα ή δεν θα το πάρει μια επίσκεψη. Οι γονείς, που πάνε στις Φοινικούδες, κάποιοι δεν θα πάνε και λίγο στην έκθεση που είναι στημένη εκεί στις παλιές αποθήκες. Κάποιοι άλλοι γονείς όμως θα το κάνουν. Μα αυτοί οι γονείς όμως έχουν άλλο πολιτισμικό κεφάλαιο και τα παιδιά τους σίγουρα θα πετύχουν μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα και θα κάνουν ό,τι θέλουν στις ζωές τους. Όσο μεγαλώνει το παιδί, φαίνεται ότι λιγότερο επιδρά το σχολείο πάνω του. Στο γυμνάσιο, για παράδειγμα, οι δυνατότητες του σχολείου να παρέμβει είναι κατά κύριο λόγο στα δομημένα
μαθήματα, όπως είναι τα μαθηματικά, η φυσική, η χημεία και η τεχνολογία, γιατί είναι γνώσεις οι οποίες δεν μπορούν να τις πάρουν από οπουδήποτε αλλού και δεξιότητες που δεν έχει και μεγάλη σημασία η οικογένεια από την οποία προέρχεσαι. Ο πολιτισμός, η γλώσσα, τα γράμματα, οι τέχνες, η αγάπη για την μουσική, κ.λπ., έχουν ήδη οριστεί από την οικογένεια. Το σχολείο κάνει απλά πινελιές, ραφινάρει, δίνει δεύτερες ευκαιρίες. Εδώ έρχομαι και προσθέτω ότι, αν δεν συνεργάζεται με την οικογένεια το σχολείο ή οι οικογένειες να συνεργάζονται με το σχολείο, χάνεις ακόμα ένα εργαλείο για να βοηθήσεις το παιδί σου. Άρα, κάτι άλλο που τονίζω πάντα στις ομιλίες μου, είναι η ανάγκη συνεργασίας με το σχολείο, γιατί είτε μας αρέσουν οι εκπαιδευτικοί, είτε δεν μας αρέσουν, αν συνεργαστούμε μαζί τους, τρία πράγματα που μπορούν να γίνουν για το παιδί μας, μπορούμε να τα εφαρμόσουμε.
Βαλεντίνα Γεωργίου: Τώρα στο νηπιαγωγείο μας στον “Παιδόκηπο” έχουμε ένα πρόγραμμα μέσα από το οποίο φέρνουμε τους γονείς και κάνουν μάθημα μαζί με τα μωρά, οπότε συσφίγγουν ακόμα περισσότερο οι σχέσεις μας, να πάρουν ένα δείγμα του τι γίνεται στο νηπιαγωγείο, πώς λειτουργούν με τις δραστηριότητες…
Φαίνεται ότι, παρόλο που οι περισσότεροι γονείς έχουν έννοια αν θα στείλουν το παιδί τους σε ιδιωτικό σχολείο, σε ποιο γυμνάσιο θα πάει, σε ποιο δημοτικό, τελικά, το πιο σημαντικό απ’ ότι μαθαίνω σήμερα, είναι σε ποιο νηπιαγωγείο θα πάει το μωρό. Το αντιλαμβάνομαι σωστά;
Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των σχολείων στη συνέχεια είναι μικρές.
Ιδιαίτερα τα γυμνάσια και τα λύκεια, σε όποιο γυμνάσιο ή λύκειο και να πας, είναι πολύ
μικρές οι διαφορές. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν κάποια σχολεία που έχουν ένα καλύτερο όνομα. Κάποτε ήταν ο Άγιος Γεώργιος, ύστερα έγινε η Βεργίνα. Τώρα δεν είναι η Βεργίνα, είναι κάποια άλλα σχολεία.
Ή κάποια σχολεία που έχουν πάρα πολύ άσχημο όνομα.
Στην πραγματικότητα, ο μαθητής ο οποίος προέρχεται από μια οικογένεια που έχει εκείνα τα χαρακτηριστικά που συζητήσαμε προηγουμένως, θα πετύχει όπου και αν πάει. Ίσως με μεγαλύτερη δυσκολία, αλλά θα πετύχει όπου και αν πάει. Εκεί που θα υπάρχει μεγαλύτερη επιδείνωση, είναι σε εκείνον που δεν τα καταφέρνει.
Βαλεντία Γεωργίου: Ποιά κριτήρια είναι αυτά που θα δω για να πάει το παιδί μου σε
ένα σχολείο;
Δρ Συμεού: Στα δημόσια σχολεία, επειδή ακολουθούν τις ίδιες δομές, μάλλον θα ασχοληθείς με το ποια θα είναι η νηπιαγωγός. Αν είναι μια νηπιαγωγός η οποία προσφέρει επιπλέον εμπειρίες, κάνει παιδαγωγικού περιεχομένου καινοτομίες, κ.λπ.
Άρα, στη διάλεξη μιλήσατε στους γονείς των παιδιών του νηπιαγωγείου “Παιδόκηπος” στο Κίτι για τη σημασία και το ρόλο του οικογενειακού περιβάλλοντος στη σχολική επιτυχία του παιδιού. Τέτοιες διαλέξεις, θεωρώ, πως θα έπρεπε να διοργανόνωνται για όλους τους γονείς από το κράτος.
Υπάρχει η Σχολή Γονέων. Η Σχολή Γονέων έχει ένα δυναμικό και μια δυνατότητα να δίνει μέχρι και δύο ή τρεις ομιλίες στα σχολεία τα οποία γίνονται συνδρομητές, στους Συνδέσμους συνήθως. Αντιλαμβάνεστε ότι είναι πολύ περιορισμένες οι δυνατότητες, εξ’ ου και ο μακαριστός Υπουργός Παιδείας, ο Κλεάνθους είχε εξαγγείλει τη δημιουργία Σχολών Γονέων ανά επαρχία. Και είχε βάλει και σαν στόχο το 30% των γονέων να λάμβαναν μέρος σε επιμορφωτικές δραστηριότητες κάθε χρόνο. Είναι μια πάρα πολύ καλή στοχοθεσία. Δεν εφαρμόστηκε. Εγώ, αμέσως μόλις το διάβασα, είπα ότι αποκλείεται να δοθούν όλα αυτά τα ποσά και μάλιστα με τη δημιουργία ιδιόκτητων κτιρίων.
Ναι, αλλά τώρα με την τεχνολογία, θα μπορούσε ένας Υπουργός Παιδείας με όραμα να δημιουργήσει online σχολές, να είναι πλατφόρμες εκεί, όποιος θέλει να παρακολουθήσει.
Σίγουρα είναι μια παροχή που θα μπορούσε να γίνει…
Εσάς, ως ακαδημαϊκός και ερευνητής, ποιό είναι το δικό σας επαγγελματικό όνειρο;
Σε επιστημονικό επίπεδο, μέσα από την επιστημονική μου δουλειά, τις δημοσιεύσεις μου, τη συμμετοχή μου στα ερευνητικά προγράμματα, κ.λπ., η παραγωγή γνώσης, δημοσιεύσεων, οι οποίες να συνδράμουν σε ένα μικρό βαθμό στην κατανόηση των φαινομένων που συζητάμε. Αν κάνεις Google search το όνομα μου και βάλεις και την λέξη Cyprus πάνω, θα δεις ότι βγαίνει στα τοπ 2-3 ονόματα σε σχέση με το θέμα συνεργασίας, σχολή, οικογένειας. Πιθανόν να έχω τις περισσότερες καταγραφές. Δηλαδή, εστίασα όλη μου την ερευνητική δουλειά ως προς αυτό. Και πάω στην αρχή της συζήτησης μας, γιατί δεν βλέπουμε αυτή την δουλειά να επιδρά πάνω στην τοπική κοινωνία, να υπάρχει ενημέρωση της κοινωνίας κλπ. Είναι το άλλο κομμάτι που κάνω.
Πρώτα να αναφέρω ότι, δυστυχώς δεν βλέπουμε μεγάλη επίδραση ερευνητικών δουλειών στην εκπαιδευτική πολιτική και την χάραξη μιας διαφορετικής πολιτικής. Κατά κύριο λόγο, γιατί είναι γραφειοκρατικοί οργανισμοί τα υπουργεία των χωρών. Δεύτερον, οι εισηγήσεις μας έχουν τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις, και γιατί η εκπαίδευση είναι ένας πάρα πολύ συντηρητικός θεσμός ο οποίος αλλάζει με πολύ μικρή ταχύτητα. Αυτό έχει να κάνει με την προσδοκία μου. Εμένα οι προσδοκίες μου, λοιπόν, είναι πολύ μεγάλες στον επιστημονικό χώρο. Οι προσδοκίες μου είναι ότι θέλω να κάνω τη δουλειά μου και να αναδεικνύω αυτό το ζήτημα το οποίο θεωρώ ένα σημαντικό ζήτημα για την ανάπτυξη της ποιότητας της παρεχόμενης στην εκπαίδευση. Δεν είμαι ο πρώτος που ασχολούμαι με αυτό το θέμα. Εγώ βασίστηκα σε πολλούς άλλους απλά τυγχάνει αυτή τη στιγμή να είμαι ένας από τους 2-3 που το αναδείξαμε σε αυτό το βαθμό, μέσα από τις δημοσιεύσεις μας στην Κύπρο. Και το δεύτερο είναι ότι χωρις να το τρέχω, όπως έγινε τώρα όταν έχω μια πρόσκληση, όπως με καλούν Παγκύπρια Σχολές Γονέων, το Παιδαγωγικό, πολλές φορές σχολεία τηλεφωνούν να πάω την ημέρα του εκπαιδευτικού στα σχολεία, μια φίλη, ένας φίλος που με άκουσε κάπου άλλου “έλα, και στο τάδε σχολείο”, μόνο και μόνο για να νιώσω ότι δίνω και κάτι στους γνωστούς μου, στην τοπική κοινωνία, στις κοινότητες στις οποίες και εγώ διακινούμε.
Εσείς έχετε μεγαλώσει Αραδίππου, ζείτε Αραδίππου, ζείτε στην πόλη μας στη Λάρνακα. Σας έχει ζητηθεί από τις τοπικές αρχές ως ακαδημαϊκός που ασχολείται με αυτά να συμβάλετε με κάποιο τρόπο;
Ναι, έχω λάβει αρκετές προσκλήσεις και στη Λάρνακα και στην κοινότητα μου. Είναι και οι προσδοκίες που έχεις. Δηλαδή εγώ δεν έχω την προσδοκία να με προσκαλέσει κάποιος.
Μα δεν είναι δική σας προσδοκία. Είναι ανάγκη που την έχει η τοπική κοινωνία να αξιοποιεί ανθρώπους δικούς της οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν με γνώσεις.
Στη Λάρνακα έχουμε αρκετούς επιστήμονες στην ευρύτερη περιοχή και στην επαρχία έχουμε, της Λάρνακας.
Θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι γνώσεις τους στην ευρύτερη κοινωνία.
Ναι. Έχει να κάνει και με το πώς αντιλαμβάνεται κάποιος ότι μπορεί να αξιοποιήσει αυτό το κεφάλαιο. Γιατί, ναι μεν, προκύπτει μέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία του καθενός, αλλά είναι διαθέσιμο εκεί, και αν του δώσεις κίνητρο του άλλου μπορεί να στηθεί, να καθίσει σε μια ομάδα εργασίας, όταν υπάρχει ένα πρότζεκτ, μια ιδέα για να την επεξεργαστείς για το καλώς νοούμενο συμφέρον της κοινότητας του δήμου, ενός σχολείου.
Θα ήθελα Δρ Συμεού να κλείσουμε με το μήνυμα σας προς τους γονείς που θα διαβάσουν τη συνέντευξη μας.
Αυτό που ήταν και η έναρξη της ομιλίας μου στη διάλεξη. Ο λόγος που είμαι εδώ σήμερα για να σας μιλήσω είναι γιατί θέλω να σας υποδείξω ότι το τι κάνουμε μέσα στο σπίτι εμείς οι γονείς έχει πολύ μεγάλη σημασία στο να πετύχουν τα παιδιά μας μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Άρα, ένα πράγμα θέλω να περάσει στους γονείς: ότι ό,τι κάνουμε κάθε μέρα, 24 ώρες το 24ωρο με τα παιδιά μας, έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, και δεν είναι μόνο το σχολείο. Και το μέγεθος του χρόνου και η ποιότητα του χρόνου. Δεν με πείθει πολύ εμένα λίγος χρόνος και ποιοτικός. Πρέπει να βρίσκουμε χρόνο. Μόνο η επαφή, μόνο η αίσθηση του «είμαι εκεί, με βλέπεις έστω και να κάθομαι και εσύ κάθεσαι δίπλα και μελετάς εσύ στο computer σου ή διαβάζεις ή κάνεις τη
δουλειά μέσα στην κουζίνα, μαγειρεύεις και είναι το παιδί δίπλα», του δίνει μια ασφάλεια, μια αντίληψη ότι «είναι ο δικός μου ο άνθρωπος εδώ, αυτός ο άνθρωπος που εξαρτώμαι και που στο μέλλον ελπίζω ότι θα είναι εκεί πάντα για μένα». Ή όταν κάνω τη δουλειά μου να του πω του παιδιού μου «βάλε λίγη μουσική να ακούσουμε» και θα διαλέξει τη δική του τη μουσική. Δεν θα το κάνεις όταν έχεις μόνο μία ώρα μέσα στο 24ωρο. Δεν μπορείς να κάνεις τα βασικά. Ναι μεν μπορεί να του δείξεις με όλη σου τη θέρμη, την αγάπη, το νοιάξιμο, αλλά δεν είναι αρκετό για να κάνεις τόσα όσα μπορούν να λειτουργήσουν θετικά πάνω στο παιδί.
