Καλωσορίσατε στο Μαφιόζικο Κράτος του Τραμπ
«Ωραίο πανεπιστήμιο έχετε εκεί. Κρίμα αν συνέβαινε κάτι σε αυτό.»
Στο επεισόδιο αυτό της σειράς “The Opinions”, η αρθρογράφος M. Gessen υποστηρίζει ότι, όσον αφορά τους θεσμούς της Αμερικής, ο Πρόεδρος Τραμπ ακολουθεί μια τακτική που θυμίζει σοβιετικού τύπου εγχειρίδιο εξουσίας.
Ακολουθεί η μεταγραφή ενός επεισοδίου της σειράς “The Opinions”. Συστήνουμε να το ακούσετε στην αυθεντική του μορφή για να έχετε την πλήρη εμπειρία. Μπορείτε να το κάνετε χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα αναπαραγωγής παραπάνω ή μέσω των εφαρμογών NYT Audio App, Apple, Spotify, Amazon Music, YouTube, iHeartRadio ή οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα χρησιμοποιείτε για podcasts.
Η μεταγραφή έχει ελαφρώς επιμεληθεί για λόγους συντομίας και σαφήνειας.
M. Gessen:
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει απειλήσει πανεπιστήμια — σε αυτό το σημείο διστάζω να πω πόσα μεγάλα και αναγνωρισμένα πανεπιστήμια — ότι θα τους αποσύρει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Σε αυτήν την περίπτωση, αυτό σημαίνει ότι θα τους κόψει τις ερευνητικές επιχορηγήσεις. Κάποιες από αυτές αγγίζουν τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως στην περίπτωση του Χάρβαρντ, εκτός κι αν υποκύψουν σε διάφορες απαιτήσεις.
Απόσπασμα Ειδήσεων 1: Η κυβέρνηση ήθελε το Χάρβαρντ να περιορίσει τον ακτιβισμό στο πανεπιστήμιο, να καταργήσει τα προγράμματα DEI (Διαφορετικότητα, Ισότητα, Ένταξη) και να αλλάξει τη διοικητική του δομή.
Απόσπασμα Ειδήσεων 2: Ο Πρόεδρος Τραμπ απείλησε επίσης να ανακαλέσει το φορολογικό καθεστώς απαλλαγής του πανεπιστημίου, κατηγορώντας το ότι προωθεί πολιτικές, ιδεολογικές και «τρομοκρατικά εμπνευσμένες» ασθένειες.
Απόσπασμα Ειδήσεων 3: Η πρύτανης του Χάρβαρντ απάντησε με επιστολή λέγοντας ότι το πανεπιστήμιο «δεν θα παραδώσει την ανεξαρτησία του ούτε θα απαρνηθεί τα συνταγματικά του δικαιώματα αποδεχόμενο αυτούς τους όρους».
Ουσιαστικά, αυτές οι απαιτήσεις ισοδυναμούν με την υπαγωγή του πανεπιστημίου σε άμεσο ομοσπονδιακό έλεγχο.
Οι προσχηματικοί λόγοι που επικαλείται η κυβέρνηση σχετίζονται με τα DEI και τον αντισημιτισμό. Οι πραγματικοί λόγοι, κατά τη γνώμη μου, είναι ο αντιπνευματισμός και η απληστία — και το γεγονός ότι ο Τραμπ χτίζει ένα μαφιόζικο κράτος.
Ένα μαφιόζικο κράτος είναι ένα απόλυτα συγκεντρωτικό σύστημα, στο οποίο ένα άτομο — ο προστάτης, ο «νονός» — διανέμει το χρήμα και την εξουσία. Για να το πετύχει αυτό, πρέπει να απογυμνώσει άλλους θεσμούς από το δικό τους χρήμα και δύναμη. Κάποια πανεπιστήμια είναι πολύ πλούσια, και επομένως αποτελούν σε κάποιο βαθμό ανεξάρτητα οικονομικά και πνευματικά κέντρα. Και αυτό ακριβώς προσπαθεί να καταστρέψει ο Τραμπ.
Διστάζω να μιλήσω για το πόσο σημαντικό είναι ότι το Χάρβαρντ αντιστάθηκε, γιατί κανονικά δεν θα έπρεπε καν να αποτελεί ερώτημα. Αυτές οι απαιτήσεις είναι ολοφάνερα παράνομες. Κυριολεκτικά θυμίζουν: «Ωραίο πανεπιστήμιο έχεις. Κρίμα να πάθει κάτι».
Δεν υπάρχει τρόπος ένα πανεπιστήμιο να αποδεχθεί αυτού του είδους τις απαιτήσεις. Κι όμως, είδαμε το Columbia, που ήταν ο πρώτος στόχος, να προσπαθεί να συμβιβαστεί, ελπίζοντας προφανώς ότι θα αποφύγει περαιτέρω επιθέσεις. Αποδείχθηκε πολύ γρήγορα ότι αυτό δεν λειτουργεί.
Το Columbia έχασε 400 εκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και ενέδωσε σε απαιτήσεις παρόμοιες με εκείνες προς το Χάρβαρντ (αν και λιγότερο ευρείες). Παρ’ όλα αυτά, τα χρήματα δεν επανήλθαν. Το πανεπιστήμιο αναγκάστηκε να «θυσιάσει» τον προσωρινό του πρύτανη — και πάλι δεν ήταν αρκετό.
Το Χάρβαρντ, από τη μία, συμβουλευόταν τους νομικούς του. Από την άλλη, οι πολιτικοί επιστήμονες του πανεπιστημίου προειδοποιούσαν για το πόσο επικίνδυνο είναι να υποχωρήσουν. Και από την τρίτη, έβλεπαν τι έγινε με το Columbia και καταλάβαιναν πως με ένα μαφιόζικο κράτος δεν υπάρχει διαπραγμάτευση — δώσεις λίγο, θα σου πάρουν τα πάντα.
Έχουμε δει αρκετές ενδείξεις για το τι σχεδιάζει να κάνει ο Τραμπ στα πανεπιστήμια. Έχει πει ότι θα χρησιμοποιήσει το φορολογικό καθεστώς των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων εναντίον τους, ότι θα επιβάλει φόρο στα πανεπιστημιακά καταπιστεύματα (endowments), ότι θα κυνηγήσει τους ξένους φοιτητές — σημαντική πηγή εσόδων για πολλά μεγάλα πανεπιστήμια — και ότι θα περιορίσει άλλες πηγές ομοσπονδιακής χρηματοδότησης όπως η φοιτητική βοήθεια.
Είναι ενδιαφέρον ότι ξεκίνησε με τις ερευνητικές επιχορηγήσεις, επειδή αυτές είναι πιο εύκολες να αφαιρεθούν επιλεκτικά. Η στρατηγική «διαίρει και βασίλευε» είναι βασική. Ο φόρος στα καταπιστεύματα θα επηρέαζε μαζικά πολλά πανεπιστήμια. Αντίθετα, οι ερευνητικές επιχορηγήσεις δίνονται και αποσύρονται κατά περίπτωση. Όμως, πιστεύω ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα χρησιμοποιήσει όλο το οπλοστάσιό της.
Και έχει τη δυνατότητα — αν όχι να χρεοκοπήσει τα πανεπιστήμια — τουλάχιστον να χρεοκοπήσει εκείνα χωρίς σημαντικά καταπιστεύματα, δηλαδή τα περισσότερα. Ακόμα και πανεπιστήμια με τεράστια καταπιστεύματα, όπως το Χάρβαρντ, μπορεί να αποδυναμωθούν σοβαρά.
Ο μόνος τρόπος για τα πανεπιστήμια να αντιμετωπίσουν αυτό το φαινόμενο είναι να αποδεχτούν ότι δεν υπάρχει τρόπος, με αυτήν την κυβέρνηση, να διατηρήσουν την ομοσπονδιακή τους χρηματοδότηση. Τι θα κάνουν λοιπόν, γνωρίζοντας ότι θα υποστούν τεράστιες απώλειες; Δεν νομίζω ότι αυτό μπορεί πλέον να αποτραπεί. Αυτό που μπορεί να αποτραπεί είναι η πλήρης καταστροφή των πανεπιστημίων ως τόπων μάθησης, έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες και διάδοσης της γνώσης.
Κάποιοι προτείνουν τα πανεπιστήμια να προστατεύσουν τα καταπιστεύματά τους, να προστατεύσουν τη χρηματοδότηση της επιστήμης και να προσπαθήσουν να αντέξουν μια τετραετία Τραμπ, με την ελπίδα πως τα πράγματα θα βελτιωθούν. Δεν νομίζω ότι είναι ρεαλιστικό.
Αν θέλουν να συνεχίσουν να είναι πανεπιστήμια, πρέπει να αλλάξουν προτεραιότητες. Αυτή τη στιγμή επικεντρώνονται στον ανταγωνισμό — να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερες αιτήσεις και να δέχονται το μικρότερο δυνατό ποσοστό· να επεκτείνονται μέσω ακινήτων· να αυξάνουν τα καταπιστεύματά τους· να ανεβαίνουν στην κατάταξη του U.S. News & World Report. Πρέπει να αφήσουν όλα αυτά στην άκρη και να επικεντρωθούν στο να προσφέρουν εκπαίδευση όσο πιο ευρέως γίνεται.
Στη στήλη μου, χρησιμοποίησα το παράδειγμα του Bard College, το οποίο αντιμετώπισε κάθε κρίση των τελευταίων 20–25 ετών διδάσκοντας περισσότερους ανθρώπους. Σήμερα έχει περισσότερους φοιτητές έξω από την πανεπιστημιούπολη της Νέας Υόρκης απ’ ό,τι μέσα.
Αυτοί περιλαμβάνουν πάνω από 400 φυλακισμένους μέσω του Bard Prison Initiative, καθώς και χιλιάδες μαθητές στα Bard High School Early College, δημόσια δωρεάν λύκεια σε έξι ή επτά πόλεις των ΗΠΑ. Είναι ένας πραγματικά εντυπωσιακός και δημιουργικός τρόπος να γίνει η πανεπιστημιακή γνώση ευρύτερα προσβάσιμη.
Έχουμε δει τι συμβαίνει όταν τα πανεπιστήμια υποκύπτουν σε αυταρχικούς ηγέτες. Το είδα εγώ στη Ρωσία, όπου έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Το είδαμε στην Ουγγαρία, όπου δεν είναι τυχαίο ότι τα ανεξάρτητα πανεπιστήμια αποτέλεσαν βασικό στόχο της κυβέρνησης Όρμπαν. Το αποτέλεσμα είναι ελάχιστη πνευματική αντίσταση, και αυτή στο περιθώριο, χωρίς θεσμική στήριξη — κάτι που είναι ο ρόλος των πανεπιστημίων.
Ένα από τα βιβλία μου λέγεται “Το Μέλλον Είναι Ιστορία”, και κάποιος που συνάντησα μού περιέγραψε την απώλεια γνώσης που συνέβη στη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια των 70 χρόνων ολοκληρωτικού καθεστώτος. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, υπήρξε συστηματική και εσκεμμένη καταστροφή της παλιάς διανόησης.
Ως αποτέλεσμα, όπως μου είπε ένας οικονομολόγος, οι οικονομολόγοι που εκπαιδεύτηκαν στα σοβιετικά πανεπιστήμια της δεκαετίας του ’70 δεν είχαν την απαιτούμενη κατάρτιση και γνώση για να διαβάσουν τους Ρώσους οικονομολόγους της δεκαετίας του ’20. Δηλαδή, σε ένα πεδίο όπως η οικονομία, που εξελίσσεται ραγδαία, ήξεραν λιγότερα. Είχαν λιγότερες λέξεις, λιγότερα εργαλεία αυτοκατανόησης από ανθρώπους που εργάστηκαν μισό αιώνα νωρίτερα.
Αυτό είναι ένα ακραίο, αλλά εντελώς ρεαλιστικό παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν έχεις έναν αυταρχικό πρόεδρο που θέλει να καταστρέψει την παραγωγή γνώσης. Δεν θα σταματήσει στο Χάρβαρντ, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της μάχης. Αλλά η αντίσταση του Χάρβαρντ, πιστεύω, κάνει πιο δύσκολο για την κυβέρνηση να απαιτήσει σημαντικές υποχωρήσεις από άλλα πανεπιστήμια που έχουν τους πόρους να αντισταθούν.
Το έχω ξαναζήσει αυτό — όχι σε τέτοιο βαθμό. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν χρειάστηκε έναν χρόνο για να ελέγξει τα ρωσικά ΜΜΕ και σχεδόν μια δεκαετία για να υποτάξει τα πανεπιστήμια. Το να βλέπω το ίδιο εγχειρίδιο να επαναλαμβάνεται, αλλά σε γρήγορη ταχύτητα, και να βλέπω Αμερικανούς — που δεν έχουν ζήσει υπό απολυταρχικά καθεστώτα, που θεωρούν τους εαυτούς τους εραστές της ελευθερίας και υπερασπιστές της ελευθερίας του λόγου και της μετακίνησης — να υποκύπτουν, όπως έγινε με το Columbia και πολλές νομικές εταιρείες, είναι πραγματικά αποκαρδιωτικό.
Το γενικό συμπέρασμα είναι: δεν υπάρχει διαπραγμάτευση με αυτή την κυβέρνηση. Θα απαιτεί συνεχώς περισσότερα, μέχρι να μην έχει απομείνει τίποτα από τον θεσμό που στοχεύει ο Τραμπ.
Μετάφραση άρθρου από τους New York Times: https://www.nytimes.com/2025/04/21/opinion/trump-universities-mafia-state.html
