«Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν του αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο, το οποίον μας κατέλιπον οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην “Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ”.», έγραψε στην προκήρυξή του ο Αρχηγός του Αγώνα Γεώργιος Γρίβας Διγενής.
Με περίσσια περηφάνια τιμούμε σήμερα τη δοξασμένη επέτειο της 1ης Απριλίου 1955, όταν σύσσωμος ο Κυπριακός λαός ξεσηκώθηκε και πήρε την τύχη της πατρίδας του στα δικά του χέρια.
68 χρόνια πριν, την 1η Απριλίου ο κύβος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα από τον Βρετανό κατακτητή, ρίπτεται. Μια λαμπρή σελίδα με ματωμένα γράμματα γράφτηκε στη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας με τις θυσίες των συμπατριωτών μας.
Για 72 και πλέον χρόνια, ο ελληνισμός της Κύπρου βρισκόταν κάτω από τη μπότα του κατακτητή και την αγγλική αποικιοκρατία. Οι προσπάθειες για ειρηνική απελευθέρωση του νησιού μας και τα αιτήματα των Κυπρίων προς τη Βρετανία κράτησαν για χρόνια.
Τη δεκαετία του ’50, η αξίωση της συντριπτικής πλειοψηφίας του κυπριακού λαού, μέσω του Δημοψηφίσματος του Ιανουαρίου του 1950 για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, παραγκωνίζεται.
Κάθε διάβημα των ετών που ακολούθησαν έπεφτε στο κενό μέχρι την περιβόητη δήλωση του Βρετανού τότε Υφυπουργού Αποικιών Χένρυ Χόπκινσον ο οποίος ανέφερε ότι: «Υπάρχουν ορισμένα εδάφη εις την Κοινοπολιτείαν, τα οποία λόγω των ειδικοτέρων συνθηκών, υπό τας οποίας ευρίσκονται, ΟΥΔΕΠΟΤΕ δύνανται να αναμένουν ότι θα αποκτήσουν πλήρη ανεξαρτησίαν».
Ο ξεσηκωμός του κυπριακού λάου, που βρισκόταν για χρόνια κάτω από την καταπίεση, την τυραννία και την περιφρόνηση των αποικιοκρατών, ήταν πλέον έτοιμος να μετουσιωθεί σε ηρωική αντίσταση για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού.
Με τη σύσταση της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών, υπό την καθοδήγηση του Αρχηγού Γεώργιου Γρίβα Διγενή και τις ευλογίες του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, το παλλαϊκό αίτημα για αυτοδιάθεση της Κύπρου παίρνει σάρκα και οστά.
Οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, γνωρίζοντας το μεγάλο θεριό που είχαν να αντιμετωπίσουν, αφού το ισοζύγιο των δυνάμεων ήταν σαφώς εναντίον τους, με όλα τα ψυχικά αποθέματα που διέθεταν, με υψηλό φρόνημα και με το βλέμμα στραμμένο στον ιερό σκοπό του Αγώνα, έδωσαν το άπαν των δυνάμεών τους, θυσιάζοντας τα πάντα για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας.
Άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα, παιδιά, μαθητές και μαθήτριες, ιερείς, αγρότες και αγρότισσες, άνδρες και γυναίκες από κάθε άκρη του νησιού συστρατεύτηκαν και πρόσφεραν με ανιδιοτέλεια τις υπηρεσίες τους και ότι τους ζητήθηκε για να βοηθήσουν στην προσπάθεια του μεγάλου αυτού αγώνα.
«Ο αγών θα είναι σκληρός»
Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν δύσκολα. Άνθρωποι φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν, ενώ δεκάδες ήταν αυτοί που θυσίασαν την ίδια τη ζωή τους στον βωμό της ελευθερίας. Ποτέ μας δεν ξεχνούμε τους ηρωικούς μας νεκρούς, τα ονόματα των οποίων έχουν γραφτεί ανεξίτηλα στις χρυσές δέλτους της ιστορίας.
«Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής», απάντησε στον Άγγλο κυβερνήτη Χάρτινγκ ο αγωνιστής Κυριάκος Μάτσης, όταν κατά την ανάκρισή του, αυτός του έδιδε μεγάλο χρηματικό ποσό έναντι πληροφοριών για την ΕΟΚΑ.
Και αυτό ήταν το πνεύμα μεταξύ των αγωνιστών. Παρά να προδώσεις την πατρίδα σου, καλύτερα να πεθάνεις για αυτή.
Γράφει ο μεγάλος Κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης σε ένα του ποίημα: «Ευτυχώς που το αίμα δεν παίρνει οδηγίες απ’ το μυαλό, ευτυχώς που μονάχα με την καρδιά έχει να κάνη, που η καρδιά το κινεί, γιατί ποιος ξέρει τι τσιγγουνιές εκείνο θα μας έκανε, τί υπολογισμούς στις πιο κρίσιμες στιγμές όταν θα ’πρεπε οπωσδήποτε να βάψουμε την άσφαλτο κόκκινη, όταν θα ’πρεπε οπωσδήποτε να πιτσιλλίσουμε τους τοίχους κόκκινους», υμνώντας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο τις μεγαλειώδεις θυσίες των νεαρών παιδιών που πότισαν με το αίμα τους τα χώματα της πατρίδας μας.
Η απαλλαγή από την κραταιά αυτοκρατορία και η πνοή του προαιώνιου πόθου για αυτοδιάθεση διαπότισαν κάθε ελληνική ψυχή και τίποτε πια δεν μπορούσε να σταθεί εμπόδιο στην επίτευξη του ιερού σκοπού της ΕΟΚΑ.
Μεγάλοι πρωταγωνιστές της υπέρλαμπρης αυτής πορείας ήταν οι νέοι μας, που πολέμησαν με αυτοθυσία στα βουνά, με τα λιγοστά εφόδια που κατείχαν, αλλά με την γλυκιά «παραφροσύνη» στην καρδιά τους, ότι ο αγώνας θα τελείωνε όταν η πατρίδα θα απαλλασσόταν οριστικά από τον αγγλικό ζυγό.
Παιδιά γεμάτα ηρωισμό, και ένα τόσο ισχυρό πόθο για λευτεριά που στάθηκε ικανός να κάμψει τον σκληρότατο γρανίτη της αγγλικής κατοχής, χαράσσοντας επάνω του το ιστορικό πεπρωμένο της Κύπρου μας.
Παλικάρια που δεν λύγισαν, που ανέβηκαν τον Γολγοθά της αγχόνης ψάλλοντας δυνατά τον εθνικό μας ύμνο.
«Θα πάρω μίαν ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη λευτεριά».
Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης σε ερώτηση των Άγγλων στρατιωτικών που τον συνέλαβαν εάν θέλει να υπερασπιστεί τον εαυτό του για να απαλλαγεί από την θανατική καταδίκη, αυτός τους απάντησε «Ξέρω ότι θα με κρεμάσετε, αλλά εγώ ότι έκανα το έκανα για την Ελευθερία».
Με πλήρη συνείδηση και ευθύνη αυτοί οι νέοι έδωσαν την ζωή τους.
Τιμούμε σήμερα, τον Γρηγόρη Αυξεντίου και τον Κυριάκο Μάτση που αρνήθηκαν να παραδοθούν και να βγούνε από τα κρησφύγετά τους, έγιναν ολοκαυτώματα για χάρη της πατρίδας τους.
Τιμούμε τους εννέα απαγχονισθέντες ήρωές μας, που με τη θυσία τους καθαγίασαν το όνομα της ελευθερίας.
Τιμούμε τον Πίττα, τον Κάρυο, τον Σαμάρα και τον Παπακυριακού, τους μεγάλους ήρωες του Λιοπετρίου, που με τα ολοκαυτώματά τους έκαναν τον αχυρώνα ναό της Ελευθερίας.
Έχτισαν με το αίμα και τις θυσίες τους σε όλη την Κύπρο, βωμούς Ελευθερίας και νέους ναούς προσκυνήματος που δεν πρέπει να ξεχνούμε.
Τιμούμε σήμερα, τον μικρότερο ήρωα του αγώνα, τον 7χρονο Δημητράκη Δημητριάδη από τη Λάρνακα, ο οποίος σκοτώθηκε από τα πυρά τον Άγγλων κατά τη διάρκεια της μαθητικής διαδήλωσης.
Άλλοι τόσοι γνωστοί και άγνωστοι ήρωες που έχουμε χρέος να υμνούμε.
Με τη δική της συμβολή, η ηρωομάνα Ξυλότυμβου τάσσεται και μεταλαμβάνει την Άγια φωτιά του αγώνα, με τη δημιουργία άλλης μιας ομάδας της ΕΟΚΑ εντός του χωριού. Σε αυτή εντάσσεται ο Σταύρος Τσιούππα, Σωτήρης Αλεξάνδρου, Παντελής Καρπασίτη, Αναστάσης Χριστοδούλου, Τόφιας Χρυσού και Ιωάννης Καρύδης. Η συμβολή τους στον αγώνα και η συνεργασία τους με τον Γρηγόρη Αυξεντίου ήταν αξιοσημείωτη.
Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες,
Ο απελευθερωτικός αγώνας του 55-59 μπορεί να μην κατόρθωσε να επιτύχει τον απόλυτο στόχο του, την απελευθέρωση από την βρετανική αυτοκρατορία και την ένωση με την Ελλάδα, κατόρθωσε όμως την αυτοδιάθεση του έθνους και την δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας την 1ηΟκτωβρίου 1960.
Γνωστά τα γεγονότα που ακολούθησαν. Εδώ και 49 χρόνια, η Κύπρος μας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό κατοχή με τα τουρκικά στρατεύματα να βρίσκονται μια ανάσα από τα σπίτια μας.
Ελλάδα και Κύπρος καλούνται σήμερα να διαχειριστούν δυσεπίλυτα ζητήματα. Γι’ αυτό και είναι ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε, οι δύο αυτές χώρες να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία.
Ανέκαθεν, η συνεργασία με την Ελλάδα αλλά και με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό ήταν εκ των ων ουκ άνευ. Σήμερα κρίνεται όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία. Μισό σχεδόν αιώνα μετά, έφτασε η στιγμή να ενώσουμε ξανά την πατρίδα μας.
Με το βλέμμα μας στραμμένο στην σκλαβωμένη Κερύνεια, τη Μόρφου, τον Απόστολο Ανδρέα, τον Καραβά και τη Λάπηθο, με τη σκέψη μας στις οικογένειες των αγνοουμένων, τη δύσκολη ζωή των εγκλωβισμένων μας και τον δύσκολο δρόμο που έχουμε να διανύσουμε για να πετύχουμε άλλη μια απελευθέρωση, πρέπει να παραμείνουμε πιστοί και ενωμένοι.
Καλούς αγώνες!
Σας ευχαριστώ!
