Ο Λούης Περεντός, ο συγγραφέας, ο ποιητής, ο ερευνητής, ο άνθρωπος που υπηρετεί τον πολιτισμό εδώ και δεκαετίες, αγάπησε τη Λάρνακα και την έχει υμνήσει όσο λίγοι. Η ζωή του μοιάζει με ταινία, αλλά ο ίδιος πιστεύει πως “ταινία είναι η ζωή του καθενός”.
Με αφορμή τη κυκλοφορία της νέας του ποιητικής συλλογής, με τίτλο “Λίγο πριν, πολύ μετά”, που θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε σε ένα ειδικό αφιέρωμα την Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου 2023, στις 7 το απόγευμα, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στη Λάρνακα, το SkalaTimes κουβέντιασε μαζί του.
Μετά από 50 χρόνια συγγραφικής πορείας, ο κ. Περεντός τονίζει “ο τίτλος του βιβλίου στιγματίζει την πορεία των πενήντα αυτών χρόνων. Λίγο πριν το 1973 έγραφα και δεν ήξερα τις δυνατότητές μου. Σήμερα, πενήντα χρόνια μετά, ξέρω πολύ καλά τι θέλω και τι πρέπει να πω”.
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη ο κ. Περεντός μας μιλά για τη νέα του ποιητική δουλειά, αλλά και γι αυτά που γνωρίζει πολύ καλά: τον πολιτισμό, τις τέχνες και τη Λάρνακα φυσικά!
Της Γιώτας Δημητρίου
Κύριε Περεντέ η νέα σας αυτή η ποιητική συλλογή ποιο αριθμό κατέχει από τα βιβλία σας που έχουν κυκλοφορήσει;
Είναι ο αριθμός 13. Τυχαία, φυσικά, αλλά πάντα ένα νέο βιβλίο είναι το αγαπημένο μας.
Η πρώτη σας συλλογή εκδόθηκε το 1973 και πήρατε τον κρατικό έπαινο ως νέος καλλιτέχνης. Μετά ακολούθησαν κι άλλες ποιητικές συλλογές και δύο βιβλία μελέτες για τη Λάρνακα. Το ένα είναι για τις θεατρικές παραστάσεις της Λάρνακας από το 1879-1913 και το άλλο για τις εκδηλώσεις του Κατακλυσμού από το 1946-2004». Βιβλίο για τη προσωπική σας, ενδιαφέρουσα, πορεία έχετε σκεφτεί να γράψετε;
Η προσωπική μου πορεία διαφαίνεται μέσα από όλα μου τα βιβλία. Έχω πολλά κείμενα σχετικά με τη ζωή μου (Ιδιωτική, Τράπεζα, Πολιτιστικά, Προβληματισμοί και άλλα). Βρίσκω ότι δεν είναι καιρός να τα τυπώσω. Ιδιαίτερα οι ιστορίες μου οι σχετικές με τη δουλειά μου στην Τράπεζα είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Αλλά έχουν και πολλά στοιχεία που «φωτογραφίζουν» πρόσωπα και καταστάσεις. Την περίοδο της «άνθισης» του Χρηματιστηρίου έχω καταγράψει πράγματα και θαύματα, που αν βγούν στον αέρα θα ……………………..!
Για εσάς τι σημαίνει η συγγραφή;
Συγγραφή και ταυτόχρονα κάθε είδους δημιουργία καλλιτεχνική σημαίνει δραπετεύω από την καθημερινότητα, σημαίνει βγάζω από μέσα μου όλα όσα με παιδεύουν, σημαίνει ισορροπώ τις δυσκολίες μου με ομορφιά και νέες ιδέες. Ακόμη, δίνω συνέχεια στην πορεία του Ελληνικού μας πολιτισμού.
Η ζωή σας θυμίζει λίγο κινηματογραφική ταινία και αυτό που παρατηρεί κανείς, μελετώντας την πορεία σας, είναι πως τα πολιτιστικά και οι τέχνες ήταν πάντα κομμάτι της ζωής σας. Αλήθεια, τη δεκαετία του ΄80 διοριστήκατε αμισθί ως πολιτιστικός υπεύθυνος του Δήμου Λάρνακα. Πως ήταν αυτό ως εμπειρία και πως ήταν τα πολιτιστικά δρώμενα στη Λάρνακα μας τότε;
Ταινία είναι η ζωή του καθενός. Όσο για την αμισθί υπηρεσία μου για 4 χρόνια σαν Πολιτιστικός υπεύθυνος του Δήμου Λάρνακας, θα έγραφα ολόκληρους τόμους. Τότε, περίοδος που είχαν ήδη μαζευτεί στην πόλη μας χιλιάδες πρόσφυγες και άρχισε κάποιου είδους ανάπτυξη, ήμασταν τυχεροί επειδή σμίξαμε οι δημιουργοί της Λάρνακας και οι εκτοπισθέντες. Αυτό βοήθησε στην καλλιέργεια ήθους και αγάπης για την Τέχνη. Οι Γιορτές, εκθέσεις, συνέδρια που διοργάνωνε τότε ο Δήμος στο θεατράκι του και αλλού, είχαν μια σχεδόν πρωτόγονη δυσκολία. Ο Δήμος δεν είχε πόρους και όλα γίνονταν με ατομική προσπάθεια. Για παράδειγμα, η Γιορτή του Κατακλυσμού ήταν ένας Μαραθώνιος αγώνας για όλους μας. Επίσης για την έκδοση του περιοδικού «ΛΑΡΝΑΚΑ-ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ» (1979-2000) έπρεπε πρώτα να εξασφαλίσουμε χρήματα από τις διαφημίσεις φίλων και μετά να πάμε για εκτύπωση!
Πώς βλέπετε τα πολιτιστικά δρώμενα στη Λάρνακα σήμερα; Μπαίνετε στον πειρασμό να τα συγκρίνετε με το τότε; Και αν ναι, είναι καλύτερα τα πράγματα σήμερα;
Σύγκριση δεν μπορεί να γίνει. Οι υποδομές που έχουν αναπτυχθεί από τότε και τα πολλά σύνολα που δημιουργήθησαν ( θέατρο, μουσική, χορός, λογοτεχνία) δεν μας επιτρέπουν να συγκρίνουμε.
Το πρόβλημα που βλέπω και είναι Παγκύπριο, είναι ότι σήμερα εν πολλοίς κυριαρχεί πολιτιστική υποκολτούρα και κάποτε λαϊκισμός. Στα τηλεοπτικά κυρίως κανάλια και στα διάφορα και πολλά τοπικά φεστιβάλ που γίνονται, ο κόσμος βλέπει κι ακούει υποβαθμισμένο υλικό και η κυπριακή μας γλώσσα κτυπιέται σαν χταπόδι στις σειρές που προβάλλονται. Δεν ξέρουμε αν θα προφέρουμε «φ», «χ» ή «τ» σε μια λέξη.
Προσωπικά πιστεύω και λέω συχνά πως η Λάρνακα έχει αρκετό ταλαντούχο κόσμο του πολιτισμού σε όλες τις τέχνες. Η Λάρνακα όμως αξιοποιεί και τιμα όσο πρέπει τους καλλιτέχνες της; Ποια η άποψη σας;
Νομίζω ότι γενικά προβάλλεται η καλλιτεχνική παραγωγή. Αυτό που δεν συμφωνώ είναι ο τρόπος που γίνονται τα πιο πολλά δρώμενα. Μπαίνουν μπροστά οι διασυνδέσεις, τα συμφέρονται, τα αλληλολοβανίσματα, οι κομματικές σχέσεις, και πάει, το χάσαμε το ζητούμενο. Η Λάρνακα και ο Πολιτισμός της πρέπει να είναι για ΟΛΟΥΣ.
Οι νέοι καλλιτέχνες καλά κάνουν να πολεμήσουν για την τέχνη τους και να μην περιμένουν ψίχουλα από οποιονδήποτε. Ο ηττημένος κι ο αδικημένος μπορούν να κάνουν πολιτισμό.
Παρακολουθείτε τα της ΛΑΡΝΑΚΑΣ 2030; Είστε αισιόδοξος ότι μπορούμε να είμαστε η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης;
Και βέβαια θα μπορούσε να είναι πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης η Λάρνακά μας. Πλην, όμως, ο ΤΙΤΛΟΣ της Πολιτιστικής πρωτεύουσας, έχει μέσα το στοιχείο του Πολιτισμού. Όσα ανέφερα πιο πάνω κάθε άλλο παρά βοηθούν στην ανάδειξη της πραγματικής Ιστορίας της πόλης μας και της απόδοσης της αξίας της. Η σημερινή Λάρνακα με τις υποδομές, τα μουσεία, τα ιδρύματα, τα αρχεία, κτίστηκε με πολύχρονους κόπους πολλών και η προετοιμασία για την υποψηφιότητα θέλει την συνεισφορά όλων.
Είστε ένα τρανό παράδειγμα ότι με την αφυπηρέτηση στα 60 ή 60 κάτι δεν σταματά η ζωή, αλλά μπορεί να αρχίζει, αφού από τη μέρα της δικής σας αφυπηρέτησης βρήκατε χρόνο για τη δημιουργία ενός μοναδικού, ιστορικού αρχείου, πάνω στο οποίο εργάζεστε τα τελευταία 15 χρόνια. Μιλήστε μας λίγο γι αυτό.
Ήταν όνειρο ζωής να βγώ στη σύνταξη νωρίς. Και τό’κανα, παρά τις πιέσεις που είχα στη δουλειά μου να παραμείνω. Ο χρόνος και η διαχείρισή του, όσο και να προσπαθείς, πάντα είναι εμπόδιο στο να κάνεις αυτά που θέλεις πραγματικά. Και κάτι άλλο πιο σημαντικό. Η έλευθερία έκφρασης έρχεται με την αφυπηρέτηση. Οι επαγγελματικές σου υποχρεώσεις ΔΕΝ σου επιτρέπουν να έχεις δική σου φωνή. Πλήρωσα πολύ ακριβά όποτε έβγαζα νέο βιβλίο ή λάμβανα μέρος σε συνέδρια και έλεγα την άποψή μου. Ένας διευθυντής Τράπεζας δεν μπορεί να γράφει ποιήματα, τέτοια μηνύματα έπαιρνα. Όπως σε όλα τα επίπεδα, η άγνοια μερικών τους τροφοδοτεί με αυθαιρεσία. Όσο για το αρχείο μου, δούλεψα πολύ σκληρα και συντονισμένα και τα κατάφερα να μαζέψω φωτογραφικό υλικό, κυρίως από τη Λάρνακα, που αριθμεί γύρω στις 80.000 μαυρόασπρες φωτογραφίες, που καλύπτουν χρονικά μέχρι περίπου το 1965.
“Λίγο πριν, πολύ μετά” η νέα σας ποιητική συλλογή για την οποία θα απολαύσουμε ένα αφιέρωμα την Πέμπτη 28 Σεπτεμβρίου. Πως “γεννήθηκε” αυτή η νέα ποιητική συλλογή;
Η προηγούμενη μου συλλογή εκδόθηκε το 2013. Στο ενδιάμεσο πολλοί με ρωτούσαν αν γράφω κ.λ.π. Και βέβαια γράφω, όπως κάθε αληθινός ποιητής. Το θέμα είναι ότι επέλεξα την επέτειο των 50 χρόνων από την έκδοση της πρώτης μου συλλογής (1973-2023).
Τι θέλει να πει ο τίτλος;
Ο τίτλος του βιβλίου στιγματίζει την πορεία των πενήντα αυτών χρόνων. Λίγο πριν το 1973 έγραφα και δεν ήξερα τις δυνατότητές μου. Σήμερα, πενήντα χρόνια μετά, ξέρω πολύ καλά τι θέλω και τι πρέπει να πω.
Με τι καταπιάνεται αυτή η νέα ποιητική σας συλλογή;
Πολλά είναι τα θέματα. Καθημερινά προβλήματα, προσωπικές εμπειρίες, γεγονότα, αντιδράσεις για την αδιαφορία, τη μιζέρια, την ηλιθιότητα και τις δυσκολίες. Πάνω απ’ όλα η κατεχόμενη μας πατρίδα που με σφάζει σε κάθε επέτειο. Η γενιά μου που έζησε τα γεγονότα έχει μεγάλο μαράζι που τόσες δεκαετίες δεν καταφέραμε να δώσουμε μια λύση στο πρόβλημα.
Για εσάς τι σημαίνει “καλή ποίηση”; Οι δικοί σας αγαπημένοι ποιητές;
Καλή ποίηση είναι αυτή που σε τραβά από το λήθαργο και σε κάνει να νοιώθεις ζωντανός. Το συναίσθημα είναι κυρίαρχο. Διαβάζεται «μονορούφι» και σε ταξιδεύει. Σήμερα την παραλαμβάνουν του κόσμου οι «επιστήμονες» κι αναλυτές και της βάζουν αριθμούς, ποσοστά και καπελάκια σινιέ. Η καλή ποίηση θα αναδειχθεί μόνο με τα χρόνια.
Αγαπημένοι ποιητές είναι πολλοί. Ο Αρθούρος Ρεμπώ, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μιχάλης Κατσαρός, ο Παντελής Μηχανικός, ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Τόμας Έλιοτ.
Θα σας παρακαλούσαμε να κλείσουμε αυτή τη κουβέντα μας που γίνεται με αφορμή το νέο σας βιβλίο, με ένα ποίημα από το “Λίγο πριν, πολύ μετά”, με ένα από τα αγαπημένα σας.
ΔΕΝ ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΡΝΑΚΑ
(Αφιερωμένο στην Αθηνά Βιολάρη).
Δεν γράφεται ποίημα για τη Λάρνακα
ζεις το ποίημα
πέντε η ώρα το πρωϊ
να βγαίνει το χάδι της θάλασσας
να σου ξυπνά της μνήμες
δεν γράφεται η Λάρνακα
ζεσταίνει τις πέτρες του αγίου Λαζάρου
να καίνε τις αμαρτίες μας
να ευλογεί τις μέρες της χαράς
δεν γράφεται ποίημα για τη Λάρνακα
φέρνει πολύχρωμα πουλιά στην αλυκή της
και παίρνουν τα όνειρά μας στον Θεό.
Ποίημα για τη Λάρνακα δεν γράφτηκε ακόμη
το τραγουδούν οι ποιητάρηδες στις εξέδρες
κι όλο του λείπει ένα ρό ή ένα άλφα
για να ψηλώσει τις φοινικούδες λίγο πιο πάνω
από την ιστορία της.
