Η Δρ Έλσα Νικολαϊδου μας μαθαίνει να ευτυχούμε με τους αρχαίους φιλόσοφους, κάθε Τετάρτη στη Λάρνακα και με την ευκαιρία μιλά στο SkalaTimes.
Της Γιώτας Δημητρίου
Όλο τον Απρίλιο κάθε Τετάρτη Τι ακριβώς είναι και πού στοχεύουν οι διαλέξεις “Μαθαίνουμε να ευτυχούμε με τους αρχαίους φιλοσόφους” που γίνονται όλο τον Απρίλη κάθε Τετάρτη στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών;
Οι διαλέξεις αφορούν τις θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων για την ευδαιμονία, από τον Σωκράτη ως τον Στωικισμό (τη σχολή του ίδρυσε ο Ζήνων ο Κιτιεύς) και τον Επικουρισμό. Έχω δώσει παρόμοιες διαλέξεις και στο παρελθόν, στις οποίες παρουσιάστηκαν οι βασικότερες θεωρίες ευδαιμονίας. Ωστόσο, αυτή τη φορά η θεωρία εμπλουτίστηκε με ασκήσεις, τις ίδιες που ακολουθούσαν και οι αρχαίοι. Ο Σωκράτης, με τον οποίο ξεκινήσαμε τις διαλέξεις, είναι εκείνος που ορίζει την τέχνη του ζην και ακολουθεί έναν φιλοσοφικό βίο που οδηγεί στην ευδαιμονία. Ο ίδιος ξεκινάει από το «γνώθι σαυτόν». Αυτή ήταν και η δική μας αφετηρία. Δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι, αν δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Η ευδαιμονία χρειάζεται μία συνείδηση που να την αξιολογεί στο παρόν. Ο Σωκράτης ρωτούσε τον εαυτό του και τους άλλους, εξέταζε τη ζωή του. Αφού γνωρίσουμε λοιπόν τον εαυτό μας, μπορούμε να τον φροντίσουμε. Αυτή θα είναι και η δεύτερη διάλεξη. Ο Αριστοτέλης που γνωρίζει τη σωκρατική και πλατωνική διδασκαλία, προχωράει ένα βήμα παρακάτω. Ή, μάλλον, πολλά βήματα και γράφει για τους μαθητές του δέκα βιβλία, τα Ηθικά Νικομάχεια, τον πρώτο «Οδηγό αυτοβελτίωσης». Τέλος, στην τρίτη διάλεξη θα ολοκληρώσουμε με τη φιλοσοφία του Στωικισμού, του Επίκουρου και των Σκεπτικών, οι οποίοι έχουν έναν κοινό σκοπό ζωής, αναζητούν την ευδαιμονία στην αταραξία. Αλλά από διαφορετικούς δρόμους. Πρόκειται όμως και πάλι για πρακτικές φιλοσοφίες, που σου μαθαίνουν την ευδαιμονία.
Ο Κύκλος των διαλέξεων απευθύνεται σε όλους ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου και ηλικίας;
Βεβαίως, όλοι μπορούν να παρακολουθήσουν τις διαλέξεις, χωρίς προαπαιτούμενη γνώση. Εδώ και αρκετά χρόνια δίνω διαλέξεις με εκλαϊκευτική προσέγγιση, αν και τα κείμενα των φιλοσόφων δεν χρειάζονται τη βοήθειά μου. Από τότε τα φιλοσοφικά έργα απευθύνονταν στο ευρύ κοινό, για παράδειγμα οι διάλογοι του Πλάτωνα, και πολλά από αυτά είναι εξαιρετικά λογοτεχνικά κείμενα, όπως το μακροσκελές ποίημα «Περί φύσεως» του Λουκρήτιου που περιέχει όλη την Επικούρεια φιλοσοφία. Στις διαλέξεις, στην ουσία, μελετάμε τα κείμενα των φιλοσόφων και τα ερμηνεύουμε. Μερικοί, μετά τις διαλέξεις, έχοντας γνωρίσει το έργο του φιλοσόφου, συνεχίζουν τη μελέτη μόνοι τους. Η φιλοσοφία προσφέρει μεγάλη πνευματική ευχαρίστηση, αρκεί να δοθεί σε κάποιον η ευκαιρία να τη γνωρίσει. Πέρα από αυτό όμως, όπως λέει και ο Αριστοτέλης, είναι και χρήσιμη. Μας διδάσκει την ευδαιμονία.
Μπορούν οι φιλοσοφικές σχολές να βοηθήσουν την ανθρωπότητα και τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά για μια πιο ευτυχισμένη ζωή;
Η ανθρωπότητα σίγουρα θα ευημερούσε αν είχε την τύχη, όπως πρότεινε ο Πλάτωνας, ή να κυβερνούσαν οι φιλόσοφοι ή οι κυβερνήτες να φιλοσοφούσαν. Δηλαδή, αν όσοι λαμβάνουν ηγετικές αποφάσεις, τις αξιολογούν με βάση την Ηθική, όπως τη θεωρούσε ο φιλόσοφος. Έχουμε το εξαιρετικό παράδειγμα του φιλόσοφου- αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου, που καταδεικνύει τη μεγάλη διαφορά που μπορεί να κάνει ένας ηγέτης που ακολουθεί έμπρακτα τη φιλοσοφική σκέψη. Από την άλλη, οι φιλοσοφικές σχολές του Στωικισμού και του Επικουρισμού έκαναν ευτυχισμένους χιλιάδες οπαδούς τους και ακόμη και σήμερα συνεχίζουν. Ο Στωικισμός εξακολουθεί να είναι η δημοφιλέστερη φιλοσοφία βίου σήμερα, παρά το πέρασμα είκοσι τριών αιώνων. Η φιλοσοφία ανέκαθεν υπηρετούσε την ανθρωπότητα.
Στις διαλέξεις το κοινό έχει την ευκαιρία για ερωτήσεις /συζήτηση;
Όταν ολοκληρώνεται μία διάλεξη δίνουμε το λόγο στο κοινό για ερωτήσεις. Στο παρελθόν, έχουμε παρασυρθεί σε πολύ ωραίες συζητήσεις σε πολλές διαλέξεις.
Μέχρι στιγμής έχει γίνει η πρώτη διάλεξη. Θα ήθελα να στείλουμε ένα μήνυμά σας στο κόσμο της Λάρνακας που έχει αυτή την ευκαιρία να παρακολουθήσει αυτές τις διαλέξεις και μάλιστα δωρεάν.
Θα ήθελα να προσκαλέσω όλους όσοι θεωρούν ότι η φιλοσοφία είναι δύσκολη ή απομακρυσμένη από την καθημερινότητα να παρακολουθήσουν μία από τις διαλέξεις.
Είμαι σίγουρη ότι θα αλλάξουν γνώμη.
