Οι Βρυξέλλες μέμφονται την Κυπριακή Δημοκρατία για το γεγονός ότι ενεργειακά στηρίζεται σε πεπαλαιωμένες μονάδες καύσης, ενώ όλα τα σενάρια για την ενεργειακή της απεξάρτηση στηρίζονται στο φυσικό αέριο, ενώ, την ίδια ώρα, η υπόλοιπη Ευρώπη στρέφεται προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).
Και όλα αυτά ενώ υπάρχει μεγάλο από τον ιδιωτικό τομέα για περαιτέρω διείσδυση ΑΠΕ σε περιοχές όπου οι γραμμές και υποσταθμοί είναι κορεσμένοι, καθώς και σε επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με ή και χωρίς έργα ΑΠΕ. Υπάρχουν, μάλιστα, προτάσεις που υποβλήθηκαν εδώ και τρία χρόνια και δεν προχώρησαν ποτέ, οι οποίες προτείνουν λύσεις για μεγιστοποίηση της απορρόφησης ενέργειας από ΑΠΕ στο δίκτυο χωρίς καμία επένδυση από το κράτος, αλλά θα μπορούν να υλοποιηθούν από οποιεσδήποτε εταιρείες το επιθυμούν ώστε να μην υπάρχει διάκριση ή και ειδική μεταχείριση προς οποιαδήποτε εταιρεία.
Και ενώ τα πιο πάνω παραμένουν στάσιμα εδώ και χρόνια, οι Αρχές της Κύπρου ετοιμάζονται να υποβάλουν αίτημα παρέκκλισης για τις μονάδες καύσης των ηλεκτροπαραγωγών σταθμών (Η/Σ) της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) Βασιλικού και Δεκέλειας, αξιοποιώντας πρόνοια οδηγίας 2024/1785/ΕΕ περί Βιομηχανικών Εκπομπών (Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχος της Ρύπανσης). Το αίτημα παρέκκλισης αφορά τις έξι μονάδες ατμοπαραγωγής του Η/Σ Δεκέλειας και τις τρεις μονάδες ατμοπαραγωγής του Η/Σ Βασιλικού.
Υπογραμμίζεται ότι για τις μονάδες ατμοπαραγωγής του Η/Σ Δεκέλειας, η συμμόρφωση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τερματισμό λειτουργίας και απόσυρσή τους, ενώ για τις μονάδες ατμοπαραγωγής του Η/Σ Βασιλικού μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση φυσικού αερίου και λειτουργία των αντιρρυπαντικών συστημάτων ή με αντικατάσταση τους.
Η νέα οδηγία δημοσιεύτηκε στις 24/7/2024 και παρέχει τη δυνατότητα εξασφάλισης παρέκκλισης από τις οριακές τιμές εκπομπής σε υφιστάμενες μονάδες καύσης που αποτελούν μέρος μικρού απομονωμένου συστήματος. Πλέον, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει χρονικό περιθώριο έξι μηνών για να υποβάλει αίτημα παρέκκλισης συνοδευόμενο από πλάνο συμμόρφωσης, δηλαδή μέχρι τις 5 Φεβρουαρίου 2025. Σημειώνεται ότι η παρέκκλιση θα είναι διάρκειας τεσσάρων χρόνων, δηλαδή μέχρι την 31/12/2029 και ακολούθως οι σταθμοί πρέπει να λειτουργούν με μονάδες καύσης που να συμμορφώνονται με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Για να ζητηθεί η παρέκκλιση πρέπει να ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις που δίνει η οδηγία.
Η απόφαση αυτή είναι μονόδρομος λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει τόσο όσον αφορά την έλευση του φυσικού αερίου, όσο και της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Η ΑΗΚ έχει στα πλάνα της να εγκαταστήσει στον Η/Σ Δεκέλειας νέους αεροστρόβιλους οι οποίοι να τεθούν σε λειτουργία στα τέλη της νέας χρονιάς. Ωστόσο, οι νέοι αεροστρόβιλοι σε καμία περίπτωση δεν θα αντικαταστήσουν τις έξι ρυπογόνες μονάδες ατμοπαραγωγής, αλλά θα λειτουργούν υποστηρικτικά για σκοπούς επάρκειας. Σε ότι αφορά τον Η/Σ Βασιλικού, δεν πρόκειται να υπάρξει συμμόρφωση με την οδηγία χωρίς την έλευση φυσικού αερίου για τις μονάδες 1 και 2, ενώ αναμένεται ότι στα μέσα της νέας χρονιάς αναμένεται να λειτουργούν τα αντιρρυπαντικά συστήματα για τη μονάδα 3 για μείωση των εκπομπών οξειδίων του αζώτου (NOx) που προέρχονται από την παραγωγή και χρήση ενέργειας.
Από την ΑΗΚ θεωρείται δεδομένο πως δεν θα υπάρχει επάρκεια ενέργειας χωρίς τη λειτουργία του Η/Σ Δεκέλειας, λόγω των περιορισμών του δικτύου μεταφοράς. Ωστόσο, η ζήτηση μπορεί να μειωθεί από τον Η/Σ Δεκέλειας εάν υλοποιηθούν τα εγκεκριμένα έργα στο σύστημα μεταφοράς που περιλαμβάνονται στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς και, παράλληλα, να εισαχθούν μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Περαιτέρω, η ΑΗΚ θεωρεί σημαντικό το ότι δεν έχει επηρεαστεί η ποιότητα του αέρα στις γειτνιάζουσες περιοχές.
Στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς περιλαμβάνεται η κατασκευή ενός κύριου υποσταθμού, μεταφοράς κλειστού τύπου (Δυτικός Βασιλικός), στην περιοχή του Η/Σ Βασιλικού, στον οποίο αναμένεται να συνδεθούν όλες οι μονάδες παραγωγής μέσω των δικών τους υποσταθμών. Το έργο αναμένεται να υλοποιηθεί εντός του 2026.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ του ‘Αγγελου Νικολάου στον “Φ”: https://www.philenews.com/oikonomia/kypros/article/1501663/tha-sinechisoume-gia-chronia-na-plironoume-dekades-ekatommiria-gia-ripous-tis-aik/
