Του Γιώργου Μιχαηλίδη
Η άνοια αποτελεί μια ανίατη μάστιγα η οποία απειλεί όλο και περισσότερο κόσμο στις μέρες μας. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια-Νόσο Αλτσχάιμερ, πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία αφού υπάρχουν «44 εκατομμύρια πάσχοντες παγκοσμίως, αριθμός που θα διπλασιαστεί μέχρι το 2030 και θα υπερτριπλασιαστεί μέχρι το 2050», με βάση υπολογισμούς της Alzheimer’s Disease International.
Η αντιμετώπιση της άνοιας χαρακτηρίζεται ως ένα μείζον ζήτημα τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο, με το στίγμα, την άρνηση και την έλλειψη οικονομικών πόρων να αποτελούν τα κύρια εμπόδια για την ολοκληρωμένη φροντίδα των ατόμων με άνοια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Σάββα Παπακώστα, τέως Ανώτερο Νευρολόγο και Διευθυντή Τμήματος Νευροβιολογίας του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, «η ασθένεια επηρεάζει περίπου το 5% των ατόμων πάνω από την ηλικία των 65 ετών και το 20% των ατόμων πάνω από την ηλικία των 80 ετών»,ενώ πρόκειται για την τέταρτη μεγαλύτερη αιτία θανάτου ατόμων της τρίτης ηλικίας.
Όσο αφορά στην νόσο Αλτσχάιμερ, αποτελεί τη συχνότερη μορφή άνοιας προσβάλλοντας περίπου 25 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και αγγίζοντας το 50-60% των περιστατικών άνοιας. Ως μια προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή, η νόσος χαρακτηρίζεται συχνά ως ένας «σιωπηλός δολοφόνος» αφού χτυπά την πόρτα εκατομμυρίων ανθρώπων σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας τους σε προσωπικό, οικογενειακό, επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο.
Μέσα στο μήνα Σεπτέμβριο (ο οποίος καθιερώθηκε ως μήνας ευαισθητοποίησης για την νόσο του Αλτσχάιμερ), ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Alzheimer και Συναφών Ανοιών «ΜΗ-ΜΕ-ΛΗΣΜΟΝΕΙ» έχει οργανώσει μια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού, στοχεύοντας στην αντιμετώπιση λανθασμένων αντιλήψεων σχετικά με τη φύση της νόσου αλλά και στην αύξηση της δημόσιας αντίληψης. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που δημοσιεύθηκε, «κάθε Σεπτέμβριο, άνθρωποι ενώνονται από όλες τις γωνιές του κόσμου για να ευαισθητοποιήσουν και να αμφισβητήσουν το στίγμα που επιμένει γύρω από τη νόσο του Alzheimer και όλους τους τύπους άνοιας.»
Με αφορμή αυτή την προσπάθεια αλλά και την πορεία που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Οκτωβρίου στη Λάρνακα, η κα. Αλεξία Καραϊσκάκη, μέλος του Παγκύπριου Συνδέσμου Alzheimerκαι Συναφών Ανοιών «ΜΗ-ΜΕ-ΛΗΣΜΟΝΕΙ», μιλά στο Skala Times. Αρχικά, η κα. Καραϊσκάκη εξηγεί τους όρους «άνοια» και «Alzheimer», απαριθμεί μερικά από τα συμπτώματα της νόσου και αναλύει κάποιες από τις ενέργειες που μπορεί να ακολουθήσει ένας πάσχων. Μεταξύ άλλων, κάνει λόγο για τις δράσεις και το όραμα του «ΜΗ-ΜΕ-ΛΗΣΜΟΝΕΙ», τονίζοντας την ανάγκη στήριξης και παροχής έμπρακτης βοήθειας από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση.
Κα Καραϊσκάκη, αρχικά εξηγήστε μας τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο «άνοια» αλλά και τη νόσο Alzheimer ως τη συχνότερη μορφή άνοιας.
Η άνοια είναι μια πάθηση στην οποία υπάρχει σοβαρή πτώση της γνωστικής λειτουργίας, απώλεια λειτουργικότητας και διαταραχές συμπεριφοράς. Υπάρχουν πολλά είδη άνοιας, οι πιο γνωστές μορφές είναι η νόσος Alzheimer, η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy, η άνοια στη νόσο του Parkinson και η μετωποκροταφική άνοια. Η κάθε μία από αυτές τις μορφές παρουσιάσει τα δικά της χαρακτηριστικά ωστόσο δεν παύει σε καμιά περίπτωση σε όλες να επηρεάζεται η μνήμη.
Η νόσος Alzheimer είναι η πιο γνωστή μορφή άνοιας αλλά και η πιο συνηθέστερη. Πρόκειται για μια εξελικτική νευροεκφυλιστικήνόσο δηλαδή εξελίσσεται όσο περνάει ο καιρός και χειροτερεύει. Πλήττεται κατά κύριο λόγο η μνήμη και σταδιακά εκπίπτουν όλες οι νοητικές λειτουργίες.
Ποιά είναι τα συμπτώματα της νόσου Alzheimer;
o Προβλήματα στην μνήμη
o Απομάκρυνση από τον χώρο εργασίας και κοινωνικές δραστηριότητες
o Δυσκολία στην ολοκλήρωση καθημερινών εργασιών στο σπίτι ή στη δουλειά
o Χρονική και χωρική σύγχυση
o Δυσκολία στην κατανόηση οπτικών ερεθισμάτων
o Προβλήματα στον λόγο
o Δυσκολία στη συγκέντρωση
o Φτωχή κριτική ικανότητα
o Λανθασμένη τοποθέτηση πραγμάτων
o Συμπεριφορικές διαταραχές (απάθεια, κατάθλιψη, άγχος, επιθετική συμπεριφορά, προβλήματα στον ύπνο κ.α.).
Πολλές φορές η πρόκληση που προκύπτει από τη συγκεκριμένη νόσο είναι το γεγονός ότι δεν πρόκειται για μια ιάσιμη ασθένεια. Τι ενέργειες μπορεί να ακολουθήσει ένας πάσχων;
Η πρόληψη είναι ένα σημαντικό κομμάτι για την άνοια γενικότερα. Ως σύνδεσμος στοχεύουμε στην πρόληψη, με τα πρώτα συμπτώματα το άτομο πρέπει να επισκεφθεί τον κατάλληλο ιατρό ούτως ώστε να ακολουθήσει τις οδηγίες του και μια σειρά από διάφορες εξετάσεις. Θα πρέπει να λαμβάνει την φαρμακευτική του αγωγή ορθά και ιδιαίτερα κάτω από επίβλεψη του οικείου του, λόγω της άνοιας. Πέραν από την φαρμακευτική και ιατρική αντιμετώπιση θα πρέπει να απασχολεί το μυαλό του μέσα από τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις όπως ασκήσεις μνήμης, γυμναστική, να είναι κοινωνικά ενεργό άτομο και να ασχολείται με ό,τι τον χαροποιεί πχ. Κηπουρική στο σπίτι, βόλτα με το κατοικίδια κ.α. Άρα ο συνδυασμός φαρμακευτικής και μη φαρμακευτικής παρέμβασης μόνο θετικά μπορεί να δράσει ως προς τα άτομα με άνοια.
Ποιές είναι οι διαθέσιμες παροχές αυτή τη στιγμή στην Κύπρο για στήριξη των πασχόντων σε σχέση με όσα προβλέπονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας; Συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι ικανοποιητικά τα όσα προσφέρονται σήμερα στην Κύπρο για την πρόληψηαλλά και για την αντιμετώπιση του Alzheimer και συναφών παθήσεων;
Σίγουρα η Κύπρος υστερεί ως προς τις παροχές για τα άτομα που υποφέρουν με άνοια. Συγκριτικά με άλλες χώρες έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Ως Κύπρος χρειαζόμαστε ευαισθητοποίηση και κατάλληλη ενημέρωση για την προσέγγιση και το χειρισμό των ατόμων αυτών στα Δημόσια και Ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλοι χώροι και εξειδικευμένο προσωπικό ούτως ώστε τα άτομα αυτά να χρήζουν καλύτερης αντιμετώπισης. Ωστόσο, γίνονται προσπάθειες εδώ και χρόνια και ως Σύνδεσμος αρκετές ήταν οι φορές που καταφέραμε εξασφαλίσουμε θετικά αποτελέσματα είτε για φάρμακα είτε για υπηρεσίες των ατόμων που υποφέρουν με άνοια.
Επίσης, ως Κράτος θα πρέπει να δούμε πιο «ζεστά» το θέμα με τις συντάξεις, αφού παρατηρούμε ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων που νοσούν σε νεαρή ηλικία και σε τέτοιες περιπτώσεις τα άτομα σταματούν να εργάζονται με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εισόδημα για αρκετό καιρό. Υπάρχει γραφειοκρατία και οι αιτήσεις δεν εξετάζονται άμεσα για να δοθεί σύνταξη. Επίσης, ηλικιωμένα άτομα με χαμηλές συντάξεις αλλά και άτομα τα οποία είναι λήπτες ΕΕΕ δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά γιατί οι πλείστοι εργοδοτούν οικιακές βοηθούς και δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους, αποτέλεσμα αυτού είναι να περιμένουν οικονομική ενίσχυση από το υποστηρικτικό τους περιβάλλον. Κάποιες από τις υπηρεσίες μας θα πρέπει να ενταχθούν στο ΓΕΣΥ για να απολαμβάνουν οι πάσχοντες όσο περισσότερα είναι δυνατόν για το καλό της ασθένειας τους. Μπορεί η τοπική αυτοδιοίκηση μέσα από ένα μικρό λεωφορείο να μεταφέρει τους πάσχοντες σε συγκεκριμένα σημεία όταν και εφόσον οι οικείοι τους δεν μπορούν να το πράξουν. Επιβάλλεται το Κράτος να λάβει σοβαρά υπόψη τις δυσκολίες αυτές και ως σύνδεσμος είμαστε παρόν για να λάβουμε από κοινού αποφάσεις. Τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ, υπάρχουν αρκετά τα οποία αφορούν διάφορα υπουργεία όπως Υγείας, Κοινωνικής Πρόνοιας, Εργασίας ακόμα και το Υπουργείο Μεταφορών.
Μιλήστε μας για τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Alzheimer και Συναφών Ανοιών «ΜΗ-ΜΕ-ΛΗΣΜΟΝΕΙ». Πώς ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια;
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Alzheimer και Συναφών Ανοιών «ΜΗ-ΜΕ-ΛΗΣΜΟΝΕΙ» δημιουργήθηκε το 1996 από κάποιες κοπέλες οι οποίες είχαν τους δικούς τους ανθρώπους με άνοια στην Λάρνακα. Μια από αυτές ήταν και η μητέρα μου, Ελένη Καραϊσκάκη. Παλιά η νόσος Alzheimer παρουσιαζόταν ως «αρτηριοσκλήρωση», ο κόσμος θεωρούσε λόγω της άγνοιας του, ότι η ασθένεια αυτή αφορούσε άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα. Οι εθελόντριες αυτές δημιούργησαν τον Σύνδεσμο και πρόσφεραν βοήθεια μέσω της κατ’οίκον φροντίδας στα άτομα που υπέφεραν, παράλληλα προσπαθούσαν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο γύρω από την άνοια.
Αυτή τη στιγμή ο Σύνδεσμος μας εδρεύει σε όλες τις Επαρχίες όπου η κάθε Επαρχία έχει τους δικούς τις εθελοντές και καταβάλλουν προσπάθειες καθημερινά για να στηρίξουν τους συνανθρώπους μας. Τέλος, να σας ενημερώσω ότι στην Πόλη μας την Λάρνακα διατηρούμε Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας όπου προσφέρουμε προγράμματα και υπηρεσίες για τους πάσχοντες με άνοια σε καθημερινή βάση.
Πως έχετε δραστηριοποιηθεί μέχρι σήμερα και ποιος είναι ο στόχος των δράσεων σας;
Ως Επαρχιακής Επιτροπή Λάρνακας όπως σας ανάφερα διατηρούμε Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας, εργοδοτούμεεξειδικευμένο προσωπικό το οποίο προσφέρει υπηρεσίες και προγράμματα όπως ασκήσεις νοητικής ενδυνάμωσης, γυμναστική, μουσικοθεραπεία, ψυχολογική στήριξη κ.α. Επίσης, διοργανώνουμε εκδρομές, εξορμήσεις στη φύση και γενικότερα προσπαθούμε μέσα από αυτές τις δράσεις να κοινωνικοποιήσουμε τα άτομα που αναζητούν βοήθεια από εμάς. Επιπλέον, στόχος των δράσεων μας είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση των συμπολιτών μας για την Άνοια όπου θεωρούμε ότι όσον παίρνανε τα χρόνια ο αριθμός των ατόμων που υποφέρουν αυξάνεται και ο κόσμος πρέπει να είναι ενήμερος και κατάλληλα προετοιμασμένος για να στηρίξει τους οικείους του, τον γείτονα τον φίλο.
Μέσα στα πλαίσια του Παγκόσμιου Μήνα Alzheimer αλλά και της Παγκόσμιας Ημέρας Alzheimer, την 21η Σεπτεμβρίου, ο Σύνδεσμος μας διοργάνωσε διάφορες δράσεις.
Άρχισε ο Μήνας με την δημοσίευση ενός poster. Χρησιμοποιήσαμε το template, του Διεθνούς μας οργανισμού(ADI-Alzheimer Disease International), του οποίου είμαστε εγκεκριμένο Μέλος, φωτογραφήθηκε Μέλος του Δ.Σ. μαζί με την μητέρα όπου πάσχει με Alzheimer. Με αυτό τον τρόπο θέλαμε να ευαισθητοποιήσουμε τους συμπολίτες μας γιατί μια εικόνα χίλιες λέξεις-Δώσε αγάπη να πάρεις αγάπη. Αυτό ζητούν οι πάσχοντες, αγάπη, αγκαλιά και υπομονή.
Σε συνεργασία με τις Υπεραγορές ΜΕΤΡΟ, ανά το Παγκύπριο, οι υπάλληλοι φόρεσαν τις φανέλες με το λογότυπο μας και διένεμαν ενημερωτικό φυλλάδιο για τον Σύνδεσμο μας. Επίσης η Υπεραγορά ΣΤΕΛΙΟΣ στα Λιβάδια Λάρνακας, έπραξε το ίδιο. Στις 23 Σεπτεμβρίου δώσαμε Δημοσιογραφική Διάσκεψη στο Υπουργείο Υγείας. Συναντίληψη Συνδέσμου και Υπουργείου ότι χρήζει αναβάθμισης το εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την Άνοια αλλά μέσα από συναντήσεις να την θέσουμε και σαν προτεραιότητα, κάτι που ζητά και Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από τα κράτη.
Στις 25 Σεπτεμβρίου διοργανώσαμε σε συνεργασία με την BPW Λάρνακας Αμμοχώστου, ένα σοβαρό οργανισμό με Μέλη Γυναίκες Επιχειρηματίες και Επαγγελματίες, ένα διαφορετικό Fashion Event. Επαγγελματικά Μοντέλα αλλά και με τα περισσότερα μοντέλα να είναι απλές κοπέλες (ακόμα και Μέλη των δύο Συνδέσμων), ξεδίπλωσαν τις δεκαετίες του 60 μέχρι σήμερα με νυφικά που έχουν δώσει κυρίες της πόλης μας. Η προσέλευση ήταν αθρόα και οι εντυπώσεις απερίγραπτές.
Πείτε μας λίγα λόγια για τις επόμενες δράσεις σας.
Συνεχίζουμε με την πορεία μας το Σάββατο 5 Οκτωβρίου η ώρα 10:00 το πρωί, με αφετηρία την πλατεία Ευρώπης στις Φοινικούδες. Αυτή η πορεία είναι σε συνεργασία με το Σωματείο Περπατώ και Προσφέρω των Lions. Η όλη πορεία έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Προέδρου του ΕΟΑ Λάρνακας Άγγελου Χ’Χαραλάμπους και θα χαιρετήσει και ο έντιμος Δήμαρχος Λάρνακας.
Να κρατήσουμε ότι τον Νοέμβριο θα επαναληφθεί το Gala Dinnerστο Ammos Beach Bar.
Όλες οι εκδηλώσεις μας έχουν σαν πρωταρχικό σκοπό την στήριξη των προγραμμάτων που προσφέρουμε στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας στην πόλη μας.
Αντιμετωπίζετε δυσκολίες στη λειτουργία του Συνδέσμου;
Σαν Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας, προσπαθούμε να παρέχουμε τις σωστές υπηρεσίες για να βοηθήσουμε τους πάσχοντες αλλά και την ανακούφιση των φροντιστών-συγγενών τους. Παρόλα ταύτα ζητούμε την στήριξη τους κράτους αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης έτσι ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε καλύτερες και περισσότερες υπηρεσίες για αυτά τα άτομα, τα οποία δεν είναι όλα στα ίδια στάδια και απαιτείται να χωρίζονται σε ομάδες διαφορετικές. Η αυξανόμενη ζήτηση των υπηρεσιών μας εξ υπακούει μεγαλύτερους και περισσότερους χώρους, και αυτό είναι που προσπαθούμε να διασφαλίσουμε μέσα από το εξειδικευμένο Κέντρο.
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της εκστρατείας «Μήνας Σεπτέμβριος – Μήνας Alzheimer», οι φετινές ενέργειες στοχεύουν στο να «ρίξουμε ξανά φως στη στάση απέναντι στην άνοια σε όλο τον κόσμο». Πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει σωστή ενημέρωση σχετικά με τη φύση αυτών των παθήσεων έτσι ώστε να γίνεται μια ποιο ορθή προσπάθεια στην πρόληψη αλλά και τη διαχείρισή τους;
Η πρόληψη, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση είναι ουσιώδης για να αποφύγουμε το στίγμα όσον αφορά την ασθένεια και κατ’ επέκταση τους πάσχοντες.
Ζητούμε τα αυτονόητα όπως αρμόζει σε κάθε ασθενή, της όποιας ασθένειας γιατί σύμφωνα με τα στατιστικά του Διεθνή μας Οργανισμού (ADI), αν τα κράτη μας δεν πάρουν τα απαραίτητα μέτρα τώρα, ενώ σήμερα το συνολικό εκτιμώμενο ετήσιο παγκόσμιο κόστος της άνοιας είναι πάνω από $1,3 τρισεκατομμύρια, αυτός ο αριθμός προβλέπεται να ανέλθει στα $2,8 τρισεκατομμύρια έως το 2030.
Μέσα από έρευνα του ίδιου οργανισμού ανάμεσα σε 40,000 ατόμων σε 166 χώρες(συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου), 65% των επαγγελματιών υγείας πιστεύουν εσφαλμένα ότι η άνοια είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Το 80% του ευρύτερου κοινού πιστεύει ότι η άνοια είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, μια δραματική αύξηση σε σύγκριση με 66% το 2019. Το 88% των ατόμων που ζουν με άνοια υποδηλώνουν ότι βιώνουν διακρίσεις.
Κλείνοντας, θα ‘θέλαμε ένα μήνυμά σας προς τους αναγνώστες του Skala Times.
Το slogan για φέτος του Διεθνούς Οργανισμού μας είναι «Ώρα να δράσουμε για το Alzheimer, Ώρα να δράσουμε για την Άνοια»,γι’αυτό έκκληση μας είναι το Κράτος, η πολιτεία, η κοινωνία να δράσουμε όλοι μαζί για τους πάσχοντες του Alzheimer και γενικότερα της Άνοιας.
Παρακολουθείστε μας στο Facebook Alzheimer Larnaca και ακολουθήστε μας στο Instagram @alzheimerlarnaca. Για εγγραφές και πληροφορίες επικοινωνήστε στο 24- 627104.
