ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ;
Πρόκειται για συστηματική στοχοποίηση και εσκεμμένη χρήση μειωτικής, βίαιης, απειλητικής ή άλλης απαράδεκτης συμπεριφοράς προς άλλο άτομο, το οποίο συχνά δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του, με στόχο την πρόκληση φόβου ή πόνου (σωματικού ή/και ψυχολογικού).
Πριν κάποιες μέρες έφτασε πληροφορία στο SkalaTimes, ότι σε Γυμνάσιο της Λάρνακας μαθήτρια έδωσε μπουνιά σε αγόρι συμμαθητή της. Η μαθήτρια τιμωρήθηκε με αποβολή.
Η “νεα είδηση” που είδε χθες το φως της δημοσιότητας δεν μας εκπλήσσει όλους εμάς που εδώ και χρόνια ασχολούμαστε δημοσιογραφικά με θέματα που αφορούν τα σχολεία και τους μαθητές. Πιο συγκεκριμένα η χθεσινή είδηση αναφέρεται σε πατέρα ο οποίος κατήγγειλε την περασμένη εβδομάδα στην Αστυνομία ότι ο γιος του, ο οποίος φοιτά σε δημοτικό σχολείο της επαρχίας Λάρνακας, τραυματίστηκε στα χέρια από γυαλιά, ενώ το περιστατικό τυγχάνει διερεύνησης και από το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Όπως ανέφερε στο ΚΥΠΕ ο Σπύρος Χρυσοστόμου, εκπρόσωπος Τύπου της Αστυνομικής Διεύθυνσης Λάρνακας «το Σάββατο 19 Οκτωβρίου πατέρας κατήγγειλε στην Αστυνομία ότι ο γιος του ηλικίας 8 ετών που φοιτά σε δημοτικό σχολείο της επαρχίας Λάρνακας, τραυματίστηκε την περασμένη εβδομάδα στα χέρια από γυαλιά. Ο πατέρας κατήγγειλε επίσης ότι η διεύθυνση του σχολείου δεν χειρίστηκε όπως έπρεπε το περιστατικό». Ο κ. Χρυσοστόμου πρόσθεσε ότι «ζητήθηκε από τον πατέρα όπως μεταφέρει εντός των επόμενων ημερών το παιδί στην Αστυνομία προκειμένου να δώσει οπτικογραφημένη κατάθεση, ούτως ώστε να γνωρίζουμε τι ακριβώς έγινε, για να ξέρουμε και πως θα χειριστούμε το περιστατικό. Αναμένεται ότι το παιδί θα δώσει πλήρη ενημέρωση για τα γεγονότα, δηλαδή τι έγινε και τους λόγους που οδήγησαν στον τραυματισμό του». Συνέχισε λέγοντας ότι «για την καταγγελία του πατέρα στην Αστυνομία, ενημερώθηκε τόσο το Υπουργείο Παιδείας όσο και το Δημοτικό Σχολείο στο οποίο φοιτά το παιδί».
Εξάλλου η Ερνη Σισμάνη, Προϊστάμενη της Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας του Υπουργείου Παιδείας, χαρακτήρισε το περιστατικό «πολύ σοβαρό το οποίο τυγχάνει διερεύνησης τόσο από το Υπουργείο Παιδείας όσο και από όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες». «Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό θέμα και θα πρέπει να τύχει του ανάλογου σοβαρού χειρισμού από όλους», είπε. Πρόσθεσε ότι «η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας δεν έχει ενημερωθεί για το συγκεκριμένο περιστατικό προηγουμένως ούτε έχει γίνει αναφορά στην Υπηρεσία μας για εκφοβιστική συμπεριφορά από το Σχολείο. Το περιστατικό θα τύχει διερεύνησης από όλες τις Υπηρεσίες και είμαστε στη διάθεση τόσο της οικογένειας και του παιδιού, εάν το θέλουν για κάθε είδους υποστήριξη». Είμαστε κατέληξε η κ. Σισμάνη «στη διάθεση και του σχολείου και ενδεχομένως των υπόλοιπων παιδιών που ήταν παρώντα στο περιστατικό, τα οποία πιθανόν να χρειάζονται υποστήριξη από ψυχολόγο».
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, το παιδί τραυματίστηκε κατά την προσπάθεια του να διαφύγει άλλων παιδιών που φέρονται να ασκούσαν μπούλινγκ στο 8χρονο παιδί.
Υπενθυμίζουμε ότι η Λάρνακα βούιξε πριν λίγες ημέρες με τη πληροφορία ότι σε ένα άλλο Γυμνάσιο της πόλης μας, στις 16/10/2024, υπήρξε απόπειρα βιασμού μαθήτριας από συμμαθητή της. Στις 8/10/2024 το κανάλι Omega επικοινώνησε με τη διεύθυνση του σχολείου, η οποία απέρριψε κατηγορηματικά και κάθετα την καταγγελία. «Η συγκεκριμένη καταγγελία έχει διερευνηθεί. Δεν προκύπτει τίποτα μεμπτό, όλα κυλούν ομαλά στο Γυμνάσιό μας», απάντησε πηγή από τη διεύθυνση του συγκεκριμένου σχολείου. Ωστόσο πολλά ερωτηματικά εγείρονται γύρω από την είδηση/πληροφορία που συζητήθηκε έντονα στη πόλη μας.
Τονίζουμε το αυτονόητο : το να μπαίνουν τα προβλήματα κάτω από το χαλί, όχι μόνο δεν βοηθά αλλά διογκώνει το πρόβλημα.
Βασικές μορφές σχολικού εκφοβισμού:
(πηγή https://psychagogein.gr/)
Μιας και το φαινόμενο αυτό έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και είναι πολυμορφικό, είναι σημαντικό να αποσαφηνιστούν οι μορφές του σχολικού εκφοβισμού, προκειμένου να γίνεται αντιληπτή κάθε είδους τέτοια κίνηση.
Ψυχολογικός εκφοβισμός (Alward, 2005). Συνήθως ο δράστης επιδιώκει να δημιουργήσει για το θύμα του μια κατάσταση φόβου και άγχους. Αυτή η μορφή εκφοβισμού μπορεί να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό πολλών άλλων μορφών εκφοβισμού, όπως απειλές, μηνύματα με διάφορα ηλεκτρονικά μέσα, προσβλητικές αναρτήσεις, απειλές για την ασφάλεια, με απώτερο στόχο την πρόκληση ψυχολογικής βλάβης στο θύμα. Σημειώνεται πως αυτή η μορφή εκφοβισμού χρησιμοποιείται περισσότερο από τα κορίτσια.
Άμεσος ή Σωματικός εκφοβισμός (Ασημακόπουλος, Χατζηπέμος, Σουμάκη, Διαρεμέ, Γιαννακοπούλου & Τσιάντης, 2000. Olweus, 1993). Αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες μορφές του σχολικού εκφοβισμού και συνήθως επιλέγεται από τα αγόρια. Ο δράστης χρησιμοποιεί τη φυσική βία, όπως γροθιές, κλωτσιές, σπρωξιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών, αλλά και άρπαγμα ή και φθορά της ατομικής ιδιοκτησίας, ώστε να επιδειχθεί η ισχύς και να βλαφτεί το θύμα.
Λεκτικός εκφοβισμός (Olweus, 1993). Ο δράστης παρενοχλεί συνεχώς το θύμα σε ενοχλητικό βαθμό , αφού το κοροϊδεύει, του απευθύνεται με παρατσούκλια, το βρίζει, το προσβάλλει με λόγια και βωμολοχίες, χρησιμοποιεί τον σαρκασμό, ενώ πολλές φορές διαδίδει ψευδείς φήμες μέσα από ρατσιστικά και σεξουαλικά σχόλια.
Έμμεσος ή Κοινωνικός εκφοβισμός (Lee, 2006). Σ’ αυτήν την περίπτωση σχολικού εκφοβισμού παρατηρείται η κοινωνική απομόνωση του θύματος από την ομάδα των συνομηλίκων του, με αποτέλεσμα να αποκλείεται από το σύνολο. Συνήθως, οι δράστες συσπειρώνονται σε μία ομάδα και με πολύ συντονισμένο τρόπο αγνοούν το θύμα τους, το κάνουν να αισθάνεται αόρατο, του δείχνουν επιδεικτικά πως θέλουν να το εγκαταλείψουν, ενώ γενικά το περιφρονούν. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως αποτελεί την πιο δύσκολη περίπτωση εκφοβισμού, καθώς συγκαλύπτεται, εκφράζεται με έμμεσο τρόπο και δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί και να αναφερθεί.
Εκβιασμός (Suckling & Temple, 2001). Είναι η μορφή εκφοβισμού όπου οι δράστες μέσω απειλών και εκβιασμών εξαναγκάζουν τα θύματα τους να παραδώσουν το χαρτζιλίκι τους και το κολατσιό τους.
Οπτικός εκφοβισμός (Espelage & Swearer, 2003). Ονομάζεται έτσι, διότι αναγράφεται ένα προσβλητικό σημείωμα για το θύμα, που μεταφέρεται σ’ όλους τους συμμαθητές ή υπάρχει σε εμφανές σημείο είτε πάνω στο θύμα είτε σε περίοπτη θέση στο σχολείο μέσω τοιχογραφήματος (graffiti).
Ηλεκτρονικός εκφοβισμός ή cyberbullying (Καπατζιά & Συγκολλίτου, 2012. Slonje & Smith, 2008). Ο δράστης χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά μέσα, δηλαδή συντάσσει και προωθεί προσβλητικά μηνύματα και συκοφαντίες για το θύμα σε κινητά τηλέφωνα, e-mail ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η σύγχρονη μορφή εκφοβισμού περιλαμβάνει και τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων και φωτογραφιών του θύματος.
Σεξουαλικός εκφοβισμός (Boulton, et al., 2001). Αυτή η μορφή περιλαμβάνει ανήθικες χειρονομίες, απρεπές άγγιγμα, λεκτική παρενόχληση, ανήθικα σκίτσα και σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου. Βέβαια, πολλές φορές παρατηρούνται και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις. Συνήθως τα κορίτσια πέφτουν θύματα σεξουαλικού εκφοβισμού.
Ρατσιστικός εκφοβισμός (Smith, 2003). Είναι μια ειδική περίπτωση εκφοβισμού, που εκφράζεται σωματικά, κοινωνικά ή ψυχολογικά, με σκοπό το στιγματισμό της διαφορετικής φυλής του θύματος. Ουσιαστικά, η διαφορετικότητα του θύματος ως προς τη θρησκεία, τη φυλή, την εθνικότητα, την κοινωνική προέλευση και την οικονομική του κατάσταση ή ακόμα και το σεξουαλικό προσανατολισμό αποτελεί το έναυσμα για την πρόκληση εκφοβιστικών πράξεων.
