Με αφορμή την πρόσφατη δημοσίευση της Eurostat ότι η Κύπρος βρίσκεται στις τελευταίες χώρες που επενδύουν (πολιτιστικές δαπάνες κυβέρνησης) στον πολιτισμό, αλλά και με αφορμή την καθυστέρηση στο «επίδομα καλλιτέχνη» που είχε υποσχεθεί η κυπριακή κυβέρνηση μετά την κρίση της πανδημίας του κορωνοϊου και την σχετική ανακοίνωση του ΑΚΕΛ για την καθυστέρηση αυτή, το SkalaTimes κουβεντιάζει σήμερα με τον συνδημότη μας Κώστα Κώστα, Υπεύθυνο του Πολιτιστικού Γραφείου του ΑΚΕΛ. Μια συνέντευξη με θέμα τον πολιτισμό στο τόπο μας, αλλά και τη δύναμη και σημασία του πολιτισμού στις κοινωνίες των ανθρώπων γενικότερα. Ανάμεσα σε άλλα ο κ. Κωνσταντίνου τονίζει: «Καλέσαμε την κυβέρνηση όπως εγκαταλείψει την κωλυσιεργία και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και να προχωρήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση στην καταβολή της εφάπαξ χορηγίας. Είναι ύβρις αυτό που συμβαίνει με τους καλλιτέχνες, και ευρύτερα με τους εργαζόμενους στο χώρο του Πολιτισμού. Δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν είχαμε καμία αντίδραση εκ μέρους της κυβέρνησης. Αυτό όμως δεν είναι το κύριο. Το κύριο είναι ότι ακόμη δεν έχει καταβληθεί το επίδομα. Οι εργαζόμενοι στο χώρο του Πολιτισμού είναι οι μόνοι που δεν έχουν πάρει καμία βοήθεια».
SkalaTimes
Το ΑΚΕΛ είναι το μοναδικό κόμμα με Πολιτιστικό Γραφείο;
Υπάρχουν και άλλα κόμματα που διατηρούν Πολιτιστικό Γραφείο. Βέβαια το ζητούμενο για όλους είναι η δράση, η επεξεργασία θέσεων για τον πολιτισμό, η κατάθεση προτάσεων εντός και εκτός του κοινοβουλίου, η ανάδειξη του έργου των δημιουργών-καλλιτεχνών, και η προώθηση προς επίλυση των σοβαρών προβλημάτων των εργαζομένων στο χώρο του Πολιτισμού. Αυτό, τουλάχιστον, προσπαθεί να κάνει το Πολιτιστικό Γραφείο του ΑΚΕΛ, το οποίο έχει συσταθεί και λειτουργεί στο πλαίσιο πολιτικής που θέτει τον Πολιτισμό πολύ ψηλά στις προτεραιότητες του κόμματός μας. Άλλωστε, η ιστορία μας είναι και ιστορία Πολιτισμού, η οποία συμπυκνώνεται σε αυτό που έγραψε ο κορυφαίος ποιητής μας Τεύκρος Ανθίας στον Ύμνο του για το Ανορθωτικό Κόμμα του Εργαζόμενου Λαού, « Εμπρός για τη μεγάλη νίκη στο στίβο του Πολιτισμού, αλύγιστοι σημαιοφόροι της ιδέας του λυτρωμού».
Θέλω να σημειώσω με έμφαση, ότι η πανδημία εξαιτίας της νόσου Covid 19, όχι μόνο ανέδειξε την αξία της Πολιτιστικής Δημιουργίας, αλλά έφερε στην επιφάνεια όλα τα σοβαρά προβλήματα στον χώρο του Πολιτισμού. Όλα όσα έγιναν, ή δεν έγιναν, στο σημαντικό αυτό τομέα τα βρήκαμε σήμερα μπροστά μας. Συνεπώς και στις νέες συνθήκες ο ρόλος των κομμάτων είναι πολύ σημαντικός. Εγώ θέλω να μιλώ μόνο εκ μέρους του κόμματός μας το οποίο ένα πράγμα σκέφτεται συνεχώς: Στο πώς θα συμβάλουμε στην αντιμετώπισης της τραγικής αυτής κατάστασης.
Για την καθυστέρηση στο επίδομα των καλλιτεχνών έχετε βγάλει ανακοίνωση. Έχετε λάβει κάποια απάντηση από τους κυβερνώντες;
Το ΑΚΕΛ εξέφρασε τη δυσφορία του για την μη καταβολή του επιδόματος των εργαζομένων στον Χώρο του Πολιτισμού. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις μήνες, οι κυβερνώντες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τον Πολιτισμό ως τον τελευταίο τροχό της άμαξας. Απαξίωση και υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής των καλλιτεχνών. Πώς μπορεί να ζήσει ένας καλλιτέχνης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς εργασία και χωρίς στήριξη;
Καλέσαμε την κυβέρνηση όπως εγκαταλείψει την κωλυσιεργία και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και να προχωρήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση στην καταβολή της εφάπαξ χορηγίας. Είναι ύβρις αυτό που συμβαίνει με τους καλλιτέχνες, και ευρύτερα με τους εργαζόμενους στο χώρο του Πολιτισμού. Δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν είχαμε καμία αντίδραση εκ μέρους της κυβέρνησης. Αυτό όμως δεν είναι το κύριο. Το κύριο είναι ότι ακόμη δεν έχει καταβληθεί το επίδομα. Οι εργαζόμενοι στο χώρο του Πολιτισμού είναι οι μόνοι που δεν έχουν πάρει καμία βοήθεια!
Πως κρίνετε τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα με την κατάργηση καλλιτεχνικών μαθημάτων;
Κάποιοι ανησυχούν ότι ίσως μετά ακολουθήσει και η κυβέρνηση Αναστασιάδη αυτή την απόφαση…
Για να είμαι ειλικρινής σοκαρίστηκα λίγο όταν διάβασα τη σχετική εξαγγελία της Υπουργού Παιδείας της Ελλάδας για αφαίρεση αριθμού καλλιτεχνικών μαθημάτων από το Λύκειο, με τη δικαιολογία ότι «Δεν επιλέγονται από μεγάλο αριθμό μαθητών»(!!) Δηλαδή η αντιμετώπιση ενός τόσο σημαντικού θέματος, γίνεται με όρους προσφοράς και ζήτησης! Αρχικά το σοκ προήλθε και από την εξαγγελία. Στη συνέχεια, μελετώντας περαιτέρω το θέμα, διαπίστωσα ότι ήδη τα μαθήματα αυτά είναι υποβαθμισμένα σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Για παράδειγμα η Τέχνη και η Μουσική διδάσκονται στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο μόνο μια φορά την εβδομάδα! Τώρα, αν θα ακολουθήσουμε και στην Κύπρο, ασφαλώς είναι κάτι που θέλει μεγάλη συζήτηση γιατί τα πράγματα όσον αφορά στα καλλιτεχνικά μαθήματα είναι περίπου τα ίδια. Παρόλο που η Τέχνη και η Μουσική είναι δίωρα υποχρεωτικά μαθήματα-με κάποιες διαφοροποιήσεις- σε Δημοτικό και Γυμνάσιο, στο Λύκειο τα καλλιτεχνικά μαθήματα υπάρχουν βασικά στην έκτη Κατεύθυνση «Καλών Τεχνών» και ως επιλογή το μάθημα «Γραφικές Τέχνες» στην Τρίτη κατεύθυνση « Θετικών Επιστημών-Βιοεπιστημών-Πληροφορικής- Τεχνολογίας». Θέλω να σημειώσω επίσης ότι στο Δημοτικό υπήρχε σε προηγούμενα χρόνια ξεχωριστά το μάθημα της Λογοτεχνίας- ημέρα βιβλιοθήκης- το οποίο στην πορεία ενσωματώθηκε στα Νέα Ελληνικά χάνοντας έτσι τον ιδιαίτερο του χαρακτήρα. Είναι τεράστιο θέμα η συμπερίληψη των καλλιτεχνικών μαθημάτων στην Εκπαίδευση. Η θετικότατη επίδραση από την εφαρμογή του θεσμού των Μουσικών Σχολείων, στην οποία το ΑΚΕΛ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανάγκη όλοι οι μαθητές γίνονται κοινωνοί και φορείς των πολιτιστικών αξιών. Αυτό για το οποίο είμαστε σίγουροι, είναι η επιτακτική ανάγκη αναγνώρισης της αξίας της διδασκαλίας των καλλιτεχνικών μαθημάτων, η αλλαγή φιλοσοφίας που θα επιφέρει την πλήρη αναπροσαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων.
Η κρίση στην δημόσια παιδεία είναι βεβαίως άρρηκτα συνδεδεμένη με τον πολιτισμό του τόπου μας αφού παιδεία και πολιτισμός είναι αδελφάκια δίδυμα. Πώς βλέπετε τα όσα γίνονται στην παιδεία επί κυβέρνησης Αναστασιάδη και τι θα θέλατε να αλλάξει;
Ήδη έχω κάνει μια πρώτη τοποθέτηση για Θέματα Καλλιτεχνικής Παιδείας. Η κυβέρνηση όπως απαξιώνει τον Πολιτισμό απαξιώνει και την Παιδεία. Δεν είναι υπερβολή αν πω ότι για χρόνια, τίποτε σωστό δε λειτουργεί στην παιδεία. Το ένα λάθος πάνω στο άλλο, η μια απόφαση συγκρούεται με την άλλη. Οι εκπαιδευτικοί έχουν αφεθεί στο έλεος του Θεού και καλούνται συνεχώς να ερμηνεύουν τις δυσνόητες και αντιφατικές Εγκυκλίους του Υπουργείου. Ουσιαστικά καλούνται μόνοι τους να υλοποιήσουν την εκπαιδευτική πολιτική και, αντί οι κυβερνώντες να αναγνωρίσουν τα αδιέξοδα της πολιτικής τους στην Παιδεία, επιδίδονται σε μία ανέντιμη εκστρατεία κατασυκοφάντησης συλλήβδην των εκπαιδευτικών και των συνδικαλιστικών τους Οργάνων. Η Παιδεία, όπως και ο Πολιτισμός χρειάζονται ριζική αλλαγή φιλοσοφίας. Χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο, ανθρώπινο, δημοκρατικό σχολείο στο οποίο όλα τα παιδιά ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας, εθνικότητας φύλου και θρησκείας να έχουν ίσες δυνατότητες στην εκπαίδευση. Το υφιστάμενο αναλυτικό πρόγραμμα, τα σχολεία μαμούθ, οι μεγάλες ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων, η μη προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα που δημιουργούν οι νέες τεχνολογίες, ο ανταγωνισμός, η παραχάραξη της ιστορίας, η γραφειοκρατία και οι πολιτικές λιτότητας είναι στοιχεία που οδηγούν στην επιδείνωση των συνθηκών διδασκαλίας και μάθησης, με πρώτα θύματα τους μαθητές, ιδιαίτερα των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων, αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Θέλουμε μαθητές με άποψη, με αυτοπεποίθηση, με αγάπη και ευαισθησία για τη Δημοκρατία, την Πατρίδα, την Ειρήνη ,το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό, τη Διαφορετικότητα, με σεβασμό στην αντίθετη άποψη. Τέλος, ας σταματήσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να είναι προσκολλημένο στο «αιώνιο παλιό» και ας επικεντρωθεί επιτέλους στο «αιώνιο νέο», αξιοποιώντας βέβαια τον πλούτο που παρήγαγε ο άνθρωπος στους αιώνες που διαβήκαν αλλά και συγχρωτισμένο με τα βήματα προόδου ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Τι κρίνετε ως λάθος όσον αφορά στα πολιτιστικά στο τόπο μας σήμερα και που επιρρίπτετε ευθύνες στην Κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη και του ΔΗΣΥ, επτά χρόνια μετά την πρώτη θητεία της, περιφρόνησε τους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού, απαξίωσε γενικά τον πολιτισμό, ενώ καμία προεκλογική δέσμευση δεν υλοποιήθηκε. Για παράδειγμα, εξαγγέλλεται συνεχώς από τους κυβερνώντες η ίδρυση Υφυπουργείου Πολιτισμού, η ανέγερση Σύγχρονης Κυπριακής Βιβλιοθήκης και Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου. Ακόμη περιμένουμε…Την ίδια στιγμή και παρά το γεγονός ότι δεσμεύτηκε οι δαπάνες για τον Πολιτισμό να μη μειωθούν, προχώρησε σε σημαντικές αποκοπές των κονδυλίων,(πέραν του 30%), ενώ ο βαθμός υλοποίησης του προϋπολογισμού των Πολιτιστικών Υπηρεσιών δεν ξεπερνά το 80%! Αυτές οι διαπιστώσεις επιβεβαιώνονται και από την πολύ πρόσφατη έκθεση της Eurostat, σύμφωνα με την οποία η Κύπρος βρίσκεται στην προτελευταία θέση των χωρών της ΕΕ, αναφορικά με τα κονδύλια που δαπανά στον Πολιτισμό.
Σημειώνω ότι η πρώτη ενέργεια των κυβερνώντων το 2013ήταν να αποκόψουν τα τιμητικά επιδόματα και τα επιδόματα συνταξιούχων καλλιτεχνών του τόπου μας, ανάμεσα στους οποίους ήταν κορυφαίοι δημιουργοί, που με την προσφορά και την αξία τους ανέδειξαν το ανάστημα της πατρίδας μας. Αρκετοί από αυτούς είναι αναγκασμένοι να εργάζονται μέχρι την τελευταία τους πνοή και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου καλλιτέχνες στηρίζουν οικονομικά συναδέλφους τους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης. Επίσης, μεγάλα θύματα των πολιτικών σκληρής λιτότητας της κυβέρνησης είναι και οι νέοι καλλιτέχνες, οι οποίοι, ενώ αποφοιτούν με όνειρα, φιλοδοξίες και ενθουσιασμό για εργασία και προσφορά, μένουν άνεργοι ή αναγκάζονται να κάνουν εκπτώσειςστην ποιότητα της δουλειάς τους. Παράλληλα, πολλοί νέοι καλλιτέχνες μεταναστεύουν στο εξωτερικό για αναζήτηση μιας αξιοπρεπούς εργασίας.
Αυτά είναι μόνο μερικά γεγονότα που δείχνουν τη σημασία που δίνουν οι κυβερνώντες στον Πολιτισμό. Για να μην αναφερθώ και στα θέματα των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπου οι περιπτώσεις των αρχαιοτήτων της Γεροσκήπου και της οικίας του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου αποτελούν όνειδος για την κυβέρνηση αλλά και τον Αρχιεπίσκοπο.
Ποιο είναι το όραμα του ΑΚΕΛ όσον αφορά στα πολιτιστικά στο τόπο μας; Τι σημαίνει για εσάς ο Πολιτισμός;
Για το ΑΚΕΛ η πολιτιστική δημιουργία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε κοινωνία που επιδιώκει την πνευματική ανάπτυξη, σέβεται τον εαυτό της και προσδοκά πραγματική πρόοδο και αληθινή ευτυχία. Ο αληθινός πολιτισμός, στον πυρήνα του οποίου, όπως έγραψε ο Τεύκρος Ανθίας, «βρίσκεται το ήθος, η ανθρωπιά και η ομορφιά», είναι η πηγή που μπορεί να ξεδιψάσει τον άνθρωπο από την ανομβρία της μιζέριας, της απληστίας, της ασχήμιας και της εκμετάλλευσης. Είναι η δύναμη που μπορεί να σπάσει τις προκαταλήψεις, να ακονίσει τη μνήμη , να ξεχωρίσει τα μικρά και ασήμαντα από τα μεγάλα, να διαλύσει τη σκόνη που σκεπάζει την αλήθεια και το φως και να εμφυσήσει την υγιή αισιοδοξία, την αλληλεγγύη και την πίστη για καλύτερη, δικαιότερη και ανθρώπινη ζωή. Ιδιαίτερα στην εποχή μας όπου το τέρας του φασισμού σηκώνει ξανά κεφάλι, ο Πολιτισμός και οι δημιουργοί πολιτιστικών αξιών μπορούν να αποτελέσουν το ανάχωμα ενάντια στο φασισμό και να περιορίσουν την εξάπλωσή του, αποτρέποντας την ανθρωπότητα να ξαναζήσει τις εφιαλτικές στιγμές του παρελθόντος.
Στην πατρίδα μας η αληθινή τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν ένα επιπλέον μεγάλο εφόδιο του λαού μας ενάντια στη κατοχή και τη διαίρεση. Ένα εφόδιο που μπορεί να ενώσει όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής και χρώματος και να συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών, όχι μόνο για τη λύση του κυπριακού αλλά και για την παντοτινή επικράτηση της ειρήνης και της ευημερίας του λαού μας.
Είναι γι’ αυτό που επιμένουμε και αγωνιζόμαστε με συνέπεια για να τεθεί, επιτέλους , η πολιτιστική δραστηριότητα στις προτεραιότητες της Πολιτείας και να δοθεί η δυνατότητα στο λαό μας να γευτεί του γλυκύτατους καρπούς της πολιτιστικής δημιουργίας. Η επένδυση στον Πολιτισμό είναι επένδυση ζωής.
