Μετά τα πρόσφατα αυξημένα περιστατικά της νόσου COVID-19 που εντοπίστηκαν στη χώρα μας, ένοιωσα την ανάγκη να απευθυνθώ εκ νέου σε εσάς, για να μοιραστώ μαζί σας της ανησυχίες της επιστημονικής κοινότητας, της Κυβέρνησης και τις δικές μου.
Από την αρχή της υγειονομικής κρίσης, πριν καν ο ιός κτυπήσει την πόρτα της Κύπρου, επιλέξαμε τη δύσκολη οδό, και μαζί με εσάς τα καταφέραμε να είμαστε εκ των λίγων χωρών παγκόσμια που αντιμετωπίσαμε την πανδημία με παραδειγματικό τρόπο.
Στηρίξαμε τη στρατηγική μας για διαχείριση της πανδημίας σε έξι βασικούς πυλώνες:
1) την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού,
2) τον μαζικό εργαστηριακό έλεγχο ομάδων του γενικού πληθυσμού μέσα από προγράμματα που υλοποιήσαμε και ακόμα υλοποιούμε,
3) την ιχνηλάτηση και τη διερεύνηση των επαφών των κρουσμάτων για άμεση και έγκαιρη παρέμβαση στο σπάσιμο της αλυσίδας,
4) τους αυστηρούς ελέγχους στις πύλες εισόδου,
5) την έκδοση πέραν των 90 υγειονομικών πρωτοκόλλων σύμφωνα με τις υποδείξεις του ECDC και ΠΟΥ, και
6) τη στενή επιτήρηση της εφαρμογής των κανονισμών υγιεινής.
Στο παρόν στάδιο, έχοντας καταρτίσει τον βασικό κορμό της στρατηγικής μας, συνεχίζουμε να διενεργούμε προγράμματα ελέγχου του πληθυσμού για ανίχνευση πιθανών κρουσμάτων από την κοινότητα, πρακτική που μας κατατάσσει στις πρώτες θέσεις της ΕΕ σε αριθμό τεστ σε αναλογία πληθυσμού. Επιτηρούμε διαρκώς την κατάσταση και εκεί και όπου εντοπίζουμε ανάγκη για παρέμβαση στην κοινότητα μέσω εργαστηριακών ελέγχων, εφαρμόζουμε προγράμματα όπως για παράδειγμα το τελευταίο παγκύπριο πρόγραμμα που εξαγγείλαμε με έμφαση στη Λεμεσό, σε χώρους μαζικών συναθροίσεων. Εδώ θέλω να τονίσω ότι μετά τα τελευταία αποτελέσματα υπάρχει σκέψη να επεκταθεί σε αριθμό.
Επιπλέον, από όταν λήφθηκε η απόφαση για επαναλειτουργία των αεροδρομίων, ομάδα επιδημιολόγων αξιολογεί την επιδημιολογική εικόνα των χωρών και, σε συνάρτηση και με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατηγοριοποιούνται οι διάφορες χώρες, με εβδομαδιαία επικαιροποίηση. Είμαστε η μοναδική χώρα στην ΕΕ, που εφαρμόζουμε 3 διαφορετικές κατηγορίες χωρών, πρακτική που ακολούθησε και η Αυστρία μόλις από την Δευτέρα.
Την ίδια ώρα, ενισχύσαμε τους δειγματοληπτικούς ελέγχους στις πύλες εισόδου. Καθημερινά πραγματοποιούμε εργαστηριακούς ελέγχους σε επιβάτες από χώρες των Κατηγοριών Α και Β. Σε συνδυασμό με την υποχρεωτική προσκόμιση αρνητικού τεστ από τους επιβάτες των χωρών της Κατηγορίας Β, αυτές οι δειγματοληψίες μας βοηθούν να εντοπίζουμε από τις πύλες εισόδου και να απομονώνουμε όσα περισσότερα θετικά στον ιό άτομα μπορούμε, αποτρέποντας έτσι την είσοδό τους στην κοινότητα και τη μετάδοση του ιού.
Χωρίς να εφησυχαζόμαστε, και σε συνεχή επαφή με τους αρμοδίους του Υπουργείου Υγείας και στενή συνεργασία με την Ευρωπαία Επίτροπο Υγείας, προετοιμαζόμαστε για το φθινόπωρο και για τα χειρότερα. Ως Υπουργείο, παραγγείλαμε έγκαιρα το εμβόλιο της Γρίπης Α για κάλυψη των ευάλωτων ομάδων, αξιοποιήσαμε τον κοινό μηχανισμό της ΕΕ για φαρμακευτική αγωγή θεραπείας του ιού, συμμετέχουμε στη Κοινή Διαδικασία Διαπραγμάτευσης για να έχουμε τη δυνατότητα έγκαιρης εξασφάλισης του εμβολίου COVID-19 για εμβολιαστική κάλυψη όλου του πληθυσμού της Κύπρου, που δυστυχώς όπως δείχνουν όλες οι ενδείξεις δεν θα είναι διαθέσιμό πριν τις αρχές του 2021.
Στο μέτωπο της επιτήρησης της εφαρμογής των πρωτοκόλλων, οφείλω να ομολογήσω ότι σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρήθηκε χαλάρωση από πλευράς των αρμόδιων Υπηρεσιών στον έλεγχο και την επιβολή των ποινών που προβλέπονται στη νομοθεσία. Οι οδηγίες που δώσαμε εκ νέου με τη συνάδελφό μου Υπουργό Δικαιοσύνης προς τους αρμοδίους είναι αυστηρές και ξεκάθαρες για μηδενική ανοχή σε όσους παραβιάζουν τα σχετικά Διατάγματα.
Θέλω όμως να ξεκαθαρίσω. Δεν είναι αυτοσκοπός η επιβολή ποινών. Δεν είναι ευχάριστο σε κανένα να λειτουργεί ως «τιμωρός», όμως όλοι μαζί πρέπει να διαφυλάξουμε αυτό που πετύχαμε τους τελευταίους μήνες. Οι εποπτικές Αρχές δεν μπορούν να είναι πανταχού παρούσες και είναι εδώ που χρειαζόμαστε τη δική σας βοήθεια, την δική σας υπεύθυνη στάση και τη δική σας συνεργασία.
Μόνο έτσι θα χτίσουμε κοινωνική συνείδηση και θα κρατήσουμε υπό έλεγχο την κατάσταση.
Κυρίες και Κύριοι,
Η στρατηγική όλο αυτό το διάστημα ήταν επιτυχής, αφενός, λόγω της πολιτικής βούλησης για έγκαιρη λήψη μέτρων, αφετέρου, λόγω της πιστής συμμόρφωσης και της πειθαρχίας που έδειξε ο κάθε ένας από εσάς, ξεχωριστά στα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν. Η συνεργασία όλων με στερήσεις και θυσίες, συνέτεινε στο να παραμείνει ασφαλής η χώρα σε μια περίοδο που πολλές άλλες χώρες στην ΕΕ και διεθνώς βίωναν τραγικές και πρωτόγνωρες συνθήκες, με χιλιάδες κρούσματα και εκατοντάδες νεκρούς.
Αυτή τη συνεργασία αναζητούμε και πάλι από τους πολίτες. Βρισκόμαστε σε πολύ κρίσιμο και κομβικό σημείο σε σχέση με την πανδημία. Η άρση πολλών απαγορεύσεων, σε συνδυασμό με την πολύ καλή επιδημιολογική εικόνα, παρέσυρε δυστυχώς σε υπερβολική χαλάρωση μιας μερίδας συμπολιτών μας. Τα τελευταία παραδείγματα είναι άκρως ανησυχητικά. Δεν μπορώ να αποδεκτώ να κινδυνεύσουν τα όσα κτίσαμε γιατί κάποιοι επέλεξαν απερίσκεπτα να παραβιάσουν τις οδηγίες και τα υγειονομικά πρωτόκολλα και αντί να αυτοπεριοριστούν κυκλοφορούσαν, θέτοντας σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία και τους συμπολίτες μας. Το έχω πει πολλές φορές και θα το επαναλάβω: Ο εφησυχασμός είναι ο μεγαλύτερος μας εχθρός αυτή τη στιγμή. Όπως έχει διαφανεί από τις τελευταίες εξελίξεις υπάρχουν ανάμεσά μας ασυμπτωματικοί φορείς του ιού που εάν δεν συμμορφώνονται με τα μέτρα προστασίας άθελά τους δημιουργούν αλυσίδες διασποράς, καθιστώντας δύσκολο τον περιορισμό της εξάπλωσης.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους και στο πλαίσιο των ενεργειών μας για περιορισμό της διασποράς του ιού, αποφασίστηκαν στη σύσκεψη που είχαμε νωρίτερα με την επιδημιολογική ομάδα υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τα ακόλουθα συμπληρωματικά μέτρα που ισχύουν σε παγκύπρια βάση και ενεργοποιούνται από σήμερα τα μεσάνυχτα:
- Καθίσταται υποχρεωτική η χρήση μάσκας από τον γενικό πληθυσμό σε κλειστούς πολυσύχναστους χώρους (π.χ. εμπορικά κέντρα, τράπεζες, υπεραγορές, νοσηλευτήρια, εκκλησίες, κοκ) με ποινή €300.
- Αυξάνονται οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι στα αεροδρόμια από 600 την ημέρα σε 1,000, με έμφαση σε Κύπριους που επιστρέφουν από ταξίδια αναψυχής (διακοπές), αφού έχει διαφανεί ότι μεγάλο ποσοστό των κρουσμάτων προέρχεται από Κύπριους με ταξιδιωτικό ιστορικό.
- Συστήνεται στα νοσηλευτήρια, ιδιωτικά και δημόσια, και στους οίκους ευγηρίας η αυστηρή τήρηση των επισκεπτηρίων και εάν είναι εφικτό ο περιορισμός τους στο ελάχιστο δυνατό.
- Επαναφέρεται ο περιορισμός της πληρότητας στο 50% στα Μέσα Μαζικών Μεταφορών (λεωφορεία).
- Εντατικοποιείται ο έλεγχος από την Αστυνομία των ατόμων που οφείλουν να τίθενται σε αυτοπεριορισμό όταν έρχονται από χώρες της Κατηγορίας Γ, ή όταν είναι στενές επαφές κρουσμάτων. Σε συνεννόηση με τις αρμόδιες Αρχές θα πραγματοποιείται καθημερινά έλεγχος συμμόρφωσης στα άτομα αυτά.
- Εντατικοποιούνται οι έλεγχοι και η επιτήρηση σε επιχειρήσεις, χώρους εστίασης και άλλα υποστατικά από τις αρμόδιες Αρχές με ρητές οδηγίες για μηδενική ανοχή.
Επιπρόσθετα των πιο πάνω, συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά στην Λεμεσό και μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, στην προσπάθεια περιορισμού των εστιών και διάσπασης των αλυσίδων μετάδοσης που εντοπίστηκαν, αποφασίστηκαν και τίθενται σε ισχύ από σήμερα τα μεσάνυχτα και τα ακόλουθα μέτρα:
- Επαναφορά του περιορισμού του μέγιστου αριθμού ατόμων των 10 ατόμων σε κοινωνικές συναθροίσεις.
- Επαναφορά του περιορισμού του μέγιστου αριθμού ατόμων στα υποστατικά εστίασης σε 75 πρόσωπα σε εσωτερικούς χώρους και 150 άτομα σε εξωτερικούς χώρους, ανεξαρτήτως των τετραγωνικών μέτρων.
- Στις εκκλησίες καθορίζεται η παρουσία ατόμων στη βάση των τετραγωνικών μέτρων ανάλογα με το πρωτόκολλο, η οποία ανεξαρτήτως αυτού δεν θα υπερβαίνει τα 75 άτομα.
Όλα τα πιο πάνω μέτρα όσον αφορά στην Λεμεσό θα έχουν ισχύ τρεις εβδομάδες.
Όλοι μας οφείλουμε να είμαστε πιο επιμελείς σε θέματα ατομικής προστασίας, πιο προσεκτικοί στις μετακινήσεις μας και περισσότερο υποψιασμένοι ως προς την ασθένεια και να επικοινωνούμε με τον Προσωπικό μας Ιατρό εάν εκδηλώνουμε συμπτώματα. Δυστυχώς, έχει παρατηρηθεί σε κάποια περιστατικά τις τελευταίες μέρες ενώ είχαν τα συμπτώματα, δεν επικοινώνησαν με τον Προσωπικό τους Ιατρό, με αποτέλεσμα να επιμολύνουν περισσότερα άτομα. Είναι σημαντικό να κάνουμε βίωμα πως όσα μέτρα κι αν λάβουμε, χωρίς την εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης που έχουμε όλοι υποχρέωση να τηρούμε, δεν θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Από την αρχή ξέραμε ότι η διαχείριση της πανδημίας ήταν ένας μαραθώνιος, ο οποίος θα λήξει όταν θα καταστεί δυνατή η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού. Έχουμε καλύψει πολύ δρόμο, αλλά δεν φτάσαμε στο τέρμα. Ο ιός θα βρίσκεται ανάμεσα μας για καιρό και θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό, επηρεάζοντας την καθημερινότητά μας.
Όπως διαμορφώνεται το σκηνικό, η πλήρης επαναλειτουργία κάποιων επιχειρήσεων ή και κλάδων και η άρση όλων των περιορισμών, δεν προβλέπεται στο άμεσο μέλλον. Ειδικότερα για τις μαζικές συναθροίσεις, είμαστε πολύ αυστηροί και ακολουθούμε πιστά τις κατευθυντήριες οδηγίες του ECDC, που δεν συστήνει στην παρούσα φάση τη διοργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων. Όπως έχει διαφανεί και στην πράξη, ο εντοπισμός κρουσμάτων σε εκδηλώσεις που συγκεντρώνουν πολύ μεγάλο αριθμό πολιτών, καθιστά την ιχνηλάτηση ανέφικτη και, συνεπώς, αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο διασποράς του ιού στην κοινότητα.
Είναι στο χέρι μας να προστατεύσουμε την υγεία μας. Στηρίζομαι στην υπευθυνότητα του κάθε πολίτη. Απευθύνομαι στον καθένα από εσάς προσωπικά και ζητώ τη συνεργασία και τη βοήθειά σας για ακόμα μια φορά, με τη βεβαιότητα ότι όλοι θα αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων, θα συνεχίσουμε την προσπάθεια με επιμονή και συνέπεια και στο τέλος θα πετύχουμε όλοι μαζί να βγούμε και πάλι νικητές. Ας μην γκρεμίσουμε όσα καταφέραμε το προηγούμενο διάστημα. Έχουμε αποδείξει ότι μαζί, μπορούμε να τα καταφέρουμε.
