Έντιμε κύριε Πρόεδρε,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σε μια ιδιαίτερη και δύσκολη χρονιά για τον τόπο καλούμαστε να συζητήσουμε και να διαβουλευθούμε σε ένα από τα θεμελιώδη πολιτικά θέματα, του κρατικού ελέγχου που ασκεί η Βουλή, τον κρατικό προϋπολογισμό για το έτος 2021. Το 2020 θα παραμείνει στην ιστορία ως μια από τις δυσκολότερες χρονιές της ανθρωπότητας λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνιού και των τραγικών απωλειών του σε ανθρώπινες ζωές. Στην Κύπρο θα μείνει στην ιστορία δυστυχώς για ακόμα ένα τραγικό ορόσημο αυτό της πανωλεθρίας της πολιτικής ευθιξίας και της καταβαράθρωσης θεσμών και ηθικής στην πολιτική ζωή του τόπου. Η διαφθορά και η διαπλοκή που επί των ημερών της παρούσας διακυβέρνησης ζούμε είναι χωρίς προηγούμενο, ενώ η απαξίωση των κυβερνώντων προς τους θεσμούς και η αμφισβήτηση του ρόλου τους, δείχνει το μέγεθος της διαπλοκής. Όποιος διαφωνεί πάει σπίτι του σύμφωνα με το «εγχειρίδιο» λειτουργίας της κρατικής εξουσίας του Νίκου Αναστασίαδη, όποιος είναι στον κύκλο μας τον στηρίζουμε μέχρις εσχάτων ακόμα και αν βάζουμε τη χώρα σε περιπέτειες. Χαρακτηριστικό του «εγχειριδίου» η πρόσφατη κρίση μεταξύ κυβέρνησης και Γενικού Ελεγκτή που η κυβέρνηση δεν πτοείται μπροστά στην προστασία των ημετέρων και της διαφθοράς σε τόσο βαθμό που να θέτει ακόμα και τη χώρα σε περιπέτειες.
Και επειδή ακούσαμε διάφορα τραγελαφικά του στυλ μόνο οι τκ δεν ψήφισαν τους προϋπολογισμούς κ.ο.κ να θυμίσουμε ότι ο ΔΗΣΥ καταψήφισε δεκάδες φορές τον κρατικό προϋπολογισμό, και τις όποιες ευθύνες για τις επιπτώσεις να τις ψάξουν στην Πινδάρου, στο Προεδρικό και στα δικηγορικά γραφεία νυν και πρώην υπουργών και στελεχών της κυβέρνησης.
Και επειδή ζούμε σε καιρούς αστυνομοκρατίας με τις δυνάμεις ασφαλείας να κάνουν έντονα την παρουσία τους στη ζωή μας ξεκινώ την ομιλία με κάποιες αναφορές στα θέματα Αστυνομίας και των φυλακών. Η «έξοδος» της Αστυνομίας στους δρόμους για την επίδοση -με υπερβάλλοντα ζήλο πολλές φορές- προστίμων δεν ήρθε χωρίς κόστος. Από τις αρχές του χρόνου και με 2 μήνες καραντίνας και αυστηρών περιοριστικών μέτρων είχαμε αύξηση σε σχέση με το 2019 των σοβαρών εγκλημάτων που αφορούν απόπειρες φόνου, βιασμούς και εμπρησμούς, την ίδια ώρα η κοινοτική αστυνόμευση που θα μπορούσε να συμβάλει τα μέγιστα και εποικοδομητικά στην αναχαίτιση της πανδημίας είναι υποστελεχωμένη με 75 Αστυνομικούς για 108 Δήμους και Κοινότητες όπου εφαρμόζεται το μέτρο. Παράλληλα καταγράφεται αύξηση των θανατηφόρων οδικών δυστυχημάτων σε μια περίοδο μάλιστα περιορισμένης κυκλοφορίας. Αναμένουμε ακόμα τον περιβόητο εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση της Αστυνομίας, 546,000 το 2019, 793,000 το 2020 και 111,000 το 2021 είναι τα κονδύλια που αφορούν αυτά τα θέματα αλλά το αποτέλεσμα αγνοείται! Όπως αγνοείται και το εγχειρίδιο χειρισμού των υποθέσεων ελλείπων προσώπων που θα ετοιμαζόταν, ενώ δεν έχουμε ενημέρωση τι έγινε με τις έρευνες για τις ευθύνες λανθασμένων χειρισμών σε τέτοιες υποθέσεις.
Στις φυλακές κάθε χρόνο αναφέρουμε και επαναλαμβάνουμε τα ίδια πράγματα, τα ίδια άλυτα προβλήματα! Ακτινοδιαγνωστικά μηχανήματα για 7η χρονιά στον προϋπολογισμό. Σύστημα απενεργοποίησης drone για 4η χρονιά .Σύστημα ελέγχου πινακίδων και κάτω μέρους αυτοκινήτων για 3η χρονιά, τι αναμένει η κυβέρνηση να κλείσουν δεκαετία για να υλοποιηθεί έστω και ένα από αυτά; Ο υπερπληθυσμός συνεχίζεται στις φυλακές με αλλοδαπούς που αναμένουν απέλαση να κρατούνται ακόμα στις κεντρικές φυλακές και το θέμα των εναλλακτικών ποινών να παραμένει στα σκαριά. Έχω επαναλάβει από αυτό το βήμα στην ίδια συζήτηση της ολομέλειας το θέμα της ανέγερσης νέων εγκαταστάσεων. Στους προϋπολογισμούς του 2016 και του 2017 υπήρχε κονδύλι 220000 για μελέτη της ανέγερσης νέων εγκαταστάσεων, ενώ δαπανήθηκαν τα τελευταία χρόνια 10εκ για ανακαινίσεις στις φυλακές. Εάν έχει εγκαταλειφθεί η ιδέα της ανέγερσης νέων εγκαταστάσεων ενημερώστε μας να μην την αντιγράφουμε κάθε χρόνο στην ομιλία μας! Εδώ δεν ισχύει ότι η επανάληψη είναι η μήτηρ της μαθήσεως, επανάληψη των ζητημάτων κάθε χρόνο σημαίνει αδυναμία εκτέλεσης των καθηκόντων
Παρόλο που τα ζητήματα τόσο της Αστυνομίας όσο και των φυλακών είναι άκρως σημαντικά φέτος επιλέγω να εστιάσω την ομιλία μου στα θέματα που αφορούν την προστασία και τη διατήρηση του περιβάλλοντος. Ο διάσημος γλωσσολόγος, πολιτικός αναλυτής και ένας από τους πιο σπουδαίους στοχαστές του καιρού μας, Νόαμ Τσόμσκι, σε πρόσφατη συνέντευξη του ανέφερε ότι η κρίση του κορωνοϊού παρόλο που είναι σοβαρή είναι παροδική. Αυτές που είναι πράγματι σοβαρές «υπαρξιακές απειλές» που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα, είναι η απειλή του πυρηνικού πολέμου και η υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη του ο Τσόμσκι, αν δεν αντιμετωπιστούν αυτές οι 2 απειλές ενδεχομένως να σημαίνει το τέλος της ανθρωπότητας.
Εδώ και δεκαετίες οι επιστήμονες προειδοποιούν για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην επιβίωση του ανθρώπινου είδους στο πλανήτη η καταστροφή του περιβάλλοντος. Η περιβαλλοντική καταστροφή από την επιθετική οικονομική ανάπτυξη είναι τεράστια. Αν τη μετατρέψουμε σε αριθμούς αυτή έχει ως εξής : η ανάπτυξη του 20% του πληθυσμού της γης ευθύνεται για την καταστροφή του 75% του φυσικού μας πλούτου. Αν πχ η ανάπτυξη αυτή αφορούσε το 100% του πληθυσμού θα χρειαζόμαστε 4 πλανήτες (!) σαν το δικό μας να μας παρέχουν τροφή , νερό κλπ.
Όπως τόνισε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ στο φετινό του μήνυμα για την Παγκόσμια Μέρα Περιβάλλοντος «η φύση μας μας στέλνει ένα σαφές μήνυμα. Βλάπτουμε το φυσικό μας κόσμο εις βάρος μας». Ενώ για την καταστροφή που υφίσταται το περιβάλλον και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σημείωσε ότι «Για να φροντίσουμε την ανθρωπότητα, πρέπει να φροντίσουμε τη φύση». Το καμπανάκι του κινδύνου για το περιβάλλον δεν κτυπά πλέον προειδοποιητικά αλλά γιατί αργήσαμε να λάβουμε δράσεις και πρωτοβουλίες για να αποτρέψουμε την καταστροφή που διαφαίνεται να σιμώνει.
Η Κύπρος ανήκει σε μια από τις 18 χώρες που έχουν ήδη συμφωνήσει να συμμετέχουν στο Green Deal την λεγόμενη Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ. Αλλά μπορεί να συμφωνήσαμε να συμμετέχουμε σαν κράτος στην Πράσινη Συμφωνία όμως οι πολιτικές, οι ενέργειές και ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης για το περιβάλλον μάλλον μαύρο θυμίζουν και σίγουρα όχι πράσινο, με καθαρά μηδενικό προϋπολογισμό για κατασκευαστικά έργα για το περιβάλλον και τα μόνα κονδύλια αναπτυξιακού χαρακτήρα να είναι η δαπάνη για μελέτες. Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με τα κονδύλια για το περιβάλλον να είναι πενιχρά αλλά και να απουσιάζει ένας στρατηγικός σχεδιασμός προώθησης πράσινων πολιτικών και επίλυσης των πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων της χώρας. Την ίδια ώρα η ΕΕ μας κατακεραυνώνει στην έκθεση της Κομισιόν για τις παραβιάσεις των ευρωπαϊκών κανονισμών με μια στις τρεις παραβιάσεις να αφορούν θέματα περιβάλλοντος. Από τις 43 παραβιάσεις που καταγράφονται στην έκθεση της Επιτροπής οι 15 αφορούν κανονισμούς για το περιβάλλον, ενώ το 2019 η Κύπρος σύρθηκε στο Δικαστήριο της ΕΕ γιατί δεν τήρησε τις υποχρεώσεις της για τη διαχείριση αστικών λυμάτων λόγω της απουσίας επαρκών συστημάτων συλλογής και επεξεργασίας. Στην Έκθεση της Επιτροπής επισημαίνεται επίσης η «γενική και μόνιμη αδυναμία» της χώρας μας να διασφαλίσει πως τα έργα ανάπτυξης αξιολογούνται δεόντως όσον αφορά το σεβασμό κα την προστασία περιβαλλοντικά προστατευόμενων περιοχών που ανήκουν στο δίκτυο Natura.
Στο βωμό του κέρδους έχει αποδείξει πολλάκις η παρούσα κυβέρνηση ότι δεν την εμποδίζει η προστασία οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος. Παραδείγματα έχουμε πολλά, οι πύργοι στη Λεμεσό, οι βίλες στην Πέγεια, η ανάπτυξη στο Πέρα Πέδι είναι μόνο μερικά από τα επιτεύγματα «πράσινης» ανάπτυξης των κυβερνώντων. Πέραν της διαχείρισης των αστικών λυμάτων και της ανάπτυξης χωρίς σεβασμό στο περιβάλλον πολλά προβλήματα παραμένουν άλυτα. Η διαχείριση βιομηχανικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων με την παράλληλη απουσία σχεδιασμού για μετακίνηση και αποζημίωση των παράνομων κτηνοτροφικών υποστατικών, προκαλεί προβλήματα μόλυνσης του περιβάλλοντος και πρόκλησης οχληρίας σε διάφορες περιοχές. Πολλές ώρες συνεδριάσεων της αρμόδιας επιτροπής δεν κατέληξαν πουθενά, εφόσον παρόλο που ζητήθηκε να διατεθεί κονδύλι για τη μετακίνηση των εν λόγω υποστατικών και την εκπόνηση στρατηγικής για τη χωροθέτηση τους, δεν έχουμε οτιδήποτε νεότερο εκ μέρους της κυβέρνησης.
Η πρόκληση οχληρίας και η ρύπανση του περιβάλλοντος από μεγάλες αναπτύξεις ταλανίζει διάφορες περιοχές. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του βιολογικού σταθμού της γνωστής σε όλους μας για τους λάθους λόγους CYPRA. Εδώ να αναφέρουμε απλά τι δήλωσε αρμόδιος Λειτουργός του Τμήματος Περιβάλλοντος για τη ρύπανση που προκαλεί ο σταθμός, ότι θα χρειαστούν 100 χρόνια να επανέλθει το έδαφος στην περιοχή που βρίσκεται ο βιολογικός σταθμός. Στο Δάλι πρόσφατα είχαμε την αποχή από τα μαθήματα του Δημοτικού Σχολείου σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη ρύπανση του αέρα που αναπνέουν τα παιδιά από το εργοστάσιο ασφάλτου που γειτνιάζει με κατοικημένες περιοχές. Η κυβέρνηση αποφάσισε από το καλοκαίρι τη μετακίνηση του, μια απόφαση που έφερε αντιδράσεις από άλλες περιοχές στις οποίες η κυβέρνηση σχεδιάζει τη χωροθέτηση των εργοστασίων αποδεικνύοντας περίτρανα αυτό που αναφέρει η έκθεση της Κομισιόν. Τη γενική και μόνιμη αδυναμία να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικοί παράγοντες στη χωροθέτηση αναπτύξεων. Πόσο μάλλον οχληρών αναπτύξεων που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Η απουσία μιας ξεκάθαρης στρατηγικής υπέρ της πράσινης ανάπτυξης δημιουργεί αλυσιδωτά προβλήματα που έχουν επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία των πολιτών.
Στον προϋπολογισμό που αφορά το περιβάλλον δεν είδαμε καμία εξέλιξη σε σχέση με τη σταδιακή μείωση και πλήρη κατάργηση της πλαστικής σακούλας. Ως ΑΚΕΛ καταθέσαμε και συζητήθηκε στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, πρόταση νόμου που αφορά στην αναστολή της διάταξης που προβλέπει ότι το κόστος διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς αναλαμβάνεται από τους εισαγωγείς και κατασκευαστές. Στόχος είναι η άρση της στρέβλωσης που δημιουργήθηκε με την μεταφορά τους κόστους διαχείρισης αποβλήτων συσκευασίας για τις λεπτές πλαστικές σακούλες από όσους διαθέτουν τις σακούλες, στους εισαγωγείς και τους κατασκευαστές. Αναμένουμε ακόμα το νομοσχέδιο για την πλήρη κατάργηση της πλαστικής σακούλας, ενώ το κονδύλι που διατίθεται στην ΟΠΟΚ είναι πολύ μικρό για το έργο που επιτελεί.
Δεν είδαμε επίσης στον προϋπολογισμό το κονδύλι που προνοείται στη πρόσφατη νομοθεσία για τα καταφύγια ζώων. Η νομοθεσία που πρόσφατα ψηφίστηκε που αποτελεί ένα σημαντικό θετικό ορόσημο στην προώθηση της ευημερίας και προστασίας των ζώων προνοεί κονδύλι για τα καταφύγια ζώων το οποίο απουσιάζει από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Δεν είδαμε καμία αναφορά στον κρατικό προϋπολογισμό για τα πράσινα σημεία που από 100 που ήταν ο σχεδιασμός έχουν δημιουργηθεί 37 αλλά λειτουργούν μόνο 22! Στην Αμμόχωστο δε, κανένα πράσινο σημείο δεν έχει δημιουργηθεί ενώ πολλά λειτουργούν σαν σκυβαλότοποι.
Δεν είδαμε καμιά αναφορά για το θέμα της θαλάσσιας ρύπανσης στη Λεμεσό, θέμα που εγγράφτηκε από το ΑΚΕΛ για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα από τους αρμόδιους φορείς. Σε ότι αφορά δε το διαχειριστικό σχέδιο του Ακάμα του σημαντικότερου οικοσυστήματος της χώρας μας τον Οκτώβριο δόθηκε στην δημοσιότητα η ΜΕΕΠ για το σχέδιο Αειφόρου Ανάπτυξης, χωρίς την παράλληλα να κατατεθεί και η Δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων ως προνοείται από την οδηγία αλλά και την εθνική μας νομοθεσία. Επιπλέον προωθείται η τελική έγκριση και έναρξη υλοποίησης του πριν κηρυχθεί η χερσόνησος του ΑΚΑΜΑ σε ειδική ζώνη διατήρησης, και πριν την έκδοση Διατάγματος Προστασίας και Διαχείρισης της φύσης και άγριας ζωής για την περιοχή Τόπος Κοινοτικής Σημασίας της Χερσονήσου του Ακάμα και της έγκρισης αντίστοιχου διατάγματος για την Περιοχή ΖΕΠ(Ζώνες Ειδικής Προστασίας). Επίσης τα δύο τοπικά σχέδια θα τεθούν ξεχωριστά σε περιβαλλοντική αξιολόγηση αντιβαίνοντας πάλι την νομοθεσία της ΕΕ αφού για τέτοιες περιοχές πρέπει να γίνεται στρατηγική μελέτη επιπτώσεων. Μείζον πρόβλημα προκύπτει και από το προβλεπόμενο οδικό δίκτυο και τους κόμβους εξυπηρέτησης των επισκεπτών. Και εδώ να αναφέρουμε ακόμα μια κατσάδα της κυβέρνησης από την ΕΕ σε ότι αφορά την προστασία των οικοτόπων. Όπως επισημαίνει σε πρόσφατη έκθεση της τον Οκτώβρη η Κομισιόν η Κύπρος απέχει πολύ από την υλοποίηση των στόχων και την εφαρμογή της νομοθεσίας, σε ό,τι αφορά τα δίκτυα προστασίας της φύσης. Συγκεκριμένα, η ΕΕ καλεί την Κύπρο να ολοκληρώσει το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών της, αφού ακόμη δεν έχει υποβάλει εξαντλητικό κατάλογο προτεινόμενων Τόπων Κοινοτικής Σημασίας. Ως εκ τούτου, το δίκτυο Natura 2000 δεν καλύπτει επαρκώς τους διαφόρους τύπους οικοτόπων και τα είδη που χρήζουν προστασίας. Μάλιστα, η ΕΕ έχει δώσει τελεσίγραφο δύο μηνών για διόρθωση της κατάστασης.
Κυρίες και κύριοι συνάδερφοι,
Τα καμπανάκια της Ευρώπης έχουν μετατραπεί σε καμπάνες και επικρέμονται στα κεφάλια των φορολογουμένων πολιτών της Κύπρου, από τις 43 διαδικασίες επι παραβάσει που κίνησε η Κομισιόν για την Κύπρο οι 15 αφορούν περιβαλλοντικά ζητήματα, έργα και σχέδια χωρίς οικολογική αξιολόγηση, καθυστέρηση στην εναρμόνιση κοινοτικών οδηγιών, πάσχει η διαχείριση αποβλήτων, κενά στον έλεγχο και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα από την Ευρώπη συνθέτουν το αντιπεριβαλλοντικό αναπτυξιακό μοντέλο της Κύπρου.
Πριν κλείσω ως βουλεύτρια Λάρνακας δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε προβλήματα που χρονίζουν για την επαρχία- αν και καταντούμε να επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια κάθε χρόνο. Στα θετικά φέτος να αναφέρουμε την υπογραφή της συμφωνίας για την ανάπτυξη του λιμανιού μαρίνας της πόλης! Ένα έργο πρωταρχικής σημασίας για την τουριστική ανάπτυξη της πόλης είναι ο δρόμος Δεκέλειας – Λάρνακας που είναι στα σκαριά για χρόνια και δεν φαίνεται να κατασκευάζετε σύντομα. Το 2017 ο Πρόεδρος ανακοίνωνε ότι εντός του 19 θα ξεκινούσαν τα έργα, έφυγε και το 2020 και ακόμα σχεδιάζουμε (!), ενώ διαφαίνεται ότι η κατασκευή του δεν θα ολοκληρωθεί σύντομα. Άλλο σημαντικό ζήτημα δημόσιας ασφάλειας που αφορά την επαρχία Λάρνακας είναι η καθυστέρηση στη μετακίνηση του εργοστασίου πυρίτιδας που γειτνιάζει με κατοικημένες περιοχές στην Αραδίππου. Το εργοστάσιο δεν έχει μετακινηθεί ούτε έχουν γίνει ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση, παρόλο που το πρόβλημα είναι γνωστό σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και τα Υπουργεία και ο κίνδυνος από ένα ατύχημα με ενδεχόμενες ολέθριες συνέπειες να υπάρχει και να πλανάται πάνω από τα κεφάλια των κατοίκων. Και για να επιστρέψουμε στα του περιβάλλοντος, ακόμα αναμένουμε το διαχειριστικό σχέδιο διαχείρισης του υγροβιότοπου της Αλυκής της Λάρνακας από τους αρμόδιους φορείς, και ακόμα αναμένω την απάντηση του αρμόδιου υπουργείου για το θέμα σε σχετική μου ερώτηση ημερομηνίας 18/12/2018. Ευελπιστώ μέχρι το τέλος της θητείας μου να την πάρω!!!
Συνάδελφοι,
Η πράσινη ανάπτυξη δεν είναι ακόμα ένας κλάδος της οικολογίας, είναι αναγκαστική και υποχρεωτική πολιτική πλέον και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν κάτι μας έχει διδάξει η πρόσφατη πανδημία είναι ότι η «ανάπτυξη», τα «αόρατα χέρια» και η θυσία των πάντων στο βωμό του κέρδους δεν μπορούν να σώσουν την ανθρωπότητα και μια περιβαλλοντική «πανδημία» θα είναι πολλαπλάσια χειρότερη από αυτή που ζούμε. Δυστυχώς η παρούσα διακυβέρνηση έχει επιδείξει άλλου είδους «ευαισθησίες», ευαισθησίες για αναπτύξεις τύπου καζίνο –της μεγαλύτερης όπως τη διαφημίζουν ανάπτυξης του τόπου- ευαισθησίες για τη διαπλοκή και την εξυπηρέτηση ημετέρων με αρπακτές «χρυσών διαβατηρίων», ευαισθησίες για συγκάλυψη της διαφθοράς με κάθε τρόπο! Και αν όλα αυτά μπορεί για κάποιους να ακούγονται «λόγια της αντιπολίτευσης» ας «ακούσουμε» με ορθάνοικτα αυτιά τι έχουν να μας πουν τα αποτελέσματα της πρόσφατης Έκθεσης για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που αποτυπώνει την κατάσταση και την πρόοδο των χωρών της Ευρώπης, σε τομείς όπως: η ποιοτική υγεία και παιδεία, οι κοινωνικές ανισότητες και η φτώχεια, η περιβαλλοντική πολιτική, η ισότητα των φύλων, η διαφθορά και το κράτος δικαίου. Και κλείνοντας να δώσω και τα εύσημα στην κυβέρνηση για τη «τιμητική» 28η θέση από τις 31 χώρες που «επάξια» με την οκτάχρονη διακυβέρνηση της έχει χαρίσει στο τόπο μας!
Σας ευχαριστώ!
Καλές Γιορτές σε όλους
