Της Γιώτας Δημητρίου
Αρχισυντάκτρια SkalaTimes
“Αυτό που φοβάμαι περισσότερο είναι ο φόβος” -Michel de Montaigne
(Ο Μισέλ ντε Μονταίν ήταν Γάλλος δοκιμιογράφος. Θεωρείται ο τελευταίος ουμανιστής της Αναγέννησης, αλλά και θεμελιωτής ενός ιδιόμορφου σκεπτικισμού επηρεασμένου από τον ακαδημαϊκό σκεπτικισμό του Πλάτωνα και του Πύρρωνα. Γεννήθηκε το 1533 και πέθανε το 1592)
Η Κατερίνα Γώγου, έχει γράψει ένα πολύ γνωστό –πλέον- στίχο που λέει «Ξέρω πως λένε ψέματα οι εφημερίδες, γιατί γράψανε ότι σου ρίξανε στα πόδια. Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια. Στο μυαλό είναι ο Στόχος».
Για τις εφημερίδες που λένε ψέματα δεν θα σας πω κάτι, για το στόχο όμως, που είναι στο μυαλό, θα σας πω ότι συμφωνώ, παραμένει επίκαιρος και είναι –εν μέρει- το θέμα του σημερινού μου editorial.
Ναι, στο μυαλό είναι ο στόχος, πάντα.
Ο φόβος αποτελεί ένα καλό εργαλείο για να κατευθύνεις τους ανθρώπους εκεί που θέλεις και να στοχεύσεις στο μυαλό τους.
Θυμάμαι σε μια συζήτηση που είχαμε πριν λίγους μήνες, με την αγαπημένη συνάδελφο και φίλη Πόλα Τσώνη, της είχα πει «αδικαιολόγητοι όλοι αυτοί που φανατίζονται υπέρ ή κατά των εμβολίων…» και με την ωριμότητα και εξυπνάδα που την χαρακτηρίζει, η σοφή μου καλαμαρού φίλη μου απάντησε «ρε συ Γιώτα, άδικο τους βρίσκεις; Ο κόσμος έχει τρομοκρατηθεί με την τόση τρομολαγνεία που σερβίρεται καθημερινά γύρω μας, όταν ο άνθρωπος κυριαρχείται από φόβο, γίνεται και πιόνι και αγρίμι, κυριαρχούν βασικά ένστικτα επιβίωσης».
Ναι, δεν το είχα σκεφτεί. Αν και θα έπρεπε να το είχα εμπεδώσει από το ντοκιμαντέρ και βιβλίο της Ναόμι Κλάιν «Το Δόγμα του Σοκ», όπου τεκμηριωμένα, η γνωστή Καναδή δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια, μας δείχνει πως κάποιοι με τη βία και μια σειρά από τρομακτικά σοκ επιβάλουν τις ακραίες πολιτικές τους.
Η χρήση (ή επιβολή) του φόβου, μέσα από έντεχνα κόλπα και οργανωμένες τεχνικές, είναι μια καλή μέθοδος και έξυπνο εργαλείο πολιτικής κυριαρχίας.
Έχουν γραφτεί πολλά βιβλία, αλλά και ακαδημαϊκά άρθρα, για την δημιουργία φόβου στις μάζες, έτσι ώστε να επιβληθούν συγκεκριμένες πολιτικές.
Η Χάνα Άρεντ, η γνωστή Γερμανοαμερικανίδα, εβραϊκής καταγωγής, πολιτική επιστήμονας και φιλόσοφος (1906-1975) πίστευε ότι «ο απόλυτος τρόμος είχε μαζικές ρίζες και ήταν ο καρπός του ολοκληρωτισμού. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα επέβαλαν τον απόλυτο τρόμο που θα μπορούσε να χρησιμεύει ως βάση μιας νέας πολιτικής ηθικής. Οι ολοκληρωτικοί ηγέτες ήταν αυτοί που είχαν δημιουργήσει το άγχος στην κοινωνία. Οι μάζες αποτελούσαν την πηγή της σύγχρονης τυραννίας και το μαζικό άγχος δημιουργούσε κινήματα εξ ονόματος του ολοκληρωτικού τρόμου, ο απόλυτος τρόμος όμως στερεί από τους ανθρώπους την ικανότητα δράσης και αποτελεί εργαλείο συγκεκριμένων πολιτικών στόχων» (Corey Robin, Φόβος, Η Ιστορία μιας πολιτικής ιδέας, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα).
Ο φόβος λοιπόν είναι το εργαλείο τους για να επιβάλουν ότι επιθυμούν, σκοτεινές πολιτικές κ.α.
Δύο καλές μου φίλες πολύ «ψαγμένες» στα όσα διαδραματίζονται γύρω μας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, η Μ και η Τ, μου είπαν χθες πως πολύ πιθανόν το επόμενο «παγκόσμιο εργαλείο φόβου» θα έχει σχέση με την κλιματική αλλαγή.
Οκ.
Σε ένα κόσμο που οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν γίνει ένα μείγμα με την σκοτεινή πραγματικότητα και δύσκολα τα ξεχωρίζει κανείς, ναι, όλα είναι πιθανά.
Ωστόσο, επειδή πλησιάζει η αγαπημένη μου Γιορτή, το Πάσχα και διανύουμε την πιο αγαπημένη μου εβδομάδα του χρόνου, την Μεγάλη Βδομάδα, ας το δούμε λίγο συμβολικά το ζήτημα, στο πλαίσιο της Γιορτής αυτής.
Διότι, ειρήσθω εν παρόδω, «το μόνο που μπορούμε να φροντίσουμε και να σώσουμε σε ένα κόσμο που διαλύεται, είναι η ψυχή μας», όπως συχνά λέει ένας καλός μου φίλος.
Ας το δούμε λοιπόν συμβολικά το θέμα, μέσα στο πλαίσιο της Ανάστασης:
Ακόμη κι Εκείνος, ο θεάνθρωπος, εκεί στην Γεθσημανή, με τον φόβο του μαρτυρίου της Σταύρωσης να τον καταβάλλει είπε το γνωστό «ει δυνατόν εστι, παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο».
Αλλά, ως γιος του Θεού και Σωτήρας του κόσμου, δέχθηκε να πιει το ποτήρι της Σταύρωσης και νίκησε το φόβο.
Ακόμη και συμβολικά να το δει κανείς, την Σταύρωση, την κάθε Σταύρωση και τον κάθε φόβο, όπως και το κάθε ψέμα και τον κάθε λογής θάνατο, τον διαδέχεται το φως.
Εμείς οι Χριστιανοί το λέμε Ανάσταση (του κάθε Γολγοθά), άλλοι το λένε Κάρμα, άλλοι Συμπαντικό νόμο.
Σε εποχές περίεργες, σαν αυτές που διανύουμε, που από τις οθόνες μας, στις ειδήσεις των οκτώ, (που τραγουδάει κι ο Βασίλης), περνάνε εικόνες φρίκης και φόβου, η εστίαση στο φως και στην ελπίδα είναι η μόνη λύση. Αλλιώς, τα τέρατα θα μας κάνουν υποχείρια τους. (Ελπίζω πως δεν μας έχουν κάνει, ακόμη).
Η εστίαση στο φως και στην ελπίδα, μακριά από τους φόβους που έντεχνα σπέρνουν και μακριά από την τρομολαγνεία, είναι η μόνη λύση.
Άλλωστε, στο τέλος, πάντα, χάνουν οι κακοί και νικάνε οι καλοί. Ε;
